|
2000
|
|
|
Eta gurea ezin neurtu badugu, nola neurtu bertzeena? Eta, neurtu
|
ezin dena
neurtu ezin bada, zergatik merituak partitzen eta banatzen ibil, nola ibili baitzen aita, hain modu arinean eta hain modu ankerrean. Ez al zuen berak ere merezi, merituen arabera ordain ziezaioten, bertze ostiko batekin, lehengusua hain itsuski eta krudelki tratatzeagatik?
|
|
|
—Badira, ordea, gauzak ezin neurt daitezkeenak, eta, numeroetarik haratago, bertze mintzamolde bat behar dutenak, hala nola sentimenduak eta gizonaren bihotzari loturikako bertze anitz gorabehera... eta mintzamolde hori poesia da. Izan ere, neurtu
|
ezin dena
iluna da, eta arimaren gau iluna ezin da hitzen ilunetik baizik argitu, Joanes Gurutzekoak erranen lukeen bezala: izan ere, hitzak sukarriak bezalakoak izan daitezke, eta argi egin dezakete, bata bertzearen kontra marrusterakoan.
|
|
2006
|
|
|
XABIER LETE.-Esan
|
ezin dena
nolabait esaten saiatzea. Poesia idazterakoan, gutxitan esaten diozu zeure buruari, halako gai horretaz idatziko dut?.
|
|
2010
|
|
|
zeren behetik gora egitea zorionekoa den, eta goitik behera egitea zoritxarrekoa. ...pizkunde baten antzekoa izan duela; garatu ere, garatuko zenuten tresna gisa; badakit, halaber, ikastolak ere hor daudela eta ikastolen aldeko mugimenduan buru-belarri sartuta zaudela, eta ni ez nago, printzipioz, ez ikastolen aurka, ez euskal kulturaren aurka. Bibiren bi semeek ere badakite euskaraz, eta niri ongi iruditzen zait, nahiz eta susmoa dudan Ernesto zu bezain sutsua ez ote den??, baina
|
ezin dena
da espainiera ahaztu eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta, batzuetan halakoa ikusten baitzaitut, edo halakoa imajinatzen. Euskal Herria zeure mende bazenu, euskara ezarriko zenukeela, alegia, baita ez dakigunok ikastera behartu ere?, eta hori, inposizio onartezin bat izateaz gain, sekulako atzerapena izango litzateke.
|
|
|
zuri ere ez, Damaso!; aitortu ere, aitortuko baitizut, zure idazkitik honako aipu hau gertatu zaidala mingarrienetakoa: ?, baina
|
ezin dena
da espainiera ahaztea eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta, batzuetan halakoa ikusten baitzaitut, edo halakoa imajinatzen. Euskal Herria zeure mende bazenu, euskara ezarriko zenukeela, alegia, baita ez dakigunok ikastera behartu ere?, eta hori, inposizio onartezin bat izateaz gain, sekulako atzerapena izango litzateke, zeren??.
|
|
|
Bere seme-alabei eskaini ez zien denbora bere ilobatxoari emateko. Zorioneko denbora, inon erosi
|
ezin dena
, inork gutxik duena oparitzeko eta beti lapurtzen ibili behar izaten dena. Norbere buruari kentzea lapurreta baldin bada, behintzat.
|
|
|
zorte handitzat hartzen dut —hobeto geundeke, bada, baserritarkume erdi analfabetoak bagina...! —.. zeren behetik gora egitea zorionekoa den, eta goitik behera egitea zoritxarrekoa. ...n antzekoa izan duela; garatu ere, garatuko zenuten tresna gisa; badakit, halaber, ikastolak ere hor daudela eta ikastolen aldeko mugimenduan buru-belarri sartuta zaudela, eta ni ez nago, printzipioz, ez ikastolen aurka, ez euskal kulturaren aurka —Bibiren bi semeek ere badakite euskaraz, eta niri ongi iruditzen zait, nahiz eta susmoa dudan Ernesto zu bezain sutsua ez ote den... —, baina
|
ezin dena
da espainiera ahaztu eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta... batzuetan halakoa ikusten baitzaitut, edo halakoa imajinatzen —Euskal Herria zeure mende bazenu, euskara ezarriko zenukeela, alegia, baita ez dakigunok ikastera behartu ere—, eta hori, inposizio onartezin bat izateaz gain, sekulako atzerapena izango litzateke. " Si alguno hubiese de hablar con Dios, debería ser en español, por la majestad de la lengua" esan zuen Manuel Ayalak noizbait, eta, Jainkoaren aipua eta esaldiari darion harrokeri kutsua atsegin ez ditudan arren, esanahiarekin —balizko Jainkoari espainieraz edo euskaraz hitz egin beharko ote genion... — ados nago funtsean:
|
|
|
hori ez diot barkatzen... zuri ere ez, Damaso!; aitortu ere, aitortuko baitizut, zure idazkitik honako aipu hau gertatu zaidala mingarrienetakoa: "... baina
|
ezin dena
da espainiera ahaztea eta euskararekin ordezkatu nahi izatea, neurriaren zentzua guztiz galduta... batzuetan halakoa ikusten baitzaitut, edo halakoa imajinatzen —Euskal Herria zeure mende bazenu, euskara ezarriko zenukeela, alegia, baita ez dakigunok ikastera behartu ere—, eta hori, inposizio onartezin bat izateaz gain, sekulako atzerapena izango litzateke, zeren...". Zuek menderatu gaituzue hemen izan ditugun gerra guztietan armen indarrez, Una, Grande y Libre; zuek espetxeratu dizkiguzue Euskal Herriaren alde politika egin izan duten gizon-emakumeak, Una, Grande y Libre; zuek behartu gaituzue euskaldunok gaztelania ikastera, Una, Grande y Libre... baina zuena ez da inposizioa izan, antza, zibilizazioa baizik.
|
|
2011
|
|
|
Kazetariaren galderari erantzuten ez du jakin, baina galdera buruan bueltaka dabilkio harrezkero. Batzuetan ez du gogoan nor izango duen irakurle, berdin zaio, iruditzen zaio iturik gabe tiro egitea bezala dela; bala errekamaran dagoela, baina, galarazi
|
ezin dena
: idatzi, barrukoa askatzeko; idatzi, botatzeko; idaztea, zama aringarri; idaztea, ukendu.
|
|
|
–Konprenitzen nauzula diozu, baina ezin duzu jakin zer den zorigaitz hau, alargundu eta arrailtzen ari den baserrian beharrak itorik bizitzea, eta hogeita bi urteko mutiko hau, harri bat bezalakoa, baina bakarrik utzi
|
ezin dena
...
|
|
|
Eta amaitzen da esanez ez diren gauzak ere badirela. Pentsatu ez dena pentsa daitekeela, eta egin
|
ezin dena
egin.
|
|
|
Biktimekin, beraz, zer egin, gaur
|
ezin dena
bihar posible izan dadin. Biktimak biktima bezainbatean ulertzeko, beharbada bi norabide kontrariotan begiratu behar dugu:
|
|
|
gortina berdearekin sikatu
|
ezin dena
)
|
|
|
begiekin
|
ezin dena
|
|
|
bihotzarekin
|
ezin dena
|
|
2012
|
|
|
Guk badugu gauza bat alienatu
|
ezin dena
, domatu ezin dena. Ez dakit beste zenbat izango ditugun, baina bat behintzat badugu:
|
|
|
Guk badugu gauza bat alienatu ezin dena, domatu
|
ezin dena
. Ez dakit beste zenbat izango ditugun, baina bat behintzat badugu:
|
|
|
Egileak liburuaren erdialdean txertatzen dituen egunerokoen pasarte, zirraragarriak?. Amaiera, biribila, berrirakurketarako gonbit gisa baino
|
ezin dena
hartu?. Leitzen amaitu dudanean oinak lurrean ipini eta bustitzen sentitu ditut:
|
|
|
Biktimekin, beraz, zer egin, gaur
|
ezin dena
bihar posible izan dadin. Biktimak biktima bezainbatean ulertzeko, beharbada bi norabide kontrariotan begiratu behar dugu:
|
|
2014
|
|
|
eta
|
ezin dena
izan, badena izango litzateke. Ulertzen?
|
|
|
edo, naturala?: kultura baino lehenagoko gizakiaren muina da, politikarentzat ukiezina,
|
ezin dena
errespetatu baino egin.
|
|
|
Treitschkeren beste kritika bat Estatu eta gizarte frantsesari uste-ezusteko samarra testuinguru honetan, polemika honetako beste hainbat autore alemanetan ere topatzen dena ordea, ustelkeria politiko eta moralarena da: batetik titulu eta ohorezalekeria, faboritismoa, bestetik literaturako lirdinga, ohituren urdanga; eta horren guztiaren suma, Frantziaren eta fribolitate paristarraren enblema, can-can dantza inpudikoa, behin eta berriro aipatu gabe utzi
|
ezin dena
, denak txolinkeria zeltaren espresioak1278.
|
|
|
Berdin Turkia bere barruko herri ezberdin nahasgabeekin. Ados egon ala ez, uler genezake errealitate soziala Renanek halaxe kontzeptuatzea1576 Ordea, horrela bada, ulertu
|
ezin dena
da, zer arraiogatik Suitzako kasua ez den porrot bat, eta Renanentzat zergatik Suitza Estatua den eta nazioa, nazio eredugarria gainera1577 Beste kasu batzuetan ez azken emaitza(, fusioa?), prozesu historikoa da, arras bestelako bideetatik ibili dena: Holanda1578, esaterako.
|
|
|
Eta ehiza larria ez zen, ez, hutsaren hurrengoa: hartz siberiarra, alajaina, piztia izugarria, izotz itsasoetan bizi direnak bezain handia eta sardez edo ganibetaz baizik hil
|
ezin dena
. Petri Strogoffek hogeita hemeretzi hartz baino gehiago bota zituen, hau da, berrogeigarrena ere botea zuten haren kolpeek, eta badakigu, Errusiako ehiza ipuinak sinestera, zenbat ehiztari, hogeita hemeretzigarren hartza bitarte zorioneko izan ondoren, erori diren berrogeigarrenaren atzaparretan!
|
|
2015
|
|
|
Arrisku nabarmenak ikusten dizkiot proiektu honi, eta horietatik ihesi ibili beharko dut. Denetan nagusia, eta erabat itzuri
|
ezin dena
–egolatriarena.
|
|
|
Horregatik da zentzuzkoa Conraden kritika, baina ulertzekoa da halaber nobela-idazleen jarrera: egiazko bizitzatik atereak irudi lezaketen istorioak kontatu nahi dituzte, baina bizitza bera magma amaigabe bat da, ez mugarik ez formarik duena, non hasi edo non bukatzen den zehaztu
|
ezin dena
, adarrez adar mundu osoa estaltzen duen sasitza baten tankeran. Artistak egitura bat nahi du, logika bat, eta sasiak garbitzen hasten da, kimatzen, soiltzen, errealitatean ez bezalako simetriak eta eraikuntza zehatzak sortzeko.
|
|
|
«Hitzetan
|
ezin dena
hitzetan nahi izana»,
|
|
|
Bere betiko izaera tinkoa galdurik, estreinakoz ikusi nuen zalantzan egun hartan eta esan dezaket harrezkero ez dudala beste inoiz hain galdurik ikusi. Irribarrea zeukan hortzetan bai, bistakoa zen pozik zetorrela nirekin, baina keinu hartan bazen beste zerbait ere, edozein modutan adierazi
|
ezin dena
; esango nuke izu puntu bat ere agertzen zitzaiola begien argitasunean.
|
|
|
Denbora iragana gara, paper mutur batean tinkatuak. Errepikatu
|
ezin dena
gara, zuzendu ezin denaren sentipen garratza. Oroimena gara, izan garena eta galdu duguna, lagun artean inork ospatzen ez duen album batean.
|
|
|
Aurkitu
|
ezin dena
,
|
|
|
Zundagaitza zundatu
|
ezin dena
da,
|
|
2016
|
|
|
Nik argi neukan zein zen balizko paranoia haiei aurre egiteko hartu beharreko jarrera, eta buruz ikasi zenuen arte errepikatu nizun esaldi batean laburbilduta: «Jakin
|
ezin dena
ez dago jakiterik, eta gainera berdin dio».
|
|
|
Nik guztietan egin dut, egunotan, sartu-irten bat, eta ia guztietan aurkitu dut idaztearen inguruko esaldi, aipu edo txinpartaren bat; are Angel Errorenak bezalako poema liburuetan ere topa daiteke halakorik, literaturaren definizio hau bezala: . Hitzetan
|
ezin dena
, hitzetan nahi izana?. Batzuk gehiago gustatu zaizkit, beste batzuk gutxiago, eta niri egoki iruditu zaizkidan asko agian ez zituzkeen Jimenezek hautatuko.
|
|
|
fi sikoren ezagugarri, arimaren azalbide baino». Ikusten duen horretan erakusten du ikusi
|
ezin dena
poetak: «Lizardik
|
|
2017
|
|
|
Baina andrearen eta gizonaren artekoa elkartasun arras korapilotsu bihurria bilakatzen da hortik. Andrea, horrela, maitatu nahi litzatekeena da,
|
ezin dena
maite: h.d., desiraz desiratzen dena, ez litzatekeena ordea desiratu nahi, erdeinatzen delako; arrak harroputz gutxiesten duen eme ahul zikin lurtarra, eta sekretuki miresten eta gutiziatzen den ikuskari zerukoa; eduki nahi litzatekeena eta berak zauzkana, zenbat itsuago irrika (edukitasunean hartaz jabetzeko, zeuretzeko) eta berak zu zauzkanagoa; ederrago, desiragarriago, menperatu nahiago eta jada zeu menpekoago esklaberiaraino zure haren desiran.
|
|
|
Katakonbetatik gurutzadetara eta ebangeliotik Inkisiziora: konbertitu ezin den arima, menderatu eta poseditu alegia
|
ezin dena
–, triskatzera eta kiskaltzera. Burdinazko bide mistiko itsu bat al dago norbere grinen ezabaketa asketikotik desioen objektuaren ezabaketa kriminalera, barruko furia kateatuak kanpoko triskantzan jabaltzeko, mendekatzeko?
|
|
|
Pentsatu dut mezu hau ziurrenik tonu horretan irakurtzekoa izango dela. Ankerra, ulertu
|
ezin dena
. Zer dioen eta zer ez asmatzen aritzekoa, baina litekeena dela barrenak lehertu eta asteburua etxeko zulora, iluntasunera edo alkoholera kondenatuko nauena izatea.
|
|
|
Eta argi eta garbi frogatu da ez zutela halakorik egin. Orain
|
ezin dena
egin da ardura kontsumitzaileari egotzi,, informatzea zure ardura zen, esanda?.
|
|
|
Eta ez ezinbestean lehengo lanpostuan ere, egin beharreko zereginak ere adinaren arabera egokitzearen aldekoa da. . Eta badago gauza bat nire ustez
|
ezin dena
egin: jada lan merkatutik atera diren horiei ezin zaie esan pentsioak ez dizkiozula birbaloratuko edo jaitsi egingo dizkiozula.
|
|
|
fi sikoren ezagugarri, arimaren azalbide baino». Ikusten duen horretan erakusten du ikusi
|
ezin dena
poetak:
|
|
2018
|
|
|
Honela definitu izan da, besteak beste: . Etxeko ondasun partikular bat, merkaturatu
|
ezin dena
–. Halako arrazoibideei erreparatzea ez da esatea kontratua garaiezina dela, baizik eta agerian uztea zeinen zentzugabea den feminismoa kontratuaren aliatu izatea.
|
|
|
Bisexualitatea eta homosexualitatea kulturaren «aurrekoak» direla postulatzen duen teoriak «aurrekotasun» horretan kokatzen du subertsio aurrediskurtsiboaren iturria, baina galarazi egiten du kulturaren barruan subertsio hori, eta anbiguoki aldi berean subertsioa defendatzen du eta berarengandik defendatzen da. Kristevaz aritzean argudiatuko dudanez, subertsioa orduan keinu hutsala bihurtzen da, modu estetiko eta desrealizatuan bakarrik planteatzen dena,
|
ezin dena
sekula itzuli beste jardun kultural batzuetara.
|
|
|
Izendatzen ez den «organo» hau, ustez zakila (Jehova hebraitarraren moduan, sekula aipatu
|
ezin dena
) fetitxe bat bada, zelan gerta liteke hain erraz ahaztea, Lacanek berak uste duenez. Eta zer da emakumeak uko egin behar dion «bere femeninotasunaren parte funtsezko» hori?
|
|
|
Bestela esanda, emakumeek errepresentatzen dute pentsaezina den sexua, absentzia eta opakotasun linguistiko bat. Esanahien unibokotasunean oinarritzen den hizkuntzan, sexu femeninoa da zedarritu
|
ezin dena
eta zeinuz adierazi ezin dena. Beraz, emakumeak dira «bat» ez den sexua, sexu aniztuna.
|
|
|
Bestela esanda, emakumeek errepresentatzen dute pentsaezina den sexua, absentzia eta opakotasun linguistiko bat. Esanahien unibokotasunean oinarritzen den hizkuntzan, sexu femeninoa da zedarritu ezin dena eta zeinuz adierazi
|
ezin dena
. Beraz, emakumeak dira «bat» ez den sexua, sexu aniztuna.
|
|
|
Erdi abandonatutako umea. Aita baduena baina berarekin arduratu
|
ezin dena
. Ezagutu izan zituen bera bezalako asko eta asko.
|
|
|
Gogoan horren gogor iltzatuta zeukan ipuinean, izan ere, ohetik altxatzen zen idazle bat ageri zen orobat,
|
ezin dena
inola ere gogoratu gauean amestutako ipuinaren jatorri zehatzaz, ziur baitago Fernando Pessoa, Horacio Quiroga edo Franz Kafkaren bildumaren batean irakurri duela, baina alferrik bilatzen duena, lehenengo bere liburuen artean, eta, ondoren, hiriko biblioteka guztietakoetan. Ezin baitu sinetsi ipuin hori, berehala bururatzen hasi zitzaion bezala, edo gura izan zuen bezala?, berea izan zitekeenik.
|
|
2019
|
|
|
Hemen aipatutakoekin soilik, noski, ez du balio curriculumetik kanpora dagoen gaitasunik orain derrepentean ekartzeak. Hemen jasotzen denak du balioa guretzat; bertan justifikatu
|
ezin dena
, zuzenean, ez da. Hau esanik, tarte batean bakarrik utziko zaituztet, lasai hitz egin dezazuen.
|
|
2020
|
|
|
–Artearen bidez barruan gordetzen ditugun beldur eta minak ateratzeko balio du. Gorputzetik beste era batera kanporatu
|
ezin dena
margotuz ateratzen da.
|
|
2021
|
|
|
Lurralde mitiko hori Budak urrutiko errege bati eskainitako jakinduriaren arabera eraikitakoa omen da. Deskribatzen dutenek lurralde aratz eta purua dela diote, Lurrekoa izanik ere mapa baten gainean inola ere irudikatu
|
ezin dena
. Gainera, han ezin da sartu horretarako karma egokiaren jabe egin ez dena.
|
|
|
Beharbada hau da originala. Erreprodukzioaren itxura duen zerbait, baina beste inon aurkitu
|
ezin dena
. Souvenir guztiek izan behar luketena:
|
|
|
Esan nahi ziona bere gorputzean sentitu du, eta badaki bere gorputzeko uretan igerian dabilenak ere sentitu duela. Urpean dabiltzanen hizkuntza sekretua balitz bezala, ur-azaletik kanpo aditu
|
ezin dena
.
|
|
|
Ez diola pegatzen pentsatu du. Irudi behartuegia iruditu zaio, berez, naturalki gertatu
|
ezin dena
. Baina pentsamendua norabidez aldatzera derrigortu du bere burua.
|
|
2022
|
|
|
Haren susmoa irudika nezakeen, bere haurraren aitak bere aitzinetik enekin zerbait intimoa konpartitu izanarena; eta hortik kanpo egoteak sortzen zion ezina. Gibeleranzko jelosia bat, nahita ere konpondu
|
ezin dena
. Baina ez nion aurpegia hori baieztatzeko bezain ongi ikusi.
|
|
2023
|
|
|
Lau hitz. OK, harrapatu dut. Nire esaldian bada hitz bat
|
ezin dena
barrikadaren alde honetara pasatu. Hirugarrena.
|
|
|
Argi dago, beste sektore batzuekin alderatzen badugu, zaintzaren arloa ez dela orain arte abangoardiakoa izan ekonomian. Baina gero eta gehiago zerbitzuetan oinarritua dagoen ekonomia bat daukagun honetan, zaintzen sektoreak bertan errotua dagoen arlo bat eskaintzen du, deslokalizatu
|
ezin dena
eta ezinbestekoa dena pertsonen garapenerako. Sektore pribatuaren ardura da hau modu egoki batean garatzea eta gizarteak dituen beharretara ahalik eta modu zehatzenean egokitzea.
|
|
|
Mendebaldeko Saharara egindako bidaia hartan sartu-irten arin bat egin genuen kaian, autotik jaitsi gabe, road movie batean bezala. Berez debekatuta dago barrura sartzea, baina ekintzaileek beti aurkitzen dute zirrikitu bat egin
|
ezin dena
egiteko. Ikuskizun itzela izan zen.
|