|
2000
|
|
|
batetik, zer gizarte eredu, zer estetika eredu, zer pauta dominante ari zaizkigun sartzen eguneroko bizitzan, eta bestetik elkartetik nola bermatu dugun bertsolaritzaren transmisioa bertso eskoletan eta abar. Bertso saio antolatzaileen artean ere, oso nabaria da
|
gure
egunetako irudiaren eta batez ere telebistaren eragina, eta bertsolarien espektakulua bideokliparen terrenora eraman nahi da. Bertso saio antolatzaileek geroz eta gehiago eskatzen dute:
|
|
|
gazteek Latin gramatika ikasten dutenean, nahiz Gaztelaniaz, nahiz Frantsesez, nahiz Euskaraz hitz egiten dute, eta hori eragozten ez diete. Gramatikako Maisu famatu bat
|
gure
egunean zen, Latin gauzak ere Euskaraz erakusten zituena: eta Frantses Euskaldunei Gramatikako Erreglak Euskaraz adierazi, eta erakusten dizkiete.
|
|
|
Hezierarik ezaz noski, demokraziaren heldutasunik eza
|
gure
egunotan nabari zaigu, Uda Treviñoren kasuan argi azaltzen zaigunez. Bestalde, epaitegietan gure hizkuntzak duen sarrerarik ezaren lekukotasunak ematen ditugu eta horren arabera norbere burua behar bezala zuzen defendatu ezinarenak.
|
|
|
euskararen unibertso horretan soilik lortu ahal izango dugu kontsentsupraktikoa, edo beste hitz batzuez esateko, gizarteko bizitzaren euskal elebakartasuneanedo gizarte barneko euskal monolinguismoan. Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa,
|
gure
egunotan ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena. Elebitasun edo eleaniztasun pertsonala eta elebakartasun soziala elkarrekinbateragarriak direla ikusten dudan modu berean, eleaniztasun kolektiboan oinarriturikoproiektuaren gezurra sumatzen dut argiro, eta hori benetan kezkatzen nauen arazoa da.Jakin baitakit gure herriaren (berr) eraikunta nazionaleko proiektuan argi ez dagoenpuntua dela, lurraldetasunaren eztabaida gero eta argiago dagoen arren.
|
|
|
Eta, jauzi batean zutitzen nintzela eta lasterrari emaiten niola, erran nion: " Ezetz harrapatu, Elbira!", baina Elbira ez zen ene gibeletik abiatu, eta hala akabatu zen
|
gure
egun hartako josteta.
|
|
|
Indian hindierak ingelesa eta portugesa baztertu ditu; frantsesa zokoan utzi dute arabierak eta vietnamerak; Israelen hebreera yiddish, aleman eta polonieraren gainean jarri da, Filipinetan tagalogak espainierari lekua kendu dion bezala. Eta azken informazioen arabera,
|
gure
egunotan Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna ezereztu zenetik, Kaukaso aldean errusierak atzera egiten du, inondik ere malgukariak ez diren georgiera, txetxeniera edo Azerbaijango turkieraren bultzadapean. Beraz, dakusagunez, errealitatea, azkenean, espekulazioaren eta aurriritzien gainetik ageri zaigu6.
|
|
|
Ezagunak dira, halaber, zer nolako hondamen kalteak ekarri zizkioten SESBaren ekonomiari Trofim D. Lysenkok nekazaritzan eta abel hazkuntzan eskala handitan eginiko esperimentuek, mitxurinismoaren urratsei jarraikiz, marxismoaren postulatuak biologiari aplikatuz hobekuntza genetikoak erdietsi nahi izan zituenean. Eta ez dira ahanztekoak, halaber,
|
gure
egunotan emakumeek herri askotan fundamentalismo erlijiosoaren ideologiagatik oraindik pairatzen dituzten legezko bereizkeria lotsagarriak.
|
|
|
Bere historian zehar, greziar mundu klasikotik
|
gure
egunetara arte, demokraziaren teoriak legearen aurrean gizakiak berdinak direla azpimarratu du9 Gaur egun, ordea, kontuan harturik klase, etnia, genero, erlijio edota kultura jatorri ezberdinak dituztela eta talde batzuk pribilegiatuak direla beste batzuk zapaldurik dauden bitartean, gizabanakoak berdinak balira bezala tratatzea bidegabekeria bat izan daiteke. Gizarte modernoetan, beraz, gizabanakoari taldearen araberako eskubideak bereiztea eskakizun zilegia izan daiteke.
|
|
|
Ni-arekin harreman praktikoan sartzeko hiru modu hauek (Honneth, 1995) gainerako gizartekideengandik jasotako errekonozimenduarekin (edo errekonozimendu faltarekin) elkarloturik daude. Guztietatik, errekonozimendu kulturalak (hau da, bestearen kultura norberarena bezain baliotsua dela onartzea, jarrera horrek ekar ditzakeen ondorioekin) egundoko garrantzia hartzen du
|
gure
egunetan. Nortasun indibiduala prozesu elkarrizketatua bada, Taylorrek defendatzen duen bezala, orduan gainerako gizartekideen aldetik errekonozimendua jasotzen dugunean harreman igualitarioagoak izango ditugu eta, ondorioz, gure buruarekiko autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuan irabaziko dugu.
|
|
2001
|
|
|
Egundo sekula etzan izango Euskalerrian orain ainbateko bertsolari talderik. Asko ta onak ditugu, zorionez,
|
gure
egunetan. Ez dit onetxek poz makala ematen.
|
|
|
Zoritxarrez,
|
gure
egunotan erreakzio hori gehiegitan jartzen da martxan, eta estresak bere garai bateko alarma ezaugarri hura galdu duenez, kortisolak bere eragin lasaitzailea galdu egin du eta estres egoera iraunkor bilakatzen da: horrek kalte fisiko larriak ekar ditzake, estresa bide patologikotik bideratuz.
|
|
|
Lana dela bide, amarentzat umea maiztasun jakin batez eradoskitzea ezinezkoa gertatzea ere ohiko kontua da
|
gure
egunotan.
|
|
|
Hiri pizgarri, ernegarririk ezagutu nahi baduzu, zoaz New Yorkera. New Yorken
|
gure
egunetako computer munduaren alderdirik kilikagarrienak bildu direla esan liteke. Modernotasunaren distira ikusteko ez da New York bezalako hiririk.
|
|
|
aipatu berria dut Ahaide Nagusiekin batean alde egin zuen Erdi Aroko epika, lirikaz ahaztu gabe. Eta
|
gure
egunotakoa da izan, dudarik gabe, inoiz ezagutu dugun aldakuntzarik izugarriena. Horrexegatik jokatu behar genuke, nik uste, inoiz baino bortitzago, tradizio haria ez dadin gure artean eten; ur haizeen joera lagun ez dugunez gero, ez dezagun orain sekula baino galera galgarriagorik izan.
|
|
|
Hurrengo, bide okerretik ibilia dugu gehienbat,
|
gure
egunotan dirdai berriz agertu zaigun literatur tradizio handi zabaletik urruti, alegia. Etxepareri bezalaxe, badario beraz, heresia usaina ez ezik, halako heresia kiratsa ere.
|
|
|
Lapurdik, lehenik, XVII. mendean zuen indar ekonomikoa 1700 inguruan galdu zuela13 Ekonomiarekiko aldakuntzek berehalako ondoriorik izaten ez dutelako beste zenbait mailatan, gero, hango mintzairaren gehientasunak, ahultzen zihoalarik, iraun zuela oraindik. Han bertan, bestaldean, hirugarren, deuseztaturik ikusten dugula
|
gure
egunotan  gehientasun hori. Izenak izen, baduela zer ikusirik, laugarren, indargabetze horrek Baxenabarrek edo Nafarroa Behereak Lapurdiren aldean, jendez eta eremuz, orain duen nagusitasunarekin.
|
|
|
Eta Europa ez da, guretzat behintzat, eskualde zabal nahiz mehar, bortitz nahiz ahul, aberats nahiz behartsu baten deitura soila. Hori ederki ikusi zuen Wilhelm von Humboldt-ek 1800 inguruan, eta are nabarmenkiago ageri da
|
gure
egunotan. Europa dioenak zerbait gehiago dio, nahitaez.
|
|
2002
|
|
|
Bestela elitzake jazoko
|
gure
egunotan bijotza minduta edonoiz dakusguna. Noraño jausi garian!...
|
|
|
Baiña illuntasun ori,
|
gure
egunetan, sarri askotan, bildurrak eragiten dau.
|
|
|
Barragarria litzateke, negargarria ez balitz. Gure eremuko edota arrotz eremutik heldurikoek euskereaz ganoraz eta modu egokian jabetu baiño lehen, euskereari ikutuak, mozketak, adabakiak, txaplatak, bortzakeriak ezarri guran ikusi daroaguz batez be
|
gure
egunotan.
|
|
|
Errege egoitza horri, ordea, Hansako merkatari alemanek su eman zioten XIV. mendean, eta
|
gure
egunetan harrizko eliza eskualdearen iraganaren lekuko bakarra da.
|
|
|
Etorkizunean ere, iruditzen zait, historialariok gehiago landu genukeen arloa?
|
gure
egunetakoa, deiturikoa dela.
|
|
|
Su etena apurtu ondoren, berriz, lehenago ezagutzen ez genituen argibide berriak agertu ziren, lanaren zenbait hipotesizalantzan jartzen dituztenak hain zuzen. Beraz,
|
gure
egunotako historiakgaurkotasun handiagoa ekartzen badu ere, mugatu egiten du historialariokgeure aztergaiekiko behar izaten dugun aldea edo distantzia. Arrisku horretazkontziente izatea eta gure hipotesien behin behinekotasuna azpimarratzeadira arrisku horren aurkako botika bakarrak.
|
|
|
1900 urtearen itzulian abiatutako informazioaren merkaturatze mundialaren ezaugarri horiek bizirik diraute hein handi handi batean
|
gure
egunotan ere. Joera ez da aldatu:
|
|
|
Zoritxarrez,
|
gure
egunetako ohitura sartu sartua daanimaliak opari egitea... zakurrak, katuak, loroak, arrainak, karnabak, dortokak, hamsterrak, iguanak, urtxintxak, kameleoiak, untxiak...
|
|
|
Gainera,
|
gure
egunotan artzainak ez dira egunero artaldea zaintzen egoten. Horregatik, bai otsoek bai zakur basek artaldeei erasotzeko era hobea dute.
|
|
2003
|
|
|
Inperio izaera, hala ere, Frantziako historian konstante bat da. Monarkia izan edo Errepublika izan, inperioaren ezaugarriak ia ia
|
gure
egunetara iritsi baitira. Luis XIV. erregeak, monarkiaren absolutismoaren ikur nagusiak, «Estatua neu naiz» esan zuen XV. mendean.
|
|
|
Baina egia da: " tempus fugit", iges doaz
|
gure
egun laburrok.
|
|
|
Jaungoikoak bere Seme bakarraren Amatzat aukeratu dauan Andra eder hau ezagutu, geroago ta hobeto. Beharbada,
|
gure
egunotan, behin baino sarriago gizona bere
|
|
|
aldetik
|
gure
egunotara: euskararen estandarizazioa, segidadun produkzioa, taldeko lana, profesionalizazioa.
|
|
|
Baina azkenerako onartu egiten dugu maisulanak direla, euren txikian. Esaterako" kuxin" hitzarekin edo" jipoi" hitzarekin nekez disfrutatuko dugu inoiz, ezta
|
gure
egunik exultanteenetan ere. Baina" habe" hitzarekin bai.
|
|
|
" Nortzuk bizi zirian obeto? Aen lautasuna obia etzan
|
gure
egunetako bitxitasunak baño. Galdu gaitube arrotz ta erdaldunak, ta tximino eginik jarraitu gura deutseegu aen asmuei" (Peru, 1881: 92).
|
|
2004
|
|
|
Ahozkotasun hori, jakina, ez litzateke lehen arokoaren berdina, gaur egun mundu guztiak baitaki irakurtzen eta idazten. Bigarren mailako ahozkotasuna litzateke, beraz,
|
gure
egunotakoa, idatziaren ezagutzaren saldan egositakoa, eta ez lehen aroko ahozkotasun gordin hura. Hori dela eta, idatzia eta ahozkoa kontrajartzeko joera du hainbatek.
|
|
|
1914/ 18tik 1936/ 45era, gerra eta gerrarte epe ezegonkorra (lehen mundu gerraren ondoren Europa osoan, XIXtik zetozen sistema liberal kontserbadoreak krisian sartu baitziren, alternatiba liberal demokratiko, komunista, zein faxistak agertuz; eta giro ezegonkor hau azkenean gerra berrietan lehertu zen. Hor koka ditzakegu Euskal Herrian eragin zuten diktadura desberdinak, errepublikak zein gerra zibil eta mundialak); 1945etik
|
gure
egunetara, atlantismoa eta Europaren eraikuntza aldia (gerra ostean mendebaldeko Europa estatubatuar orbita atlantiarraren pean geratu zelarik, multzo honen baitan zati batek, Alemania Frantziak gidatuta, europar eraikuntza abiatu zuen, Ipar Euskal Herria barne hartuz; eta beste zati bat, Espainia frankista kasu, atlantiar orbitan egon arren europar eraikuntza eta dinamika demokratikotik kanpo ge... Era horretara periodizazio propio bat ehundu dugu, guztiz independentea izan ez arren, gutxienez autonomoa (ez autonomikoa) eta estatuena baino testuinguru zabalagoan kokatuko dena.
|
|
2005
|
|
|
Festa erlijiosoak sinkretismoarekin bat egiten du, festen gainean errito erlijiosoak daude, eta errito kristauen aurretik beste errito batzuk zeuden. Gure festen osagaietako bat aurrekristaua da, ura eta suari kultu egiten diona, Elizak kristautu egin zituen kultuak dira,
|
gure
egunetara heldu direnak. Urteko zikloa, bere motzean begiratuta, kristaua, erromaniko eta apostolikoa da.
|
|
|
Bihotzeraino doazen bideak, handik ateraten diranak, nahas mahasean dabiltza sarri askotan edo gehienetan, hori dinoe behintzat
|
gure
egunotaraino horrezaz zerbait esan dabenek, zientzialari, poeta zein horoskopo igarle izan. Hau guzti hau baina, eta orain konturatzen naz, ez dator aurretik esandakoagaz bat, hau da, bideak ondo be ondo finkatuta dagozala eta zaila dala errailetatik kanpo ibiltea dinoen horregaz.
|
|
|
60 hamarkadatik aurrera, Espainian emakumearen inguruan emandako aldaketen aurrean, SFk ez zuen aldaketa eraginkorrik burutu, 1961eko legea bultzatzearen salbuespenarekin, eta ondorioz, errealitate sozialetik urruntzen joan zen. Azkenean, 1977an, dekretu berezi baten bidez SF desagerrarazi zuten, baina Nueva Andadura taldea sortu zen,
|
gure
egunetaraino emakumeen erakunde falangista horri jarraipena ziurtatu diona.
|
|
|
Honek guztiak agerian uzten du bi Alardeek garai ezberdinei egokitzen jakinizan dutela eta egokitze ahalmen horrek Alardea
|
gure
egunetaraino irauten lagundu duela. Horregatik, gaur egungo errealitateak, oinarri sozial, ekonomiko, politiko eta juridikoak tarteko?
|
|
|
Baina egungo legeen interpretatzaile traketsak izan ohi dira. Eta entzun egin behar zaie, batez ere, ohitura aipatzen dutenean, ohitura hori
|
gure
egunotan jendeen zuzenbidearen zati baita.
|
|
|
58 Baten batek zitalkeria egingo du,
|
gure
egunetako gatazkak, jadanik sortu direnak eta gerokoan sor daitezkeenak, kontuan hartu ditudala pentsatzen badu. Nik argi eta garbi aitortzen dut zuzenbidea aztertzeko orduan kasu zehatzetik aldendu egin naizela.
|
|
|
Saiatzen zen: emaguzu gaur
|
gure
egun huntako ogia... baina gero, nola zen gero. Barkatu gure zorrak agian?
|
|
2006
|
|
|
Mugak gainditzea urrutiegi joatea dela oroitaraziz ekiten diote aipatu liburuaren egileek, eta hain baieztapen xumea sarritan ahaztu egiten dugu. Gizabanakoaren eta gizartearen eskubideen gaindi erraz egiten da
|
gure
egunotan, inoiz gutxitan ez gizabanakoari ezta gizarteari ere iritzia eskatzen ez zaien bitartean. Noren izenean zeinen onuran aritzen dira sistemaren jagoleak?
|
|
|
Salustioren bi obra iritsi dira
|
gure
egunetaraino: Katalinaren konjugazioa eta Yugurtaren aurkako gerra.
|
|
|
Deeren historiak baditu gaur eguneraino iritsi diren printza batzuk, etsenpluen liburu, esoterismo ikasgai eta biografia berrituen hitzezko zipriztinetatik kanpora. Deek erabilitako zenbait objektu, adibidez,
|
gure
egunetaraino iritsi dira. Izan ere, Deek bildutako liburuek eta tresnek –bere altxor preziatuak– beti izan zuten jendea erakartzeko ahalmena, Deeren azti ilun ospeak hura hil ondoren ere denbora luzez iraun baitzuen.
|
|
2007
|
|
|
Lehendakaria batzako kideen artean aukeratu behar da. Lehendakari karguak berarekin dakar titular guztiak, epaiketan nahiz epaiketatik kanpo, ordezkatzea; horrela, legitimazioaren arazo larria konpontzen da, arazo hori gertatu izan baita
|
gure
egunok arte. Eta, azkenik, administratzailea batzak izendatuko du, eta kargutik ken dezake.
|
|
|
Ez gara sartuko ikustera, hau dena nola konkretatzen den zuzenbidearen teoriako atal bakoitzean (zuzenbidearen iturriak, etab.). Eskola Historikoa bera historian kokatze aldera, haren eraginaren handia?
|
gure
egun hauetaraxe arte. González Vicen ek, arlo juridikoan hark ezarri bide dituen bi puntuotan biltzen du:
|
|
|
Aspaldi ez duela berotegi bat zabaldu du Mungian, eta hura ezagutzera joango gara Sustraia saio honetan. Punta puntako instalazio batzuk dira,
|
gure
egunotako teknologiarik aurreratuenaz hornituak.
|
|
|
Behinolako terminologia
|
gure
egunetara egokituz, hedabideetako testuei gagozkielarik, batetik, erretorika argumentatiboaz hitz egin liteke (alegia, bere jarduna bai ezagutzan, bai zientzian eta bai justizian oinarritzen duen erretorikaeredua); eta, bestetik, erretorika hutsa dei geniezaiokeenaz (hots, aieruzko sinesmenetan oinarritutako erretorika eredu bihurria).
|
|
2008
|
|
|
Azken hauetan, elkarrizketetan batik bat, tokian tokiko formak askoz gehiago erabiltzen dira ahozko komunikazioan. edo eredu berri bat sortu: Resurrección Mar� a de Azkueren gipuzkera osotua edo aranisten (Ebaristo Bustintza buru zela) euzkera garbija(
|
gure
egunetan hiperbizkaiera izena eman dio eredu horri Itziar Laka irakasleak) edota Herria aldizkarian erabiltzen zen nafarrera lapurtera literarioa, Piarres Lafittek kodetua. Azkenik, dakigunez, ortografia, flexioa eta aditza bateratu ziren, erdiko euskalkietan oinarritzat hartuta.
|
|
|
Autokritika egiten badaki Zigandak: Ez dago azalpenik, ez zen
|
gure
eguna izan, ez genuen ezertan asmatu, eta hau ez da jokalarien kontua soilik, nik ere ez nuen asmatuko agian. Ez nuen asmatuko hamaikakoa erabakitzerakoan, edo Sorian zer aurkituko zuten behar bezala azaltzerakoan.
|
|
|
3 EEBS (Egungo Euskararen Bilketa lan Sistematikoa): 1900 urtetik
|
gure
egunetaraino iristen da, urtero eguneratuz eta handituz. Hala ere, XX. mendeko corpusa denez, urtearen bukaeran corpus itxi izatera pasako da, alegia, ez da eguneratzen jarraituko.
|
|
|
Hori horrela, eta
|
gure
egunotan ere delako erak bizirik ote dirauen jakin nahiz, handik egun gutxira auzo horretara joan eta bertako hiru etxe euskaldunetan harako galdera egin nuen ezezko borobila jasoz, ez omen dute lako inoiz horrelakorik aditu. Diodan, bide batez, Argin Karrika dela gaur egun han erabiltzen duten izena nahiz, galdetuz gero, Argintz Karrika ere bai, aditu egin dutela dioten.
|
|
|
Lege horren arabera, kasu honetan helduak ez luke legea aintzat hartuko eta gazteak, aldiz, bai. Egia esan,
|
gure
egunotan oso murriztua da bien arteko bereizkuntza.
|
|
|
Pozez nago aitatxi etorriko delako, bere umore onarekin
|
gure
egunak alaitzera. Hamahiru urte nituenean, aitatxik Parisera eraman gintuen Ibai eta ni.
|
|
2009
|
|
|
Eta nazionalismo horren atzean, mendebaldarrok ondo ikusi ez dugun pelikula dago. Sobiet Batasunaren gainbeheratik
|
gure
egunetaraino Errusia ezezagun egin zaigu; gure albisteetan azaldu denean, mila deabruren koloreekin jantzi dute. Joan den abuztuko zenbaki batean, Georgiako gerra hizpide, Time aldizkariak honako titularra eraman zuen azalera:
|
|
|
Nabarmentzekoa da arrazoi hori dela eta gure kostaldeko arrantzale gehienek ez zekitela igeri egiten. Eta erreketako putzuekin lotutako izaki mitologikoen kontakizunak ia
|
gure
egunetara arte heldu izanaren arrazoi posible bat ere izan daiteke. Gurasoen helburua, beti ere, umeak, gaixotu zitzakeen ur hotzetatik urruntzea zen, edo umeak erreketan sartuta itotzeko beldur zirelako.
|
|
|
Ezer ez. Orduan, mundutik eta historiatik baztertua, Jainkoaren kausalitateak eliz bizitza eta arima barrura errefuxiatua dirudi
|
gure
egunotan (liturgia, otoitza), intimitatera. Eta, printzipioz bederen, hobe horrela, eta hobe kausalitatearen kategoria guztiz baztertzea arlo honetatik.
|
|
|
Gauzak iragaten ez ziren antzinaro galduko puska bat gure gaurko munduan, isiltasun zabalez zabal. Aloña, Azkartza, Begiolatza, zer esan nahi dute doinu horiek? Antzinako jakinduria izen emaile esoterikoa gordetzen du izenak,
|
gure
egunotan ahaztuz doana. –Zekilaga, neuk aurkitu nuen, astazakilen batek lurrera botata.
|
|
|
Zein Gizaki da moderno hau, zein ikuste da horrena, eta zein Jainko da horrek ikusten duena edo ez duena, zein Naturatan? Historia hau
|
gure
egunotarainoko bilakaerarena baita: modernitateak gizakiaren kontzeptua transformatu du (orain arrazoimen eta subjektu da), Naturaren kontzeptua tranfsormatu du (objektu), eta Jainkoaren kontzeptua ere Perfekzio guztizkoaren kontzeptutan transformatu du.
|
|
|
Gero kristautasuna etorri da, eta San Agustinez gero, mendebaleko filosofiaren historia guztiak adostezina adosteko, kontzeptua eta mitoa etengabeko Sisiforen lana dirudi Hegelenganaino gutxienez. Jarraiko XIX. mendearen azken partean eta XX.ean, filosofia garaikide diferenteak amorraturik ibili dira edozein metafisikaren eta Jainkoren birrinketan; eta metafisika horren agerketak behin eta berriro mila buru berrirekin, hidraren antzera, borrokatzen jarraitzen dute oraindik
|
gure
egunotan. Beharbada Jainkoarena, kontzeptu gisa hertsiki, kontzeptu inposible bat da, eta kontzeptua baino gehiago Ideia erregulatzailea edo sinbolo bat dela esan genuke Kantekin.
|
|
|
Izan ere, Arabako Errioxan tankera askotariko upategiak ditugu. Batzuk arkitektura aldetik sekulako proiektuak dira, ikono arkitektonikoak dira, oso erakargarriak; beste batzuk, berriz, familia upategiak dira, txikiak, bai, baina xarmaz beteta, belaunaldiz belaunaldi
|
gure
egunotaraino iritsiak, eta upategi txiki horiek ere asko lagundu dute ardoaren mundua dinamizatzen, tradiziotik abangoardiara salto egin dute eta. Noski, ez ditugu ahaztu behar ehunka urte dituzten upategiak; upategi tradizionalak dira, betidanik ezagunak eta jakituria eta baliabide handikoak.
|
|
|
Gaur egun kalean diren euskarazko hedabide gehienak XX. eta XXI. mendeetan sortu ziren. Hainbatetan bidea ez da samurra izan, baina zailtasunak zailtasun mezu bide asko
|
gure
egunetaraino heldu dira, behargin askoren lanari esker neurri handi batean. Zein da, ordea, euskarazko hedabide pribatuetan diharduten langileen egoera profesionala?
|
|
|
Zer da 1930ko hamarkadatik berria dena? Aproposa al da
|
gure
egunotan aspaldiko terapia, terapia baldin bazen Keynes-en ekarpena?
|
|
|
Probabilitate zalea naiz, eta argi dut etapa bat irabazteko hor egon behar dela, eta gu hor gabiltza egunero. Noizbait izango da
|
gure
eguna.
|
|
|
|
gure
egunen ertzetan
|
|
|
Faktore horien artean garrantzitsuentzat begiz jota duguna hiztunaren gogoa da, hiztunaren jokabidea eta atxikimendua. Hainbesterainokoa da erabakigarria faktore hori, euskarak iragan urte eta mendeetatik
|
gure
egunotara arte iraun badu, hain zuzen ere, hiztunen atxikimenduari esker iraun baitu (hiztunen atxikimenduari esker eta garaian garaiko premia komunikatiboak asetzera egokitzen asmatu duelako). Atxikimendu hori izan ezean nekez iraungo zukeen, batez ere kontuan hartzen badugu duela 25 urte arte ez dituela alde izan faktore politiko eta instituzionalak.
|
|
|
Horren lekuko da Gerra Zibileko biktimen gainean Espainiak oraindik ere zabaltzen duen isiltasunezko izara tzarra. Horren lekuko,
|
gure
egunetako hemengo indarkeriak eragindako biktimei ematen diegun tratua. Ez da hautsak harrotzea komeni, atzera begiratzea ez da on, hobe orrialdea pasatzea...
|
|
|
Martxoan Bordelera nindoan sindikatuaren eskualde bilkurara. Bagoi onean nintzen, baina nire tokian bi burgeskume iltzatu eta ez ziren handik kantitzen, nolabait larderia apurrekoa nintzela susmatzen zutelako, ez ederra, ez aberatsa, ez kementsua; badakizu zeinen garrantzitsuak diren ezaugarriok
|
gure
egunetan. Neskatila oldartu zitzaidan, ttottogian bermaturik, beste bidaiariak jakiletuz:
|
|
2010
|
|
|
Trena hartu genuen, Donostiatik Bilbora egunero doana, trena egunero hartzen dugun tokian, bai, bai, halaxe izan zelako, trena hantxe agertu zelako, berandu gabe, betiko tokitik, betiko tokira. Bide bereko eguneroko gure bidaia zen, betiko tokira eraman eta betiko tokian utziko gintuen
|
gure
egunez eguneko bidaiaren trenean. Ahaleginik ere ez da egin behar, trenak garamatza, gure lekuan utziko gaitu gaurko egunez atzoko egunez bezala.
|
|
|
Ezaguna denez, hizkuntza guztiek ez dute erabilera idatzia aldi berean lortu, eta hainbaten kasuan
|
gure
egunetan lortu da halakorik. Are gehiago:
|
|
|
Cascante, c. ...ldeko" manifestu" suhar bat idatzi zuen, garaiko eta ondoko historialarien artean sarritan famatu izan dena. autorearen eta idazkiaren inguruan eman nahiko nuke hemen albisteren bat edo beste, Mendebaldeko hizkuntzen kultur idazkuntzaren aldeko eztabaidan une adierazgarria baita testu hori. ezaguna denez, hizkuntza guztiek ez dute erabilera idatzia aldi berean lortu, eta hainbaten kasuan
|
gure
egunetan lortu da halakorik. are gehiago: hizkuntza guztiek ez dute eskuratu oraindik ere kultura eskolatu jasoetarako ohiko erabilpen arruntik. idazkuntza eta modernitate kulturalak lorpen preziatu eta zailak izan dira. idazkuntza edo uneren bateko modernitatea iritsi direnetan ere ez dira beti garaipen horiek bere ondorioetan iraunkorrak gertatu:
|
|
|
Badaude, beraz, liburutegi zahar eta abandonatuetan ustekabean agertzen diren eskuizkribuak (Constantine Tinschendorfek Sinaiko Santa Katalinako monasterioan aurkitutako codex sinaiticus, esaterako), edo antigoaleko dendetako jabeen eskuetara iristen dira (gure Lazarragarena bezala); eta badira, orobat, dokumentu epigrafiko eta arkeologikoak ausaz edo bilaketa arretatsuen ondoren lur azpian agertzen direnak, Aldaietako nekropoliak edo Schliemannek aurkituriko Troiak garbi uzten duten bezala. Baina aurkikuntza ezohiko horien ondoan, beti egon dira, antzinatetik
|
gure
egunetara, material susmagarri edo espurioak, baita faltsifikazio eta amarru garaikideak ere, aurkikuntza handien ohiko bideak erabiliz antzinakotzat aurkeztu ohi direnak. Eta orduan, Filologiaren armak erabili behar dira?.
|
|
|
–Abuztuko azken eguna da, laurak puntuan, segitu zuen senarrak?. Hau da
|
gure
egun aukeratua.
|
|
|
–Euskal Eskola Publikoaren Legea oso oinarri eta abiapuntu ona izan zen gure herriko hezkuntza eredua finkatzeko eta, harengandik abiatuta, garapen egoki bat egin ahal izateko?, Isabel Zelaak nabarmendu duenez. . Oraindik orain berrirakurri ahal izan dut Fernando Buesak Legebiltzarraren aurrean egin zuen legearen aurkezpen hitzaldia, eta konturatu naiz zein moderno eta aurrerakoia zen garai haietarako, eta den, oraindik ere,
|
gure
egunetarako?.
|
|
|
Horretaz gainera, filosofiaren eta teoria politikoen historiari begiratu bat emanez gero, bai eta garaiko gertakari eta prozesu historikoei ere, Mazedoniar inperiotik erromatar inperioaren jausiraino doan bidea ikusita, ohartuko gara antzekotasun handiak partekatzen dituztela orduko eta gaurko globalizazioek. Horrela, datozen lerroetako aipamen historikoak ia bete betean alda daitezke
|
gure
egunetara.
|
|
|
Gainera, Genevako Unibertsitateko Christophe Lovisek uste du zentzuzko zantzuak daudela HD 10180 izarraren inguruan dauden bi planeten inguruan, bata Saturnoren tamainakoa eta bestea txikiagoa, 1,4 masa lehorrekoa, beste sistema batean ezagutzen den txikiena. Haren kalkuluek haren astrotik oso gertu kokatzen dute, Eguzkiarekin gurearekiko %2ko distantziara, eta
|
gure
egunetako 1,18an bere orbita osa dezakeela adierazten dute.
|
|
|
1956ko Lurzoruaren Legetik hasita
|
gure
egunetara heldu da. Kontzeptualki eta praktikoki hutsegitea bada ere, gure imaji narioan ezarri da.
|
|
2011
|
|
|
Baina Agamenon, errege greziarra izateaz gainera, izen baten jabe da; txerrizaina anonimoa da eta ospe gutxiko lana du ogibide. Ez,
|
gure
egunotan garrantzi handiagoa du egia nork esan duen jakiteak, egiak berak baino». Antzeko zerbait gertatzen ari da orain.
|
|
|
Gauzak horrela badaude, alde batetik, gure kultur produkzioa urria delako da, eta bestetik, Jaufré Rubel trobadorearen hitzak erabiliz, euskara oraindik" urrunekoaren ostatu" (auberge du lointain) eroso izatera iritsi ez delako, hau da, gure hizkuntzak mendebaldeko kultura honen oinarrian dauden pentsamendu unibertsaleko obra gailenak zuzenean eta sistematikoki berenganatu ez dituelako. Gaur egungo euskal gizarteak, Mendebaldeko kultur eremuan kokaturik dagoenak, erro eta ondorengo mendeetan haietatik abiatuz
|
gure
egunotara arte izan duen aberaste filosofiko eta zientifikotik hartzen du bere bizi iraina. Euskal kulturak, bere ahalbide apalen arabera, altxor horri noizean behin bere ekarpenak egin izan dizkionak, bere ingurunearekiko harreman jariakorrik lortzen ez badu, ez gaztelania eta frantsesaren bidez bakarrik, baita euskararen bitartez ere, ezin izango die etorkizuneko erronkei behar bezala erantzun, eta zimeldu eta ilauntzea beste irtenbiderik ez du izango datozen hamarkadetan. http://www.klasikoak.com/Formularios /Sarrera_e.htm | Azken kontsulta:
|
|
|
–Bere Semea, bere Hitza eta Hitz bakarra dauana emon deuskunean, dana batean eta behin betiko esan euskun Hitz bakar horretan eta ez dauka beste esatekorik. Antzina era askotara profeten ahoz Jainkoak gure arbasoei esana, azkenez, orain
|
gure
egunetan bere Semeagaz emon deuskula dana batera eta behin eta betiko. Jainkoa mutu gelditu da, ez dauka beste esatekorik.
|
|
|
" egoera oraindik okerragoa da gaur", nahiz eta gaiari buruzko" ikerketa" omen diren horiek esponentzialki ugaritu diren. Labur esanda, antiterrorismoaren ikerketa da
|
gure
egunetako ikertzaileen ahalegin bakarra (nire ikuspegitik diziplina faltsua, premisa faltsu eta bortxatuetan errotua), hasieratik endekatzen edo hondatzen joan dena (alkimiaren pare, esate baterako). Gaur egun," ikertzaile" gehienak, azterlan antiterroristen errubrikaren pean gidatuak, ez dira ia batere bereizten anti insurgentzian dihardutenengandik.
|
|
|
" Euskal poeta landu eta kultorik gehienek nahi dute eta saiatzen dira,
|
gure
egunetan oraindik ere, bertsolarien imitazioa hizkuntzean ez bada, bai adieraziriko sentimenduetan[...]. Egia da aspaldi honetan aipatzen dela euskal letren berpizte bat baina erabiltzen ohi diren kontzepzio sinplistegiek, bai hizkuntza eta bai ideologiarekikoek eramanen dute gure literatura berria soilik debozionezko eskuliburuak egiten ziren garaian izan zen bezain idor, esklerotiko eta aspergarri". 42
|
|
2012
|
|
|
Piztiarioak edo brebiarioak garraiobide, istorio hori, ehunka urteko bidea eginda,
|
gure
egunetara iritsi da, eta hala jarraituko du, seguru asko, eskoletan nerabeei erlijioko ikasketak ematen zaizkien bitartean.
|
|
|
saminez bozkario, bozkarioz samin, gurpila
|
gure
egunen.
|
|
|
–Ez du axolarik! , zioen Homaisek?, harriturik nago nola,
|
gure
egunotan, argien mende batean, oraindik ere tematzen diren kaltegabekoa, moralizatzailea eta batzuetan higienikoa ere den dostaketa intelektual bat proskribatzen, ez al da hala, doktore?
|
|
|
Euskal lanen zabalkunde eskasaren arazoa, gainera, Intxaustik (1980) azpimarratuko digunez, ez zen Euzko Gogoarena bakarrik: . Orduan eta gero,
|
gure
egunetara arte, luzatu den borroka da. Ofizialki ezarritako legezko eragozpenen ondoan, euskaldunen utzikeria tartean zebilen?
|
|
|
Lehenengo biak elkarren jarraian denboraren arabera emanda daude: sortzetik Esklaustrazioetara arte(), eta gero izan berrikuntza abiarazi zenetik
|
gure
egunak arte(). Etxe barruko eta kanpoko unean uneko gertakariek daramate atal honetako azalpena.
|
|
|
Estimatzekoa da euskal kulturako hainbat ekimenen historia arretaz jaso izana, talde eta norbanako askoren nondik norakoak ematen zaizkigula, Larreakoaz gain neurri handi batean Probintzia karmeldarraren iragana ere azalduz eta
|
gure
egunak artekoa aintzakotzat hartuta.
|
|
|
Adierazi duenaren arabera, hori dena, denboran zehar ikusi nahi izan dugu, Antzinatetik hasi eta
|
gure
egunak arte, bizi izan diren inguruabar historiko ezberdinetan, Inperio Erromatarraren barruan eta Elizan latina entzun eta/ edo erabiliz, Erdi Aroko hizkuntza erromantzeak ondoan zirela (gaskoiera, gaztelania edo erromantze nafarra lehenengo, eta frantsesa gero), Euskal Herriko garapen instituzionala bere heldutasunera iristen ari zela eta gero, aurreko gizarte tradizionaletik Aro Berrira eta Ga...
|
|
|
Badirudi, modu horretan ahantzarazi nahi zaigula nazioartekohistoria politiko osoa, harraparitzaz eta arpilaketaz eraikia. Baina hori ez da ahaztubehar; ahaztu behar ez den bezala
|
gure
egunotan gertatzen ari den bidegabekeriarikhandiena, alegia, munduko populazioaren laurdena baino gehiago, literalki gosezhiltzen ari dela.
|
|
|
|
gure
egun luzea prestatzeko
|
|
|
Haraindiko itsasoen marrumak mendi zuri izoztuen atzean ziren
|
gure
egunak berdin ezin zendu besoz beso lautadan
|
|
|
Amak ez zakien Frantses hitz zenbait baizik! Egun hartarik geroan hasi zen
|
gure
egun orotako galbarioa. Ikastetxe barneko oren luzeak!
|
|
2013
|
|
|
Antzinako zoro dantzek Erdi Aroan izan zuten urrezko garaia, baina, modu batean edo bestean,
|
gure
egunetan ere mantentzen dira. Jende aldrak, mozorrotuta, kalez kale saltoka eroarena egiten eta atari batzuen aurrean puska eskean.
|
|
|
–Ezin dut ulertu nola utz daitekeen bazter familia liburutegi bat
|
gure
egunotan.
|
|
|
Tunisiako unibertsitateko irakasle ospetsu horrek egin zuen lehenengo azterketa, eta hark estela benetakoa zela erabaki zuen, Kartago feniziarreko garaikoa, alegia. Hori izugarri inportantea da, eta izugarri arraroa, punikoen garaiko Kartago horretatik ezer gutxi ailegatu baita
|
gure
egunetara.
|
|
|
R. M. Azkuek Uriarterena aldatu zuen, Lekeitioko abadeen eskabidez,, azaletaraegi egina dalako?,?
|
gure
egun ónetan aiñ egoki eztirudian zer edo zertxo ikusten dala ta? (Euskaltzaindia, Azkue Bibliotekako Artxiboa, Resurreccion Maria Azkueren funts dokumentalak, 92/ 6).
|
|
|
Ez da
|
gure
egunetara heldu Teodosioren Kodearen jatorrizko testua; baina, hein handi batean, hori berregitea lortu da. Behe Inperioaren historia politikoa, ekonomikoa eta juridikoa zein izan ziren jakiteko, horixe da iturririk garrantzitsuena.
|
|
|
Bilduma horren aginduek zuzenbidearen arlo guztiak barneratu zituzten, baita zuzenbide publikoa eta zuzenbide sakratua ere. Jatorrizko testuak ez du
|
gure
egunok arte iraun. Zernahi gisaz, geroko idazkietan hainbat eta hainbat aipamen egin dira hari buruz, eta, ondorenez, haren edukiak, oinarrian bederen, berreraikitzeko modukoak izan dira.
|
|
|
Eibar Euskal Herriko historian zehar bertako biztanleek eragindako garapen kultural, ekonomiko eta sozialari esker nabarmendu da. Erdi Arotik
|
gure
egunetara industriagatik batez ere izan da ezaguna Eibar. Lehendabizi armagintza izan zen, ondoren beste sektore batzuetara hedatzeko (bizikletak, motorrak, josteko makinak...); izan ere, 60 hamarkadetan Eibar «dolarraren hiria» izenez ezaguna zen bertako jarduera ikaragarriaren ondorioz.
|