|
2004
|
|
|
Esangura tekniko juridikoan, prozesuen izaera sumarioari dagokionez, legeak xedatu du honako epai hauek ez dutela gauza epaituaren indarrik: edukitzaren edo ukantzaren berehalako babesa eskatzeko prozesuetan, horiek amaiarazten dituzten epaiek; jabetza intelektualaren eta industria jabetzaren artzeagatik maizterra botatzeari buruz edo finka berreskuratzeari buruz ebazten duloko jarduera
|
ez
zilegiak utzarazteko eskaeretan, horiek ebazten dituzten epaiek; obra berri edo aurrizkoen aurrean berehalako babesa emateko epaiek; errenta edota alogera ez ordainten epaiek; eta, orobat, inskribatutako eskubide errealen eragingarritasunari buruzko epaiek, horien aurka jartzen direnen edo eskubideon erabilera nahasten dutenen aurka, aurka jartzea edo nahasmendua justifikatzen duen eta inskribatu... Aitzitik, eragingarritasunik ezaren, segurtasun juridikorik ezaren eta prozesuan gorabehera gehiegi izatearen esperientziak gomendatzen du prozedura sumario gisa ez itxuratzea, maizterra botatzeko uziaren oinarri gisa, prekario egoera alegatzen dutenak.
|
|
|
11) Prozesuetan, jabetza intelektualaren arauak hausteari buruzko demandak egikaritzen direnean, arau haustea non gauzatu, edo arau haustearen zantzuak non egon, edo ale
|
ez
zilegiak non egon, eta toki horretako auzitegia izango da eskuduna, demandatzaileak hala aukeratuta.
|
|
|
2 Aurreko paragrafoan aipatu ebazpenaren aurka, birjartze errekurtsoa bakarrik jar daiteke. Errekurtso hori epaiketa edo ikustaldi ekitaldian bertan jarri, deari, froga
|
ez
zilegia berriro aurkaratzeko, behin betiko epaia gora jotzean. bideratu eta ebatziko da; horrek ez dio kalterik egingo alderdiek duten eskubi
|
|
|
Kautela neurriak eskatzen badira jarduera
|
ez
zilegiak debekatzeko edo bukarazteko demandekin hasitako prozesuetan, auzitegiari proposa dakioke, presaz eta eskabide idazkia helarazi gabe, txostenak eskatzea edo eskatzaileak ekar nahiz gauza ezin ditzakeen ikerketak agintzea, ikerketok beharrezkoak badira eskabidea ebazteko.
|
|
2006
|
|
|
Kalifikazioaren ondoreak esparru zibilean bakarrik gauzatuko dira, alegia, ondoreok ez dute eraginik izango zigor arloan, eta ez dira hartuko epaitu aurrekotasunaren baldintza gisa, delitu izan daitezkeen jokabideak pertsegitzeko. Gai honetan, legeak
|
ez
zilegi zibil eta penalen arteko banaketa garbiari eutsi dio.
|
|
|
2 Zaintzapeko zirkulazioa edo ematea izango da Espainiako lurraldean zirkulatu edo bertan sartu edo bertatik irtetea, betiere agintariek edo euren agenteek inolako eragozpenik jarri gabe, eta euren zaintzapean, droga toxikoen, gai psikotropikoen edo debekatutako beste gai batzuen sorta
|
ez
zilegiak edo susmopeko sortak, aurreko paragrafoan aipatu ekipo, material eta gaiak, lehen aipatutako gaiak ordezten dituztenak, bai eta Zigor Kodearen 301 artikulutik 304.erakoetan nahiz 368 artikulutik 373.erakoetan tipifikatutako delitu jardueren ondoriozko ondasunak eta irabaziak ere, aipatu droga, gai, ekipo, material, ondasun eta irabaziei buruzko delitua zein izan eta delitu horrekin zerik...
|
|
2007
|
|
|
3 Bilera
|
ez
zilegiak dira zigor legeek izaera horrekin tipifikatutakoak.
|
|
|
Edozein establezimendu edo tokitan modu
|
ez
zilegian barneratuta daudenak.
|
|
|
a) Elkarteek izaera
|
ez
zilegia dutenean, zigor legeen arabera.
|
|
|
1 Alderdi politiko baten sustatzaileak izan behar dira pertsona fisikoak, adin nagusikoak, euren eskubideak bete betean egikaritzeko ahalmena dutenak, eskubideok egikaritzeko inolako lege baldintzarik bete beharrik ez dutenak eta zigor kondenarik ez dutenak elkartze
|
ez
zilegiaren ondorioz, edo Zigor Kodearen XXI. titulutik XXIV.erakoetan jasotako zigor astun baten ondorioz. Azken ezgaitasun arrazoi horrek ez ditu ukituko epaiketa bidez birgaitu direnak.
|
|
|
Organo judizialak ulertzen badu sindikatu askatasuna urratu dela, sindikatuaren aurkako jokabidea gelditzea aginduko du, bai eta jokabide horren ondore
|
ez
zilegiak konpontzea ere, eta jardunak Fiskaltzari igorriko dizkio, izan daitezkeen delitu izaerako jokabideak argi ditzan.
|
|
|
2 Egintza
|
ez
zilegi edo abusuzkotzat joko dira txandakako grebak, sektore estrategikoetan lan zerbitzuak ematen dituzten langileek ekoizpen prozesua geldiarazteko xedearekin egindako grebak, araudizko grebak edo arreta handiegia jartzearen ondoriozko grebak, eta, oro har, lan araubidean grebaz besteko edozein nahasmendu kolektibo.
|
|
|
Artikulu horrek ezarritako zehapenek ez diote kalterik egingo enpresaburuak duen betebeharrari, modu
|
ez
zilegian itxitako lantokia irekitzeko, ez eta, lantokia ixtearen ondorioz, lan zerbitzurik eman ez duten langileei legearen aurkako itxialdiak iraun bitartean sortu alokairuak ordaintzeko.
|
|
|
Giza Eskubideen Europako Hitzarmenaren 3 artikulua interpretatzean), konstituzio jurisprudentziak ezarri du tortura eta gizabidezkoak ez diren edo apalesgarriak diren tratuak eskala berekoak direla, eta egindako gaitzaren maila eta intentsitateari erreparatuz bereizten direla; izan ere, hurrengoa ezarri du: «... eskala beraren adigai mailakatuak dira, eta maila guztietan, xedeak edozein izanda ere, pairamen fisiko edo psikiko
|
ez
zilegiak jasan direla erakusten dute, jasaten dituenarentzat modu laidogarrian egindakoak, subjektuaren borondatea laidotzeko eta makurtzeko xedearekin» (ekainaren 27ko 120/ 1990 KAE).
|
|
|
Konstituzioan ezarritakoaren arabera, elkarteak desegin edo horien jarduerak eteteko, nahitaezkoa da ebazpen judizial zioduna ematea (22.4 art.). Elkartzeko eskubidearen inguruan auzitegi arruntetan egiten diren prozesu judizial guztiak, EOLOren 37 artikuluak ezarritakoari jarraituz, oinarrizko eskubideak babesteko prozedura berezien bidez babestuko dira, jurisdikzio ordena bakoitzaren arabera, eta bide arrunta agortu ondoren, Konstituzio Auzitegian babes errekurtsoa aurkeztuko da. Elkarteko kideek elkartea desegitea erabakitzen duten kasua alde batera utzita, elkarte bat desegin daiteke soil soilik elkarteek izaera
|
ez
zilegia dutenean, zigor legeen arabera; lege berezietan edo Elkartzeko Eskubidearen Legean ezarritako arrazoiengatik, edo legeria zibila aplikatzeagatik elkartea deuseztatuta edo deseginda dagoela adierazten denean. Kasu horietan, desegite prozeduretan eskuduna den organo judizialak elkartea behin behinean etetea adostu dezake, epaia eman arte.
|
|
|
Auzitegien eskumenari dagokionez, zigor arloko auzitegiek eskumena izango dute elkarte
|
ez
zilegiak eten edo desegiteko (ZKren 129 eta 520 art.). Bestalde, administrazioarekiko jurisdikzio ordenak eskumena izango du administrazio prozedurako auzi guztietan (EOLOren 39 art.). Azkenik, arlo zibileko jurisdikzio ordenak eskumena izango du elkarteen trafiko juridiko pribatuaren eta elkarteen jardunbidearen ondoriozko uzien gainean (akordioak aurkaratzea, antolamendu juridikoaren, elkarteko...
|
|
|
Alderdien sorrera, osaera eta nortasun juridikoa eskuratzea kontuan hartuz gero, APLOren arabera, alderdi politikoen sortzaileak hurrengo hauek izan daitezke: espainiarrak, adin nagusiko pertsona fisikoak, euren eskubideak bete betean egikaritzeko ahalmena dutenak, eskubideok egikaritzeko inolako lege baldintzarik bete beharrik ez dutenak eta zigor kondenarik ez dutenak elkartze
|
ez
zilegiaren ondorioz, edo Zigor Kodearen XXI. titulutik XXIV.erakoetan jasotako zigor astun baten ondorioz (hots, Konstituzioaren aurkako delituak, ordena publikoaren aurkakoak, traizioa, bakearen edo estatuaren independentziaren aurkakoak, nazioaren defentsari buruzkoak edo nazioartearen aurkakoak). Era berean, federazioak, konfederazioak eta alderdien arteko batasunak eratzea baimenduta dago.
|
|
|
Modu horretan, EKren 18.4 artikuluak hitzez hitz eskubide hori eta intimitaterako eskubidea lotu arren, Konstituzio Auzitegiak, azaroaren 30eko 292/ 2000 epaian, DBLO aztertzen duen horretan, argi eta garbi bereizi ditu datuak babesteko oinarrizko eskubidea edo informatika askatasuna eta intimitaterako eskubidea. ...agutzatik kanpo gorde nahi den horretan, egin daitekeen inbasio oro eta norberaren borondatearen aurka hirugarrenen esku sartze guztiak saihestea; aitzitik, EKren 18.4 artikuluak, datuak babesteko oinarrizko eskubidea jasotzen duen horrek, pertsona horri bere datu pertsonalen gaineko kontrola bermatu nahi dio, horien erabilera eta xedea kontrolatzeko boterea, kaltetuaren duintasun eta eskubiderako
|
ez
zilegia eta kaltegarria den erabilera egitea saihesteko. Hori dela eta, azken eskubide horren objektua intimitaterako eskubidearena baino zabalagoa da; izan ere, pertsonaren datu intimoez gain edozein datu pertsonal babesten da, intimoa izan zein ez, baldin eta hirugarrenek datu horiek ezagutu edo erabiltzean gizabanakoaren eskubideei kalte egin ahal bazaie, eskubideok oinarrizkoak izan zein ez.
|
|
|
Legezkotasun printzipioari estu estutik lotuta, tipikotasun printzipioa ere aipatu behar da. Auzitegi Gorenaren esanetan, printzipio horrek legegileari ezarri dio «arauak zehatz eta arretaz deskribatzea jokabide
|
ez
zilegiaren osagai guztiak eta horiei kasuan kasuan dagozkien zehapenak, formula irekiak eta hedapen klausula analogikoak alde batera utzita» (1982ko otsailaren 15eko KAE). Hori ere segurtasun juridikoaren printzipioaren aurkakoa izango litzateke.
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak hurrengoa ulertu du: «... atxilotze egoera moduan hartu behar da gizabanakoak bere borondatea dela bide jokamolde
|
ez
zilegia autodeterminatzeko ezintasuna edo oztopoa duenean...» (uztailaren 10eko 98/ 1986 KAE). Horrez gain, EKren 17.1 artikuluan ezarri da askatasuna kenduko dela «legean aipatutako kasuak eta baldintzak gertatzen ez badira», eta hori atxilotzeari lotuta ikusten da, Prozedura Kriminalaren Legearen (PKL) 489 artikuluan eta hurrengoetan horren inguruan egiten den arauketan.
|
|
|
martxoaren 30eko 8/ 1981; uztailaren 21eko 133/ 1987; apirilaren 7ko 42/ 1987; uztailaren 5eko 127/ 1990; otsailaren 24ko 41/ 1998, etab.) eta, lehenengo eta behin, berme formala eskatzen du. Jokabide
|
ez
zilegiak tipifikatu eta horietarako ezarritako zehapenak arautzen dituzten arauek lege lerruna izan behar dute, eta zigor askatasun gabetzaileak ezartzen dituztenean, lege organikoaren lerruna, EKren 81 artikuluak hala eskatzen baitu; izan ere, askatasunari jar dakiokeen mugarik zorrotzenak dira (otsailaren 23ko 25/ 1984 KAE; azaroaren 11ko 140/ 1986 KAE; otsailaren 17ko 34/ 2005 KAE); b) Lex pra... horrez gain, berme materiala eskatzen da, jokabide ez zilegiak eta horiei dagozkien zehapenak aurretik zehaztuta egon behar baitute, hau da, zehatutako egitatea egin aurretik ezarri behar dira eta debekatutako jokabidea egiten denean indarrean egon behar dute.
|
|
|
Jokabide ez zilegiak tipifikatu eta horietarako ezarritako zehapenak arautzen dituzten arauek lege lerruna izan behar dute, eta zigor askatasun gabetzaileak ezartzen dituztenean, lege organikoaren lerruna, EKren 81 artikuluak hala eskatzen baitu; izan ere, askatasunari jar dakiokeen mugarik zorrotzenak dira (otsailaren 23ko 25/ 1984 KAE; azaroaren 11ko 140/ 1986 KAE; otsailaren 17ko 34/ 2005 KAE); b) Lex praevia: horrez gain, berme materiala eskatzen da, jokabide
|
ez
zilegiak eta horiei dagozkien zehapenak aurretik zehaztuta egon behar baitute, hau da, zehatutako egitatea egin aurretik ezarri behar dira eta debekatutako jokabidea egiten denean indarrean egon behar dute. Hori bat etorriko litzateke hurrengo honekin:
|
|
|
Hau da, posible da erregelamenduetara lege igorpena egitea, baina ez da onartzen zehatzeko ahalaren oinarria soil soilik izatea aurretiaz gaitzen duen lege batetik eratorri ez diren eta estu estutik horren mendekoak ez diren erregelamenduak. Hala ere, ulertu behar da lege gaikuntza ez dela baliozkoa berezko eduki materiala ez badu eta horrek
|
ez
zilegi administratiboak eta horiei dagozkien zehapenak argi mugatzen ez baditu (abenduaren 12ko 184/ 1995 KAE; otsailaren 11ko 25/ 2002 eta 26/ 2002 KAE).
|
|
|
Amaitzeko, gerta daiteke zigor arloko auzitegientzat ekintza bat zigorgarria ez izatea, baina ekintza hori
|
ez
zilegi administratibo gisa kalifikatzea eta administrazioak soilik zehatzea. Modu horretan, egitatea zigor arloan barkatu arren (delitua ez delako), ez du esan nahi ez zilegi administratiboa ez denik eta, beraz, zehatu ezin denik.
|
|
|
Amaitzeko, gerta daiteke zigor arloko auzitegientzat ekintza bat zigorgarria ez izatea, baina ekintza hori ez zilegi administratibo gisa kalifikatzea eta administrazioak soilik zehatzea. Modu horretan, egitatea zigor arloan barkatu arren (delitua ez delako), ez du esan nahi
|
ez
zilegi administratiboa ez denik eta, beraz, zehatu ezin denik. Administrazioa epaileak ezarritakoaren mende dagoela nabarmena da; izan ere, kasu guztietan, ebazpen judizialaren arabera frogatuta dauden egitateak lotesleak dira administrazioarentzat (urriaren 3ko 77/ 1983 KAE).
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak konstituzio eskubideak partikularren aurrean sakon babesteari ekin dio, bereziki esparru sozio laboralean. Adibidez, greba legitimoaren erantzuna ugazaben itxiera izatea
|
ez
zilegitzat jo du (abenduaren 2ko 72/ 1982 KAE), enpresa barruan adierazpen askatasuna babestu du (uztailaren 19ko 88/ 1985 KAE), kaleratzeari dagokionez langilearen errugabetasun presuntzioari eutsi dio (martxoaren 8ko 37/ 1985 KAE, otsailaren 14ko 21/ 1992 KAE, etab.), printzipio hauek urratzen dituzten kaleratzeak erabat deusezak direla aitortu du: berdintasuna (azaroaren 23ko 38/ 1981 KAE, azaroaren 22ko 69/ 1982 KAE, etab.), sindikatu askatasuna (abenduaren 23ko 38/ 1981 KAE, eta gerokoak), oinarrizko beste eskubide batzuk (martxoaren 27ko 47/ 1985 KAE, uztailaren 19ko 88/ 1985 KAE, ekainaren 17ko 104/ 1987 KAE, irailaren 26ko 166/ 1988 KAE, ekainaren 22ko 114/ 1989 KAE, etab.) eta benetako babes judiziala lortzeko eskubidea urratzen denean (urtarrilaren 18ko 14/ 1993 KAE, otsailaren 24ko 54/ 1995 KAE).
|
|
|
Estradizioaren azken xedea zigorgabetasuna galaraztea da. Horren bidez, estatuak lankidetzan aritzen dira jokabide
|
ez
zilegiak epaitu eta zigortzeko, bestela zigorrik gabe geratuko lirateke-eta, jokabide horien erantzuleak jokabide horiek zein estatutan egin eta estatu horretatik kanpo daudelako. Edonola ere, prozesu horrek zenbait berme eskatzen ditu, estatu batek pertsona batek delitu bat egin duela esate hutsa pertsona horren estradizioa lortzeko nahikoa izan ez dadin, modu horretan pertsona horren oinarrizko eskubideak hautsi daitezke-eta fikziozko akusazioak eginda.
|
|
|
Horrela, grebak ez du langilea botere publikoetatik soilik babesten (ezin dute murriztu), baita enpresaburuarengandik ere (ezin du zehatu horretan parte hartzeagatik, baina ordainsarien proportziozko zatia kendu diezaioke, etab. lan egin ez duen aldia kontuan hartuta?, konstituzio eskubide bat egikaritzen ari da eta); azken horrek ezin du jarduera horren eragingarritasuna indargabetu, esaterako, ordezko langileak kontratatuz?, eta ezin ditu errepresalia neurriak hartu, ugazaben itxiera?. Greba eskubidearen funtsezko edukia lanaren modalitate guztiak uztea da (irailaren 28ko 123/ 1992 KAE), baina 17/ 1977 Errege Dekretu Legearen 7 artikuluan ezarritako egintza gehiegizko edo
|
ez
zilegiak egin gabe (txandakako grebak, sektore estrategikoetan zerbitzuak egiten dituzten langileek ekoizpen prozesua eteteko egindakoak, arreta gehiegi jartzearen ondoriozko grebak, etab.). Grebaren xedea lanbide interesak babestea izan behar da (nahitaez ez dira greba egileen interesak izango, mota guztietako langileen interesak onartzen dira), eta 11 artikuluan greba politikoak edo langileen l...
|
|
|
Lege horrek behin behineko Gobernuaren estatutu juridikoaren printzipioetako bat garatzen zuen eta, ikusi dugunez, Konstituzioaren aurrekoa zen, baina 2 xedapen iragankorrak konstituzio indarraldia aitortzen zion Gorte konstituziogileek iraun bitartean eta horiek legea beren beregi indargabetzen ez zuten bitartean. ...stitutuen arteko edo horien eta organismo zibilen arteko diziplinarik ezara bultzatzea, ordena publikoa nahas dezaketen albisteak zabaltzea, erlijio, politika edo gizarte arrazoiengatik pertsonen edo jabetzen aurkako indarkeria egintzak egitea edo horiek egitera bultzatzea, Estatuaren erakundeak gutxietsi ditzaketen ekintzak edo adierazpenak, monarkiaren apologia, suzko armak edo lehergailuak modu
|
ez
zilegian edukitzea, justifikazio nahiko ez duten industriak edo eginkizunak bukatzea, aldez aurretik iragarri ez diren edo lan arrazoiekin zerikusirik ez duten grebak, tartekaritza edo adiskidetze prozedurapean jartzen ez direnak, gauzen prezioa justifikaziorik gabe aldatzea, eta funtzionarioen arretarik eza edo arduragabekeria euren zerbitzuak gauzatzean).
|
|
2008
|
|
|
c) Sozietatearen xedea
|
ez
zilegia edo ordena publikoaren aurkakoa izatea.
|
|
|
a) Sozietatearen xedea
|
ez
zilegia edo ordena publikoaren aurkakoa izatea.
|
|
|
§43 Sarrera:
|
ez
zilegi tributarioa.................................
|
|
|
d) Tributua ez da inoiz
|
ez
zilegi baten zehapena.
|
|
|
Tributuaren bidez, diru sarrerak lortu nahi dira, ekonomi politikaren zenbait helburu erdiesteko. Zehapena erabilita, aldiz,
|
ez
zilegiren bat zigortu nahi da, antolamendu juridikoan gertatu den lege haustearen aurreko egoerara itzuliz.
|
|
|
§43 Sarrera:
|
ez
zilegi tributarioa.? §44 Tributu arau hausteak.? 96 Kontzeptua eta osagaiak.? 97 Arau haustea kalifikatzeko irizpideak.? §45 Tributu zehapenak.? 98 Kontzeptua eta motak.? 99 Zehapenak graduatzeko irizpideak.? 100 Kalte ekonomikoa dakarten arau hausteak eta horien zehapenak.? 101 Autolikidazio edo aitorpenen ondoriozko arau hausteak, kalte ekonomikoa sortu gabe, eta horien zehapenak.? 102 Formaz...
|
|
|
Zergadunak tributua ordaintzen ez duenean, edota aitorpena aurkezten ez duenean, betebehar horiek ezartzen dituzten arauak hausten ditu; beste hitz batzuez esanik, zergadun hori egintza
|
ez
zilegia burutzen ari da. Tributuen Lege Orokorrak titulu oso bat jaso du zehatzeko ahalmena arautzeko (IV. titulua).
|
|
|
Kasu horiez landara, sarrera egiteko epea ez betetzeak beti ekarriko du berandutza korrituen sorrera eta eskakortasuna, honako inguruabar hauek kontuan izan gabe: kasu hori subjektuaren jokabide legezkoaren zein
|
ez
zilegiaren ondorio den ala ez, Administrazioak parte hartu duen ala ez, edota arau hausterik gertatu denentz.
|
|
|
Arazoa sortzen da salaketarekin batera agiriak aurkeztu eta horiek legearen aurka lortu direnean (salatu eta salatzailearen arteko konfiantza harremanak apurtu direlako). Kasu horietan, Ikuskatzailetzak erabil ditzake modu
|
ez
zilegian lortutako agiriok. Legeak ez du horren inguruko erantzunik ematen.
|
|
2009
|
|
|
Merkatugaiak ontziratzearen helburua bada merkataritza
|
ez
zilegia gauzatzea eta pleit emailea edo kapitaina horren jakinaren gain izan bada merkatugaiok ontzian sartu direnean, bi horiek eta merkatugaien jabeak erantzukizun mankomunatua izango dute gainerako zamatzaileei eragindako kalteen gain; pertsona horiek ezin izango diote kalte ordainik eskatu pleitariari ontzian izandako kalteen ondorioz, horren inguruko ituna egin arren.
|
|
|
Ontziaren banderako herrian merkataritza
|
ez
zilegiaren barruan sartzen diren gaiak.
|
|
|
Hitzarmen
|
ez
zilegiek ez dute betebehar ez akziorik sortuko, hitzarmen horiek merkataritzako eragiketen gainekoak izan arren.
|
|
2012
|
|
|
b) Pertsona juridikoa tresna gisa erabiltzea, zigor legearen arabera jarduera
|
ez
zilegi direnak egiteko. Azken kasu honetan dagoela ulertuko da, pertsona juridikoaren legezko jarduerak horren jarduera ez legezkoak baino garrantzi gutxiago duenean.
|
|
|
b) Pertsona juridikoa tresna gisa erabiltzea zigor legearen arabera jarduera
|
ez
zilegi direnak egiteko. Azken kasu honetan barruraturik dagoela ulertuko da, pertsona juridikoaren legezko jarduerak horren jarduera ez legezkoak baino garrantzi gutxiago duenean.
|