|
2008
|
|
|
Jakin, badakigu zerbait horretaz euskaldunok Nafarroan, eta ez diot opa, nik neuk behintzat, inongo inori horrelako esperientziarik. Ikuspegi abertzale batetik,
|
ezin
dugu ahaztu abertzaleen eskuetan dauden erakunde politikoek hiritar guztien onerako egin behar dutela egin beharrekoa, ez bakarrik korda batekoen onerako. Eta, hain zuzen ere, haien gabeziak eta guzti, indar abertzaleak direnez euskaltzaleenak eta sinetsita nagoelako fidagarriagoak direla berauek eginkizun politiko irekiagoetarako, horregatik nahiago ditut abertzaleak erakundeetan, euskaltzale ez edo nekez ageri direnak baino, aukeran.
|
|
|
Denetan lehena Baskoniako Alfredo Salazar. Baskoniako Brent Scottekin ere asko ikasi nuen, Granadan Jesus Fernandezekin saskipeko mugimenduak landu nituen, eta
|
ezin
ditut ahaztu Fabrizio Oberto eta Luis Scola.
|
|
|
–Atxikimendu bikoitza zaila eta eskizofrenikoa da. Etorkinak lan egin behar du, baina ezin du kidetza sentimendua garatu,
|
ezin
du ahaztu gizarteko marjinatua dela. Izan ere, sobera integratua badago gizartean inposatu edo infiltratu nahi duela leporatzen diote; distantzia gordetzen badu, ordea, ghetto an dagoela.?
|
|
|
Beste esparru batean sartuz,
|
ezin
dugu ahaztu gai honetan Elizak duen erantzukizuna. Izan ere, hasiera batean, paradisuan, jatorrizko bekatuaren bidez eta gehienetan jainko suminkor eta ez oso barkabera aurkeztuz gu beti infernura kondenatzeko prest.
|
|
|
Hortaz, selekzioaren alde lana beste batzuek egin dute. Nolanahi ere,
|
ezin
dute ahaztu kirolarion iritzia. Izan ere, guk ere afera honetan erabakitzeko eskubidea dugu.
|
|
|
Esan bezala hainbat neurri hartu ditu; lehengaiak nazionalizatu ditu, besteak beste. Baina
|
ezin
dugu ahaztu botereak usteldu egiten duela. Onuragarria da eta ikusi da zer egingo duen.
|
|
|
Bestalde,
|
ezin
dugu ahaztu haur eta gazte literatura, liburuek ere ideologia eta balioak transmititzen baitituzte. Neskek eta mutilek liburuetan islatzen diren pertsonaiekin eta egoerekin bat egiten dute, beraz edozein liburu edo ipuin aukeratu baino lehen kontuan izan behar ditugu ondorengo hauek:
|
|
2009
|
|
|
Hori ez badago, adostasuna ezinezkoa izango da. Horrekin batera
|
ezin
dugu ahaztu euskal gizartea anitza dela eta Espainiako sistema konstituzionalean eroso sentitzen diren hiritarrak eta aukera politikoak daudela. Uste dut horiekin elkarrizketa beharrezkoa dela eta adostasunetara iritsi behar dela.
|
|
|
Halaber,
|
ezin
ditugu ahaztu oso adinekoa izateagatik edo gaixoaldi luzeren batek jota egoteagatik oso ahul dagoen kideren bat duten familiak. Jasotzen dituzten gizarte prestazioez gain, gure hurbiltasuna eta lankidetza behar dute.
|
|
|
Burua hotz izan behar dugu, eta oraindik ere Recreativok baino hiru puntu gehiago ditugula pentsatu behar dugu, adierazi zuen Cesar Azpilikuetak. Recreativoko jokalariak hain pozik ikusita,
|
ezin
dugu ahaztu eurak baino hobeto gaudela sailkapenean. Josetxok ere sailkapenean atzetik dituzten taldeak ekarri zituen gogora:
|
|
|
PKK Kurdistango Langileen Alderdiak horregatik ekin zion borroka armatuari, atzo bezalako egun batez, duela 25 urte. . PKK testuinguru hartan eratu zen, askatasuna eta demokrazia izan ditu beti amets; legezko bitartekoak baliatu nahi izan ditu urteotan, baina ez da posible izan eta ordaindutako prezioa handia izan da;
|
ezin
dugu ahaztu kurdueraz mintzatzea ere debekatuta zegoela?. Gatazkak 30.000 eta 40.000 hildako artean eragin ditu urteotan eta, lehen aldiz historia luze honetan, auziari irtenbidea emateko zantzuak suma daitezke bi aldeetan.
|
|
|
Christine South Nazioarteko Gurutze Gorriko salbamendu lanen koordinatzaileak jakinarazi du herri asko gelditu direla erabat hondatuta: . Padangen egoera oso makurra da, baina
|
ezin
ditugu ahaztu inguruko herriak?. Mentwai uhartean, esaterako, oraindik ez dakite zer nolako ondorioak eragin dituen lurrikarak.
|
|
2010
|
|
|
Aukera oso ona daukagu, baina, era berean,
|
ezin
dugu ahaztu gaitza izango dela toki bat egitea. Espainiako Ligako talde gehienen artean oso alde txikia dago, eta sasoiaren bi herenak jokatuta onenen artean egotea merezi den moduan baloratu behar da.
|
|
|
Ekintza garrantzitsuak burutu zituen eta entzute handia lortu. Gorabehera asko izan zituen, bai, baina Euskal Herria eraikitzen jarraitu zuen eta, itxura batean, eraginkortasun handiaz, zeren Espainiako demokraziak betiko mamuaz baliatuta (imajinazio gutxiko todo es ETA horretaz) handik gutxira ez bakarrik ilegal deklaratu, baizik eta epaiketara eraman baitzituen hainbat kide(
|
ezin
dugu ahaztu Francorena ere demokrazia izan zela demokrazia organikoa eta Hitler Alemaniako herriak aukeratu zuela demokrazia nazional/ sozialistak Gonzalez, Aznar eta Zapatero Espainiakoak demokrazia monarkikoak hautatu dituen bezala).
|
|
|
Kopia egitea edo sibilinoki lizentziak hartzea ez da ezer berria,
|
ezin
baitugu ahaztu beste batzuei buruz hitz egiten duten saioek duten pisua. Berriki, hitz egite horrek hainbat buruhauste ekarri dizkio bati baino gehiagori, Milikitoren... barkatu, Emilio Aragonen La Sexta kateari adibidez.
|
|
|
Baina
|
ezin
dugu ahaztu jarduera horiexetan aritzera behartzen ditugula gizartetik modu sistematikoan bazterturiko pertsonak. Eta hori, hain zuzen, migrazio gaietan politika sozialik ez lantzearen ondorio da, etorkinen joan etorrien kontrol selektiboa lehenesten baitugu.
|
|
2011
|
|
|
Athleticek ez du ahaztu nahi, jakina. Osasunak eta Realak, aldiz,
|
ezin
dute ahaztu, nahita ere. Ez dugu ahaztuko, hortaz, Valdanoren esana, berriz ere azaltzeko aukera eta arriskua gainean dutelako hirurek.
|
|
2012
|
|
|
Haren ekonomia indartsua den arren etaharen erreferentzialtasun geoestrategikoa nabari handitu den une honetan, herri kurduaren behar politikoei erantzuteko itxikeria eta itsukeria darabiltza. Egungo errealitatea horrela izanik ere,
|
ezin
dugu ahaztu kurduek herri gisa irabazitako guztia PKKren sorreratik hona. Kontzientzia nazionalaren berpizteak egitura politiko, kultural eta sozialen garapen etengabea ekarri du.
|
|
2014
|
|
|
Zergatik joaten gara batera eta ez bestera erosketak egitera, eta zergatik hartzen dugu bat eta ez bestea? Kontsumo ohiturarik ez edukitzea zaila da, baina
|
ezin
dugu ahaztu erostean dugun boterea. Merkatuek erosleek eskatzen dutena eskaini nahi dute, edo hala egiten dutela sinetsarazi nahi diote erosleari.
|
|
2015
|
|
|
Eta, kasu askotan, posible den bakarra. Artigasko auzira bueltatuta,
|
ezin
dugu ahaztu plastikoz beterik agertu ziren parajeak Bilboko erdigunetik hamar bat kilometrora daudela. Iristea oso erraza ez bada ere, edozein bilbotarrek egin dezake harainoko txangoa, mendiko botak, zahatoa eta ogitartekoa hartuta.
|
|
2016
|
|
|
Hori da gure apustua. Halaber,
|
ezin
dugu ahaztu Euskotren enpresa publikoa dugula, Bilbotik Hendaiara arteko zerbitzua eskaintzen duena.Ikertzaile batzuen ustez, AHTa defizitarioa izango da.Garraio publikoa, orokorrean, defizitarioa da. Gutxiago edo gehiago, baina denek galtzen dute dirua.
|
|
2018
|
|
|
Egia esan, gero eta interes handiagoa dago arazo horrekiko, espazio zein eremu desberdinetan. Baina
|
ezin
dugu ahaztu lorpen hori Mugimendu Feministak historikoki egin duen lanaren uzta dela. Hau da, feminismoa borroka estigmatizatua zenean, ez zen berdintasun planez, emakumeaz edo indarkeria sexistaz hitz egiten, feminismoaren loraldi desberdinek gai hori erdigunera ekarri duten arte.
|
|
2020
|
|
|
Gogorarazi du, esate baterako, urtea hasi zenetik, jadanik hamalau transexual hil dituztela Txilen. «Umorea eta dantza beharrezko dira, baina
|
ezin
ditugu ahaztu, bizitzen uzten ez digun gizarte honetan eusteko gai izan ez zirelako, gurekin ez dauden guztiak».
|
|
|
bisa eskatzen zaie, baina Europako estatu askok ez dute enbaxadarik hainbat herrialdetan. Bestetik,
|
ezin
dugu ahaztu Libia, Maroko edo Mauritaniako mugen kontrola gogortu egin dela Europak finantzatuta. Eta mugak gainditzen dituztenetako asko bidean hiltzen dira, edo beste herrialderen batean geratu behar dute, sarri esplotazio egoeran.
|
|
2021
|
|
|
Artikulu honetan abortuaren debekuaz ari bagara ere,
|
ezin
dugu ahaztu sistema konplexuago baten parte dela gertatutakoa. Pertsonen bizitzen, oinarrizko eskubideen eta erabakitzeko eskubidearen kontrako eraso argia da.
|
|
|
Koronabirusaren aurkako txertoak asko murrizten ditu larri gaixotzeko aukerak, baina ez du erabat immunizatzen. «Txertoen eraginkortasuna %90ekoa baino handiagoa da, baina argi izan behar dugu ez duela %100ean babesten, eta
|
ezin
dugu ahaztu adinekoak arrisku taldekoak direla», esplikatu du Santinek. Bi faktorek errazten diote birusari adinez nagusi direnei gogorrago erasatea:
|
|
|
Horrez gain, erantsi du «zaharkituak gelditu diren eta aldatu beharreko eredu eta jarrera» batzuen aurkako borrokak ere areagotu egin direla, eta, beraz, bat egiten dutela Gasteizko mugimendu feministak bortizkeria matxistaren eta Lumagorri elkarteak eraso homofoboen aurka osatutako protokoloekin. «Errespetuzko eredu bat behar dugu, guztiok aske izateko;
|
ezin
dugu ahaztu jaietan ere hor daudela gizartean dauden ezberdintasunak; horrek ardatz izan behar du».
|
|
|
Gure gorputzak gudu zelaian daude, baina badakigu ez dela borroka bakarra. Klaseak, arrazak eta generoak menperakuntza hirukoitza sortzen dutela
|
ezin
dugu ahaztu. Angela Davis bezalako idazleak irakurri baditugu, nahiko argi dugu ideia hori, baina badirudi The Good Fight (Movistar Plusen ikusgai) telesaileko Diane Lockhartek ez duela argi feminismoak intersekzionala izan behar duela.
|
|
|
kirol ezezagunagoak dira. Eta
|
ezin
dugu ahaztu ni gainera emakumea naizela.
|
|
|
Amaitzeko,
|
ezin
dugu ahaztu pandemia mundu mailako gertaera dela. Mundu mailako txertaketa kanpaina zabal bat behar dugu, herrialde pobreenetan gaixo kopurua murriztu dadin.
|
|
|
Adibidez, gogoratzen dut neska batek hilerokoak utzitako arrastoan oinarritutako lana ondare erosketa deialdi batera aurkeztu zuenean eragindako zalaparta. Sarritan, ekintza arteak emakumearekin eta gorputzarekin harremana izaten zuela
|
ezin
dugu ahaztu; horregatik ez nau gehiegi harritzen 1990eko kontakizunak hutsuneak izateak. Baina, ikasleak artista profesional bihurtzen ziren heinean, praktika horiek pixkanaka desagertu egiten ziren.
|
|
|
Bera erosketak egitera joaten zenean, ospitalearen ondoko optikaren ondoan jartzen zen, eta elkar agurtzen genuen, urrunetik». Erietxean bere kabuz hartu zuen lehen dutxa ere
|
ezin
du ahaztu; oxigenoa jarrita izan zen. «Everestera igotzea eta tontorrean ikurrina jartzea bezala izan zen».
|
|
2022
|
|
|
Horrez gain, mezu horietan arrazakeria pixka bat dagoela ere esan daiteke. Reggaeton musikak gutxiespen iritziak sortzen ditu oraindik, eta
|
ezin
dugu ahaztu Chanel Kuban jaio zela.
|
|
|
Ez zaio inolako garrantzi eta aitortzarik ematen, ez instituzionalki, ezta sozialki ere. Eta
|
ezin
dugu ahaztu hezkuntza gure oraina eta etorkizuna eraikitzeko ezinbesteko tresna dela, baldin eta modu egoki batean erabiltzen badugu.
|
|
|
Gerra arbuiatzeko ere erabili dute mobilizazioa: «Orain badirudi gaiak gaurkotasuna hartu duela Ukrainako gerra gertu dugulako, baina
|
ezin
dugu ahaztu gaur egun munduko 55 herrialdetan daudela gatazka militarrak».
|
|
|
Eskubide horiek lortzea garrantzitsua izan da, baina salatzen dute horrek beste batzuen eskubideen alde borrokan jarraitzeko indarra galtzea eragin duela. LGTBIQ+ kolektiboko aitzindarien aldarrikapenak
|
ezin
ditugu ahaztu. Asko geratzen da egiteko.
|
|
|
Baita podcastak nola grabatu ere. «Guztia modu dibertigarrian,
|
ezin
baitugu ahaztu udaleku batzuk direla, eta gazteak ondo pasatzera doazela».
|
|
|
Hobekuntza bertatik hasi behar dugu, eta horretan ari gara. Baina
|
ezin
dugu ahaztu zer den denboraldiaurrea. Hala ere, datuak atera daitezke, eta horiei begira lan egin etorkizunean.
|
|
2023
|
|
|
Ez dut esan nahi ezin dugula nolabait ekoiztu edo esplotatu, hori atzera egitea litzateke, baina
|
ezin
dugu ahaztu beste izakiak ere badaudela. Euskal Herrian dauden ekosistemak zaintzea guri dagokigu, ez dugu Unesco noiz etorri zain egon behar.
|
|
|
Mikel Mundiñano: Urrunketaren aroa orain bukatu da, baina
|
ezin
dugu ahaztu 30 urtetik gorako aroa izan dela, eta gazitik izan duela gozotik baino gehiago. Errepidean hil direnak ezin dira ahaztu, ezta espetxe politika krudel baten ondorioz espetxean hil direnak eta arazo fisiko eta psikologiko larriak dituztenak ere.
|
|
|
Turkiako lurrikaren ondorengo eszenak ez zuen lehen ikusitakoaren antzik. Hondakin amaigabeak, galera deskribaezinak zituzten senitartekoen negarrak eta bilaketa eta erreskate taldean sartu zirenen ahalegin heroikoak alde batera utzita,
|
ezin
dut ahaztu haurren aurpegietan aurkitu nuen begirada hutsa. Shockak izoztuta.
|
|
|
Baina, ezaugarri horiek ez dute berez paradigma aldaketa ekarriko. Lehenago esandakoaz gain,
|
ezin
dugu ahaztu duela gutxi hezkuntzako ikerketa batek agerian utzi duen beste datu hau: «Emakumeak talde lanetan ezkutuko lanez arduratzen dira, eta gizonezkoak lan publikoez».
|
|
|
Mundu osoan ikusten dugu pertsonek eta erakundeek tokian tokitik bakea eraikitzeko prozesuei ekiten dietela, eta
|
ezin
dugu ahaztu batzuetan indarkeria handiko ingurumarietan egiten dutela. Urtez urte gero eta handiagoa da hilik edo espetxeraturik dauden tokiko agintari, komunitateko buruzagi, kazetari edo giza eskubideen eta ingurumenaren defendatzaileen kopurua.
|
|
|
Bidea ez da erraza, eta bidean Estatuak hetero kapitalismoaren arauetara egokitu litezkeen aldarrikapenak bereganatu ditu, normalizaziorako bidean egokiak izango ziren legeak onartuz. Dena den, egiari zor, lege hauek pertsona askoren bizitzak hobetu ditu, baina
|
ezin
dugu ahaztu ere, lege ausartagoak proposatu direnean sortu duten eta sortzen ari diren zalaparta itzela.
|
|
|
Erregea hil zenean, 1425ean, kaperak eta alboetako habeak eraikita zeuden, baita erdiko habearen zati handi bat ere, eta horrek erakusten du nolako bultzada eman zitzaion obrari. Eta
|
ezin
dugu ahaztu erregea bera katedralean lurperatu zutela, Jehan Lomek zizelkatutako alabastrozko hilobi batean; hori Europako eskultura gotikoaren gailurretako bat da.
|
|
|
Oholtzan dauden gorputzak aldatzen ari dira, nahiz eta oraindik asko falta den. Baina zenbat egin den ere
|
ezin
dugu ahaztu. Maitasuna ere landu egiten da, lehia deseraikitzea lan bat da, eta gu horretan ari gara.
|