|
2006
|
|
|
Espainia nahiko haurreratua bada hizkuntza gutxituen ezagupenean, ez da
|
gauza
bera gertatzen frantzian non eskualde hizkuntzak jarraian Estatu aferak bilakatzen diren, Deixonne legea egon arren (1951). Jarrera hori urrundik dator, hizkuntza gutxituak, izan dadila euskara, bretoiera, korsikarra ala okzitandarra, frantsesaren etsaiak bezala ikusiak izan baitira, bere garapenerako oztopoak balira gisa.
|
|
2007
|
|
|
denborak, ohiturek, aurreramendu teknologikoek eta beste hainbat eragilek ekarrikoa. Eta
|
gauza
bera gertatzen da beste hizkuntza guztietan. Bide batez, iruzkin bat egin nahiko nuke kontu honen eretzean.
|
|
2009
|
|
|
Horrela, laburbilduz esan daiteke hizkuntz ofizialtasun bikoitzak herritarrek hizkuntza aukeratzeko duten eskubidea babesten duela, eta berezko hizkuntzaren printzipioak aldiz, Administrazioko barne harremanetan lehentasunez erabiltzea bidezko egiten duela, baita —hala egin nahi eta ahal bada— laneko hizkuntza gisa soilik hizkuntza hori erabiltzea ere. Horixe gertatzen da Estatuko Administrazio periferikoan gaztelaniarekin, Administrazio Publikoen Erregimen Juridikoari buruzko Legeko 36.1 artikuluan xedatutakoaren arabera (4/ 1999 Legea), eta
|
gauza
bera gerta daiteke, baina alderantziz, Autonomia Erkidegoko Administrazioetan berezko hizkuntzarekin.
|
|
|
Gure aurreko lan batean (Gaminde 2007) bizkaieraren irudiaz berba egitean, hizkuntz aldakiak adinaren pertzepzioari eragiten diola esan izan dugu. Han argi erakutsi zen etxeko euskara egitean lekuko bera zaharragotzat jotzen dela euskara batuan egiten duenean baino;
|
gauza
bera gertatzen zen adin handiagoko beste lekuko batekin, bizkaiera literarioan egitean zegokion adin tartean kokatzen zuten entzuleek eta euskara batuan egitean ohidalez gazteagotzen zuten.
|
|
2010
|
|
|
Ez al dago bermatuta aurrerago denak ere hala izanen direla? Gure" burbuilan" euskaraz bizitzea lortzen badugu, baina" burbuilatik" kanpo
|
gauza
bera gertatzen ez bada, egoera hori saihestezina izanen da agian. Alegia, euskaraz ongi eta erdaraz ez hain ongi moldatzen diren haur eta gazteak izanen ditugu.
|
|
|
hazkundea behar du euskarak, masa kritikoa handitu beharrean da, baina hazkunde sozial orok saihetsezina du hazkunde krisia. euskararik gabe bizitzea nagusiki euskaraz bizitzea baino askoz errazagoa den gizarte batean, ezinezkoa da elebidun guztiak —euskaldun zaharrak bezala euskaldun berriak— neurri berean izatea elebidun eta denek euskara gaztelania bezainbeste edo gehiago menderatzea eta, gainera, naturaltasunez erabiltzea. zirkunstantzia hauetan —ez dago besterik— urtea joan eta urtea etorri, hazi eta hazi, deskantsurik gabe hazten jardun, eta, gainera, primeran eta inolako urradurarik eta ahuleziarik gabe haztea, aukera irreala da, ezinezkoa erabat. aurrerago jorratuko dugun euskararen erabileraren gakoetariko bat da hau, ez txikiena. bestalde, jakina da familia bidezko transmisio hutsaz ezin dela hizkuntza baten bizi indarra gizartean areagotu, baina neurri berean da jakina, halaber, familian transmititzen ez den hizkuntza galbidean jarritako hizkuntza dela. ...ian. galerak izan ditu euskarak familian, etengabe gainera, hiru lurraldeetan. euskal autonomia erkidegoan bertan ere halaxe gertatu da duela hamar urte arte. alabaina, gaur egun, bi gurasoak elebidun direnean, erabat bermatua dago euskararen oinarrizko transmisioa eaen, baita nafarroan ere, baina oraindik galerek diraute iparraldean. euskaraz bikotekideetako batek baino ez dakienean, ordea, ez da
|
gauza
bera gertatzen: euskal autonomia erkidegoan seme alaben %86k euskara jasotzen dute etxean; baina %71k besterik ez nafarroan; eta %45era ez dira iristen iparraldean. erratzeko beldurrik gabe esan dezakegu euskararen hiru lurraldeen arteko alde hauek lurralde bakoitzeko herritarren atxikimendu maila ezberdinen adierazle direla. hezkuntza sistema da hiztunen gehikuntza gehien ahalbidetu duena.
|
|
|
Gure ikastetxe publikoan euskaraz ikasten dute haurrek, baina bertatik ateratzean, erdara da nagusi. Horrek kezkatzen eta haserratzen nau, baina gure garaian
|
gauza
bera gertatzen zela aitortu behar dut.
|
|
2011
|
|
|
(98 or.). d) herria elebidun ezin izan. usteok erabat oker dira. herri batek ezin du bi hizkuntzez ongi hitz egin. ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk. euskaldunok herri berezia garela eta bi edo hiru hizkuntzez egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. ez da horrelako herririk izan. Bi hizkuntzez mintzo ziren herrietan bata besteari nagusitu egin zaio eta azpikoa galdu egin da. egungo egunean ere
|
gauza
bera gertatzen da. ziur egon gaitezke: euskal herrian euskara nagusituko da ala erdara.
|
|
2012
|
|
|
Zenbait arnasguneren egoeraren behaketa izan ditugun herriez gain, Tolosaldeko beste arnasguneetan ere
|
gauza
bera gertatzen ari da. Herri horietako datu demolinguistikoak ikusi besterik ez dago horretaz ohartzeko.
|
|
|
Beste kasu batean bertako erizaina gaztelaniaz aritzen da. Beste bi herritan,
|
gauza
bera gertatzen da. Batean erizaina euskalduna da, bestean gaztelaniaz aritzen da.
|
|
2013
|
|
|
Ekintza ikerketa honetan parte hartu duten ikastetxeetan beharra sumatzen da ahozko hizkuntzaren alorrean helburuak definitzeko, baita ikastetxeko curriculuma egokitzeko ere. Garcia Azkoaga, al. (2010) egileek ondorioztatuarekin bat eginez,
|
gauza
bera gertatzen da DBHko Hizkuntza eta Literatura arloko testu-liburuetan ere.
|
|
2014
|
|
|
Atxutxiamaika Aisialdi Taldea eta orain arte aipaturiko egitasmoak kontuan izanik, ondoriozta genezake, Elgoibarko haur, nerabe eta gazteek duten aisialdi eskaintza ez dela euskalduna %100ean. Kasu batzuetan, euskararen erabilera bermaturik dagoen talde, ekintza eta abarretan parte hartzeko aukera dute, baina beste hainbatetan, ez da
|
gauza
bera gertatzen. Honi, dena den, erabiltzaileen beraien hizkuntza erabilera gaineratu geniezaioke, euskaraz jarduteko aukera izan arren, azken batean, norberaren esku geratzen baita hautu hori egitea.
|
|
|
Horietako baten aita izan ezik, beste guztien aita amak euskaldunak dira. Etxean darabilten hizkuntzarekin ere
|
gauza
bera gertatzen da, hau da, etxe batean (zehazki aita erdalduna den etxe horretan) bi hizkuntzetan hitz egiten da, baina beste guztietan euskaraz. Lagunartean euskara darabilte guztiek, baina eskolan 3 pertsonek bi hizkuntza erabiltzen dituzten eta besteek euskaraz soilik hitz egiten dute.
|
|
2017
|
|
|
Odriozolak ongi esan bezala, kapitalismoaren garapenak bretoiera ondoratu zuen. Modu gradualagoan izan bada ere,
|
gauza
bera gertatu zen irlanderarekin. Beste hizkuntza batzuetan ez dugu asko sakondu, baina antzeko fenomenoak gertatu izan direlakoan gaude.
|
|
2018
|
|
|
O sea, zuk ikusten bazu txikien kuadrillak, nik ikusi detenagatik gehienbat neskak eiten dute euskeraz" (16 urteko mutila). Zailago egiten zaie, ordea, horren arrazoiak azaltzea, eta
|
gauza
berari gertatzen zaigu guri. Batetik, esku artean azterketa nahikorik ez dugulako, eta, bestetik, gizarte prozesu guztietan gertatzen den bezala, hainbat faktorek eragiten dutelako.
|
|
2019
|
|
|
" predominant and unharassed". euskaraz egiten da hor, besterik gabe. gizarte arau bizia da hori: donostiako kontxan bainu-jantzia edo bikinia, ez ordea sostena eta kuleroa, janztea bezain arau zabal28 arau zabal eta, zergatik ez dakigula baina ondo kontuan dugularik, haustezin.
|
gauza
bera gertatzen da arnasguneetan: bertakoek bertakoekin, hitzez eta ohiko solasgai bizi pizgarriez, euskaraz jardutea arau nagusi da ingurumen horietan.
|
|
2021
|
|
|
Nahiz eta azken urteetan euskarazko irakaskuntzak hazkunde nabarmena ezagutu duen lehen zein bigarren mailetan, ez da
|
gauza
bera gertatu goi mailako irakaskuntzan, bereziki irakaskuntza eskaintza apurra baita (Conseil de Développement du Pays Basque, 2018). Izan ere, Ipar Euskal Herriko unibertsitate mailan, euskararen presentzia mugatua da oso, funtsean, Euskal Ikasketetara zedarritzen delako, Euskara irakasgaia beste karrera batzuetan ematen bada ere eta euskarazko irakaslea izatzeko oposaketak prestatzeko aukera badago ere.
|
|
2022
|
|
|
Gai pertsonalak zein eguneroko gai arruntak soilik euskararekin lotzen dituztenak% 9,9 eta% 9,7 dira, hurrenez hurren. Norberarentzat garrantzitsuak diren gaiekin, soilik euskara lotzen dutenen proportzioak behera egiten du(% 7,6);
|
gauza
bera gertatzen da gizarte gaiekin(% 6,7). Hala ere, jaitsiera nabarmenena ekonomiako eta zientzia zein teknologiako gaietan jazotzen da; soilik euskaraz egiten dutenak% 4,0 eta% 3,8 izanik batean eta bestean.
|
|
|
Ez da gertaera isolatua, ordea. Euskaltegietako ikasleen bi heren inguru emakumeak dira, eta
|
gauza
bera gertatu da Euskaraldiko partaideen artean.
|
|
2023
|
|
|
Hain zuzen, Zarautzen egoera soziolinguistikoa Oriokoaren antzekoa da. Ez da
|
gauza
bera gertatzen, ordea, Donostiarekin, hiria gaztelaniarekin lotzen baitute erabat ikerketa subjektuek. Nahiz eta Gipuzkoako hiriburuan euskararen ezagutza% 46koa izan (Eustat, 2022), askok ziurtatu dute Donostiara doazenean ez dutela euskara erabiltzen (herriko lagun edo senideekin ez badoaz, behinik behin)," han ez dakitelako".
|
|
|
– Salbuespenak salbuespen, Orioko" nerabeen" hizkuntza komunitatea osatzen duten pertsonen ia% 100 gai da gaztelania ondo edo nahikoa ulertzeko eta hitz egiteko; euskararekin, berriz, ez da
|
gauza
bera gertatzen.
|