|
2000
|
|
|
1 taula: Eguneroko prentsa idatziaren Hedapen IndizeaEuropako
|
hainbat
estatutan (1998) 1
|
|
|
2 taula: Eguneroko prentsa idatziaren Hedapen IndizeaEuropako
|
hainbat
estatutan (1998) 2ArabaBizkaiaGipuzkoaNafarroa147, 12162,71203, 22186, 24Hego Euskal Herria179, 1
|
|
|
Faktore kulturalak: bere adierazpide nagusia hirugarren programak dira, hots, kultura zabaltzeari lotutakoak, apurka apurka
|
hainbat
estatutatik desagertuz joan direnak. Euskal Herrian, kultura eta hizkuntza propioa erabat berreskuratzeko xedez, hainbat irratsaio eta irrati estazio sortu dira Franco-ren garaiaren akaberaz geroztik.
|
|
|
Asko emendatu dira aukerak Mendebaldeko herrietan, eta ez bakarrik entretenimenduaren alorrean, informazioan espezializaturik dauden estazioak ere baitira. Sky News edo CNN bezalako tele emandegiek oso sare hedatua dute munduko
|
hainbat
estatutan zehar albisteak gertatzen diren une bertsuan eman ahal izateko. Tele informazioaren alorrean CNN da egun leaderra (munduko berrehun estatu baino gehiagotatik sintoniza daiteke).
|
|
2006
|
|
|
Espainian ez bezala, europar eremuan, desleialtzat jo ohi dute publizitate konparatiboa, publizitate iraingarria delakoan; ikuspegi oker hori merkataritza lehiaketaz zuten uste zahar batean oinarritu da. Dena den, Europako Ekonomia Elkartea sortu zenean, publizitate konparatiboak merkataritzako lehiaketan zuen garrantzi eta eraginaz jabetu ziren, eta Estatu Batuetako eta Europako
|
hainbat
estatutako ereduari jarraitu zioten. Halere, Europako Batzordeak 1984an publizitate konparatiboari buruzko zuzentarau bat eman nahi izan zuen arren, 1997ra arte ez zuen lortu, orduantxe jarri baitzen indarrean 1997ko urriaren 6ko 55/ EBko Publizitateari buruzko Zuzentaraua.
|
|
2007
|
|
|
Globalizazioaren alderdi ekonomikoa argi baino argiago dugu denok. Munduerakunde ekonomikoek izugarrizko boterea bereganatu dute, mundu korporazioedo enpresa batzuek
|
hainbat
estatuk baino ekonomia handiagoak, indartsuagoakdituzte... Eta enpresa horietako batzuek zuzenki kultur arlo arruntean dihardute: zinema, liburugintza, komunikabideak, musika, publizitatea... 27 Baina askotanglobalizazioaren alderdi kulturala gutxiesten dugula dirudi, edo sinplifikatzen: kulturaren amerikartzearekin parekatzen dugulako, ahaztu egiten dugu munduanzehar gertatzen ari diren bestelako globalizazioak.
|
|
|
Mila egoera ezberdinizaten da auzi honetan gure gizarte aurreratuetan, dena xehe xehe araututabaitago; baina jabe izateak, jaun eta jabe izatea adierazten du bere ondorioguztiekin. Ematen du, berriki hainbeste kalte ekologiko izan ondoren, nazioarteko erakundeetan mugaren bat jarri nahi diotela
|
hainbat
estaturi naturaren kontra eragiteagatik, baina Kyotoko Protokoloak berak, nabarmenguztion onerako litzatekeena ere, ez du oraindik eraginkortasunik erdietsi.
|
|
2008
|
|
|
umea zen bitartean, María Cristinaren esku geldituko zelako erregeordetza. Horrez gain, Europa mailan, egoera politikoak liberalen aldera jo zuen berriz, 1830eko iraultzen bidez
|
hainbat
estatutan boterea berreskuratu zuteneta. Hau ikusirik, sektore absolutistak Don Karlosen inguruan biltzen hasi ziren, Fernando VII.a hil orduko, matxinada absolutistari hasiera emateko helburu bakarrarekin.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, ildo orokor horren barne, maila teorikoan batzuetan, baina, batez ere?
|
hainbat
estaturen politika ekonomiko errealetan, printzipioz merkatu librearen aurka doazen ildo interbentzionistak ere arrakasta handikoak izan dira.
|
|
2010
|
|
|
Europa kontinentaleko
|
hainbat
estatutan (adibidez, Frantzian edo Belgikan) arau bereziak eta laguntza fiskal garrantzitsuak onartu dira langileen jabetza sustatzeko asmoz baina, gehienetan, laguntza eta arau horiek langileen erretirorako inbertsioekin inolako harremanik izan gabe.
|
|
|
Nahiz eta Mendebaldeko
|
hainbat
estatutan industri esparru honek garrantzi handirik ez izan, beste batzuetan garrantzi estrategikoa duen arloa da industri politikaren barne.
|
|
|
3 Nahiz eta, nazioarteko harremanetan, behin baino gehiagotan, industri politikaren kontzeptu bera alboratu. Nahiko nabaria izan zen hipokresia joera hori Europako
|
hainbat
estatutan. Adib., Alemaniak arlo honetan zuen jokabidea aztertzeko, ik. (Bangemann, 1992).
|
|
2011
|
|
|
Arrazoi hauek guztiak topa litezke gutxiengoei euren hizkuntzan eskolatzeko eskubidea ukatzen zaien kasuetan. Eta Skutnabb Kangasek zehazten duen moduan, halakoak aurki daitezke Estatu Batuetako hegoaldeko
|
hainbat
estatutako beltz komunitateetan, Hego Afrikan komunitate bantuen hezkuntzan, baita Turkian komunitate kurduetan edota Frantzian hizkuntza gutxituen kasuan ere.
|
|
|
7 Beheko koadroan Europako
|
hainbat
estatu eta eremutako hizkuntzak zerrendatzen dira. Aukeratu horietako batzuk eta jaso ondorengo datuak:
|
|
2012
|
|
|
Hori da, hain zuzen ere, Kosovoko adibideak erakustendiguna. Autodeterminazio eskubidean oinarritu ez eta ama estatuaren adostasunikgabe sezesioa gauzatu duen Kosovok
|
hainbat
estaturen errekonozimendua jaso du (tartean Amerikako Estatu Batuak, Ingalaterra, Frantzia... guztira 80 estatu). Kasuhorretan Kosovori sezesiorako titulua ez zaio autodeterminazioaren bidetik etorri, sezesio egintza gauzatzeko baliatu den prozedura demokratikotik baizik.
|
|
|
Hala ere, herri indigenen eskaerak
|
hainbat
estaturentzat mehatxu zuzena dira. CANZUS taldekoek (Kanada, AEB, Australia, Zeelanda Berria), Japonia, Txina, Frantzia edo Brasil ez datoz bat aldarrikapenak planteatzen dituen hainbat artikulurekin, euren subiranotasunaren gainean mugak jarri eta hau konpartitzera bultzatu egingo lituzkeelako.
|
|
|
30 urteko debate luzean aritu ondoren, indigenek onarpenerako bidea eta berorri loturiko prozesua trabaturik zeudela ikusi zuten argi eta garbi. Blokeoak sorturiko tentsioa eta frustrazioa salatzeko asmoz, indigenek gose greba bat antolatu zuten Genevan
|
hainbat
estatuk jarritako oztopoak salatuz, eta HIGEAn onarturiko proposamena indargabetzeko eta berridazteko saiakerari aurre eginez. Hala ere, gauzak mugitzen hasiak ziren Norvegiako gobernuak, beste estatuekin eta Eskandinaviako indigenekin batera (samiak eta Groelandiako gobernu autonomoa), proposamen bat landu zuen HIGEAren bertsio berria CRP 1 izenaz ezagutu dena.
|
|
|
Nazioartean lorturiko onarpenek
|
hainbat
estatu 169 Hitzarmena sinatzera eraman zituzten. Kanada, Australia eta Zeelanda Berrian «Terra Nullius» alboratzeko ekimenak hartzen dira.
|
|
|
Autodeterminazioa eta baliabideen gaineko kontrola afera nagusiak izanik, Laugarren Munduaren agendan eta Lantaldeak zuen legegile izate horrek
|
hainbat
estaturen ardura eta kezka piztu zuen. Horrexegatik, indigena kategoria honen onuradunak zein ziren mugatzeko (Sanders, 1991) oldartzea hasi eta hortxe hasi zen «peoples» eta «people» arteko eztabaida antzu bezain gordin hura.
|
|
|
Izan ere, garrantzitsua da elikagai batek edo bere elikagai taldeak ekar ditzakeen arriskuez jabetzea, erabilera arrazoizkoa egiteko. Horren adibideak dira, besteak beste, alergiak sor ditzaketen produktuen hondakin posibleei buruzko informazio etiketak, edo
|
hainbat
estatutan edari alkoholdunetan adieraztea alkohola kaltegarria dela haurdunentzat.
|
|
2014
|
|
|
Esperientzia psikodelikoetako haluzinazioak eskizofreniakoetatik bereizi egiten dira, lehenengoek badakitelako haluzinazio horiek drogek sortuak direla; aldiz, eskizofrenikoek pentsatzen dute benetakoak direla. Droga horren kontsumoa 1971n galarazi zen AEBko
|
hainbat
estatutan. Euskadiko Autonomia Erkidegoan biztanleen% 0,3k kontsumitzen du gaur egun, eta% 3,6 inguruk kontsumitu du esperimentalki.
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, aipatutako adartzeak direla-eta, aliantza interesatu eta arraroak aurki ditzakegu. ...etan, Saudi Arabiak eta Iranek elkarrekin egiten dute borroka Estatu Islamikoaren aurka (EI), arrazoi ezberdinengatik bada ere; AEB eta Iran elkarrekin borrokatzen dira EIren aurka; Israelek eta Saudi Arabiak estrategia partekatzen dute Iranen aurka; Libiako agertokian Qatar, Turkia eta Sudanen arteko interes aliantza ikus dezakegu Egipto, Saudi Arabia eta Emirerri Arabiar Batuen aurrean; Yemenen,
|
hainbat
estatu arabiarren arteko aliantzak matxinatuak bonbardatzen ditu, eta Iranekin kolaboratzeaz akusatzen dituzte.
|
|
|
2010era bueltatuz gero, zonako
|
hainbat
estatutan agertzen diren sintoma berdinen errepikapena ulertzea laguntzen duten arrazoiak aurkituko ditugu. Diktadura edo gobernu autokratak urte askoz, opresio sistema, askatasun falta, depotismoa eta manipulazio juridiko instituzionala nonahi.
|
|
2019
|
|
|
Eta Thomas Hobbesen analisi politikoa erabiltzen du moduargi batean alderaketa egiteko. Botere gehiegikeria egun arazo bat da
|
hainbat
estatutan, ez Errusianbakarrik. Arazo horiek sustraietatik hasi eta azaleraino heltzen dira, eta hori erakusten du filmak.Botere gehiegikeriaren funtzionamendua eta honek sortzen dituen arazoak.
|