|
2010
|
|
|
Enuntziazio subjektua ageri da, baina ez da enuntziaziosubjektu betea. Aipua, T1 autore jakin batena dela adierazten da, patronimikoa da,
|
hari
dagokiola. Indize balioa du aipuak.
|
|
2021
|
|
|
24.3.3.1b Subjektua mendeko perpaus bat denean, eta atributu zereginean doan adjektiboa
|
hari
dagokionean, artikuluarekin nahiz gabe azal daiteke6: Gauza guztiak ongi egitea zail (a) da; On (a) da eskolatzea; Harrigarri (a) da zein nekez ikasten duten batzuek.
|
|
|
Zuk galdu adina diru irabazi dut nik. Partizipio burutuan ematen da gehienetan adizki nagusia, eta
|
hari
dagokion aspektua nagusiko aditzak seinalatzen du, ohikoa den bezala; isildutako laguntzaileari dagozkion pertsona denborak ere testuinguruari esker eskuratzen dira. Aspektu burutugabea adierazten duen aditz izena erabiltzea ez da debeku, baina Ateratzen bezainbat sortzen baita (Axular) perpausaren lekuan, esate baterako, Atera bezainbat sortzen baita esan daiteke.
|
|
|
Beste batzuek, berriz, egitura konplexuagoa dute: sintagma kuantitatiboa perpaus erlatibo baten barnean dute, eta
|
hari
dagokion terminoa, berriz, erlatibotik kanpoan da, haren izen ardatz: [Merkeen eskaini didaten] liburua erosi dut; [Argienik mintzatu den] hizlaria oso txalotua izan da; [Gehien gustatzen zaien] kirola aukeratu dezakete gazteek; Erregea da [ondoen bizi den] a (den ‘pertsona’).
|
|
|
35.1d Denbora erreferentzia emateko moduan ere bada alderik. Zenbaitetan esaldiak gertakari bakarra aipatzen du, eta osagarriak zuzenean seinalatzen du
|
hari
dagokion denbora; adberbioek edo izenaren gainean eraikitako postposizio sintagma batzuek egiten dute hori: { Atzo ∼ igandean} etorri zen laguna.
|
|
|
35.2.3a Esan bezala, aldiberekotasuna adierazten duten osagarri batzuek hizketa unean —nahiz
|
hari
dagokion epean— dute erreferentzia (orain, gaur eta aurten gisako adberbioak eta" denbora izena+ honetan" gisako postposizio sintagmak) eta beste batzuek bestelako une epe batean (orduan adberbioa," denbora izena+ hartan" gisako sintagmak eta" denbora izena+ n" gisakoak).
|
|
|
35.2.3d ‘Hau’ erakuslea duten" denbora izena+ honetan" gisako osagarriek ere —{ une ∼ ordu ∼ egun ∼ aste ∼ denbora}+{ honetan ∼ hauetan ∼ otan} gisakoek— hizketa unea edo
|
hari
dagokion epea dute erreferentzia: Une honetan ez dago inor etxean; Hilabete honetan irekita daude hondartzako aldagelak; Egun hauetan turista asko dabil Donostiako kaleetan; Egunotan alai dabil.
|
|
|
Erlatibozko perpausak ere, izen bat modifikatzen baitute, ezkerrean dute ohiko lekua (ezustekorik emango ez didan aldamioa). Baina izen sintagmaren barruko modifikatzaile horiek izen sintagmaren ondotik ere ager daitezke, hartatik kanpo baina
|
hari
dagozkiola: Aldamio bat [on] a, [material sendoko] a, [luze irauteko] a, [ezustekorik emango ez didan] a.
|
|
|
Lehen adibideko erlatiboa, perpaus erlatibo arrunten araberakoa da, baina, solas ingurumen berezi batean ez bada, ez da ulertzen. Izan ere, izen sintagma erlatibatua ez da aditzaren osagarria, eta
|
hari
dagokion postposizioa konplexua da( (en) gatik). Kasu paralelismorik ez denaz gero adibidean, neke zaio hiztunari sintagma erlatibatuari bere funtzioaren ematea.
|
|
|
Adibide horretan sintagma erlatibatua absolutiboan da. Nahiz isildua den,
|
hari
dagokion pluralaren marka ageri du aditzak. Guziz erregularra da jokabide hori, eta oso baliagarria erlatibatzeko zailtasunei aurre egiteko.
|
|
|
Kasu horretan, hari erakusle (izenordain) aurreko perpauseko deabrua ri dagokio. Bestalde,
|
hari
dagoen perpauseko subjektua Juan soldadu da. Berari erakusle (izenordain) indartua erabiliko bagenu, seinalatzen dena Juan soldadu dela pentsatuko genuke.
|