|
2011
|
|
|
Beste formulazio asko, zenbaitetan aski diferenteak badirudite ere izendapenez, bidegile horiek zabaldutako ildotik dabiltza: baita kataluniako (eta gero, handik hedatuz, gure arteko, okzitaniako eta beste
|
hainbat
hiztun herritako) conflicte linguistique ren buru biko prozesu ardatza ere, punta batean substitució duelarik eta bestean normalització177 gatozen beraz harira, jatorrizko marko kontzeptualari eutsiz ahal den neurrian.
|
|
|
zenbait lekutan" hori eta hori" gertatzen da hizkuntza kontuan, eta gertaera horri diglosia esaten zaio. horra hor, gauzak esanik, bere planteamenduaren muina115 Bide horretan barrena jardun zuten Ferguson-ek (1959), gumperz ek (1962, 1964), Fishman-ek (1967) eta, handik gutxira, heinz kloss ek (1976): soziolinguistika sortu berriaren kontzeptu giltzarrietako bat bihurtu zen diglosia, eta gainerako zientzia jardun gehienetan bezala neutraltasun ebaluatiboz erabili nahi izan zen terminoa. hankaz gora jarri zen ikuspegi hori soziolinguistika katalanean, okzitaniakoan eta, handik aurrera, mundu zabaleko
|
hainbat
hiztun herri minorizatutan: tartean, hemen.
|
|
|
gizakion uste aburu sinesmenek ezin ukatuzko indar ahalmena dute gizarte osoaren jarduera sozioekonomikoan (eta horren bidelagun diren botere harremanetan) eragiteko. Beste hitzetan esanik, Ak Bn eragiten duen bezala Bk ere An eragin dezake eta, hainbatetan, eragiten du. horrexegatik dugu euskaldunok eta mundu zabaleko beste
|
hainbat
hiztun herri beregainek, mila arazo eta mila kezka-biderekin batera, itxaropenerako oinarri razionalik ere. guztia ez da, zorionez, transformazio bide lineal eta unifaktoriala. konplikatuagoa eta konplexuagoa da etorkizuna: guri dagokigu konplexutasun horretaz jabetzea eta, horren baitan, irtenbide argi, baliagarri eta gizabidezkoa aurkitzea. diglosia berri baten moldaera lanabes egokia izan liteke horretarako:
|
|
|
–Kultur indentitatea sendotzeari esker, jarrera aldaketa nabaritu dugu hainbat eta
|
hainbat
hiztun herritan. Jatorrizko hizkuntzari eusteko ahaleginari darion aldarrietan islatzen da jarrera aldakera hori, nahiz eta munduko herri indigena gehienen baldintza ekonomikoak eta sozialak arras makurrak izan.
|
|
2016
|
|
|
" Ad Hoc Expert Group on Endangered Languages" delako lan-taldea sortu zuen UNESCOk 2003an. Munduko
|
hainbat
hiztun herriren biziindarra zenbatekoa den neurtu ahal izateko lagungarri moduan, dokuMikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera. Aurrera begirako erronkak mentu interesgarria landu zuen aditu talde hark eta UNESCOk urte hartan bertan kaleratu:
|
|
|
• Gure egungo osasunedo ahuldade egoera ahalik eta modu sistematizatu eta sinpleenean azaltzeko prestatu da taula. Izatez posible den (bizi indar beteko
|
hainbat
hiztun herrik bere baitan duen) egoera osasuntsuagorik ez da beraz kontuan izan328 Diagnostiko guztiek bezala, EODAk argitu nahi duena ez da" ahal izanez gero non egon nahi genuke edo non egotea komeni litzaiguke?"," non gaude?" baizik. Loturik daude biak, hainbat aldetatik, baina gauza bi dira eta bakoitzak bere analisi propioa eskatzen du.
|
|
|
Jende asko da munduan zehar, bere buruari galdera hau egiten diona: " zergatik ari dira hainbat eta
|
hainbat
hiztun herri (hiztun herri osoak, bertako hiztun talde jakinak eta, bereziki, herri (zati) horien hizkuntza propioak) ahultzen, bakantzen eta galtzen. Zergatik gure hizkuntza, konkretuki?
|