|
2010
|
|
|
Aniztasunean bildurik. dena den, europako batasunaren sorreraren aitzindari europako ekonomi elkartearen hastapenetatik egon den garapenari erreparatuta aniztasun partziala besterik ez dela izan ondoriozta dezakegu. ekonomi elkartetik gaur egungo europako batasunerako prozesuan zazpi itun aurkituko ditugu: ...earen hizkuntza irizpideak. estatuek osatutako erakundea dela kontuan harturik, europako batasuna ez da sartzen kide diren estatuek aplikatzen dituzten hizkuntza politiketan; haien ustetan barne arazoa baita. bitxia da, izan ere, ekonomiarekin edo beste eremu batzuekin hainbat arteztarau sortu ditu batasunak, eta estatu guztiek aplikatu beharrekoak dira. hizkuntzaren afera, aldiz, ez dute helburu;
|
hainbat
estatutan berezko hizkuntza gutxiagotuak suntsitzeko, eta ondorioz herritarrak eskubideez gabetzeko, politikak abiatzen badituzte ere. hala ere, badira europako batasunak, eta gutxiengoen hizkuntzei dagokienez, abian jarritako hainbat ekimen eta dinamika. horietan gehienetan batasunaren ekarpena ekonomikoa besterik izan ez bada ere. esaterako, europako parlamentuaren ekimenez, 1982an eblul erakun...
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren
|
hainbat
Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer, hori da, beraz, europako hizkuntza aniztasunaren egungo argazkia, bai eta argazki horri buelta emateko nazioartean eskaintzen diren tresnak ere. ez dugu zalantzarik argazkiak badituela kezkatzeko elementuak. gurea bezalako hizkuntzen normalizazioa ez du europak ahalbidetuko, hori argi izan behar dugula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide izan nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere egin behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zibila pixkanaka pixkanaka esnatuz doala. herri mugimenduek gero eta tresna gehiago jartzen dituzte beren hizkuntzen normalizazioa ahalbidetzeko:
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer? ...ateko nazioartean eskaintzen diren tresnak ere. ez dugu zalantzarik argazkiak badituela kezkatzeko elementuak. gurea bezalako hizkuntzen normalizazioa ez du europak ahalbidetuko, hori argi izan behar dugula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren
|
hainbat
estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide izan nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere egin behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zibila pixkanaka pixkanaka esnatuz doala. herri ... bretainia, Frisia, okzitania, euskal herria, gales, herrialde katalanak, Sardinia... are gehiago, herrien arteko elkarlana inoiz baino gehiago sustatu da azken urteotan. horrek erakusten digu hizkuntza gutxiagotuen berreskurapenaren aldeko masa sozial aktiboa gero eta handiagoa dela, eta beraz itxaropenez ikusten dugu etorkizuna. hona ekarri nahiko nuke berriki Fernand de Varennes irakasle eta adituak lorienten (bretainian) Partnership for Diversity delako foroan egindako hausnarketa:
|
|
|
Modu berean, sen onak esaten digu ezin dela hizkuntza politika bera aplikatu gehiengoa elebiduna den eremu batean eta berreskurapen prozesua hasiberria den beste batean. baina honetan datza gure arazo handia: ...izan ere, txostenak zituen gaikako zazpi ataletatik soilik irakaskuntzari zegokionean egiten ziren nagusiki iruzkin positiboak, batez ere lehen eta bigarren hezkuntzari zegokienez; hau da, neurri handi batean autonomia erkidegoko gobernuaren menpe dagoen arloan. egiaztapen triste hori alde batera utzita, txostenean bertan ere estatuko hizkuntza lege bat onartzearen alde egiten zen, europako beste
|
hainbat
estatuk onartu duten bezala, bertan hitz egiten diren hizkuntza guztien berariazko aitortza xehatua egiteko eta erabiltzaileek dituzten
|
|
2011
|
|
|
Hamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide joerak, batetik, gure artean eta ahuldutako hiztun herririk duen beste
|
hainbat
estatu europar" handi" tan14 Aurrera egin du eta, prognosien ezinbesteko ahuldadeez jabeturik ere, aurrera egiten segitzeko trazak ditu. Beste zenbait ingurumenetan, aldiz, kontrakoa ari da gertatzen.
|
|
|
Bertako gutxituari inolako aukerarik eta lehentasunik ukatu gabe, beste hizkuntza bat, batez ere gutxitua bada, agerraraztea kultura eta hizkuntza aniztasunaren aldeko ekimena izango da, eta beraz lehentasuna izan behar duena. ekimen kulturalak ez ezik hizkuntza eskubideen alorrean ere eginkizun ugari agertzen dira eremu honetan, aniztasunaren bidetik bideragarri eta aberasgarri direnak. Ikusi adibidez, Aierdi & uranga (ed.) (2008) liburuan euskara, immigrazioa eta hizkuntza eskubideen inguruan biltzen diren gogoetak; material interesgarria da auzi honetan aurrera egiteko. europako kontseiluak eman zuen aurrera pauso garrantzitsuetarikoa erregio edo gutxiengoen hizkuntzen europako karta (1992) izan zen hizkuntza eskubideen alorrean, eta
|
hainbat
estatutan, formalki bederen, hartu diren erabakiak baikortasunez onartu behar dira. erakunde berberak, eta irakaskuntzari begira bestalde, 2001 urtean abian jarri zuen hizkuntzen Ikaskuntza, Irakaskuntza eta ebaluaziorako europako erreferentzi Markoa. haren babesean sortutako portfolio proiektua ere, besteak beste, baliabide emankorra izan daiteke eleaniztasunaren profil ezberdinak irudikatu, bal... Norbanakoaren eleaniztasunerako ibilbidea ez baita eskola bidez sortutakoa soilik; are gehiago, eskola baino askoz lehenago izan da gizakia eleanitz, eta gaur immigrazioak derrigorrez sortzen dituen eleanitzak ere ondo babestu eta balioztatu ditzake portfolio ekimenak. eleaniztasunaren aldeko europako kontseiluaren ahalegin hau, oro har, elebakartasuna arrisku eta pobrezia bezala ikusarazteko oso ekimen baliagarria litzateke, nahiz eta bertan hizkuntza gutxituek ez duten trataera edo aipamen berezirik. hizkuntza aniztasuna gizartearentzat eta norbanakoarentzat aberasgarri eta beharrezkoa dela azpimarratzeko uNeSCoren ekimenak ere oso aproposak iruditzen zaizkigu. eta hemen bai, hizkuntza gutxituek, arriskuan dauden hizkuntzek, leku berezia hartzen dute, Nazio Batuei eta uNeSCori, kultura, hezkuntza eta zientziaren ardura duen erakunde bati dagokion ardura behingoz bere gain hartuz.
|
|
2019
|
|
|
— Wikipedia 292 hizkuntzatan dago, eta horietako bat euskara da. Euskarazko Wikipedian 245.841 artikulutik gora daude egun, eta 31 postuan dago, Europar Batasunean ofizialak diren
|
hainbat
estatu hizkuntzaren gainetik.
|
|
2021
|
|
|
Errusierak herrialde bakoitzean ofizialki oso estatus desberdina badauka ere, ia beti dago ikasketak errusieraz egiteko aukera. Aldiz, hizkuntza gutxituen kasuan oraindik asko gelditzen da egiteko, babesteari begira; aipagarria da
|
hainbat
estatuk nazioarteko itunak sinatu dituztela eta Europarekin batera arlo honetan lankidetzan ari direla.
|
|
|
Oinarrizko laguntzarik gabe, EBLULeko administrazio kontseiluak erakundea ixtea erabaki zuen 2010eko urtarrilean, hain zuzen ere, antolakuntza eredu hura mantentzeko finantzazio mekanismoa ez zelako egokia orduko testuinguruan. Halere, EBLULek
|
hainbat
estatutan batzordeak eratuak zituenez, horietako batzuek lanean jarraitu zuten, esaterako, Grezia, Frantzia, Erresuma Batua, Herbehereak...
|
|
|
2010eko azaroan, Lorienten (Bretainia), Frantziako EBLUL erakundeak antolatutako Parternship for Diversity jardunaldietan,
|
hainbat
estatutako EBLULeko ordezkariak zeudela kontuan hartuta, bilera bat antolatu zen egoera berria aztertzeko. Bilera horretara Euskalgintzako Kontseiluko ordezkaria eta EUROLANGeko arduraduna ere gonbidatu zituzten.
|
|
2023
|
|
|
Hala ere, Eskualdeetako edo Eremu Urriko hizkuntzen Europako Gutuna eguneratzeko beharra ere ezinbesteko litzake, kontuan hartuta ikus entzunezko sektoreak izan duen garapena hori onartu zenetik. Gainera, Espainian pil pilean dagoen lege berri bezalako gehiago etor daitezke
|
hainbat
estatuetan (teknologia berrien garapena medio) eta Europak horietarako proposamen bat izan luke hizkuntzen garapena ziurtatuta egon dadin. Gainera, kontuan hartu behar da Europak aztertutako lau hizkuntzei ofizialtasuna esleitu diela bere araudian, nahi eta hizkuntzok Espainiako Estatuaren osotasunean ofizialak ez izan, koofizialak baizik lurralde esparru batean.
|