|
2010
|
|
|
1963an, Afrikako estatu independente berriek, europarren babesarekin, kolonialismoak utzitako mugak mantentzea erabaki zuten. Etnia desberdineko jendea estatu bakarrean, etnia berberekoak
|
hainbat
estatutan banaturik, eta hainbat arazo ondo antolatzeko. Muga ofizialek muga etniko, linguistiko, historikoekin erlaziorik ez zutenez gero, etengabeak izan dira" arazo etnikoak" Etiopian, Somalian, Ruandan, Kongon, Angolan, eta Afrikako ia estatu guzietan.
|
|
|
Estatu Batuetako nazio estatua sendotu eta bizimodu amerikanoa mundu osora zabaltzen den artean, estatu txiki gerenteak eraikitzen dira, enpresa pribatu handien sostenguarekin eta botere polizial eta militar handiarekin. Estatu Batuek
|
hainbat
estatu eraikuntza kudeatu eta zaindu dute Bigarren Gerla Handitik hona. Esperientzia arrakastatsutzat hartzen dituzte, adibidez, Alemaniakoa, Japoniakoa eta Hego Koreakoa.
|
|
|
Hans G. Mukarovsky, afrikar hizkuntzetan espezializaturiko linguista austriarrak, euskarak Afrika mendebaldeko
|
hainbat
estatutan hitz egiten den fula hizkuntzarekin duela ahaidego genetikoa uste zuen. Euskara eta fula Europa mendebaldean eta Afrika iparraldean antzinatean hitz egiten ziren hizkuntza familiaren arrastoak lirateke.
|
|
2015
|
|
|
Oso babes zabala erakutsi zuen ELAk Astelenako batzarrean: han izan ziren, besteak beste, euskal sindikatua kide zuten nazioarteko hiru konfederazioak, zazpi nazioarteko lanbide federazio eta
|
hainbat
estatu mailako konfederazio; Espainiako sindikatuetatik, UGT, CCOO eta USO; Kataluniatik, SOC; Euskal Herritik, LAB; 70 euskal alderdi politikoetatik, EAJ PNV, EAE ANV, EKA (Euskadiko Karlista Alderdia), ESB eta ESEI; Euzkadiko Gobernuak ere bere babesa adierazi zion Kongresuari Leizaola lehendakariaren mezu baten bidez.
|
|
2018
|
|
|
Ez dago lurralderik gabeko estaturik; edozein izanik ere lurralde horren eremua (17 milioi kilometro karratu dauzka Errusiak, 160 ditu Liechtensteinek eta 1,97 Monakok. Beraz, bere 20.950 kilometro karratuekin, Euskal Herria ez da beste
|
hainbat
estatu baino txikiagoa). Ez dago, halaber, estaturik gabeko lurralderik:
|
|
|
DBHko ikasleen gaitasunak neurtzen dituen PISA froga gurean ezarri zenetik, Finlandia bolo bolo dabil. Nazioarteko frogetan ranking bat osatzen da munduko
|
hainbat
estaturekin, eta ranking horrek posible egiten omen du hezkuntza sistemen arteko alderaketa. Oharkabean, konparaketak egiten hasi ginen zenbaki eta indizeekin, eta zalantzarik gabe, ez dakigu zehazki zer alderatzen gabiltzan zenbaki dantza horrekin.
|
|
|
Eskandinaviako herrialdeez gain, Europako
|
hainbat
estatuk dute antzerako sistema. Austrian, esate baterako, hirietako etxe berrien eraikuntza planifikatu egiten da populazioaren hazkundearen kalkuluen arabera, eta salerosketa libreko etxeak etxebizitza parke osoaren ehuneko txiki bat besterik ez dira.
|
|
2021
|
|
|
Deigarria da hainbeste eta hainbeste izatea greziar esklabo ilustratuak, eta, ondorengo zibilizazioetan, aldiz, derrigorrezkoa izatea esklaboen analfabetismoa. Estatu Batuetan, Konfederazioa 1865ean garaitua izan zen arte, hegoaldeko
|
hainbat
estatutan, legez kanpokoa zen esklaboek irakurtzen edo idazten ikastea, eta horretarako gauza ziren neskame eta morroiak mehatxutzat hartzen zituzten, horrek arriskuan jartzen zuelakoan sistema esklabista. Daniel Doc Dowdyk, 1856an esklabo jaio zen gizon beltz batek, lege hori urratzen zutenentzako zigor izugarriak deskribatu zituen:
|
|
2022
|
|
|
Euskaldunek
|
hainbat
estaturen lurraldeak ezagutu dituzte erbestean, erbestea lurralde aldrebesa da inondik ere.
|
|
|
nahualt hiztun komunitate terminotan pentsatzeko duten joera urria. Nahuatlak milioitik gora hiztun dituela esan genezake (milioi t' erditik gora aipatzen da, baina hizkuntza hauek transmisioan duten egoerak ez du ematen datuotan gehiegi fidatzeko), Mexikoko
|
hainbat
estatutan barreiatuta. Herrialdeko jatorrizko hizkuntzarik handiena eta hedatuena da.
|