|
2002
|
|
|
Segi
|
genezake
euskaraz existitzen diren mekanismo sortzaile garatzaileakaztertzen eta emankor bihurtzen.
|
|
2005
|
|
|
" Death' s cocktail"(" Koktel hilgarria" esan
|
genezake
euskaraz) jarri du bere erreportajearen izenburuan Dave Hancock kazetariak, Australiako The Bulletin astekarian. Bertan kontatu du hogei herritarrek adinekoak gehienak eta batzuk gaixotasun larrietan egoera terminaletara hurbiltzen ari direnak kanpaldi berezia egin dutela, droga hilgarri bat egiten ikasteko.
|
|
2007
|
|
|
Lehen esan dugu euskararen erabilera euskaldunen proportzioa eta euren trinkotasunaren funtzio zuzena dela. Era berean esan
|
genezake
euskararen erabilerak eragiten duela euskaldunen proportzioaren hazkuntzan. Neurri batean, euskararen erabilera euskalduntzearen hauspoa da.
|
|
|
Egin diren ikerketak berrikusiz, esan
|
genezake
euskara dela euskal kulturadefinitzeko ardatza. Azken urteotan, euskararen alde egindako lanak bideratu etaizanarazi du euskal kultura.
|
|
|
Euskara abandonatu duen askorena ere izan da. Gogoratzen badugu, Donostiako andrearentzat esate baterako, mordoiloak ere horixe egiten zuela —euskara hil—, barrunda
|
genezake
euskararen herio60ko uda partea, oporretan, Axularren Gero makinaz kopiatzen pasa genuen beste bi lagunek eta hirurok Erriberri urrunean, 1964an Villasantek Bartzelonan J. Flors Editorea baitan egin duen argitalpen elebidunerako. Ariketa preziatu bat niretzat, literatura klasikoarekin eta euskara mordoiloaren ederrarekin harreman zuzenekoan bizitzeko, eta konplexu tontoak eranzten hasteko.
|
|
2008
|
|
|
The True Story Behind Britain' s Hidden Army of Labour (Txinatarra ahapeka mintzo da: Britainia Handiko langile armada ezkutuaren gibelean zer dagoen, esan
|
genezake
euskaraz).
|
|
|
Future Ethics gunea animatzen duen Stefan Skrimshire irakaslea beldur da alderantzizkoa eragiten ote duten. Curb your catastrophism(" Kontrola ezazu zure katastrofismoa" esan
|
genezake
euskaraz) titulatu duen artikuluan dio: " Hondamendia iragartzen duten profeziok barreiatuta daude Guy Debord ek' espektakuluaren gizartea' deitutako hartan bezala.
|
|
|
Euskara hainbat esparrutan eta zenbait gaiez jarduteko (oso) gutxi erabilia izan da azken urte hauetara arte. Halaber, ezin ahantz
|
genezake
euskaraz dihardugunean, lehenago beste hizkuntza batean edo batzuetan jasotakoa itzultzen edo egokitzen ari garela, zuzenean ez bada zeharka.
|
|
|
Hori aztertuta, jakin
|
genezake
euskara nolakoa izango den demagun 20 urte barru?
|
|
|
Lehen kasuan hizkuntza erabiltzea zigorrarekin lotuko da maila batean2;, aldiz, euskara ikasteko ahalegina egin ondoren euskaraz aritzea lortzeak poztasuna sortuko du gehienetan. Zaporeen funtzionamendua ezagututa, pentsa
|
genezake
euskara hitz egiteko orduan emozio batzuk azalarazten direla: gustatzea/ ez gustatzea, atsegina/ desatsegina.
|
|
2010
|
|
|
Ezkerreko irakurketak askoz ugariagoak izan dira Frantzian. Kaleetako matxinada justifikatu edo esplikatu duten iritzi emaileen artean bat aukeratzekotan, Le Monde Diplomatiqueren blogen atalean La pompe a phynance (Finantzazko punpa esan
|
genezake
euskaraz) animatzen duen Frederic Lordon ek" Erretreten urtze puntua" izeneko artikulua plazaratu du. Luzea, konplikatua, baina argudio sendoz argitzen duena langile askok aspalditik susmatua:
|
|
|
2007an Parisko gobernuak Les Grenelles de l' Invironnement (Ingurumenari buruzko azterketa nagusia, esan
|
genezake
euskaraz) abiarazi zuenean, politikoen eta medikuen arteko harremanak ez ziren ongi pasatu eta azkenean hauek agiri alternatibo bat aurkeztu zuten. Argigarria da.
|
|
|
Arestitxoan esandakoek, aitor dezagun, ukitu erabat subjektiboa dute, eta tentuz hartu beharrekoak dira. Izan ere, ondorioak urrutiegira eramanez gero, pentsa
|
genezake
euskaraz ez jakiteak herritar batzuk talde jakin batzuetara eramaten dituela, harreman sare jakin bat ematen diela, eta sare horren balorazio soziala eskasa dela eta marjinalitate puntu bat ere ematen duela. Ez nuke osotara baztertuko ideia hori, baina, bestalde, ez naiz halakorik erabat baieztatzera ausartzen.
|
|
|
erru osoa hiztunak dauka, eta hark euskaraz egiten ez badu, besterik gabe, nahi ez duelako da; eta jokabide hori iaia arduragabekeriaren mugan kokatzen da. Hizkuntzaren galera jokabiOndorioak urrutiegira eramanez gero, pentsa
|
genezake
euskaraz ez jakiteak herritar batzuk talde jakin batzuetara eramaten dituela, harreman sare jakin bat ematen diela, eta sare horren balorazio soziala eskasa dela eta marjinalitate puntu bat ere ematen duela. Ez nuke osotara baztertuko ideia hori, baina, bestalde, ez naiz halakorik erabat baieztatzera ausartzen.
|
|
2011
|
|
|
...uskara biziago dago orain euskara Batuarekin, lehen hizkuntza estandarrik gabe zegoena baino. zientziak, hizkuntzalaritzak eta soziolinguistikak kasu honetan, ekarpen erabakigarriak egin ditu euskararen biziraupenean. euskararen eredu estandarrik izan barik, adibidez, nekez izan genitzake dauzkagun euskarazko hedabideak, nekez idatz genitzakeen wikipediako euskarazko 100.000 artikulu eta nekez lor
|
genezake
euskarak duen presentzia hezkuntza sisteman. esan moduan, egia da, gizarte zientzietako lanabesek, gaur gaurkoz, ez digutela ahalbidetzen geroa igartzea baina oso erabilgarriak dira euskararen egoera aztertzeko eta bere biziraupenerako erabaki egokiak hartzeko. egia da, bestetik, soziolinguistikazko teoriak gaurkotzea eta eraberritzea behar beharrezkoa dugula eta, horrekin batera, soziolinguistik...
|
|
|
Esate baterako, Maisu Juan barberuaren euskara traketsak antzeko zirrara edo harridura sortaraziko zion Peru Abarka baserritarrari. Euskara trakets horren barre eraginkortasunaz hobeto jabetzeko Maisu Juanen euskara mota irudikatu
|
genezake
euskara erdaratuaren bertsio moderno honetan:
|
|
2012
|
|
|
Ekoizpen propioko telesail batekin, hasteko. Crematorio ren esperientzia guztiz gomendagarria kontuan hartuta, egoki
|
genezake
euskarazko eleberri handi bat, esaterako Martutene (800 orrialde). Hartara nobela irakurtzearen lana aurreztuko genuke, eta idazlearen urteetako esfortzua ez litzateke hain debaldekoa.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntza minorizatuetako hiztunok askotan pizten dugu biziraupen mekanismoa. Nahiz eta, gehienetan, benetako arrisku fisikorik ez dagoen, beldurra senti
|
genezake
euskara erabiltzeko orduan. Askotan, onartuak ez izateko beldurra da, irudimenak sortutakoa.
|
|
|
Adinari dagokionez (ikus 3 taula), oro har gazteagoen artean gehiago irakurtzen bada ere, lanbideko eta ikasketetako liburuak kontuan hartzen ez baditugu, eta hori egingo dugu euskal literaturaren irakurlearen profila definitzeko, badirudi euskal literaturaren irakurle kopuru erlatibo handiena 25 eta 54 urte artekoetan legokeela (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008). ...izan daitezke euskarazko liburuei buruzko datuak (Conecta, 2010; Kulturaren Euskal Behatokia, 2008), baina kontuan hartu behar da zenbaki horietan ez dela aisialdikoa eta lanbidekoa/ ikasketetakoa bereizten, eta, beraz, aintzat hartuta 1424 artekoetan ikasketetarako irakurketen maiztasun handia, aisialdirako liburuen maiztasun txikiagoa eta liburuak irakurtzeko interes askoz txikiagoa, ondoriozta
|
genezake
euskarazko liburuei buruzko datuen soslaiak ez duela aukerarik ematen euskal literaturaren irakurleei buruzko datu doituegirik eratortzeko.
|
|
|
Izan ere, Ethnologue erakundearen arabera, 400 hizkuntza daude munduan 1.000.000 hiztunetik gorakoak, eta euskara da horietako bat. Beraz, esan
|
genezake
euskara munduan hiztun gehien dituzten hizkuntzen %10ean dagoela.
|
|
2015
|
|
|
esan
|
genezake
euskararen erabilera areagotu egiten dela haurrak bertan badira. Baina interesgarria
|
|
|
Gaztea transmedia engagement estrategietan saiatzen ari da, oraindik ere konbergentzia bidean zailtasun ugari gaindu behar baditu ere, Gazteako koordinatzaile Jon Lamarkak (2014) eta EITB3ko arduradun Iñako Gurrutxagak (2012) gaiaren inguruan egin diegun elkarrizketan agerian utzi digutenez. Baina esan
|
genezake
euskarazko medioetan noranzko horretan urrats sendoenak eman dituen komunikabidea dela. Gazte audientziaren arabera krosmediatikoki mugitu da irratitik sareko webgunera eta sare sozialetara, eta EITB3 eta EITB1ekin elkarlana landu du hainbat media proiektutan, baita komunikabideetatik kanpo ere, offline eta online komunikazioak uztartzen dituzten proiektuen kasuan (ikus 7.2.1).
|
|
2016
|
|
|
Haurren presentziaren aldagaia ere oso interesgarria da. Neurketarik egin gabe, intuitiboki esan
|
genezake
euskararen erabilera areagotu egiten dela haurrak bertan badira. Baina interesgarria da eragin hori, euskararen erabilera areagotzea, kuantifikatzea eta aurrera begira bilakaera aztertzea.
|
|
2018
|
|
|
Bestela esan, euskara batu gabe nola irudika
|
genezake
euskararen garapen intelektual eta kultural garaikidea?
|
|
2019
|
|
|
Esan
|
genezake
euskara osasuntsu bizitzea dela euskalgintzako eragile guztiek partekatzen duten jomuga. Euskalgintzak inplementatutako hpp batzuen bitartez helburu hori betetzeko aukerarik ote dagoen galdetu diogu geure buruari, eta Gizarte Berrikuntzak aukeran jartzen dituen bideak baliatu ditugu erantzuna bilatzeko asmoz.
|
|
|
Alegia, nolabaiteko errekonozimendu legala (beren lurraldera mugatutako koofizialtasuna edo lege babes handiagoa ala txikiagoa), hiztun kopuru ondrosoa (ehun mila hiztun baino gehiago) eta babes sozial zabal samarra duten hizkuntza gutxituen taldea. Zalantzarik gabe esan
|
genezake
euskara talde honen aurrealdean, edo buruan, dagoela.
|
|
|
amaierako i k badu hainbat kide aditz zaharretan, etorri n eta ibili n baina baita gorri n edo gazi n nahiz beste askotan eta, beraz, partizipio marka zaharra dugu hor. Honainokoak hizkuntzaren barneko datu ezagunak baino ez dira; alabaina, urrutiegi gabe, gaztelerazko pescado n bertan(= pesc ado) aurki
|
genezake
euskarazkoarentzat egin analisiaren kidea, barneberreraiketaz lortua erkaketaren bidez berretsiaz; cf. Lakarra 1995 Halaber, hortz ere hor+ tz zatika genezake, beltz (bel tz) edo bortz/ bost (bor tz)... legez; ez, haatik, gatz(** ga tz, cf.** CV, §6.3); gogora bedi colmillo ren sinonimo den canino, can en eratorri dela, eusk. hortz hor ena legez.
|
|
2023
|
|
|
Adibidez, euskararen inguruan eraiki dugun irudi estereotipatua. Nola gaindi
|
genezake
euskararen kosifikazioa. Nola desikasi orain arte euskal hizkuntzaren lanketarekin loturiko jarrera murriztaileak?
|
|
|
Nola desikasi orain arte euskal hizkuntzaren lanketarekin loturiko jarrera murriztaileak? Nola gara
|
genezake
euskarak duen zentzu komunitarioa gazte unibertsitarioekin?
|
|
|
Esan
|
genezake
Euskararen Normalizazioan plangintzak izaten ari direla giltzarri herri erakundeetan. Aurrerapausoak era planifikatuan eta adostuan emateko ezinbesteko tresna bihurtu dira plangintzak, nahiz eta erritmo eta intentsitate desberdinez garatzen ari diren, hasieran esan bezala.
|
|
|
Prekaritatea salatu zuten AEK ko kideek iazko azaroan; bizirauteko «zango bat moztea» aurreikusten ari da Uda Leku; Frantziako Estatuarekin hitzarmenik lotu gabe segitzen du Seaskak. Eta aipa
|
genezake
euskara mailaren apaltzea, aipa genitzake ikus entzunezkoak, hedabideak... Honela dio EEPk gaur egungo hizkuntza proiektuaren aurkezpenean:
|
|
|
Nahi beste luza
|
genezake
euskararen aurkako eraso eta oztopoen zerrenda hori. Aspaldi baita nahi baino gehiago luzatu zutela.
|
|
|
Hizpide dugunaren adibidetzat har
|
genezake
euskararen erabilera bera ere. BBK Live festibalari dagokionez, komunikatzeko hizkuntza nagusiak gaztelera eta ingelesa dira.
|