|
2006
|
|
|
Aztertzen ari garen agiri honetan
|
hainbat
hitz historiko zein pertsonaien izenak agertzen zaizkigu. Zerrenda oso luzea litzateke, beraz, soilik garrantzitsuenetako batzuk aztertu eta definituko ditugu.
|
|
|
1458ko testu honetan,
|
hainbat
hitz historikoren eta pertsonaien izenen aipuak daude. Honatx definizioak:
|
|
|
Testuan
|
hainbat
hitz tekniko zein geografiko ageri zaizkigu8; batzuk halere, desegokiak lirateke, gure aburuz, Euskaltzaindiaren arabera, edota itzulpenen arabera9.
|
|
2007
|
|
|
Orduan bi aukera gelditzen da, baina ez Humboldt-en biak: edo hitz hindu bakarra behar den
|
hainbat
hitzekin itzuli gure hizkuntzetara, edo hitz hindua bere horretantxe laga itzulpeneko testuan (yoga beti yoga) 1335 Hitz bat, latinezkoa edo, hautatu, debozio adibidez, eta horri berba hinduaren esanahi guztiak esanahiarazi gura izatea, apeta bidegabekoa da. Debozio hitzak ez du esanahi yoga eta ezin du hori esan nahi:
|
|
|
Hizkuntza ezberdinen ezagupen apur bat nahikoa da esana dugunaren egia agerian jartzeko, begi bistara ageri baita hizkuntza batean
|
hainbat
hitz daudela beste hizkuntzetan ordainik ez dutenak. Honek argi erakusten du herrialde bateko jendeak, beren ohitura eta bizikeragatik, beste batzuek ideia espezifikoetan sekula bildu ez dituzten ideia konplexu ezberdinak egiteko eta izenak jartzeko parada izan duela.
|
|
2011
|
|
|
Bestetik, mugarria izan zen edukitan, Modernoak euskara gaztelania (eta alderantzizko) baliokideez gain, hitzen jatorri eta bilakaeraren gaineko informazio osagarria ematen zuelako, eta alde horretatik oso erabilgarria, eta entrenegarria suertatzen zen369?. Gainera, izenburuak zioen moduan, bizitza modernoan erabiltzeko hiztegia izan nahi zuen eta ordura arte euskaraz erabili gabeko arloetarako
|
hainbat
hitz proposatzen zituen. Tabu izandako hitzak ere agertzen ziren hiztegian, eta ondokoa jakinarazten zen:
|
|
2014
|
|
|
Horrezaz gain, bere gisan
|
hainbat
hitzen eta ahozkotasunaren gainekohausnarketa egiten du eta adibide bat jartzen du: irratia dio orain, eta lehenagoradioa esaten zuen.
|
|
2017
|
|
|
Hori izan dugu abiapuntu ingelesezko jatorrizko bertsioa euskarara egokitzean.Euskal egokitzapena Euskal Herri osoan erabilgarria izatea da xedea, eta horretan gure egoerasoziolinguistikoa gogoan izatea behar beharrezkoa da. Euskalki ezberdinetako hiztunengan burutudugun irudikagarritasun ikerketaren emaitzek erakutsi dutenez, Iparraldeko hiztunentzat euskaraestandarrean aurkeztutako
|
hainbat
hitz ezezagunak dira. Hala ere, hitz horiek ezagutzen dituztenIparraldeko parte hartzaileek Hegoaldekoek emandako irudikagarritasun balioen antzekoakeman dituzte.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, gaztelaniaren azentu patroia jarraitzen duten
|
hainbat
hitz barneko alternantzia kasuaurkitu ditugu, hau da, azken aurreko silaban azentua eta euskal flexioa konbinatzen duten hitzak.Kasu honetan, alde batera utzi ditugu azterketarako Bizkaia iparraldeko euskalkiaren hiztun direnesatariak; erdialdeko euskara hitz egiten duten esatarien jardunean zentratu dugu azterketa, azkenhauen azentu patroia baita gaztelaniazkoarekin konparatu nahi duguna....
|
|
|
Ingelesa ez bezala, euskara hizkuntza eranskaria da egitura morfologikoaren aldetik. Hau da, euskarak monema independenteak elkartuz sortzen ditu hitzak.Horrela, askotan euskaraz hitz batekin esan daitekeena ingelesez
|
hainbat
hitz erabiliz adierazi behar da. Adibidez, ingelesezko, to the cinema?
|