|
2007
|
|
|
Horregatik, ahal dela ezkutuko lekuak aukeratzen dituzte, sasitzak, esaterako. Beraz, ez da harritzekoa tximeleta
|
handien
estalketak izatea behatzeko zailenak.
|
|
2008
|
|
|
Mercatorren mapak garrantzi handia hartu zuen bidaia
|
handien
garaian, ibilbideetako norabideei eusten zielako; eta hori nahitaezkoa zen nabigazioan. Horregatik izan da hain garrantzitsua mende askoan.
|
|
|
Animalia
|
handien
biodibertsitatea zelula eukariotoaren espezializazioan oinarrituta dago. Artxibokoa
|
|
|
ALICE izeneko detektagailuan, protoiekin ez ezik, atomo
|
handien
nukleoekin egingo dituzte esperimentuak, berun atomoen nukleoekin. Quarkez eta gluoiez osatutako plasma bat sortu, eta aztertu ahal izatea espero dute.
|
|
|
Behintzat, orain, ordenagailu ekoizleak konturatu dira potentziagatiko lasterketa zoroaren antzuaz eta, neurri baten bederen, irizpide praktikoagoekin hasi dira lanean (prezioa, pisua, kontsumoa, baliabideen aprobetxamendua eta optimizazioa...). Azkenean, OLPC apalaren XO txikiak enpresa teknologiko
|
handien
mundua ere irauli du.
|
|
2009
|
|
|
Hala eta guztiz ere, laser bidez nahiz begi hutsez begiratu, ez da erraza meteorito handiek eragindako krater handiei antzematea kraterra dagoen lekutik urruntzen ez bagara, hau da, lurrazalari distantzia handi batetik begiratzen ez badiogu. Orografiaren gorabehera arruntak direla irudi dezakete krater
|
handien
ertzek. Sateliteekin lanean hasi zirenean hasi ziren identifikatzen adituak ordura arte oharkabean egon ziren hainbat eta hainbat krater.
|
|
|
Azken urteotan gertatutakoaren argigarri izan daitezke Bushen agintaldiko AEBren konpromisorik eza, Europako Batasunaren posizio ez horren indartsua, eta garatze bidean dauden herrialde
|
handien
interes eskasa hala nola Txina, India eta Brasil. Etorkizuna iristeke dago oraindik.
|
|
|
Azken bi hamarkadetan, baina, hurbiltze enpirikoago bat ari da nagusitzen hizkuntzaren prozesamenduan, testu bilduma
|
handien
ustiaketan eta metodo estatistikoetan oinarritua. Ezagutza intuitiboan oinarritu beharrean, hizkuntza lagin erreal handiak, hau da, corpusak, erabiltzen dira hizkuntzaren ahalik eta kasu gehien kontuan hartzeko.
|
|
|
Metamaterialen aplikazio izarra, edo, gutxienez, oihartzun mediatiko
|
handien
izaten ari dena, objektuak ezkutatu eta ikusezin bihurtzeko aukera da. Horretarako, objektua metamaterial ez homogeneo batekin biltzea proposatzen da; material horren permitibitate eta iragazkortasun ezaugarriek eragotzi egingo lukete uhin elektromagnetiko bat bertan islatzea, eta, gainera, uhin hori bera berreraiki egingo litzateke objektuaren beste aldean.
|
|
|
Kontua da ziurgabetasuna ez dela oso nabarmena gauza
|
handien
fisikan; efektu horri antzemateko, tamaina mikroskopikoan egin behar da lan, edo, hobeto esanda, tamaina nanoskopikoan. Atomoekin eta partikula txikiagoekin lan egiten dutenek hartu behar izaten dute kontuan.
|
|
|
Beste faktore batzuen eragina errazagoa da azaltzen; adibidez, gaurko bizimoduarekin lotuta daudenak. Hor daude, besteak beste, janariak erosteko eta prestatzeko denbora falta, janariak nola prestatu ez jakitea, saltoki
|
handien
nagusitasuna, jatorduak bakarrik egitea eta ez senideekin edo lagunekin batera...
|
|
2010
|
|
|
Bere garaian, MS DOSek ekoizle
|
handien
ordenagailuen eta sistema eragile garestien hegemonia hautsi zuen, eta ordenagailu pertsonalen popularizazioa ekarri zuen. 80ko hamarkadako ordenagailuak garestiegiak ziren etxean izateko.
|
|
|
Pauso bat aurrera eginda, nukleoa osatzen duten partikulak zerez eginda dauden jakiteko, energia maila oso
|
handien
esparruan sartzen gara. 1960ko hamarkadako fisikariek esan zuten neutroiak eta protoiak quarkez osatuta daudela.
|
|
|
Argi dute hori auto saltzaileek, ikertzaileek, nahiz fabrikatzaileek. Izan ere, automobilen sektoreko salmenten% 17 inguru, erakunde publikoen edo korporazio
|
handien
auto flotak hornitzeko erosten dira. Hortaz, gobernuen diru-laguntzez baliatuz, beraiek has litezke auto elektrikoak erosten, Mondrag n Automoci n erakundeko Mikel Uriberen ustez.
|
|
2011
|
|
|
Ondoko lurrazal zatietan duten eraginetik harago, Estatu Batuetako Sismologia Elkartearen urteroko batzarrean, apirilean hau da, Japoniakoa gertatu eta berehala, hizketagai izan zuten azkenaldian ez ote den lurrikara
|
handien
serie bat piztu. Izan ere, 1900 urtetik zazpi lurrikara baino ez dira izan 8,8 magnitudekoak baino handiagoak, eta, horietatik, hiru, azkeneko sei urteetan gertatu dira:
|
|
|
Edonola ere, Lurrak ez du lurrikara
|
handien
garai batean egon beharrik Indonesian, Txilen eta Japonian lurrikara handiak gertatzeko. Izan ere, eskualde horiek guztiak berez dira oso lurralde aktiboak geologikoki.
|
|
|
Orain ulertzen dugu ozeanoa ezinbestekoa dela Lurreko bizi guztirako, baita gure bizirako ere, noski. Halaber, lehen aldiz ulertu dugu zer gaitasun dugun ozeanoak aldatzeko, ozeanoetara botatzen dugunaren eta haietatik ateratzen dugunaren bidez. Hala, bada, urte gutxian ikusi dugu koral arrezifeek gainbehera egin dutela (dagoeneko erdiak desagertu dira edo egoera larrian daude), eta arrain
|
handien
% 90 desagertu egin direla, oso onak garelako haiek aurkitzen, harrapatzen eta jaten.
|
|
|
Dagoeneko galdu dute betidanik izan duten nekazaritza, labore anitz izatea oinarri zuena. Orain, behartuta daude enpresa
|
handien
haziak erostera, eta urtero erostera, gainera, hazi antzuak saltzen baitizkiete enpresa handiek. Bada, egoera horretan, urte txar bat baldin badute, bereak egin du:
|
|
|
Gaur egun, Londresek ez du zer esan handirik hiri
|
handien
multzoan, 8,63 milioiko hiria baita. Horrenbestez, Nazio Batuen erakundeak ez du megahiritzat hartzen (beste iturri batzuek, dena den, hala nola City Mayors Fundazioak, megahiria dela adierazten dute).
|
|
|
Bestalde, adituek desberdintasun bat nabarmendu ohi dute Europako hiri
|
handien
eta Europaz kanpokoen artean. Europakoak etenik gabeko espazio urbanizatuak dira; mapan begiratuz gero, urbanizatutako orban bakarra ikusten da Londresen.
|
|
|
6.000 barerainoko presioetan jarri dituzte elikagaiak, eta horrek mikroorganismo hondatzaile edo patogeno gehienak inaktibatzen ditu. Pasteurizazioaren parekoa da, baina, presio
|
handien
eraginez, ohiko tratamenduen bidez baino askoz gutxiago eraldatzen dira elikagaien propietateak. Gainera, ohiko tratamendu termikoak baino gutxiago hondatzen du elikagaien kalitate sentsoriala, eta balio bizitza luzatzen du.
|
|
2012
|
|
|
hor ditugu, esaterako, Finlandia(% Â 3,96), Suedia(% Â 3,62) eta Alemania(% Â 2,82). Euskal Herrian, I+Gn egiten den gastua enpresei dagokie gehienbat, baina enpresa
|
handien
proportzioa apala da. Nabarmentzekoa da, gainera, euskal unibertsitateek protagonismo gutxi dutela, Estatuko eta Europako batez bestekoarekin alderatuta.
|
|
|
Sedimentuek laguntzen dute datazioa zehazteko lanetan, fosila eskala estratigrafikoan non agertu den jakiteak alegia; baina datazioaren hurbilketa zehatza izateko modurik onena da inguruan agertzen diren belarjaleen haginak aztertzea, eta horretan ere aztarnategi zaila da Lezetxiki. Lezetxikin ez da belarjale
|
handien
aztarnarik aurkitu (zaldiak, bisonteak eta abar). Ematen du gizakia eta hartza besterik ez zegoela, dio Villaluengak.
|
|
|
INMA proiektuaren barnean, Gipuzkoako kohorte edo ikerketarako taldean eta Valentziakoan merkurio maila altuak hauteman dituzte, eta emakume horien dietaren segimendua egiten dutenez, ondorioa garbia izan da: arrain
|
handien
kontsumoari lotuta dago merkurio maila handi hori.
|
|
|
Arrain
|
handien
kontsumoari lotuta daude Gipuzkoako eta Valentziako taldeetan hautemandako merkurio maila altuak. Arg. © iStockphoto.com/Jean Gill
|
|
|
Gero, Alpher Bethe Gamow artikulua argitaratu zuten, eta, Alpherren beldurrak egia bihurtu ziren: Bethe eta Gamow fisikari
|
handien
lana izan balitz bezala hartu zuen komunitate zientifikoak, eta Alpher itzalean gelditu zen.
|
|
2013
|
|
|
Ezinezko zaie, ordea, beti modu horretan jokatzea; batzuetan lan gogor bat egitea beste aukerarik ez dugu. Gobela ibaian, adibidez, Getxon, egiten ari garen esku hartze gehienak bide horretatik doaz, ubide paralelo bat sortzen ari gara, ur
|
handien
garaian hori ere bete dadin. Orain, ordea, azkeneko fasean sartzera goaz, Errekagane kalean, herriaren erdi erdian, eta hor dugu hormak handitu besterik egin; hau da, ibaiari eraso pixka bat handiagoa egin, dio Sanz de Galdeanok.
|
|
2014
|
|
|
Sekuentziazio masiboari esker, asko aurreratu dute ikertzaileek, bizidun multzo
|
handien
gene guztiak denbora gutxian ezagutzeko aukera baitute. Arg. Maggie Bartlett/ NHGRI
|
|
|
Hain zuzen, txitxarro eta berdel handienek, adibidez, antxoa txikienek jan ohi dituzten harrapakin espezie berberak jaten dituzte. Arrainei ahalegin handiagoa eskatzen dieten harrapakin
|
handien
(adib., eufausiazeoak, dekapodoak eta misidoak) kontsumoari dagokionez, ostera, harraparitza hori maizago ikusi da txitxarro beltzaren eta zuriaren kasuetan nahiz berdel atlantiarraren eta makaelaren kasuetan. Hortaz, esan genezake aipatutako bi espezieak gainerakoei (adibidez, antxoa, sardina, boga eta ijito sardina) gailentzen zaizkiela ematen duela, harrapakin handiak harrapatzeko joera handiagoa erakusten duten heinean, batez ere, gau partean.
|
|
2016
|
|
|
Bere garaiko zientziaren arazo handiak konpontzea zuen helburu, puzzle bat osatu nahi duen ume baten gisara. Puzzle hura bukatu zuenean Maxwell eta beste zientzialari
|
handien
laguntzaz, ezagutza berria eta emankorra utzi zigun oinordekotzan.
|
|
|
Enpresa
|
handien
helburu
|
|
2017
|
|
|
Gaur egun martxan dauden zentral nuklearretan gertatzen den fisioaren kontrako prozesua da. Fisioan plutonioaren eta uranioaren gisako atomo
|
handien
nukleoak zatiaraziz lortzen da energia. Fusioan, berriz, hidrogenoaren gisako atomo txikien nukleoak elkarraraziz.
|
|
2018
|
|
|
Etsipenak jo aurretik, badago zerbait gutako bakoitzak etxean egin dezakeena, gobernu eta enpresa
|
handien
negoziaketetatik haratago?
|
|
|
Gai konplexua da. Auzi gehienak ez dira aurrera ateratzen, baina balio dezakete enpresa
|
handien
irudian eragiteko, eta, hala, trantsizio energetikoa bizkortzeko. Izan ere, trantsizio energetikoa gertatu gertatuko da:
|
|
2019
|
|
|
webguneak, web zerbitzuak eta informazioa zerbitzari ugaritan banatuta zeuden, eta komunikazio tresna nagusia, posta elektronikoa, posta hornitzaile askoren artean banatutako zerbitzua zen. Baina gutxika gutxika, sareak garrantzia hartu eta erabiltzaileak ugaritu ahala, irabazi asmoko konpainia
|
handien
helburu bihurtu zen amarauna. Eta, ohikoa denez, konpainia horiek beren helburua lortu dute:
|
|
2020
|
|
|
Gaur egungo eredu ekonomikoaren ahuleziak argi eta garbi ikus ditzakegu ispilu aurrean jarrita: ...eta garapen ekonomikoaren arteko dikotomia faltsuaren imajinarioa, sektore publiko beharrezkoen gaineko presio gero eta handiagoa (hala nola osasuna, hezkuntza edo zientzia arloetan), lan sektore feminizatuak eta zainketa sistemaren krisi sakona, finantza sektorearen eta korporazioen presioak kontraprestaziorik gabe laguntza publikoak jasotzeko, kanpoko elikagaien sektorearen eta banaketa enpresa
|
handien
mendekotasuna areagotzea, informazioaren teknologia berrien bidez gizarte kontrolari lotutako arriskua handitzea, etab.
|
|
|
Komunikabideetan denok ikusi ditugu arrantza sareekin edo bestelako plastiko handiekin trabatutako dortoka edo arrainen irudi ikusgarri zein hunkigarriak. Baina, tamalez, plastiko
|
handien
zuzeneko efektu fisiko horiekin alderatuta, askoz gehiago arduratu behar gaituzte hain ikusgarri ez diren tamaina txikiko plastikoek.
|