|
2000
|
|
|
Azken batez, badirudi Estatu nazioak Estatuari sortzen zaion beharrari erantzuten diola. Badago gai hau argitu dezakeen nazionalismoaren
|
hainbat
teoria, eta horietako batzuen irakurketa azkarrari ekingo diogu. Adibidez, Gellner en ereduaren arabera18, gizarteen modernizatze prozesuan koka daiteke nazionalismoaren gaia, gizarte tradizionalek gizarte industrializatu bihurtzeko izan duten igaroaldian.
|
|
2001
|
|
|
Azken batean, Rossettiri edo psikoanalistei Victoriak dien higuinaren oinarrian, jokabide sexisten gaitzespena ere ikusi behar baita: Rossettiri dagokionez, artelana edozeren gainetik jartzeagatik; psikoanalisiari dagokionez, berriz, nobelan hainbestetan aipatzen den S. Freuden
|
hainbat
teoria sexistarengatik. Zakilaren enbidiaz, emakumezkoen masokismoaz, sexualitatate femeninoaz,... vienarrak esandakoak gogor kritikatu dituzte psikoanalisiaren irakurketa feminista gaurkotuak planteatu dituzten H. Cixous, L. Irigaray8 edo J. Kristevak.
|
|
|
Beraz, molekula usaindunaren eta usaimenaren arteko elkarrekintza aztertu behar da; hau da, zer gertatzen ote da substantzia kimiko batek pituitariara jo eta gero? Honetaz ezer gutxi dakigu eta
|
hainbat
teoria itxuratu dira:
|
|
2003
|
|
|
Ni ere oso nahastuta nago. Baina badira
|
hainbat
teoria entzunda ondorioztatu daitezkeen gauzak. Adibidez:
|
|
|
Gaitzaren jatorria ezaguna ez den arren,
|
hainbat
teoria jorratu dituzte adituek, genetiko eta metabolikoetatik hasita, inguruneko hainbat toxikoren edo garuneko aspaldiko mikrotraumatismo zenbaiten eragina inplikatzen dutenetaraino.
|
|
|
Duela bi astetik Txileko hegoaldeko hondartza batean lehorreratutako itsas izaki erraldoia enigma bihurtu da zientzialarientzat, eta ez dira ados jartzen haien izaeraz. Gutxienez bost herrialdetako laborategietara bidali ziren laginei buruzko txostenen zain dauden bitartean, ikertzaileek
|
hainbat
teoria jarri dituzte mahai gainean, hala nola zetazeo baten hondarrak direla diotenak eta zefalopodo erraldoia dela diotenak. Ez da falta izan orain arte ezezaguna zen espezieren bat dela dioena.
|
|
2006
|
|
|
dagokio gizakiari berez baina oraino ez dakigu zergatik zahartzen garen, prozesu horretan parte hartzen duten mekanismoak esplikatzeko
|
hainbat
teoria moldatu diren arren.
|
|
|
Egile hauekadierazten dute XVIII. mendean gurasoen garrantzia azpimarratzen hasten dela; era berean, XIX. mendean, amaren figuraren garrantzia nabarmendu egingo da, harik eta pixkanaka pixkanaka umearen ongizate fisiko eta mentalaren bermenagusia bihurtu arte. XX. mendean, jada,
|
hainbat
teoria psikologiko tartean, emakumeei errua sorraraziko zaie euren papera ongi betetzen ez dutenean. Teoria hauenartean, nagusietariko bat, XX. mendearen erdian sortzen den John Bowlby renatxikimenduaren teoria izango da, amaren eta umeen artean, behar den bezalako, loturaz hitz egiten diguna eta harreman hori erabat uniformizatu eta naturalizatuegiten duena (ikus, esate baterako, Bowlby, 1989).
|
|
|
Osasuna edo bizimoduak era ez hegemoniko batetikulertzeak ez zaituelako berez libratzen genero ikuspegi ezberdintzaile eta zapaltzaile batetik. Beste aldetik, filosofia horiek normalean XX. mendearen erdiangaraturiko
|
hainbat
teoria psikologiko dituzte oinarri, atxikimenduaren teoria kasu, oso testuinguru historiko partikularrean sorturikoa eta emakume eta gurasoaskoren errealitatea kanpoan uzten duena. Bigarrenik, esan behar da feminismoaeta emakumeen aurrerapausoak ulertzeko modu ugari egon daitezkeela, denakerrespetagarriak bezain eztabaidagarriak.
|
|
|
Lerradura onomastiko horren zioak ez ditugu ezagutzen baina
|
hainbat
teoria daude. Batzuek diote baskoiek Mendebaldea inbaditu zutela V. VII. mendeen buruan, hau da, teoria espantsionista; beste batzuek, ordea, zilegiago ikusten dute, vasco?
|
|
|
21 Historiaren definizioaren eta izaeraren inguruan,
|
hainbat
teoria eman dira denboran zehar. Annales eskolako historialarien artean, 1960 hamarkadetan, historia zientziaz bi ikuspegi gauzatu ziren:
|
|
|
Artikulu honetan interes horren isla utzi nahi dugu, eta horretarako, idatzi diren liburuen eta gaien hautapen bat eskaintzen dugu2 Bi atal bereizi ditugu. Lehenean, autodeterminazioaren zilegitasuna da ardatza, eta horretaz jardun duten
|
hainbat
teoria aztertzen da, Margaret Moorek eginiko sailkapenaren arabera (Moore 1998): Aukeraren teoriak, Kausa zuzenaren teoriak eta Nazio autodeterminazioaren teoriak.
|
|
2007
|
|
|
Gizarte aukerak beharrezkoak dira hizkuntza bat erabili ahal izateko, baina hiztunak hizkuntza horretan hitz egin nahi izatea da beharrezkoa hizkuntza horretan hitz egingo badu. Txillardegiren teorietan oinarrituz egiten diren interpretazioetan adierazten da euskararen ezagutzaren arabera egokitzen zaiona baino altuagoa dela ematen den erabilera, hiztunaren izan nahia, euskaraz bizi nahia edo
|
hainbat
teoriek deitzen dieten identitate etnolinguistikoa da gertakizun hau esplikatzen duena. Hizkuntza erabiltzeko nahia, hizkuntza horrekiko hiztunak duen jarrerak adierazten digu.
|
|
|
Orain ere badaude
|
hainbat
teoria bateratzaile, soken teoria adibidez, baina halako teoriei indarra ematen dieten frogak behar dituzte. Alabaina, azkenaldian kosmologian egiten ari diren aurrerapenek argi berria emango dietela espero dute.
|
|
|
Vygotsky ren (1979) ideietan oinarrituta, beste
|
hainbat
teoria ere sortu ziren.Kulturak gizakiaren garapena zehazten duela aldezten dute horiek. Ikuspegi horienarabera, gizakia kultura baten barruan garatzen da, eta, han, ezagutza edukigehienak eskuratzen ditu beste pertsonekin zereginak ebaztean izaten ditueneragin trukeetan.
|
|
|
James-ek Niari eta Nireari buruz egindako ekarpenek eragin handia izan dutenorberaren ezagutzaren inguruko azterketetan, eta, gaur egun, horietan oinarritutako
|
hainbat
teoria aurki daitezke; esate baterako, Lewis eta Brooks Gunn ena (1979).
|
|
|
Ikaskuntzan oinarritutako
|
hainbat
teoria daude. Batzuen arabera, generoarenaraberako estandarizazioa haurrari kanpotik ezartzen zaizkion zigorren eta sarienondorioa da (Staats, 1975 in Durkin, 2005).
|
|
|
Lan honetan ondoko eskemari jarraituko diot: lehendabizi, berezko nortasunak babesteko nazioartean eta bereziki Europan dauden sistemak aztertuko ditut; jarraian, hainbat estatu liberalen nazio aniztasuna kudeatzearen inguruan nazioartean landu diren
|
hainbat
teoria azalduko ditut; eta, bukatzeko, gaiaren inguruko behin behineko ondorio batzuk ateratzen saiatuko naiz.
|
|
2008
|
|
|
Formalismoak eta estrukturalismoak literatur azterketak testuaren egiturara mugatu bazituzten, teoria berriek sistemari eman zioten lehentasuna. " Teoria sistemikoen" izendapenak
|
hainbat
teoria biltzen ditu: Iuri Lotmanen Kulturaren Semiotika, Pierre Bourdieuren Soziologia Literarioa, Jacques Duboisen Instituzio Literarioa, Siegfried J. Schmidten Teoria Enpirikoa eta Itamar Even Zoharren Polisistemen Teoria.
|
|
|
Neoestrukturalistatzat edo neopiagetiartzat har litezkeen
|
hainbat
teoria egon arren, ondoren, Juan Pascual Leoneren, Robbie Caseren, David Klahr en eta John Gilbert Wallaceren ikuskeren ideia bereizgarrienak besterik ez dira labur labur aurkeztuko.
|
|
|
Garai batean,
|
hainbat
teoria eta azalpen teoriko agertu ziren. Gaur egun, jarrera ezkorra da nagusi ikertzaileen artean.
|
|
|
Prozesu horiek azaltzeko,
|
hainbat
teoria daude. Horietariko batek kontuan hartzen ditu duela hamazazpi bat milioi urte Lurrean (egun Afrika dagoen lurraldearen inguruan) batera gertatu ziren aldaketa ekologiko eta klimatikoak.
|
|
|
Joera hori garapena errealitatetzat hartzen duen jarrera hartze bat da, eta, bizi ziklo osoan zehar gertatzen denez (mota guztietako esperientziez gainezka, beraz, baita belaunaldi esperientziez ere), hura aztertzeko ez dira bakarrik garapenaren lehen aldietan oinarritzen (haurtzaroan eta nerabezaroan). Hipotesi horrek agerian jarri nahi du aldagai unibertsal normatiboek, oro har, zer nolako garrantzi erlatiboa duten garapenerako(
|
hainbat
teoriak proposatuak, hala nola Epistemologia Genetikoak edo psikoanalisiak). Aldagai horiei testuinguruzko edo historiako beste aldagai batzuk erantsi behar zaizkie; haien garrantzia, hainbat ikuspegitatik landu bada ere, ingurunearekin edo gizarte elkarrekintzarekin lotutako ikuspuntuek edo gizarte elkarrekintzazkoek jarri dute mahai gainean.
|
|
|
Hain zuzen ere, Locke() eta Rousseau(). Bi autore horien ekarpenetatik, geroago,
|
hainbat
teoria abiatuko dira psikologian.
|
|
|
Arestian ikusi den bezala, gure diziplinaren sorreran, finkatzean eta garapenean, zeresana izan duten egileek
|
hainbat
teoria planteatu dituzte (ikus 5, 6, 7 eta 8 gaiak). Teoria bat terminoen definizioak eta legeak biltzen dituen adierazpen multzoa da eta ezagutzak antolatzea eta etorkizunean egingo diren ikerketak gidatzea da haren funtzioa (Baltes eta laguntzaileak, 1980).
|
|
|
Gizakien inguruko
|
hainbat
teoria planteatzen hasi ziren.
|
|
|
Hori horrela izan arren, ikaskuntzari buruzko
|
hainbat
teoria plazaratu dira: batetik, Pauloven eta Watsonen baldintzapen klasikoa; bestetik, Skinnerren baldintzapen operantea edo instrumentala; eta, azkenik, Searsen eta Banduraren ikaskuntza soziala.
|
|
|
Aurreko ataletan argi ikusi dugu ezen parte hartzeak erabilera kontrajarriak izan ditzakeela, eraldatzaileak ez diren helburuak ere bete ahal dituelako, eta egoera hori ekiditeko erreferente normatibo gisa erabiltzeko
|
hainbat
teoria proposatu ditugu. Orain, marko teoriko hori apur bat gehiago garatuko dugu, eta aurkeztuko ditugu parte hartzeko eredu eraldatzaileak sustatzeko bidean sakontasunez kontuan hartu beharreko hainbat eztabaida ildo.
|
|
|
Aurtengoa, aldiz, txarra da, onddoari dagokionean». Dioenez, zaila da zergatik jakitea, eta
|
hainbat
teoria daude. «Lurra oso idorra eta hotza egotea gustatzen zaio onddoari eta ur eta tenperatura shocka izatea gero; bat batean euria gogor aritzea, eta tenperaturak behera egitea.
|
|
2009
|
|
|
Eskeletorik edo antzekorik gabe, nola liteke dituzten formak izatea, edo bitan zatitzea? Bazeuden
|
hainbat
teoria, baina azken urteotako aurkikuntzek hankaz gora jarri dute mitoa. Bakterioek ere badute eskeletoa!
|
|
|
Birminghamgo Ilargiaren Elkarteko kide itzaltsuak. Trumoien soinuaren jatorria aztertu nahian zebiltzan; eta buruan zituzten
|
hainbat
teoria frogatzeko pentsatutako esperimentua zen puxikarena.
|
|
|
Ikerketen emaitzekin sortutako
|
hainbat
teoriak faktore biologikoa erabakigarritzat jotzen dute, eta ikuspuntu horren baitan gizon eta emakumeen fisiologiaezberdinak (gizonezkoek testosterona eta emakumezkoek estrogenoak) izateakezberdintasun emozionalak azalduko lituzke. Beste teoriko batzuen esanetan, ordea, aldagai soziokulturala da denetan garrantzitsuena, eta ikaskuntza etagizarteratze prozesuen bitartez gizon eta emakumeek beren mundu emozionalamodu ezberdinean eraikiko eta erabiliko lukete, naturak hala zehazten ez badu ere.Azkenik, badira beste hainbat teoria soziobiologiko generoen arteko ezberdintasunak ulertu ahal izateko faktore biologikoak zein soziokulturalak kontuan hartubehar direla diotenak.
|
|
|
Ikerketen emaitzekin sortutako hainbat teoriak faktore biologikoa erabakigarritzat jotzen dute, eta ikuspuntu horren baitan gizon eta emakumeen fisiologiaezberdinak (gizonezkoek testosterona eta emakumezkoek estrogenoak) izateakezberdintasun emozionalak azalduko lituzke. Beste teoriko batzuen esanetan, ordea, aldagai soziokulturala da denetan garrantzitsuena, eta ikaskuntza etagizarteratze prozesuen bitartez gizon eta emakumeek beren mundu emozionalamodu ezberdinean eraikiko eta erabiliko lukete, naturak hala zehazten ez badu ere.Azkenik, badira beste
|
hainbat
teoria soziobiologiko generoen arteko ezberdintasunak ulertu ahal izateko faktore biologikoak zein soziokulturalak kontuan hartubehar direla diotenak. Ez da gure lanaren helburua teoria hauek aztertu eta elkarrenarteko eztabaidan zentratzea, eztabaida interesgarria bada ere, guk hemendik aurrera faktore sozialak eta ikaskuntzakoak izango ditugu kontuak, berauek generoarekin zerikusi handiagoa baitute aldagai biologikoek baino, sexuen arteko ezberdintasunaz hitz egingo bagenu beste kontu bat litzake.
|
|
|
Ez daki zergatik, baina sormen literarioaz irakurri dituen liburuek bere idazle lana oztopatu egiten dutela konturatu da. Idazten hasten da, eta berehala burura datozkio irakurritako
|
hainbat
teoria: pertsonaiaren desioarena, antagonistaren beharrarena, zailtasun progresiboena, klimaxa... eta bat batean blokeoa datorkio, teoria horiek sormenaren bidean jarritako barrikadak bihurtzen dira.
|
|
|
Eskolen azken hirugarren eta azken eguna martxoaren 12an egingo dute. Saio horretan
|
hainbat
teoriaz eta ziberfeminismoaz mintzatuko dira eta. Antolatzaileek adierazi dutenez, eskolak Baigera Elkartean egingo dira, 18:00etatik 20:00etara.
|
|
|
Asier Hilariok ematen ditu haserako azalpenak, aurkezle lanak egiten maila batean; hots, bera da gidaria. Gero lurraren inguruko
|
hainbat
teoria garatuz doaz, klima aldaketa, dinosauroak galdu zireneko arrazoiak, eta abar. Edonola ere, ez dugu teoria horien ondorioei buruz hitz egiten, ez dugu inor ezertaz konbentzitu nahi.
|
|
2010
|
|
|
Teoria irakurtzea atsegin du. Nik ere preziatzen dut
|
hainbat
teoriaren edertasuna (etorkizun diren gauzen plazerean edo datu zehatzaren zalantza jartzean oinarrituta), baina, oro har, eta aurrekoarekin kontraesanean balego bezala, modua da, nola erran (esan dezadan jatorki), lehenago begiztatzen dudana eta batik bat kezkabide izan ohi dudana. Hein handi batean ados nago Beñat Sarasolak 2.256 Argiako Ttakun (H) Errenkan esaten eta aipatzen zuenarekin:
|
|
|
Azken urteetan, egoera horri buelta emateko asmoa duten
|
hainbat
teoria eta azterketa landu dira. Diru-laguntzetatik aparte, beste mota bateko politika tresnak kontuan hartzen hastea da oraingo helburua, produktu eta zerbitzu berritzaileen eskaera pizteko asmoz.
|
|
|
Eztabaidak eztabaida, arimari buruzko
|
hainbat
teoria filosofiko ditugu, eta dualismoa horietako bat baino ez da. Balantza batean jarri behar dira teoria bakoitzaren aldekoak eta kontrakoak, eta bide horretatik, hau da, arrazionalki, teoria horiek elkarren artean alderatu behar dira.
|
|
|
Eta, hirugarrenez, profeziei eta eskatologiari emandako garrantzia. Etorkizunari zentzua emateko
|
hainbat
teoria zabaldu zituzten sinesmen desberdinek eta, horregatik, Jainkoaren bigarren etorreraren zain egon ziren asko eta asko. Ezaugarri hauekin guztiekin erlijioa bizitzeko modu berri bat gorpuztu zen AEBetan, munduko beste inon ez bezala bizi izango zen erlijiositate berezia.
|
|
|
Beste
|
hainbat
teoria filosofikok bezalaxe, liberalismoak ez du gainditzen kontrastagarritasunaren froga. Aurreuste liberalaren arabera gizakia askatasunaren saltsan bizi da.
|
|
|
Malgre tout, arrazoimenak aurrerapenak ere erakuts ditzake. Teknologiak gizakiaren bizimodua hobetu egin du eta bizikidetza bultzatu
|
hainbat
teoria filosofikoren bitartez. Arrazoimenaren adiurre monologikoa dialogiko bihurtu zenetik filosofiaren hezurdura aldatu egin da.
|
|
|
Hortaz, kristautasuna eta
|
hainbat
teoria filosofiko, halako batean, ortodoxiatik heterodoxiara igaro ziren, eta bidean aldaketa kontzeptual handiak egin behar izan zituzten. Egia/ gezurra eskema sinplea alde batera utzi beharra zegoen errealitate ñabarraren zirrikutuetan ibiltzeko.
|
|
2012
|
|
|
gisa aurkeztu dituzte beren itzulpenetan, eta estereotipatze horrek izugarrizko eragina izan du ez soilik zibilizazio mendebaldarrak Hirugarren Mundua ulertzeko moduan, baizik eta baita sorburu kulturak berak bere buruaz duen pertzepzioan ere. Hori horrela izanik, baliorik gabe gelditzen dira, Niranjanaren ustez, guk postmoderno gisa deskribatu ditugun
|
hainbat
teoria, besteak beste Gideon Touryk proposatutakoa, 46 zeina itzulpenak xede hizkuntzaren eta
|
|
|
Pedagogia hezkuntzaz eta irakaskuntzaz arduratzen den zientzia da. Hezkuntzaren historian, haur hezkuntzaren eginkizunean lagundu eta eginkizun hori planteatu duten
|
hainbat
teoria sortu izan da. Ez dugu ahaztu behar haurtzaroan heztea ez dela berariazko trebakuntza; batzuetan, haurren jarduerei begira, bertan egotea?
|
|
|
deitu zaio. Paradoxa hori azaldu lezaketen
|
hainbat
teoria aztertu dira. Ikusi dugunez, pertsonek zoriontasun maila jakin bati eusteko joera dugu; eta, gertaera
|
|
|
XX. mendeko
|
hainbat
teoriak agerian utzi dute literatura sare sozial batek osatzen duela. Sare horretan hainbat faktore daude1 (idazleak, irakurleak, argitaletxeak, ikastetxeak...), eta faktoreek elkarri eragiten diote.
|
|
2013
|
|
|
Memoriaren aldeko borrokalari sutsua izaki, gizarteak berari gertatutakoaren berri izatea du xede, historiaren zirrikitu ilunak eta egia osoa ezagutaraztea da bere bizitzako erronka nagusia. Izan ere, Fred Berence idazleak esan zuen lez," historia txikiari
|
hainbat
teoria modernok trufa egiten badiote ere, honek historia handian esku hartzen du etengabe, eta, maiz, baita hura zehaztu ere".
|
|
|
partikula du aztergai. Semantika eta Pragmatika arloetako
|
hainbat
teoria kontuan hartu dira, eta, omen, partikularen esanahi eta erabilera aztertzen ditu.
|
|
|
Paleontologoek artelan horien esanahiari buruzko
|
hainbat
teoria dituzte, baina ez dirudi gauza erraza denik irudi horiek adierazi nahi dutena asmatzea.
|
|
|
Esanahiari buruzko
|
hainbat
teoria
|
|
2014
|
|
|
Prozesu horiek azaltzeko,
|
hainbat
teoria daude. Horietariko batek kontuan hartzen ditu duela hamazazpi bat milioi urte Lurrean (egun Afrika dagoen lurraldearen inguruan) batera gertatu ziren aldaketa ekologiko eta klimatikoak.
|
|
|
Hain zuzen ere, Locke() eta Rousseau(). Bi autore horien ekarpenetatik, geroago,
|
hainbat
teoria abiatuko dira psikologian.
|
|
|
Garai batean,
|
hainbat
teoria eta azalpen teoriko agertu ziren. Gaur egun, jarrera ezkorra da nagusi ikertzaileen artean.
|
|
|
Edonola ere, Erdi Arotik ezagutzen dira eta teoriarik zabalduenaren arabera, Frantziako kataroen oinordekoak ziren. Beste
|
hainbat
teoria ere badaude, baina ez dira hain onartuak. Horien arabera, izenari begiratuta, agotak godo jatorrikoak izan daitezkeela irizten diote; agian, gudarosteren bateko desertoreak Euskal Herriko bailaretan errefuxiatu ziren eta bertako biztanleek gogo txarrez hartu zituzten.
|
|
|
Edonola ere, Erdi Arotik ezagutzen dira eta teoriarik zabalduenaren arabera, Frantziako kataroen oinordekoak ziren. Beste
|
hainbat
teoria ere badaude, baina ez dira hain onartuak. Horien arabera, izenari begiratuta, agotak godo jatorrikoak izan daitezkeela irizten diote; agian, gudarosteren bateko desertoreak Euskal Herriko bailaretan errefuxiatu ziren eta bertako biztanleek gogo txarrez hartu zituzten.
|
|
2015
|
|
|
Teoria hori plazaratu eta urte gutxiren ondoren, fisikariek argi zeukaten grabitatearen indarra teoria kuantikoarekin nolabait bateratu behar zela. Baina gaur egun
|
hainbat
teoria lantzen ari diren arren, oraindik ez dugu eskuragarri grabitazio kuantikoari buruzko teoria oso eta trinkorik. Ikerketa horien eragozpenik handiena datu esperimentalen faltan datza.
|
|
|
Artikulu honetan doktore tesirako egindako literatura berrikuspenaren laburpen sintetiko bataurkezten da. Ikerketak hiri bazterreko paisaiak jorratzen ditu eta hauek ulertu ahal izateko huraosatzen duten hiru kontzeptuen inguruko
|
hainbat
teoria lantzen dira hemen: paisaia eta hiria, eta azkenhonen eratorria den hiri ertza.
|
|
|
Tamalez, printzipio horien interpretazio hertsiegi batean oinarrituta, doktrinaren zati batek (Weigend, 2011; Herzberg, 2000) Hitlerren gisako goi karguak partaide huts gisa induktoregisa, hain zuzen ere zigortzea proposatu izan du. Horrelako eta antzeko bidegabekeriakekiditeko, nazioarteko auzitegi penalek eta nazioarteko doktrinak
|
hainbat
teoria garatu etaaplikatu dituzte, besteak beste, Joint Criminal Enterprise (hemendik aurrera, JCE) delakoa.
|
|
2016
|
|
|
asko oso astiro gertatzen direlako. Historian zehar, geologoek
|
hainbat
teoria sortu izan dituzte
|
|
|
(Ikus Eguzki Amandrea sarrera Auñamendi Entziklopedian (http://www.euskomedia. org/ aunamendi/ ee109005/ 90432), edo ale honen eraskinen atalean). Horrek esan nahi du greziarrak tartean sartu aurretik ere, kosmologia eta egutegia nekazal zibilizazio neolitikoaren gai kuttunak izan zirela,
|
hainbat
teoria eta espekulazio sorrarazi zituztenak mendeetan zehar. Gizaki neolitikoak badaki munduak zer itxura duen, eguzkia eta ilargia nondik nora dabiltzan, non ezkutatzen diren, zer egin behar den etor daitezen, e.a. Badaki, eta horiek guzietan bere mesedetan eragiten saiatuko da.
|
|
|
—" Usura", eta habemus zerbait rarorum, musulmanei debekua juduek egindako zerbaitengatik, eta debekatuak zergatik diren horiexek... badira
|
hainbat
teoria, baina zeruan bertan galdetu behar.
|
|
|
Zergatik agotek bereizketa bat jasaten zuten, gure garaian nekez ulertzen ahal dugu, ez baikara egoera berean bizi, nahiz eta arrazismoa zer den badakigun. Agoten bazterketa justifikatzeko
|
hainbat
teoria azaldu dira mendeetan zehar, gaur arte. Ohargarri da agoten jatorriaren buruzko hipotesiak 16 mendetik aitzina agertzen direla, beren kontrako legeak gogortzen diren une berean, eta agotek horien aurka borroka luze bat hasten dutenean.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen geroari buruz Mikel Zalbide euskaltzain eta ikerlariak esandakoak oso egokiak iruditzen zaizkigu. Zalbidek Joshua Fishman soziolinguista judu estatubatuarrarengandik
|
hainbat
teoria jaso eta gurera ekarri ditu. Etorkizunari buru hiru eszenategi posible ikusten ditu:
|
|
|
Lurra etengabe ari da aldatzen, nahiz eta, askotan, ez garen horretaz ohartzen, geologia prozesu asko oso astiro gertatzen direlako. Historian zehar, geologoek
|
hainbat
teoria sortu izan dituzte prozesu horiek nola gertatzen diren azaltzeko.
|
|
2018
|
|
|
Albotik askotan pasatu zarenez ezaguna egiten zaizun paraje batean zabiltza, etxe ondoan ia, eta bat batean haitzulo batean sartzen zaituzte, eta esaten dizute: jendea sarrerako zabalgune honetan bizi zela uste dugu, hementxe bakarrik azaldu dira hondarrak, ontziak, hezurrak, baina marrazkiak barruan daude, askoz barrurago, ez dakigu zehatz mehatz zergatik margotu zituzten, edo zertarako, badira
|
hainbat
teoria, ehiza ona izateko zela, animaliak gurtu egiten zituztela, kontua da marrazkiak ez zirela orduko egongelak apaintzeko eginak; gidariak badaki gaurko jendearen arreta erakartzen, askoz barrurago baitaude, ez bizi ziren lekuan. Gero isildu egiten da, eta ilunpetara sartzeko keinua egiten du:
|
|
|
Depresio nagusia asaldura neuropsikiatriko ohikoenen artean dago. Gaixotasun mental honen etiologia eta oinarri fisiopatologikoak azaltzeko
|
hainbat
teoria proposatu dira, hala nola teoria monoaminergikoa edo neurotrofikoa. Hala ere, oinarri neurobiologikoak oraindik ez dira ezagutzen, sistema ezberdinen parte hartzea izanik proposatzen dena.
|
|
2019
|
|
|
Amazon Watch erakundeak deforestazioa zuzenean lotu du Bolsonaroren, ingurumen diskurtsoarekin?, Amazonia esplotatzearen eta gune babestuen zaintza jaistearen alde agertu izan baita hura. . Nekazariek eta abeltzainek uler dezakete presidenteak basoei su emateko lizentzia ematen diela, inpunitate osoarekin?. Lur jabeak jopuntuanAmazoniako sutearekin, ingurumen erakundeek hauspoa eman diete
|
hainbat
teoriari. Zenbait erakundek jasotako informazioaren arabera, dozenaka ekoizlek su eman zieten beren lurrei aldi berean, Bolsonarori babesa adierazteko.
|
|
|
Horrela, pertsonen askapenaren2eta gizarte eraldaketaren bidean lanean diharduten herri ekimenen inguruan egin diren lanak eta behatutakoak kontuan izanda errepikatzen diren erronkak identifikatu dira. Erronka nagusietan arreta berezia jarri eta batzuk hautatuta, feminismoak eskaintzen dituen edo feminismotik datozen
|
hainbat
teoria zein praktikaren bidez erantzun posible bat eman gura izan zaie.
|
|
|
Bakarka ala binaka, estatuari eta estatu botereari buruzko hausnarketa asko idatzi zituzten, gerora argitaratuak izan edo ez. Marxek
|
hainbat
teoria politikoko kritikak idatzi zituen, ekonomia politiko klasikoko zein arrunteko kategoria ekonomikoen kritikari analogoak zirenak. Estatu mota kapitalista analizatu zuen, nahiz eta bere ikuspuntua nagusiki kapital metaketaren berezko logikarekiko duen egokitzapen formalarena (edo bat etortzearena) izan.
|
|
2020
|
|
|
Hori zergatik gertatzen da? Azterketak sakonagoa izan behar lukeela iruditzen zait, baina susperraldian diren gaixotasunek hainbesteko indarra zergatik hartzen duten azaltzen duten
|
hainbat
teoria daude. Teoria horietako askok diote globalizazioak badaukala zerikusia, eta egun infekzio horiek gero eta maizago ikusteko baldintzak daudela ere bai.
|
|
2021
|
|
|
24), gizarte jarduera balitz bezala definitu behar genuen, eta, bestetik, balio objektiboak (produkzioa, gertakariak...) eta sinbolikoak (jarrerak, harrera, pertzepzioak, ideologia...) artikulatu behar genituen. Horiek guztiak lotzeko eta deskribatzeko kontzeptu sare bat behar genuen, hain zuzen ere
|
hainbat
teoriak eta metodologiak" testuinguru" esaten dioten hori deskribatzeko eta" itzulpenak gizartean izandako eraginaren eta irudiaren bilakabidea" ikertzeko. Hala iritsi ginen itzulpenaren soziologiaren esparrura, eta bide horretatik azaldu genuen euskal literatura itzulia autonomizazio erlatiboaren bidean zela, eta hala deskribatu genuen zer nolako funtzioak betetzen zituen euskal literatur itzulpengintzak literaturaren espazio garaikidean.
|
|
|
Baina aurretik ez zen inoiz horrelakorik teorizatu hezkuntza arloan: Konfuzio, Platon, Locke, Zizeron, Montessori...
|
hainbat
teoria pedagogiko daude, ikasteko aldarte egokia kuriositatea edo interesa dela diotenak. Sekula ez entretenimendua.
|
|
2022
|
|
|
Urte hauetan hainbat ikerketa egin dira bi ontziei buruz, pieza hauen jatorriaren zalantza argitzeko asmotan, eta azken Brontze Aroan datatu izan dira; hau da, K.a. 1200 urte inguruetan. Dituzten dekorazioen interpretazio astronomikoak ere egin dira, eta, aurkitutako lekuaren erreferentzialtasuna zein orduko kulturekin izan dezaketen harremana kontuan izanik, horien erabilpenari buruzko
|
hainbat
teoria ere garatu dira.
|
|
2023
|
|
|
Mespretxuaren edo isekaren adierazpen izatetik argitasunaren eta adimenaren adierazle izatera pasatu zen barrea. XIX. mendetik aurrera, eta XX. mendean zehar, besteei barre eginarazteko gaitasuna nortasunaren bereizgarri garrantzitsutzat hartzen hasi ziren eta umorearen
|
hainbat
teoria garatu ziren: Spencer-en aktibazioaren teoria, Hobbes en nagusitasunaren teoria, Berlyne ren teoria, inkongruentziaren teoria.
|
|
|
Chow chowak, maiz, betazalekin zerikusia duten begi arazoak ere agertzen ditu, hala nola entropioia, non betazalak begietarantz jotzen baitu, eta betileek kornea ukitzen baitute, eta ektropioia, non beheko betazala “deskubritzen” baita. ✳️ Chow chow ari buruzko bitxikeriak eta datu interesgarriak «Chow chow» izena jatorri ezezagunekoa da, eta jatorriari buruzko
|
hainbat
teoria daude. Hedatuenetako bat Britainiar Inperioarekin eta XVIII. mendeko merkataritza ontziekin lotuta dago.
|
|
|
Horren inguruan, Brene Brown soziologoak zaurgarritasunaren ikerketarekin, 1 Zygmunt Baumanek gizarte likido eta solidoaren kontzeptuak sortzearekin, 2 Henryk Skolimowskik ekofilosofiaren eraketarekin, 3 Emilio Durok beldurra ezabatzearen prozesuaren hausnarketarekin, 4 eta beste hainbat pentsalari edo ikerlarik
|
hainbat
teoria eta soluzio mahaigaineratu dituzte gizarteak egun duen jarrera planteatua izan dadin.
|
|
|
Hain justu ere, plus hori azaltzeko inorentasunaren gaineko
|
hainbat
teoria baliatu ohi dira; den denak baliagarriak izanda ere, komenigarri da euretariko bakoitza kasu zehatzaren arabera kontuan hartu eta balioestea.
|