|
2007
|
|
|
Gramatikako adibide bat ipintzeko, bizkaieraren ezaugarri agerietako bat egin aditz laguntzailea dugu (subjuntiboan, ahaleran eta aginteran erabilia). Beste euskalkietan aditzeko ezaugarri berezitzat hartzen da*
|
ezan
aditz laguntzailea; baina bizkaiera zaharrean ere ezaguna zen aditz hau (ezazuz), denboraz desagertu izan bada ere.
|
|
2010
|
|
|
" Egoera edo ekintza gertakari objektibo bezala ez baizik gogoan desirazko, iritzizko edo emoziozko gisa sortu den zerbait aurkezten duen aditz modua. Euskaraz,* edin edo*
|
ezan
aditz laguntzaileen bidez eratutako eta n atzizkiaz amaitutako adizki perifrastikoek osatzen dute (zenbait adizki trinko zahar ere badira)".
|
|
2014
|
|
|
Aldiz, datiborik gabekoetan aditzlaguntzailea izan izatetik* edun izatera igaroko da. Gainerako kasuetan, hots, aditz trinkoetan,* edun eta*
|
ezan
aditz laguntzailea dutenetan, i morfematartekatzen da erroaren aurretik.
|
|
2015
|
|
|
Aditz nagusiak, laguntzaile direnak, dira batez ere aztergai liburuki honetan. Hala, izan eta* edin aditz laguntzaileak;* edun eta*
|
ezan
aditz laguntzaileak; aditz trinkoak; eta aditz alokutiboak. Adolfo Arejita zuzendari akademikoak azpimarratu bezala,, tradizio idatziarekin konparazioak egitera gonbidatzen gaituzte liburukiko emaitza batzuek.
|
|
2019
|
|
|
Corpus historikoan de dunak dira adizkiok. Bertzetik,*
|
ezan
aditzak erabilera trinkoa izan dezake ahalera adierazteko: Ecin badezaquegu Nafarruan den oberena.
|
|
2021
|
|
|
balu. Doi bat desberdina da ahal ekin, gutxitan bada ere,*
|
ezan
aditzaz egiten den erabilpena, baldintzazko perpausean aipatu ahalmena ondore perpausean zehaztua delarik: Ahal baneza pozik ordainduko nizuke.
|
|
|
31.4.3.10b Gaur egun euskalki gehienetan adizkera sintetikoen ondoan izan edo* edun aditz laguntzaileak aurkitzen ditugu perpaus erlatiboetan, bai eta* edin eta*
|
ezan
aditz laguntzaileak ere ahalezkoak edo baldintzazko ondoriozkoak direlarik. Halere, mendebaleko euskalkietan (eta bestetan ere lehenago) perpaus erlatiboko adizkera jokatua* edin edo* ezan izan daiteke ahalezkoa edo baldintzazkoa izan gabe:
|
|
|
Azkenik, hautaketa hori are konplexuagoa gertatzen da: izan eta* edun aditz laguntzaile intrantsitibo eta trantsitiboaz gain,* edin eta*
|
ezan
aditz laguntzaileak ere erabiltzen baitira euskaraz, denbora eta modua zein den, geroago (ikus 26 kapitulua) xehetasunez azalduko dugun bezala13.
|
|
|
Sortu den datu baseak 136 aldagai5 biltzen ditu, zeinetatik 102 aditz laguntzaileak diren eta 34 aditz trinkoak. Aditz laguntzaileen artean argumentu bakarreko eta bi argumentuko izan aditzari dagozkionak, bi eta hiru argumentuko edun aditzari, eta* edin eta*
|
ezan
aditzei dagozkienak bildu dira. Trinkoetan etorri, joan, ibili, egon, eraman, jakin, ekarri eta eduki aditzei dagozkien adizkiak bildu dira.
|
|
|
71 nazan, 72 nezan, 73 zezan, 74 zitzan, 68 dezadan, 69 dezan eta 70 ditzan. Guztiak*
|
ezan
aditz laguntzailearen NNk saileko formak (3 irudia). Ikerketa honetan aztertzen diren bi argumentudun* ezan aditzaren aldagaiak guztira 12 dira:
|
|
|
Guztiak* ezan aditz laguntzailearen NNk saileko formak (3 irudia). Ikerketa honetan aztertzen diren bi argumentudun*
|
ezan
aditzaren aldagaiak guztira 12 dira: aipatu horiez gain, beste 5 adizki (74 nintzen, 76 dezake, 77 zezakeen, 78 ezazu eta 79 itzazu) ikertu dira.
|
|
|
Datu basean dauden jakin aditzaren 8 aldagaietatik, 5 talde honetan daude. Gainera, F taldean ez dago*
|
ezan
aditzaren aldagairik, ezta* edun aditzaren NNN sailekorik (7 irudia).
|