|
2001
|
|
|
Duela hogei urte beraiek ziren, gure" zaharrek" alokazione eta subentzioekin iraun zutelako, giro kolonialista batean tematu zirela ahoak eman ahala salatzen zutenak. Guraso triste haien umeak ginen eta dignitatez bederen, edo urguilu propioz, ez
|
genuen
lur eta behi gorotz urrineko" pasibitate" haren pairatzea merezi, ziotenaz. Hamasei bedatze eskoletan pasaturik, inguruko jendeak baino ikasiagoak ginen alabaina:
|
|
2002
|
|
|
Izurri Beltzak bisitaz ez ziren libratu baigorriarrak. Alta, Monteanoren azken liburua jarraikiz, XVI.aren akaberan Izurriren babestoki
|
genuen
lur hau. Kondeak Lizarran moja zuen alaba hona ekarri nahi izan zuen, baina, Lizarrako agintarien ukoa jaso zuen.
|
|
|
lehenbizikoz elkar ikusi
|
genuen
lur galetsietan.
|
|
2005
|
|
|
Berak ukabilkada batez izugarrizko mina eman zidan sudurrean, betaurrekoak hegan atera eta odol epela sumatu nuen ezpainetatik behera. Tarzan krokodiloarekin borrokan hasten zenean legez, zenbait buelta eman
|
genuen
lurrean endredaturik. Dena oso bortitza iruditzen zitzaidan, ez bainintzen oroitzen noiz ibili nintzen borrokan azkeneko aldiz; baketsua nintzela garbi geratu da jada, baina han, kolpeen artean, beste bat ematen nuen, Mister Hyde, zorotasun batek mugitua!
|
|
2007
|
|
|
Tausteko norabidean, Santa Engrazia seinalatzen zuen bidegurutzean hain zuzen, masa ilun bat begiztatu
|
genuen
lurrean. Gelditu eta Bilbon behin zelatatu Gorringo lotsagarria zela konturatu ginen.
|
|
2008
|
|
|
Laster ukitu
|
genuen
lurra lehengo toki berean, eta fortina hornitzeari ekin genion. Aurreneko bidaia hirurok egin genuen, goraino kargatuta, eta oholesiaren gainetik bota genituen hornigaiak.
|
|
|
–Une batez, bihotzekoren baten ondorioa izango zela ere pentsatu nuen nik, jarraitu zuen Philipek?, baina gorpua jiratzean odol putzua ikusi
|
genuen
lurrean eta arropetan. Pultsu ezak atera gintuen berehala zalantza guztietatik.
|
|
|
Karlisten alderdiari dagokionez, daukagun datu urriak zuhurrak izatera behartzen bagaituzte ere, disoziazio bat nabari da arlo politikoaren eta militarraren artean. 1835eko milizianoen zerrendan karlistekin zebiltzan 25 lagunetatik inor ez zen armagina, eta bakar bat
|
genuen
lur jabea. Horien ondasunak miliziano liberalenekin alderatzen baditugu, benetako ezjabetuak karlisten alderdian zeudela dakusagu.
|
|
2009
|
|
|
Zabalgarbik atzo jakinarazi zuenez, mantentze lanak egin zituen irazgaiztu gabeko lur eremu horretan bigarren errauste planta egiteko asmoa dute etorkizunean. Horregatik ez
|
genuen
lurra irazgaiztu, argudiatu du.
|
|
|
Txoratuta al zegoen esan nion, esertzeko eta isilik egoteko, Potxolok salatzea nahi ez bazuen. Aulkia jaso
|
genuen
lurretik. Zutabean bermaturik, Potxolo genuen aldamenean, zotz luze batekin hortzak garbitzen eta ezagutzen ez nuen beste morroi baten esplikazioak aditzen.
|
|
2010
|
|
|
Ez zeukan hasierarik ez bukaerarik. Itsasoa bailitzan inguratu gintuen eta laster ez
|
genuen
lurra antzematen. Musika zabalean ari ginen zeharka, porturik gabe.
|
|
2011
|
|
|
Gazte nintzelarik igandetako soinekoak arraxina kearekin egin ur batez argitzen genituen. Ke haren biltzeko, ezartzen
|
genuen
lurrean arraxina moko bat pizturik, eta haren gainera uzkailtzen genuen gopor zahar bat, xotx batez arte bat eginik hatsarentzat. Xotx hura kenduz, uzten bagenuen goporra osoki uzkailtzera, oroit naiz berehala hiltzen zela gure arraxina.
|
|
|
Egunak eta gauak, eta ilunabarrak igaro izan ditugu aldizka imintzio batzuk ahaleginduz maileguzko libertateak argudiatuz umeek aurrekoen keinuak zituzten gure zorion galduaren argazkietan eta hitzik gabe zekiten iragan batek itxaroten ziela bidegurutzean ez, apirila ez da hilik tristeena urtarriletik abendura dira denak uzkurrak lur antzuan bizi garenontzat, guk antzutu
|
genuen
lurrean zauritutakoentzat ahazturaren hilobiak eraikiz hori da bizitza deitzen duguna eta ongi dakizu ez genukeela erruki apur baten eskubiderik joan zitzaizkigun haiek ez baligukete amoroski barkamena dohan eskainiko umeek ere aurrekoen keinuak dituzte zorionaren antzinako argazkietan.
|
|
2012
|
|
|
tiro egin nuen nik ere, abasberuan; inondik ere, balak besaburua jo zion, bat batean besoa beheratu zuen-eta... Kea barreiatu zenean, zaldia ikusi
|
genuen
lurrean etzanda, zaurituta, eta haren aldamenean Bela; Kazbitx, berriz, fusila bazter utzita, katuen antzera lauhazka igotzen ari zen zuhamuxken artean haitzetan gora; gustura eraitsiko nukeen handik goitik, baina kargatu gabe neukan fusila! Jauzi batez zaldietatik jaitsi, eta oldarka jo genuen Belarengana.
|
|
2013
|
|
|
Etxe inguruan dituzten alorrak lantzen hasi dira berriki Joseba Urrotz eta bere bikotea «eskura
|
genuen
lurrari aterabide ekonomiko bat» emateko helburuarekin. Bide berri honetan, garai bateko nekazaritza eredua hartu dute oinarri «azken urteetan nekazariak gurpil zoro batean sartuak daudela uste dut, inbertsio handiak egin, produzitu aunitz, koste baxuetan... ikusi da ez duela funtzionatzen».
|
|
|
Ni atzean kokatu nintzen, anaia zaharra aurrean nuela, Didi aldamenean. Familiako guztiok, San Juan egunean elkartzen ginenok eta beste askok, zirkulu bat osatu
|
genuen
lur gorrian egindako zuloaren inguruan, eta apaizak hasiera eman zion otoitzari. Aurpegiak zaindu nituen, ea nor ari zen orain negarrez:
|
|
|
Bizitokia suntsitu behar zigutek!". Urte hartako apirilean inguru hartan ikurrina bat sartu
|
genuen
lur azpian, baina ez oroitzen ongi non. Nola edo hala harrapatu behar genuen!
|
|
|
Miatutako geletako ateak eta leiho guztiak itxi genituen, eta hala ere zirrikituetatik pasatzen ziren euliak hamarnaka, ehunka, milaka. Armairuak, tiradera altzariak, gau mahaiak, komodak eta kutxak ireki eta barruan zegoen guztia bota
|
genuen
lurrera. Eskuz esku ekin genion, izerditan eta arnasestuka.
|
|
2014
|
|
|
azken hamar gizonekin koronelak eskuetako bortz eriak urruntzeko tiro: han behar
|
genuen
lur Plateau de Vauclerc horietan: Alemaniako enperadoreak jakiteko hil behar zuela:
|
|
2015
|
|
|
Utopia berean sartzen ditu, halaber, erlijioa eta filosofia ere. Gizaki ororen aberria melankolia da, galdu
|
genuen
lur eder hark sorrarazten digun oinaze sendaezina. Baina, bizia eman zaigunez, bizi egin beharra dago, eta horretarako asmatu ditugu heldulekuak, jainkoak, filosofiak, pentsamoldeak, jolasak, dibertimenduak; horietako bat, agian indartsuena, politika litzateke zentauroaren ustez; gizakiek, ordea, ez dizkiote hain azalpen abstraktuak ulertzen (gutxiago beraz ontzat hartzen), eta piztiak, halakoetan, irribarre egin ohi du, maitasun eta tristezia apur batez.
|
|
2016
|
|
|
Emakumeak gutxietsi gintuzten lurrak esleitzeko garaian. Borrokatu genuen eta azkenean lortu
|
genuen
lurren %8 beharrean %30 izatea".
|
|
|
Ez
|
genuen
lurra jo, ureratu egin ginen.
|
|
|
Ez
|
genuen
lurra jo, larrialdiko ureratzen bat izan zen.
|
|
2018
|
|
|
Jarraitu behar genuen, baina nola? Nondik desagerrarazi behar zen arketatik hain erraz bidaltzen
|
genuen
lurra. Batzuk tematu ziren bertatik jarraitzea zela egokiena, azken batez, denean baitzegoen arriskuren bat.
|
|
|
Nondik zuzendu behar dugu materiala? Horra nolako atakan jarri gaituen artean zorte handitzat ospatzen
|
genuen
lur, errazak?. Erabakia egun berean etorri da:
|
|
2019
|
|
|
–Jakin dut, ez
|
genuen
lurra haserretu behar, ez genuen haren haserrea gure herrira ekarri behar. Zer gertatu zaizu zuri?
|
|
2020
|
|
|
Aitak baskulan egiten zuen lan, eta uste dute han inguruan dagoela. Duela bi aste, zabortegira joan ginenean, ikusi ahal izan
|
genuen
lur asko mugitu eta lanekin dezente aurreratu zutela. Pentsa, nik nabaritzeko...
|
|
|
Gerora jakin
|
genuen
lurrean
|
|
|
Horrexegatik ditugu besapeak bipildurik. Rocara orduko, gurutze bana marratu
|
genuen
lurrean denok, gizon eta emakumeok, eta gonak eraitsi eta ipurmamiak nork bere gurutzearen gainean ipini ondoren fedeari eta Jainkoari egin genien denok uko. Eta banan banan joan ginen guztiok gero deabruari ipurtzuloan muin egitera.
|
|
|
Hasieran tinbrea etxeko sarreran uzten zuen, kosta zitzaion jantzita eramatera ohitzea. Hoztuta topatzen
|
genuen
lurrean.
|
|
2021
|
|
|
15.000 euro. Gainera, alkateak, zinegotzi batzuk eta Gurpideko kide batzuk lantalde bat osatu genuen, eta erabaki
|
genuen
lur horiek basogintzarako erabiliko zirela, eta baso lur horiek abeltzaintzarako ere erabilgarriak izan zitezkeela”.
|
|
|
Hendaiatik itzultzean, geure artean hitz erdirik egin gabe, bagenekien hori. Txominen silueta ikusi
|
genuen
lurrean, haren autoa ikusi genuen balek zulatua. Enekoren aitaren auto lehertuaren zatia hantxe genuen salako apalategian jarrita, ez dakit oroigarri edo trofeo gisa.
|
|
|
Gaurgero ez dizut daturik ezkutatuko: Eneko niri gamelu lanak eginez hasi zen duela hogei urte, eta, artean umea bazen ere, interes bera
|
genuen
lur honen iragan paganoari zegokionez, eta, hortaz, harreman estu samarra izan genuen garai hartan. Gaur egun, denda bat du Otxanda Andrearen dorrearen pean.
|
|
2022
|
|
|
Gure tradizioaren arabera, lurrak berdinduko gintuen, bat egingo
|
genuen
lurrarekin: buztin bera ginen, naturaren parte ginen.
|
|
2023
|
|
|
Ba al dakizue zenbat ordaindu
|
genuen
lur hauengatik, galdetu zien agureak.
|
|
|
Izan ere, hiru betelan handi aurreikusten ziren proiektuan, bi Adunako lurretan eta beste bat Zizurkilen.Triskantza handia ekarriko lukete betelan horiek. Hainbat pauso eman ondoren, lortu
|
genuen
lur horiek guztiak Adunako minetara eramatea. Bi arazo bideratu ziren modu horretara; batetik, Kelsen enpresaren atzealdetik, askoz ere eragin txikiagoa eginez bideratu ziren betelanak, eta bestetik, aspaldiko arazo ziren mina kutsatuei ere irtenbidea eman zitzaien.
|
|
|
Nik, dirurik ez nuenez, ez nuen ezer galdu. Hala ere, ekaitzari aurpegi ona eman eta, han bildu ginenok, kristoren festa egin
|
genuen
lur zabal hartan zegoen etxola barruan.
|