|
2008
|
|
|
Eta ez ezetzik esan, etxeko gauzetan nik neuk aginduko baitut, fabrikakoetan zuk aginduko duzun bezala: aurreko kartan argi eta garbi utzi
|
genuen
hori, ezta? (?) Gainera, zure anaia horrek esku aparta du benetan!?, zuen armarria askoz gehiago gustatu zait, eta askoz esanguratsuagoa ere bada:
|
|
|
Elizara goizeko zazpietan joaten ziren,, goizeko zazpietarako mezetara joatea ez genuen atsegin, goizegi izaten zen guretzat. Baina eskertu ere egiten
|
genuen
horren goiz jaiki izana, batez ere herriko jaietan, hamaiketako mezara joanez gero eliza kanpoan buruhandiak izaten ziren-eta umeen zain. Eta ni oso beldur nintzen buruhandiekin?.
|
|
|
Eta ez ezetzik esan, etxeko gauzetan nik neuk aginduko baitut, fabrikakoetan zuk aginduko duzun bezala: aurreko kartan argi eta garbi utzi
|
genuen
hori, ezta? (...) Gainera –zure anaia horrek esku aparta du benetan! –, zuen armarria askoz gehiago gustatu zait, eta askoz esanguratsuagoa ere bada:
|
|
2009
|
|
|
Eskrupuluak! Baina lehengoan ere hitz egin
|
genuen
horretaz, kontatu nizun ni ere nola ibili nintzen zure adinean, eta ongi ikasia behar zenuke honezkero. Maria Bibianak baietz esaten zion buruaz, eta izebak aurrera ekin zion?: Horrekin ez natzaizu esaten ari axolagabeak izan behar dugula, esaera zaharra ere hor baitago,. Jainkoari otoitz, baina zuk ere ekin inoiz?, baina neurriaren zentzurik ez genuke galdu behar, ezta neurriz kanpo ibilitzea egokitzen zaigunean ere.
|
|
|
Baina gu han geunden bitartean jende asko lekualdatu zuten. Gero jakin
|
genuen
hori, hitz bitan, itsasora botatzea zela, edo fusilatzea. Guk uste genuen torturaren ondotik toki zehatz batzuetara eramaten zituztela presoak.
|
|
|
Eta gure artean oso garbi hitz egiten genuen. Ez
|
genuen
horrekin bat egiten. GALekin edo torturekin berdin, bagenekielako jakin existitu egiten zirela?.
|
|
|
Eskrupuluak! Baina lehengoan ere hitz egin
|
genuen
horretaz, kontatu nizun ni ere nola ibili nintzen zure adinean, eta ongi ikasia behar zenuke honezkero –Maria Bibianak baietz esaten zion buruaz, eta izebak aurrera ekin zion–: Horrekin ez natzaizu esaten ari axolagabeak izan behar dugula, esaera zaharra ere hor baitago, ‘Jainkoari otoitz, baina zuk ere ekin inoiz’, baina neurriaren zentzurik ez genuke galdu behar, ezta neurriz kanpo ibilitzea egokitzen zaigunean ere.
|
|
2010
|
|
|
–Hementxe bildu ginen, eta Josu Jonek eta biok ez genuen testu horretan behar besteko bermerik ikusi?, dio Urkulluk, ETAren su eten agiria gogoan. ? [Juan Jose Ibarretxe] Lehendakariarekin ere hitz egin
|
genuen
horretaz. Testu horrek ez zigun segurtasunik ematen, 1999ko eskarmentuaren arabera.
|
|
|
hau da,, federalista barne, autonomista barne?? Esaten
|
genuen
hori zentzugabea zela: esaten badugu guztiak direla gauzagarriak, guztiak dira.
|
|
|
–Gure proposamenean adostasuna lortuz gero, beste erraila ziztu bizian atera behar zen. Ez dakit ongi azaldu
|
genuen
hori. Formen aldetik nahiko eztabaidagarria izan zitekeen guk egindako jokaldia, zeren eta ematen zuen irentsarazi egin nahi geniela:
|
|
|
–Epeen bidez erabakitzeko eskubidera iristea zen filosofia, baina erabakitzeko eskubidea aipatu gabe. ETArekin ere negoziatu
|
genuen
hori. Beraiek erabakitzeko eskubidea eskatzen zuten, eta nik esaten nuen:
|
|
|
–Horixe bera! Zelako jaia ospatu
|
genuen
horren ostean! Benetako deskubrimendua izan zen komunitate zientifiko osoarentzat.
|
|
2011
|
|
|
Ez al genuen esan ez genuela egingo geure buruaz erbeste? Ez al
|
genuen
hori esan?
|
|
|
Nondik jo ez jakin eta, Mirarik ahoz ahokoa egin zion, edo arnasketa artifiziala. Mihia sartu zion ederki, eta hura guri ez zitzaigun oso jarduera ortodoxoa iruditu, baina bai eskisitoa, eta ez
|
genuen
horregatik txintik ere esan. Muxu potolo harekin ere ez zen Xanti bere onera etorri.
|
|
|
–Hitz egin
|
genuen
horretaz.
|
|
2012
|
|
|
ez genuen gure bikote harremana formalizatzeko beharrik ikusten. Ez
|
genuen
horretan sinesten, eta kito. Gure garaiko talde punkie batek zioen moduan:
|
|
|
Oheratu ginen gauean ez
|
genuen
horretaz hitz egin, ziur dakit hori. Nor zen Laura:
|
|
2013
|
|
|
Aspertuta geunden kaminoaz, bide jeneralaz. Baina ez
|
genuen
horretaz eztabaidatu, ezta berba egin ere. Besterik barik, bat batean, Kleok. Goazemak harantz!?
|
|
|
bere burua urkatu zuen gaixoak? Baina ugazabak etxera gonbidatu ninduèn hartan ere diskutitu
|
genuen
horretaz?
|
|
|
bahitutako norbaitekin izandako harremanak gogora zitzakeen edo, kontu larriago bat aipatzearren, bere lehen biktimaren begiradaren inguruan gogoetaren batzuk egiten irudika nezakeen, halakorik jendaurrean egitea posible den neurrian. Behin bakarrik hitz egin
|
genuen
horretaz, eta luzaroan loa galarazi zion lokamutsa bailitzan kontatu zidan gertatua. –Tiroa hartu eta garezurrak galtzadaren kontra jo zuenean zabaldu zituen begiak, eta larridurarekin begiratzen zidalarik argia hurrupatzen ari zela iruditu zitzaidan, gainera zetorkion iluntasunean lagungarri izango zuela jakitun beharbada.
|
|
|
Inguruko inork ez
|
genuen
horretarako erantzunik. Aski lan, gure hatsari lotzen.
|
|
|
Beti bide batean ibili behar zuen, ordea, Txatok, etxetik lanera eta lanetik etxera, ordu berean. Askotan hitz egiten
|
genuen
horretaz, baina zer egin behar genuen, ba?». Senarrak eta emazteak ere hitz egin zuten arriskuaz.
|
|
|
Politika saileko kazetari nintzen, baina afizioz beste hainbat gai ere ukitzen nituen, orduan, ordena publikoa? esaten
|
genuen
horrekin lotzen zirenak. ETArekin zerikusia zuen guztia zen, fenomeno terroristarekin gizartean zegoen inarrosaldia, Polizia, Guardia Zibila, horien sindikatu klandestinoak edo sasi klandestinoak.
|
|
|
Baina hori guri bost. Badakizu, ahizpa, aspaldi erabaki
|
genuen
horretaz berbarik inoiz ez aipatzea. Eta, orduan, oso seguru al da etorriko dela?
|
|
|
bere burua urkatu zuen gaixoak... Baina ugazabak etxera gonbidatu ninduèn hartan ere diskutitu
|
genuen
horretaz...
|
|
2014
|
|
|
–Eskuetatik ihes egiten didala sentitzen dut, nire sostengurik gabe erori egingo dela. Beti lagundu izan diogu elkarri, beti esaten
|
genuen
hori. Bere oinarria izan naizela eta, kale egiten badut, hondoratu egingo dela sentitzen dut.
|
|
2015
|
|
|
Bultza egingo genion munduari amildegian behera. Erabakia hartuta zegoen, eta aski izan
|
genuen
horrekin. Handik egun batzuetara berriro elkartuko ginen, beste leku batean, beste hiri batean.
|
|
|
Emaitzak urrun sumatuz, azalpen eta eskaera eta azalpen gehiago luzatu beharra. Eskutitz edo telefono bitartez egiten
|
genuen
hori batez ere, nahiz eta aurrez aurreko elkarrizketak ere lortzen saiatu.
|
|
|
Haurren bat zebilen besteen gauzak lapurtzen eta ez genekien zer egin. Eskolan, halakoetan, itxita uzten gaituzte denak, gaizkileak bere errua onartu arte, baina ezin egingo
|
genuen
hori hemen; hortaz, begiraleen artean zotz egin genuen eta beste bati eta bioi egokitu zitzaigun, umeak kanpoan zebiltzan bitartean, haien armairuak ireki eta lapurtutako gauzak bilatzea: erloju digital bat Casio markakoa, lepoko kate bat urrezkoa Ama Birjinaren dominarekin, eta 500 pezeta ehuneko billeteetan.
|
|
|
–Egia da bai, baina iaz egin
|
genuen
hori, eta ume gehienak gogoratuko dira?.
|
|
|
ARMADAREN 20 BRIGRADA egiten ari zen gehiegikeria bost mila lagunen aurrean salatu zuenean, ez Chelok ez Armandok ez zuten pentsatzen atxilotuko zituztenik. . Sinpleki, ez
|
genuen
horretan pentsatzen. Geure begiekin ikusi genuen sarraskiaren berri eman genuen, guri zer gertatuko ote zitzaigun galdetu gabe?.
|
|
2016
|
|
|
–Gure ezkontza bidaia? deitu izan dio geroztik behin eta berriz emaztearen ahizpak autoan bere etxeraino egin
|
genuen
horri. Behingoan atariraino iritsi ginelarik, ez zela etxera sartuko nire besoetan ez bazen, jakinarazi zuen, eta bere soinekoarekin erdizka bederen estalita abiatu nintzen lasterka batean, emakumea besoetan nuela, autoa aparkatua nuen lekutik atariraino, eta aise sartuko ginen, baldin eta berak bere eskuzorro ñimiñoan giltzak garaiz aurkitu izan balitu.
|
|
|
Ez ginen sartu elektrizitatea sortzeko energia nuklearra erabiltzea komenigarria zen edo ez zen eztabaidan. Ezin
|
genuen
horretan sartu, ez genuelako gaitasunik. Baina zentralak non kokatu, hori eztabaidagarria zen, eta hor sartu ginen.
|
|
|
zertan gaude? Egiten
|
genuen
hori gaur baliagarria edo egokia al da. Egoera soziolinguistikoa aldatzen ari da etengabe, eta hizkuntza gutxitua duen gizarte batek derrigorrean egin beharrekoa da gogoeta».
|
|
2017
|
|
|
«Ezta nik ere», esan zuen Spoadek. Ez dakit gehiegirekin zerbait ikaragarria zegoen nire baitan ikaragarria nire baitan Aita zera egin dut Inoiz egin al duzu hori Guk ez guk ez
|
genuen
hori egin hori egin al genuen
|
|
|
–Bai. Iaz hitz egin
|
genuen
horretaz, eta oraindik birjina zela esan zidan, baina uda baino lehen, ez dut gogoratzen noiz eta non, klaseko mutil batekin egin omen zuen.
|
|
|
Ondarroara etorri zenetik gizon batekin bizi zen etxean. Baina gero, mutilek esan zigutenean abusuena, ba klaro, sorpresaz hartu
|
genuen
hori?. Arrantza Eskolako abusuez galdezka hasi zirenean jakin zuten oso ohikoak zirela Don Manuelen ukituak.
|
|
|
Jaurlaritzako Bizikidetza idazkari nagusiak dio nazioarteko eragileek 2014ko urte hasieran esan zietela otsailaren 21eko agerralditik oso egun gutxira ETAk agiri laburra?, hiru lerrokoa??, argia eta zehatza aterako zuela armagabetzeaz, adieraziz horretarako borondatea erabatekoa, atzeraezina, baldintzarik gabekoa eta abar zuela. . Jakina, ondo ikusten
|
genuen
hori, baina agiria ez zen sekula iritsi. Eroso ikusten genuen ETA.
|
|
|
Zortzi edo eginda konplikazio teknikoak leudeke, eta, gainera, azkenak ez zuen lehenaren indar bera izango. Ez
|
genuen
hori bilatzen. Afera politiko bat zen, eta horretarako behar genuen pausatu estatuen aurrean, inplikazio politikoa ala tazitua erdiesteko?.
|
|
|
Ken eta bion arteko broma baten antzeko zerbait zen. Ederki pasa
|
genuen
horren kontura.
|
|
|
Beti esaten
|
genuen
hori,, ea txori batzuk botatzen ditugun?; karabinarekin ateratzeari ere txoritara joatea deitzen genion, baina gero ez genuen bakar bat ere botatzen, borondate faltaz baino gehiago punteria eskasez.
|
|
|
–Ez
|
genuen
hori kontuan hartu...
|
|
2018
|
|
|
Baina iruzur hutsa da, kontrabandoko esperientzia espiritual ahulak baino ez dira. Nork bere burua landu, ezagutu, bere baitan sakondu, barruko dimentsioak, gehienetan ametsen bidez eta era lanbrotsuan baino agertzen ez zaizkigunak kontzientziaz bilatu barik, ordezko sentipen sintetiko horiekin konformatzen garenean, bilatzen
|
genuen
horretatik inoiz baino urrunago gaude. Sabatok adierazi zuen oso ondo.
|
|
|
Monsieur Perrinen begirada aitatasunezkoa zela esango nuke, inoiz izan ez zuen eta izango ez zuen alaba bat ikusiko zuen nigan. Baina ez
|
genuen
horretaz inoiz hitz egin.
|
|
2019
|
|
|
Egia esan, proposamenak ez zuen gutako inor harritu. Aspaldi
|
genuen
horren susmoa, baina, gauza bat zela edo bestea zela, gaur lotsagatik, bihar erosokeriagatik, atzeratuz eta atzeratuz joan ginen kontua, harik eta esku artetik joan zitzaigun arte.
|
|
|
Isilik geratu naiz, besteen kontakizuna baldintzatu nahi ez banu bezala, baina nik argi gogoratzen dut Jack Daniel, s txupito bat hartu genuela Kitto tabernan. Ez dakit zergatik egin
|
genuen
hori, baina gogoratzen dut.
|
|
2020
|
|
|
Ni ez behintzat. Ez
|
genuen
horretaz hitz egiten. Noizean behin Aintzaneri zerbait bururatu eta bota egiten zidan.
|
|
|
Gure etorkizunaren giltzarri gisa, epe luzerako egonkortasun politiko eta instituzionala bermatu behar dugu, lehia politikoetatik harago. Iraganean egin
|
genuen
hori, eta 90eko hamarkadako krisi handiaren ondorengo gure eraldaketa arrakasta handiko kasua da mundu osoan. Hori da gure herrialdea bazkide fidagarri gisa irudikatzeko gakoa.
|
|
|
Orduan denok –zer esanik ez 20 urteko gazteok– eta harrezkero sekula errepikatu ez den proportzioan –eta etorkizunean nekez errepikatuko denean–, nor izateko, jarrera politiko bat eta konpromiso politiko bat eduki behar genuen. Ez
|
genuen
horretarako aukerarik falta; lau erakunde armatu: ETA m, ETA pm, Komando Autonomoak eta Iparretarrak, eta alderdi" historikoez" gain –EAJ, PSOE, PCE, ANV, EKA... – ezkerreko alderdi eta koalizio elemenia bat, marxismo leninismoaren eta ekarpen libertarioen korronte guztien ordezkari:
|
|
2021
|
|
|
Eta hor gelditzen zen dena. Guk, ostera, argi
|
genuen
hori baino zerbait gehiago ginela eta erreibindikatu egin nahi genuen.
|
|
|
Gogoratzen dut bazela Miserikordiakoek ibiltzen zuten mahasti bat Salbide auzoan (gaur Kabi sorta dagoen lekuan hor nonbait), eta hara joaten ziren antxoen soberakinak, eta salbidetarrok berehala sumatzen
|
genuen
hori geure sudurretan. Mahasti hura sekula ikusi dudan berdeena zen, parral altukoa eta hostotsua, baina ez dakit behin ere heldu ziren behar bezala hango mahatsak:
|
|
|
–Gu ondo moldatzen ginen, Koldo. Eta maitasuna ez da behinola sinesten
|
genuen
hori... Maitasuna tratu bat da.
|
|
|
gurtzen ikasi
|
genuen
horrengan.
|
|
|
Vienan, juduek espaloiak garbitzen zituzten, atzamarrak erretzen zizkieten azidoaz, oinezkoen begiratu jostarien aurrean; ez
|
genuen
horregatik heriotza bilatuko; ez Pragako suiziden eztanda isila galarazteko, ez eta Poloniako herrietan laster piztuko ziren suteak eragozteko ere.
|
|
2022
|
|
|
" Guk ere badakigu AEBak herrialde inperialista direla, baina Saddam Husseinek tirania ezarri digu 35 urtez, eta harengandik askatu behar dugu. Frantziak edo Suitzak edo Eskandinaviak askatu izan bagintuzte, gogo onez hartuko
|
genuen
hori, baina beste inor ez da etorri".
|
|
|
Jokintxok eta biok orduak eman genitzakeen pelikulei buruz eztabaidan, baina 1947 amaierako arratsalde hartan ez
|
genuen
horretarako astirik. Bizkortu beharra zegoen:
|
|
|
Eta gure bertako droga saltzailearengana eramaten genituen, besterik gabe, esaten genion" tori hau, emaiguzu txute bat" edo" emaizkiguzu bi txute" edo horrelako zerbait. Beti egiten
|
genuen
hori. Zortea izan genuen eta ez gintuzten harrapatu.
|
|
|
Ezin genuen inoren eredura jo. Gandhiren liburu guztiak eta AEBetako Movement for a New Society (gizarte berri baterako mugimendua) delakoaren liburu guztiak irakurri genituen, eta oinarri gisa baliatu
|
genuen
hori. Baina ariketak nahiz jendearekin lan egiteko moduak moldatu eta garatu behar izan genituen, jendea banaka nahiz taldean eraginkorra izan zedin egoera horretan, blokeoaren testuinguruan.
|
|
|
Guk ez
|
genuen
horretan pentsatu nahi... Baina, zer diren kasualitate krudelak:
|
|
|
Gero agian ezin zen, eta erditzea zailduz gero ospitalera joan nuen. Eta ez zen ezer gertatzen, barneratua
|
genuen
hori. Niretzat ez zen porrot bat izango.
|
|
|
Bagenekien eskuin muturreko jendea eta Sánchez Covisak gidatzen zituen Kristoren Gerrillariak herriz herri zebiltzala. 1975eko maiatza zen eta bagenekien, noski, bezperan inspektore bat hil zutela, eta suposatzen
|
genuen
horregatik ari zirela heriosuhar hiria kalez kale" garbitzen".
|
|
|
–Gu mezulariak gara –jarraitu du– Mezulari batek ez du erantzukizunik patrikan daraman mezuaren gainean. Fakultateko lehenbiziko urtean ikasten
|
genuen
hori.
|
|
2023
|
|
|
Ez zuen ipini. Ez
|
genuen
horretaz hitz egin aurretiaz. Eskua eskuan itzuli ginen festara.
|
|
|
Estoldetako pailazoaren pelikula ikusiko genuela esan zidan, guztietan beldurgarriena omen zena. Eskerrak ez
|
genuen
horretarako tarterik topatu. Beldurrezko liburuak ere gustuko zituen, Hotzikarak saileko bospasei zituen bere gelako apalategian, eta bat hartu nuen Dragoi Bolaren komiki baten truke.
|
|
|
Dena dela, hasiera hartan ez zidan beste ezer askorik argitu. Izango omen
|
genuen
horretarako astirik...
|
|
|
" Marokoren funtzionatzeko era mafiosoa eta eskandalagarria da, baina garrantzitsuena da agerian geratu dela eroskeria, ustelkeria eta xantaia ohiko mekanismo bat direla Marokorentzat. Saharar guztiok ezagutzen
|
genuen
hori. Mohamed VI.a erregeak 55,7 bilioi dolar ditu.
|
|
|
Onak ginen? Ba, ez
|
genuen
horretan pentsatzen. Nik uste dut ausartak eta inkontzienteak ginela gazte izateagatik, eta pasio handia genuen, entsaioen txutea marabilla bat zen.
|