|
2008
|
|
|
Hain maila traszendentera iritsi gabe, zaletasun erromantiko soilagatik ere landuko zituen, duda gabe, gai hauek. Adibidez Azkueren bigarren legendak ere, 1893ko Beinda betiko izenekoak, Lekeition entzundako istorio fantastiko bat du oinarri, tartean deabrua agertzen dela (jatorrizko kontakizuna,
|
hainbat
urte geroago, Euskalerriarenyakintzan argitaratu zuen): Txili deritzon protagonistak ez daki zer den beldurra, eta bere ausarkeriak deabruarenganaino eramango du; orduan bai, orduan izua ezagutuko du eta Andre Mariari egindako erreguek salbatuko dute.
|
|
|
Hogei urterekin, 1884an idatzi zuen bere lehen musikalan ezaguna137 Baina bere lehen obra garrantzitsua 1895ean, hogeita hamaika urterekin, osatu zuen, Vizcaytik Bizkaira zarzuela. Berak
|
hainbat
urte geroago aitortu zuenez obra hori osatu zuen «sin haber estudiado ni una lección de harmonía; y sus amigos (a expensas de quienes salió la obra) le obligaron a instruirse en composición musical. Su maestro fué D. José Sainz Basabe, hoy [1940] director del Conservatorio de Bilbao»138 Ordurako, nolanahi ere, bere eredu musikala izango zena entzuna zuen:
|
|
|
Azkueren hurrengo ekarpena nobela generoaren baitan
|
hainbat
urte geroago etorri zen, musikagintza aldia() operen eskarmentu txarrak eten ostean. Ordurako Txomin Agirrek Kresala() eta Garoa (19071912) argitaratuak zituen.
|
|
|
Apolitizismo deklarazio horiek guztiak, ordea, nahiko itxurazkoak ziren, Azkue berehala alderdi integristan militatzen hasi baitzen. Hola Azkue Bilboko Círculo Católico elkartearen inguruan ibili zen 1888tik, El Euskaro egunkari integrista irakurriz12 1891an Bizkaiko integristen buru José Azillona eta beste zenbait euskal kiderekin batera aritu zen alderdia berrantolatzeko lanetan13; eta 1892an Nocedal-ekin alderdikide gisa gutun bidezko hartuemanak izan zituen14 Azkuek berak,
|
hainbat
urte geroago, militantzi horren hastapena hola kontatu zuen: «Ese año [1891] pertenecia yo al partido integrista y a falta de otros sacerdotes en quienes pudieran fijarse (pues todos los de alguna distinción eran carlistas) me hicieron a mí consiliario de la Junta Directiva del partido»15 Azalpen honek aditzera ematen du Azkuek berenez baino gehiago inork deituta onartu zuela kargua, Bizkaiko gainerako elizgizon gehienak karlistak izanik beste inork ez baitzuen onartu gura.
|
|
|
219 Epaltzara arteko izen zerrenda Euskal Esnalean aipatzen da (1918.09, 177 zb., 205206 orr.) eta hortik aurrerakoak Manuel Lekuonak aipatu zuen
|
hainbat
urte geroago (1988, VIII: 358).
|
|
|
21 Azkueren kasuan antisemitismoaz baino egokiagoa dela antijudaismoaz hitz egitea, bere aurreiritzien iturburua erlijiosoa baitzen (Eliza katolikoaren ohiko diskurtsoarekin bat eginez), ez arraziala (propioki antisemitena zen bezala). Esandakoarekin koherentzian,
|
hainbat
urte geroago, Azkuek katoliko bihurtu zen judu baten kasua positiboki aipatu zuen (antisemitentzat juduak konbertitzea negatiboa zenean arazoa ezkutatu egiten baitzuen) (cf. Azkue 1929).
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, Ekialdean ez baina, Mendebaldean garatu zen bereziki erreprodukzioa. XV. mendera arte eskuz kopiatzen zen informazioa Europan, baina kultura ereduak aldatzen hasteak eta Mendebaldeko dinamikotasunak iraultza ekarri zuten
|
hainbat
urte geroago komunikazio idatzien esparrura5.
|
|
2010
|
|
|
aurkako kritikariek erabil ditzaketen arrazoi eta zemai aurreikusien artean aipatzen digu Malon etxaidek gai teologikoetarako gaztelania, eta ez latina, erabili izana: argitalpena atzeratzeko zioetako bat izan zen hori(... por las razones que he dicho, lo dejase todo a un rincón, y se han pasado algunos años...), harik eta frai luis leon goak Los nombres de Cristo rekin
|
hainbat
urte geroago aurrea hartu (1583) eta idazle biek zituzten arrazoiak guztiz bat eta balekotzat argitalpenaren bidez berretsi zizkion arte47 azken buruan, berak eta frai luis maisuak egindako idazlanek erakutsi zioten Malon etxaideri guztiaren arrazoizkotasun praktikoa ere, ustezko iritzietan usteldu gabe. aurkako iritziek ez zuten bakarrik alkantzu linguistikoa; aitzitik, esanahi politiko eta teol...
|
|
|
Xabier Aizpurua eta Bittor Fernández (ikasgelako beste lagun bat) ere animatu ziren. Gero ea jende literaturazale gehiago ezagutzen zuten galdetu nien eta Xabierrek Santo Tomas lizeoko bi ikaskide ohi ekarri zituen, Itziar Gillenea eta Miren Jone Azurza (ez Deiako kazetaria, noski, haren iloba bat baizik), gu geunden unibertsitatean Historia ikasten ari zirenak halaber (ezin nuen orduan imajinatu ere egin
|
hainbat
urte geroago Itziarrekin ezkonduko nintzenik). Hasieran ez genuen lortu beste inor animatzea.
|
|
2011
|
|
|
" Mussolini; gustura hartuko nuke kafe bat harekin", esan ohi zuen," Silvana Mangano; gustura hartuko nuke kafe bat harekin" esaten zuen ber eran. Hizketa eta eztabaida gustatzen zitzaizkion, epatatzea," ilunak gaituk barrutik, baina ez gaitzala zahartzaroak erokeriarik egin gabe harrapa" esan ohi zuen, momentuan bururatu eta Lazkanok
|
hainbat
urte geroago libreta batean hitzez hitz ez apuntatu izana damu zuen hainbeste esaldi eder, norbaiti lapurtuak askotan, Soto betirako lagun izango zuela sinesteko bezain xalo zelarik oraindik, hainbeste esaldi potolo hain modu naturalean jaulkiak, hura gogoratzen zuen, hura bai, hura ez zuen Lazkanok ahaztu," ilunak gaituk barrutik, baina ez gaitzala zahartzaroak erokeriarik egin gabe harrapa...
|
|
2013
|
|
|
Kontraesanak kontraesan, orduko buruzagi troskistek 1973ko atentatuari sostengua eman zioten, hain justu
|
hainbat
urte geroago ETA zorrotz kritikatu izan duten horietako zenbaitek.
|
|
|
Matxikote eta Brion hildakoan ez zuten inor atxilotu, baina auzia
|
hainbat
urte geroago aktibatu zen, 1995 hasieran. Poliziaren isil mandatari batek Baionako epaile erretiratu bati gutun bidez esan zionez, Miguel Brescia izan zen Bidarraiko atentatua egin zuena.
|
|
|
Bidaiakidearen hitzetatik ulertu edo ondorioztatu nuenez,
|
hainbat
urte geroago Estatuak birgaitu zuen fisikaria, baita argitaratu ere
|
|
2014
|
|
|
Azkenean, militarrek sei heriotza zigor ezarri zituzten, baina ordurako nazioarteko presioa hain zen jasangaitza erregimenarentzat, ezen Francok zigorrak kommutatzera behartuta sentitu baitzuen bere burua. Imanol Uribek
|
hainbat
urte geroago egindako dokumentalean, auzipetuetako batek hala azaltzen zuen: –Frankismoak Euskal Herriaren kontrako epaiketa bezala planteatu nahi izan zuen prozesua.
|
|
|
Eta bataila sona handikoa izan zen, nola ez, Montanarakoa, epikoa da hitza, soldadu amateurrak, hogeita bat urtekoak, heroiak. Kontakizun belikoak Toscanan gero, miresmenak
|
hainbat
urte geroago, ohorea da hitza, eta abar.
|
|
|
Irene Arriasek
|
hainbat
urte geroago jakin zuen zer zen kantu hori, Europa osoan errepikatzen zela, Ameriketan ere bai beharbada, Asian. Kantuaren bertsio asko irakurri zituen gero, eta jakin zuen zerbait kontatzen zuela kantuak, narrazio bat zegoela han, hari argi bat.
|
|
2015
|
|
|
Halako lekuetatik bizirik atera, gerraostetik bizirik atera eta idazketatik ezin. Nork bere burua berreraiki, bizitza berri bat bideratu eta
|
hainbat
urte geroago ezin bizirik atera memoriaren berpiztearen ariketatik. " Zergatik onartu nuen ministro kargu hori?" galdetzen zuen Semprunek bere memoria liburuetako batean:
|
|
2017
|
|
|
Eta
|
hainbat
urte geroago, patu makurrak Afrikako infernuan batu ditu berriro aita alabak, kimikari bataiatzaileen gutiziaz. Metal bat niobio bataiatu zuten, kolunbio izena ere baduena.
|
|
|
Baina Karnatakara itzuli beharrean naiz, hor hasi bainintzen deszentratzen, emakumeekin lan egiten eta beraien hizkuntza ere ikasten. Kasualitateak itzularazi nau hona berriro,
|
hainbat
urte geroago, Indiako hainbat lekutako antolakundeentzako generoari eta elkar laguntza taldeei (ELT) buruzko ikastaro bat ematera.1 Ikastaroak saio praktikoak ditu; ekipoek formakuntza moduluko ariketak egiten dituzte emakumeekin, eta tokiko antolakundeko kideek laguntzen diete, elkar ulertzeko hizkuntz bitartekariak behar baitira. Baina kontua da nik ez dudala bitartekaritza hori behar; bizitzak eta testuinguruak eragin dute gaur egun ni izatea interpretazioa behar ez duen bakarra, eztabaidak inolako arazorik gabe jarraitzeko gai bainaiz (jakina, ezin dut kanarera Karnatakako hizkuntzahitz egin, baina bai ulertu).
|
|
2018
|
|
|
Eguraldia lagun, hainbat neska mutil sartu dira kantxara, futbolean jokatzera, giro ederrean. Jose Martija presente egon ez arren, hark hainbat urtetan nekatu gabe egindako lana islatu dute,
|
hainbat
urte geroago: gazteei irakastea kirolaz gozatzea dela garrantzitsuena.
|
|
|
Horregatik diot 2011ko urriaren 20ko arratsalde hartan semeei begiratu nienean, pisu bat gainetik kendu nuela. Orain,
|
hainbat
urte geroago, semeei begiratzen diedan bakoitzean, gero eta lasaiago nago, guk ezagutu genuen baino hiri alaiago batean biziko direla uste dut eta.
|
|
2020
|
|
|
Batere lotsarik gabe kantatu zizkion. Gauza berdina egin zuen
|
hainbat
urte geroago Yolanda Barcina Iruñeko alkatearekin ere. Gainera, gero igual joaten zen beraiengana, eta irribarrez hitz egingo zien… Bakana zen horretan”.
|
|
|
" Caí en el pueblo como en un desierto. No sabía qué hacer", aitortuko zion
|
hainbat
urte geroago Martin Ugalde kazetariari elkarrizketa batean.
|
|
|
Baina Piti eta Naskas manipulatzen ari ziren lehergailu batek eztanda egin zuenean hil ziren. Solomo, heriotza naturalaz, Bartzelonan nortasun faltsuarekin bizi zenean,
|
hainbat
urte geroago...
|
|
|
Erdizka esango nuke. Bai gertatzen da batzuek,
|
hainbat
urte geroago ere, egindako hutsen bat gogorarazi egiten dizutela, baina bestelakorik ere gertatzen da. Gai honen inguruko hausnarketa egin zuen Eduardo Galeano idazleak El fútbol a sol y a sombra liburuan.
|
|
|
Mutikoa nintzela ez nuen oso ondo ulertzen zer esan nahi zuen. Hala ere,
|
hainbat
urte geroago, Argentinara egindako bidaia batean, José Hernández idazlearen Martin Fierro idazlanetik ateratako oso antzerako esaldi bat irakurri nuen saltoki batean. Ez zait iruditzen gure aitak harengandik hartuko zuenik!
|
|
2021
|
|
|
Ricardok bi anaia zituen, Emilio eta Victorino. Ricardoren heriotza goiztiarraren ondorioz, haren alargunaren esku geratu zen familiaren inprenta, eta,
|
hainbat
urte geroago, Emilio anaiak hartu zuen. 1920an, Victorino epailea zen bere jaioterrian; gero, okina izan zen ofizioz, eta zinegotzi errepublikanoa Iruñean, Izquierda Republicanan afiliatua.
|
|
|
Irudika dezaket, gero, gaitzaren kontrako erremedio deboto hutsezinekin haranera itzuli nahian, atsekabe mugagabe batek jota aurrez aurre aukitzean, luizi eskergek buxaturik, behinola irteera posible bakarra izan zen zintzurra. Baina ez daukat gertatu zitzaizkion gainerako zoritxarren berririk; bakarrik dakit
|
hainbat
urte geroago heriotza lazgarria izan zuela. Urruntasun hartako ardi galdu gaixoa!
|
|
|
Duela gutxi ere gramatikan eta solasetan errazago ibiltzeko elkarrekin ginen Irungo Idoia Genuaren klasean. Gaur egun oraindik,
|
hainbat
urte geroago, ekiten diogu adiskidetasun harreman estuak atxikitzeari.
|
|
|
Harrigarria da benetan Don Joxemielen portaera hau! 1917an, lehen aldiz, Aiako Larburuko Josemari Auzmendik" Kixmi" ren aipamena egin ziola idatzi zuenetik, orain 1983an
|
hainbat
urte geroago hura osatu nahi balu bezala" Olentzaro" gehitzen dio orduko kontaera hari. Gure galdera zera da:
|
|
2022
|
|
|
«Eguneroko ohiturak moldatu behar izan nituen, eta arduratsu izatera eraman ninduen». Bizitzak beste kolpe bat ere eman zion
|
hainbat
urte geroago: 2019an, NCAAko unibertsitateen arteko txapelketaren finalean, lesio larria izan zuen belaunean.
|
|
|
Haren izenaren azpian bertan ehortzitako senideak agertzen dira: emaztea, askoz gazteagoa eta
|
hainbat
urte geroago hila, eta haren seme alabak. Alaba txikienaren adinak ematen dizu arreta.
|
|
|
Ez zitzaion gai horretaz aritzea gustatzen. Ezta
|
hainbat
urte geroago ere, behin edo behin aipatzen bagenion.
|
|
2023
|
|
|
Francisco Espoz ez zen hobea izan. Gogoratu baino ez,
|
hainbat
urte geroago, Espoz Kataluniako gobernaria zelarik, nola jokatuko zuen Ramon Cabrera karlistaren ama hiltzeko agindua eman zuenean. Ramon Cabrera —Maestrazgoko Tigrea liberalek deituaKataluniako karlisten buruzagia zen, eta liberalek hura harrapatu ezinik, haren ama hilarazi zuen Espozek.
|