|
2000
|
|
|
Sasiproposizio bat baieztatzea edo ukatzea zentzugabekeria hutsa litzateke. Carnapek esan bezala, strictu sensu hitz segida batek
|
ez
du zentzurik hizkuntza zehatz baten barruan proposizio bat ez duenean osatzen. Eman dezake itxuraz hitz segida hau proposizio bat dela; kasu honetan sasiproposizioa deituko diogu.57
|
|
|
Jarraitu baino lehen, utz iezadazue nahiko argia den adibide batekin agertzen. Errepide zuzena aurretik erabakitako helburu batera eramaten duen errepidea da; nahiko argi geratu zaigu
|
ez
duela zentzurik errepide zuzenaz mintzatzeak aurretik erabakitako helburu hau kenduz. Ikus dezagun orain" erabat zuzena den errepide a" adierazpenarekin zer esan nahi dezakegun.
|
|
|
Zentzu honetan, etxe baten existentziak norbait harritu dezake, adibidez, ikusten duenean eta baldin eta oso aspalditik ez badu ikusi eta, bitartean, eraitsi zutela imajinatu badu. Baina
|
ez
du zentzurik esateak munduaren existentziak harritzen nauela, ezin baitut imajinatu existitzen ez denik. Jakina, nire inguruko mundua den moduan izateak harritu nintzake.
|
|
|
Harritzen nauena tautologia bat, hots, zerua urdina izatea edo ez, dela esateko joera senti lezake norbaitek. Baina besterik gabe
|
ez
du zentzurik esateak tautologia batek harritzen duenik. Aipatu d (it) udan beste esperientziaz (esperientziez) —erabateko ziurtasunaren esperientziaz— gauza bera esan daiteke.
|
|
|
Tosferina edukita, salbu nago berriro ez dudalako edukiko. Funtsean salbu egoteak esan nahi du fisikoki ezinezkoa dela niri gauza batzuk gertatzea eta, beraz,
|
ez
du zentzurik edozein gauza gertatuta ere salbu nagoela esateak. " Salbu" hitzaren beste erabilpen txarra dugu, beste adibidea" existentzia" edo" hunkitzea" hitzaren erabilpen txarra den bezala.
|
|
|
Esan zuen, kasu, Jainkoari buruzko eztabaida asko hauxe esanez konpon daitezkeela: ...ainkoa" halako modutan erabiltzen dutela ezen" Jainkoak besoak ditu" baita zentzugabekeria —" Jainkoak ezin du besorik izan" esango lukete— Era beretsuan," arima" adierazpenari dagokionez, esan zuen batzuetan jendeak halako modutan erabiltzen duela ezen" arima gizaki gaseoso bat da" adierazpenak zentzua baitu, eta batzuetan halako modutan ezen
|
ez
baitu zentzurik. " Gramatikaren aldetik" zentzu desberdinak adierazpenaren bitartez esan nahi zuena azaltzeko, esan zuen bilatzen genituela ez" konparagarriak" diren hitzak, adibidez," solido" eta" gaseoso" konparagarriak diren legez, baizik eta desberdinak direnak, adibidez," aulkia" eta" aulkian esertzeko baimena" desberdintzen diren legez, edo" trenbidea" eta" trenbide istripua".
|
|
2001
|
|
|
Baina nola liteke hori? Olerkari guztiek gai berei buruz hitz egiten dutenez —nahiz eta Homero baino okerrago guztiek—, Sokratesek dio gaitasun mugaketa horrek
|
ez
duela zentzu handiegirik. Adibide gisa matematika eta medikuntzaren arteak aukeratzen ditu Sokratesek.
|
|
|
Arrazoimena, beraz, ez zaio esperientziari lotzen zuzenean, baizik eta adimenari. Eta horregatik, batasun hori subjektiboa da soilik,
|
ez
du zentzu objektiborik.
|
|
|
Gorputzak eta arimak bereizteak
|
ez
du zentzurik, agerpen ezberdinak besterik ez dira; bere baitan zer diren ez dakigu eta agian funtsean berdinak dira. Beraz, gizakiak pentsatzen du, ez arimak.
|
|
|
Eta, ondorioz, berbaitango gauzez ez dago esakune sintetikorik egiterik. Kantek bere filosofia eraikitzeko eskatzen duen aurrebaldintza bakarra zerbaitek gu espazioan eta denboran afektatzea da, baina afekzio horren aurretik hori zer ote den ez zaio inoiz interesatu; eta, egiatan espazioaren eta denboraren baldintzen aurretik eta hauetatik at geratzen denez, ezin da aztertu ere egin eta berari buruz egindako galderak
|
ez
du zentzurik: X ezezagun eta ezagutezin bat da.
|
|
|
Baina gure bakoitzaren ezagumena da epaile bakarra egia, eder eta on ororena, beste ordezkorik inoiz onartu ezin duena. Absolutu eta erlatibo hitzek
|
ez
dute zentzurik gure ezagumenaren arazoan. Ezaguera osoaren (inoiz ez bete betea) eta mugatuaren berri hitz egin behar dugu.
|
|
|
Horregatik bera da, beti, azkeneko epailea, erabakigilea, baita ere ilunduta eta makalduta dagoenean, zeharo itzalita ez dagoen bitartean. Hau da,
|
ez
du zentzurik esateak gizaki bat beragan bi kontzientzia daudela, eta kontzientzia zuzena dela kontzientzia okerraren epaile. Bat besterik ez dago, kontzientzia bizia.
|
|
2004
|
|
|
Eta izenek, ez ote dute zentzurik? Ez, erantzungo digu Wittgensteinek, izenek
|
ez
dute zentzurik, baina bai esanahirik (Bedeutung), baldin perpaus baten testuinguruan kokaturik badira. Zergatik Sinn (zentzu) eta Bedeutung (esanahi) ren arteko diferentzia hori?
|
|
|
Labur beharrez, aski bekigu orain Fregeren adibide ezaguna gogora ekartzearekin. Izan ere, goizeko artizarra (Morgenstern) eta gaueko artizarra (Abendstern) izar bat eta bera dira objektiboki (hots, objektu den aldetik), erreferentzia edo denotazio bera (Bedeutung bera) baitute; alta,
|
ez
dute zentzu (Sinn) berdina, goizeko artizarrak goizean ikuskizun dugun artizarra adierazten duelako, eta gaueko artizarrak gauean ikusten duguna ematen baitu aditzera. Aipatu Hitzaurrea n xehetasunez azaldu genuen zergatik hobetsi genion —eta hobesten dugun beti ere— esanahi hitza Bedeutung itzultzeko.
|
|
|
7 Wittgensteinen ustez izenek
|
ez
dute zentzurik, esanahia baizik. Egia ote?
|
|
|
Itzulpenak itzulpen, eta auziaren mamitik hurbilagotuz, zergatik esaten digu Wittgensteinek perpausek soilik dutela zentzurik eta izenek
|
ez
dutela zentzurik baizik eta esanahirik, baldin eta perpaus baten testuinguruan txertaturik badaude. Izena aipamen hutsa izango ez bada, perpaus baten testuingurua behar duela ikusia dugu.
|
|
|
7 Wittgensteinen ustez izenek
|
ez
dute zentzurik, esanahia baizik. Egia ote?
|
|
|
Eta animalia ezohiko horrek harritzen gaitu horrelakorik bazegoela uste ez genuelako eta, beraz, animalia hori existitzen ez zela imajinatzen nuelako. " Baina, diosku Wittgensteinek,
|
ez
du zentzurik esateak munduaren existentziak harritzen nauela, ezin baitut imajinatu existitzen ez denik" (61). Orobat esan liteke, gure filosofoaren ustez, adierazpen etiko edo erlijiozko guztiez.
|
|
2006
|
|
|
Judizio moralek ez dute ezer deskribatzen; judizio moralak, esaterako, garrasi edo harridura keinu baten antzekoak dira. Harridura keinuak gure harridura baino ez du adierazten, eta
|
ez
du zentzurik galdetzeak harridura keinua egiazkoa edo faltsua ote den. Espresibismoaren arabera, antzeko egoeran daude judizio moralak.
|
|
|
8 Zenbaitetan galdera horrek
|
ez
du zentzurik, nahiz eta neurri batean ekintza baten aurrean egon. Esaterako, ‘digestioa egiten ari naiz’ esanez gero, galdera horrek ez du zentzu handirik.
|
|
|
8 Zenbaitetan galdera horrek ez du zentzurik, nahiz eta neurri batean ekintza baten aurrean egon. Esaterako, ‘digestioa egiten ari naiz’ esanez gero, galdera horrek
|
ez
du zentzu handirik. Areago, digestioa egitea benetako ekintza ez dela esatea badago.
|
|
2007
|
|
|
Hasteko esan dezagun, Cortinarekin, etikaren beraren esparrua gizatalde mailan kokatzen dela nagusiki eta ez hainbeste gizabanako mailan: " Gehiago gaude ‘subjektu arteko etika’ garaian ‘subjektu barneko etika’ garaian baino, gehiago etika sozialeko garaian etika indibidualeko garaian baino" 94 Kontua da, gizakiaren erantzukizun etikoaz hitz egiteak
|
ez
lukeela zentzurik edukiko, batere ez gainera, gizabanakoa bakarrik biziko balitz, bere erabakiak berak bakarrik eta beretzat bakarrik hartuko balitu eta bere ekintzek eragina berarengan bakarrik edukiko balute. Cortinak, horregatik, zera dio berriz ere:
|
|
2010
|
|
|
Zientzia linguistikoa, egiaz, hitz egitearen dimentsio kulturalean zentratzen da, hain zuzen," hizkuntza" bera —gogora dezagun Humboldt—" gizakiaren berezko gaitasun sortzailearen emaitza historikoa" delako37 Testuinguru horretan kokatu behar da, hain zuzen," konpetentzia edo jakite linguistikoa", eta, hortik abiatuz, baita gure autorearen ahalegina" hitz egitearen teoria orokor" bat abian jartzeko38 Helburu horri jarraituz, bada, Coseriuk, batetik —eta gorago aipatutakoaren haritik—, jarduera kulturala den hitz egite horretan bertan" hiru maila" bereizten ditu, hain zuzen," unibertsala, historikoa eta indibiduala" 39. " Hitz egitea" bera, ezeren aurretik," giza jarduera unibertsal edo orokorra da" —animaliek
|
ez
dute zentzu berean hitz egiten— eta nola edo hala" kongruentzia" logiko bati dago lotua40 Baina" hitz egitea, beti, hizkuntz komunitate historiko bati dagokion hizkuntza partikular bat hitz egitea da" eta, horrenbestez," zuzentasun" linguistiko baten menpeko da ere41. " Hitz egitea", bestela," beti da indibiduala", alegia," banakoak gauzatzen du situazio jakin batean" eta, beraz, bada halaber" egokitasun" diskurtsiboaren araberakoa42 Kontua da, aurrerago ikusiko dugun bezala, hitz egitearen hiru maila horietaz jarduteak, egiaz, gaitasun linguistikoaren beste hainbeste dimentsio kontsideratzera eramango gaituela.
|
|
2011
|
|
|
Mundua hankaz gora dago. Ezerk
|
ez
du zentzurik, dena da kaos, nihilismo, orotariko mamu eta izuen gau, edozein ohilkeria eta txikizioren ordu —" dena bortitza eta beldurgarria,/ hondamen eta zalantza, nora nahi begiratu ere", deskribatzen zuen Holderlinek" Aroko Izpiritua" (2001, 69). Ez arau eta ez fede dago jada balio duenik," the time is out of joint", Hamleteko horrorezko espresioaz baliatzeko, inoiz Heideggerrek ere antzeko espresioarekin adierazten baitu, Derridak in Marxen espektroak arakatu duena.
|
|
2013
|
|
|
Hilezkortasunak ematen al dio zentzua gure bizitzari? Blackburnek dioen bezala, gauzek
|
ez
dute zentzua eskuratzen amaierarik gabekoak bihurtzen direnean. Hilezkortasunak, zentzua eman baino, zentzua kentzen dio bizitzari.
|
|
2017
|
|
|
Eta horrela ulertuko dugu hemen, alegia, aldiberekotasunaren historiaz aurreko denboraren zabaltze bat bezala. Historiaz aurrekoa esatean, ez dugu ulertuko historiaren aurreko denbora batean dagoela, horrek
|
ez
bailuke zentzurik, baizik eta historia zabaltzen duen eta ahalbidetzen duen jatorrizko denbora zabaltze horri dagokiola. Egitate gisa aztertuko dugu hemen Bestearentzako izatea, egitate lehen eta betiereko gisa, eta ez esentziazko beharrezkotasun gisa.
|
|
|
Baina, beste zentzu batean, aniztasun horren faktikotasunak erreduziezina dirudi, eta gogoa ulertzen baldin bada aniztasunaren gertakariaren abiapuntutik, desegin egiten da. Orduan, galdera metafisikoak jada
|
ez
du zentzurik; aurkitu dugu funtsezko kontingentzia eta erantzun dezakegun bakarra zera da," horrela da". Beraz, jatorrizko ek stasia sakondu egiten da:
|
|
|
Zehaztu behar dugu gogoa dela den eta ez den izatea, zehaztu dugun bezala bere baitarakoa badela bera ez dena eta ez dela bera dena? Galderak
|
ez
du zentzurik. Horrek esan nahiko luke osotasunaren ikuspuntu bat har genezakeela, alegia, kanpotik kontsideratu.
|