|
2003
|
|
|
• Epe luzean zailagoa da aurreikuspenak egitea konbentzituta bainago euskararen normalizazioaren alde ari diren gizarte mugimenduek gaitasuna izanen dutela aldaketa sozial eta politikoa aktibatzeko, nafar
|
guztien
hizkuntza eskubideak, elkarrekiko errespetuan oinarriturik, aitortze aldera.
|
|
2007
|
|
|
Historian lehen aldiz euskarari legezko babesa ematen dion Euskararen Legeak 25 urte bete ditu, baina urrun gaude oraindik EAEn eta urrunago beste euskal herrietan, herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzetik. Oraindik ere, ez da posible euskara gizarte alor guztietan normaltasunez erabiltzea.
|
|
|
Legeak tarteko helmuga izan behar luke soilik, tresna bat besterik ez, euskararen normalizazioan aurrera egiteko. Beste lege batzuk ere badira –funtzio publikoarena, esaterako; 1989koa– EAEko hiritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzen lagun dezaketenak. Bien arteko moldaketak, puntuala bada ere, normalizazioari bultzada handia eman liezaioke.
|
|
|
Euskal hiztunek administrazioaren atal batzuetan jasaten duten diskriminazioari azkena eman beharra diote botere publikoek, ahalik eta arinen. Hortaz, Aralarrek proposamena luzatu nahi die, EAEko hiritar
|
guztien
hizkuntza eskubideen berdintasunaren alde dauden eragile guztiei eta bereziki Eusko Legebiltzarrean ordezkatuta dauden taldeei, beharrezkoak diren legezko aldaketak susta ditzaten.
|
|
2008
|
|
|
Batez ere, euskararen aldeko lanean «urrats bat aurrera egiteko ordua» dela uste baitu. Bestalde, hizkuntza bizikidetzarako tresna dela ziurtatu zuen Kontseiluak, eta ohartarazi zuen «euskararen ezagutza unibertsala izatearekin bakarrik» bermatuko direla pertsona
|
guztien
hizkuntza eskubideak. Alegia, herritar guztiek «bi hizkuntzak» menderatzen dituztenean.
|
|
|
Sinatzaileek uste dute, euskararen ofizialtasuna arautzen duen Euskararen Legea onartu zenetik, urratu egin direla euskal hiztunen eta nafar
|
guztien
hizkuntza eskubideak, eta ondorioak larriak direla. –Euskaraz ikasteko ezintasuna, isunak, euskararentzako diru laguntzen murrizketa, administrazioarekin harremanak euskaraz izateko trabak... orriak eta orriak betetzeko adina eskubide urraketa gertatu dira [hogeita bi urte hauetan].
|
|
|
Euskara lehentasuneko hizkuntza izatea lortu behar dugu, horrela ziurta baitaiteke euskaldunen eta biztanle
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatuta izatea.
|
|
2009
|
|
|
Langile elebidunek bermatuko dituzte herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak, adierazi du Haranburuk, eta azken lan deialdi honen ondorioz lanean hasiko diren hainbat ertzainek batzuen eskubideak baino ez dituzte kontuan hartuko, gaineratu du.
|
|
|
Berdintasunezko printzipioa hori behar dugu, gure eskubideak ez ezik, munduko pertsonen, hizkuntzen eta herrien eskubideak gauza daitezen; Euskal Herriak eta munduko hizkuntz komunitate guztiek lehentasun osoa izan dezaten beren lurralde historikoetan. Herritar
|
guztien
hizkuntz eskubideak bermatzeko, hizkuntz komunitate bakoitzaren osotasunaren baitan, eta munduko hizkuntz aniztasuna bermatzeko.
|
|
|
Berdintasunaren aitzakian, Frantziak uniformetasuna bultzatzen duela salatu du. Horrela, Frantziarentzat frantsesa da herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak berma ditzakeen bakarra, zangopilatuz bertze hizkuntzetan mintzatzen direnen haurrena.
|
|
|
Herritarrek eskubidea dute beren hizkuntzaren iraupena bermatzeko. Herri bezala, eta herri honen herritar gisa, dagozkigun eskubideen bermetik abiatuta soilik lor daiteke herritar
|
guztien
hizkuntz eskubide indibidualen berme osoa segurtatzea.
|
|
|
Hots, bi hizkuntza ofizial dituen eta elebiduna izan nahi duen gizarte batean hizkuntza pluraltasuna sustatzea eta, aldi berean, gizabanakoen askatasuna bermatzea guztiz bateragarriak dira, baldin eta hartarako malgutasunik baldin badago, hizkuntza aniztasunarekiko atxikimendurik baldin badago, deserosotasun batzuk onartzeko prestasuna baldin badago eta, jakina, proportzionaltasunaren eta progresibotasunaren printzipioak aplikatzen badira. Kontsumitzaileen hizkuntza eskubideei buruzko araubide honek erakusten du egingarria dela herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak errespetatzea eta egiazki bermatzea, inoren eskubideak ukatu eta zapaldu gabe, eta herritar guztien eskubide guztiak errespetatuz. Hori da bidea, gure iritzian, gizarte kohesioa sendotzeko eta hizkuntza pluraltasuna aberastasun sozial legez errotzeko.
|
|
|
3 Euskara lehentasuneko hizkuntza izatea lortu behar dugu, horrela ziurta baitaiteke euskaldunen eta biztanle
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatuta izatea.
|
|
2010
|
|
|
4 Protokolo bat ezartzea gelan eleaniztasuna kudeatzeko. Horren bidez, zenbait hizkuntza erabili ahal izango dira batera elkarreraginean, eta parte hartzen duten alderdi
|
guztien
hizkuntza eskubideen eta betebeharren arteko oreka lortuko da, eleaniztasunerako aurrerapausoak eman ahal izateko.
|
|
2011
|
|
|
–Berdintasunaren aitzakian, Frantziak uniformetasuna bultzatzen duela salatu du Paul Bilbaok. Horrela, Frantziarentzat frantsesa da herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak berma ditzakeen bakarra, zangopilatuz bertze hizkuntzetan mintzatzen diren haurren hizkuntza?. Aitor Errenteria,. Behatokia:
|
|
2014
|
|
|
Duela hogeita hamabi, duela hogeita bi, duela hamabi, duela bi urte ere bai. «Bozeramaileen batzordeak hitzematen du aukera gehiago irekiko dituela euskara erabiltzeko, eta, horretarako, errespetatuko dituela pertsona
|
guztien
hizkuntza eskubideak eta euskararekin bat egiteko askatasuna». Orain artean ez bezala, erran nahi baita.
|
|
|
Bilboko Udaleko Bozeramaleen Batzordeak publiko egin duen adierazpen instituzionalean dio" aukera berriak irekiko dituela euskara erabiltzeko, eta horretarako, errespetatuko dituela pertsona
|
guztien
hizkuntza eskubideak eta euskararekin bat egiteko askatasuna".
|
|
2015
|
|
|
Agirreazkunagak (1998), hain zuzen ere, patxada, orekaren bilaketa eta esparru komunak eskatzen zituen euskararen biziberritzea antolatzerako orduan, komunitate eleanitzetan integrazio soziala sustatzeko. Ondoren, botere publiko guztiei dagokie herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzea (Agirreazkunaga, 1998) eta orduan lortuko da euskararen normalizazioa, euskararen aldekoagoak diren baldintzak, indibidualak zein sozialak sortuz eta denboran zehar mantenduz (Mart� nez de Luna, 2013).
|
|
|
Euskaldunen eskubideek lege babesik ez izatearen ondorio da hori, Estebanen esanetan. «Frontoian zigarreta bat pizteak euskaldun
|
guztien
hizkuntza eskubide guztiak aldi berean zapaltzeak baino ondorio larriagoak ditu», gaineratu zuen.Jai egitarautik kanpo ere egon zen Euskaraz Bizi Egunari egindako keinurik: herriko futbol taldeak, Vulcanok, bazkalostean izan zuen partida, eta jokalariek festaren leloa idatzia zuen pankarta bat atera zuten norgehiagoka hasi aurretik.
|
|
|
Euskararen ezagutza mailaz, hizkuntza erabilera ohiturez eta bestelakoez galdetuko zaie eta, horrekin batera, altsasuarrek udalarekin duten harremana zein hizkuntzatan izan nahi duten aukeratzeko aukera izanen dute. Euskara Batzordeko lehendakaritza duen taldeak altsasuar guztiak udalarekin bat egitera eta galdetegiak erantzutera animatu dituzte, “altsasuar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzeko bidean beharrezkoa baita egoera soziolinguistikoaren ahalik eta argazki zehatzena izatea”. Aldi berean, “altsasuar euskaldunak udalarekin duten harremana euskaraz izan dadin eskatzera gonbidatzen ditugu”.Koaliziotik azaldu dutenez, “oraindik ere euskaldunon hizkuntza eskubideak errespetatzen ez diren honetan, erabaki honek hainbat altsasuarrek urtetan zehar udalari egin dizkioten eskaerekin bat egiten du”.
|
|
|
Altsasuko Udalak aurreko legegintzaldian euskararen erabilera eta sustapena arautzen duen ordenantza onartu zuen. Altsasuar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzea zuen helburu. Baina horretarako garapen bat behar du eta aurreko asteko plenoan onartutako aurrekontu aldaketak hori ahalbidetuko duela adierazi du Udalaren Euskara Batzordearen lehendakaritza duen EH Bilduk.
|
|
2016
|
|
|
Ez da euskaldunen arazoa bakarrik. «Hizkuntza komunitateetako partaide
|
guztien
hizkuntza eskubideak ere unibertsalak direla barneratu dugu», adierazi du Petriatik. Orain hogei urte jarri zuten mugarri bat bide horretan, 1996an, Bartzelonan:
|
|
2017
|
|
|
Halere, aldiro ikusten dugu euskararen erabilera lege bidez arautzen dela. Jada 1986an, Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/ 1986 Foru Legean jasota ageri zen hizkuntzek berebiziko garrantzia daukatela bizikidetzari eta elkar ulertzeari begira, eta berezko bi hizkuntza dauzkagula kontuan hartuz, herritar
|
guztien
hizkuntz eskubideekiko errespetua funtsezko osagai bihurtzen da pertsonen arteko kohesio soziala lortzeko.
|
|
2018
|
|
|
Gurean aldiz, hizkuntza komunitateak nahastuta daude eta lingua franca gisa gaztelania erabiltzen dugu Hego Euskal Herrian. Horrek, ordea, ez ditu herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzen. Euskara hizkuntza ofiziala izan arren, osasun langile guztiek ez dute euskara ezagutzen, eta euskaldunak diren osasun langileek ahozko komunikazioa euskaraz egiten dute eta berehalako itzulpena egin beharra dute oharrak gaztelaniaz idazteko.
|
|
2019
|
|
|
Hiztun
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzera iritsiko bagara (edo Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloa beteko bada), euskararen, beharra, eta, eskaera?
|
|
|
Gure erantzukizuna ere bada-eta belaunaldi berriei paradigma berrietan oinarrituriko euskalgintza dinamiko eta sendoa uztea, eztabaida baztertu gabe adostasunetik lan egiten jakingo duena eta, inertziak eta erosotasunak gaindituz, euskararen erabilera dinamikak nonahi sustatuko dituena. Eta gure erantzukizuna ere bada guri begira dauden munduko beste hizkuntza komunitateei aniztasuna eta herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak errespetatuko dituen hizkuntza normalizazio prozesu arrakastatsu eta eredugarria sortzea.
|
|
|
Epe ertain luzeko estrategia bat diseinatu beharrean gaude, nafar gizartearen gehiengoa euskararen sustapenaren eta hizkuntza bizikidetzaren aldeko parametroetara eramateko. Helburua Nafarroa osorako ofizialtasuna lortzea da, hori baita modu bakarra nafar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzeko, euskarari merezi duen estatusa emateko eta hainbat alorretan euskararen erabilera eta aurrerabidea segurtatzeko. Lege aldaketa eta gizartearen jarrera aldaketa, baina, paraleloan etorriko dira, eta, biak erdietsi eta luzarorako finkatzekotan, maratoi luze baten ondoren lortuko ditugu, eta ez esprint azkar batean.
|
|
|
Klika egitea da euskaraz ahalduntzea, euskaltegietan matrikulatzea. Klika da herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzeko neurriak hartzea”, jaso du AEK k, Korrikaren antolatzaileak. Konpromisoa hartzea da azken batean Klika egitea.
|
|
2021
|
|
|
Lanpostu publikoetan hizkuntza eskakizunak betetzearen garrantzia azpimarratu zuen Paul Bilbao idazkari nagusiak: «Herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatuko dituzten langileak kontratatu behar ditu administrazioak». Halaber, betebehar horrek garrantzi berezia du Poliziaren esparruan, Bilbaok esan zuenez, «kontuan hartuta oso esparru sentibera dela eskubideei dagokienez».
|
|
2022
|
|
|
Hasteko, larunbatean, maiatzaren 7an, Euskalgintzaren Kontseiluak eta berau osatzen dugun erakundeok deitutako manifestazioa izango da Iruñean “Herritarrak ez gutxietsi” lelopean. Hiriburuaren karrikak euskaltzalez bete behar ditugu, bizikidetzak, hizkuntza bizikidetza ere izan behar duela adierazteko, nafar
|
guztien
hizkuntza eskubideak aldarrikatzeko, eta administrazioan eta hezkuntzan hartu nahi diren neurri atzerakoiak salatzeko. Asko dugu jokoan.
|
|
|
Hasteko, larunbatean, maiatzaren 7an, Euskalgintzaren Kontseiluak eta berau osatzen dugun erakundeok deitutako manifestazioa izan zen Iruñean, Herritarrak ez gutxietsi lelopean. Hiriburuaren karrikak euskaltzalez bete genituen, bizikidetzak, hizkuntza bizikidetza ere izan behar duela adierazteko, nafar
|
guztien
hizkuntza eskubideak aldarrikatzeko, eta administrazioan eta hezkuntzan hartu nahi diren neurri atzerakoiak salatzeko. Asko dugu jokoan.
|
|
|
Hasteko, larunbatean, maiatzaren 7an, Euskalgintzaren Kontseiluak eta berau osatzen dugun erakundeok deitutako manifestazioa izango da Iruñean Herritarrak ez gutxietsi lelopean. Hiriburuaren karrikak euskaltzalez bete behar ditugu, bizikidetzak, hizkuntza bizikidetza ere izan behar duela adierazteko, nafar
|
guztien
hizkuntza eskubideak aldarrikatzeko, eta administrazioan eta hezkuntzan hartu nahi diren neurri atzerakoiak salatzeko. Asko dugu jokoan.
|
|
2023
|
|
|
Honenbestez, dei egiten diegu euskararen eta herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideen alde dauden eragile eta norbanakoei azaroaren 4an Bilbon egingo den manifestazioa parte hartzera, 17:00etan Euskaldunatik abiatuko dena. Larria baita gertatzen ari dena:
|
|
|
Horregatik, Osakidetzarekin aritzeko hizkuntza hautatu gabe dutenak hori egitera eta euskara hautatzera animatu nahi ditugu", esan du Uemak.Jaurlaritzak azaldu duenez," asistentzia maila desberdinetan behar diren osasun zerbitzuen euskarazko eskaintza integrala artikulatu ahal izatea" da Osakidetzaren kanpainaren helburua, batez ere Lehen Mailako Arretan, Arreta Espezializatuan eta Osasun Mentalean.Uemak argi adierazi du osasun zerbitzua euskaraz jasotzea" herritarren eskubidea" dela eta, beraz, erakunde publikoen" betebeharra" dela hori bermatzea. " Horretarako, ahalik eta herritar gehienek osasun arretan ere euskara hautatzea beharrezkoa da oraindik, administrazioa euskalduntzeko lanean urratsak egiten segi dezagun, herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatu arte", adierazi du Uemak.
|
|
|
«Kezkagarria eta larria iruditzen zaigu sententzia euskararen normalizazio eta biziberritze prozesuari oztopoa jartzea delako, helburu horren alde udaletatik bideratzen diren hizkuntza politikak guztiz mugatzen baititu», adierazi dute gaur irakurri duten manifestuan. «Bide batez, herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzen dituzten hizkuntza politikak dira atzera bota diren horiek, ezetsi den udal legearen 6.2 artikuluak berariaz jasotzen baitu berme hori».
|
|
|
«Kezkagarria eta larria iruditzen zaigu sententzia, euskararen normalizazio eta biziberritze prozesuari oztopoa jartzea delako, helburu horren alde udaletatik bideratzen diren hizkuntza politikak guztiz mugatzen baititu», adierazi zuten manifestuan. «Herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzen dituzten hizkuntza politikak bota dituzte atzera, ezetsi den udal legearen 6.2 artikuluak berariaz jasotzen baitu berme hori».
|
|
|
«Euskarari bultzada emateko eguna izanen da, baita oinarrizko aldarrikapen bati oihartzuna ematekoa: euskararen ofizialtasuna Nafarroa osora zabaltzearena, euskaldun
|
guztien
hizkuntza eskubideak lurralde osoan errespeta daitezen», azaldu du ikastolako zuzendari Iñigo Orellak.
|
|
|
Euskararen ofizialtasuna aldarrikatu zuten Etxarri Aranatzen, baita ikasleen aniztasuna ere. Besta gozatzeko eguna izateaz gain, aldarrikapenak zabaltzeko eguna dela gogoratu du Orellak; euskarari bultzada emateko eguna, baita euskararen ofizialtasuna Nafarroa osoan bermatzeko eguna ere, euskaldun
|
guztien
hizkuntz eskubideak lurralde osoan errespeta daitezen.
|
|
|
Etxanizek dio UEMAko udalerrietan indarrean dagoen hizkuntza politikak ez duela inolako gatazkarik sortzen herritarren artean: «Euskararen normalizazioa eta herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzea ez daude kontrajarrita». Hala, uste du existitzen ez den istilu bat sortzea dela epaiaren helburua.
|
|
|
Eta hizkuntza eskubideak errespetatzeko eskatu du: «Gure ardura da herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatzea, administrazioarekin dituzten harremanetan erabiliko duten hizkuntza aukeratzeko eskubidea izatea bermatzea. Hizkuntza eskubideen berme hori botere publiko guztien konpromisoa izan behar da:
|
|
|
Zortzi puntu biltzen duen idatzian, Legebiltzarrak eskaera jakin batzuk egin ditu: «Udalei, herritarrengandik hurbilen dauden administrazioak izanik, zein gainontzeko erakunde publiko guztiei, eta sektore publikoa osatzen duten herri langileei manten dezatela azken 40 urteetan egin duten lana, eta adierazi duten konpromisoa euskararen erabileraren normalizazioan, herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatze aldera». Era berean, ganberak «irmoki» salatu ditu «azkenaldian modu nabarmenean ikusten ari garen euskararen biziberritzearen aurkakoak ez ezik adostasun sozial handi baten kontrakoak ere badiren hainbat sententzia».
|
|
|
Zortzi puntu biltzen duen idatzian, legebiltzarrak eskaera jakin batzuk egin ditu: «Udalei, herritarrengandik hurbilen dauden administrazioak izanik, zein gainontzeko erakunde publiko guztiei, eta sektore publikoa osatzen duten herri langileei manten dezatela azken 40 urteetan egin duten lana, eta adierazi duten konpromisoa euskararen erabileraren normalizazioan, herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatze aldera». Era berean, ganberak «irmoki» salatu ditu «azkenaldian modu nabarmenean» ateratzen ari diren sententzia batzuk, «euskararen biziberritzearen aurkakoak ez ezik adostasun sozial handi baten kontra koak ere badirenak».
|
|
|
Orioko Udalak nabarmendu du" herritarren eskubidea" dela osasun zerbitzua euskaraz jasotzea eta, beraz," erakunde publikoek hori bermatu behar dute. Zenbat eta herritar gehiagok eskatu osasun arreta euskaraz jaso nahi dutela, orduan eta indar gehiago egingo dugu osasungintza euskalduntzen segitzeko, herritar
|
guztien
hizkuntza eskubideak bermatu arte".
|