|
2001
|
|
|
Esnearen eta haren deribatuen nutrizio ezaugarriek oinarrizko elikagaien artean kokatzen dute. Horiek kontsumitzeak
|
ez
du kontsumitzailearentzako arriskurik sortzen, haien jariaketatik kontsumora bitarteko urrats guztietan alda baitaiteke. Arrisku nagusiak mikrobiologikoak eta kimikoak dira.
|
|
2002
|
|
|
Gai horri dagokionez, Madrilgo Erkidegoko Osasun Antolamenduko sailburuordea eta Farmaziako eta Osasun Produktuetako zuzendari nagusi ohia, Federico Plaza Piñol, orain dela gutxi jardun horren aurka agertu da. Izan ere, Interneteko bideak
|
ez
du kontsumitzaileari behar adina berme ematen, sendagai bat sarean erosten denean ez baita ezagutzen haren jatorria, eta, hala badagokio, faltsutzen ari da. Plaza Piñolek gaineratu duenez, “askotan gertatzen da, Espainian dugunaren oso antzeko izen batek babesturik, oso produktu desberdinak direla, eta horrek ondorio kaltegarriak ekar diezazkiekeela pazienteei; beraz, funtsezkoa da medikuak eta botikariak sendagaiaren preskripzioan parte hartzea”.
|
|
|
Kontsumitzailearentzako beherapenetan garrantzitsuena eskainitako deskontuak egiaztatzea eta ziurtatzea da. Ez dugu ahaztu behar autonomia erkidegoetan araututako beherapen denboraldiek
|
ez
dutela kontsumitzailearen eskubideak murrizten; alderantziz, ohiko denboraldian egiten ditugun erosketen eskubide berak dituzte. Produktuen kalitatea Lehenik eta behin, eskaintzen diren produktuek ez dute ohikoa ez den kalitatea izan behar, hau da, merkealdiak ez dira aitzakia bat kalitate txikiagoko produktuak edo akatsak edo tarak dituztenak saltzeko.
|
|
2003
|
|
|
Hileroko ordainketen erosotasunak, dena den,
|
ez
luke kontsumitzailearen burua nahasi behar, honek letra txiki asko irakurri eta sinatzen duen guzti guztia xehekapen osoz ikasi behar duen arren: kontsumorako kreditua da, izan ere, kontratatu duena, bere interes eta guzti (aski biziak gainera, egiari zor:
|
|
|
DVD batean datuak biltzeko erak
|
ez
luke kontsumitzailearentzat inongo garrantzirik izango arrazoi soil batengatik ez balitz: oso litekeena da erabiltzaileak ustekabe desatsegina hartzea, formatu jakin batzuetan (elkartezinetan) grabaturiko hainbat DVD erreproduzitzeko garaian bere irakurgailua gai ez dela egiaztatzean.
|
|
|
hireen Arau horrek ez du aldaketa handirik ekartzen lehendik ere gai horren inguruan araututa zegoenera, bakar batean biltzen baititu sakabanatuta zeudenak, eta beste batzuk, oro har, elikagaietara eta, bereziki, esnekietara egokitzen ditu. ...eta inpugnatzeko arazorik egon ez dadin, ez du galdu aukera hori Estatuko oinarrizko arautzat jotzeko onartu behar zuen arau motari buruzko arazo formal bat konpontzeko, Konstituzio Auzitegiaren azken gomendioei jarraiki, eta, horregatik, Errege Dekretu baten bidez (Ministroen Kontseiluak du eskumena), eta ez Ministroen Kontseiluaren bidez. Jogurt tradizionalaren ekoizleek uste dute araudi berriak
|
ez
duela kontsumitzailea behar bezala babesten, bakterio bideragarririk gabeko produktu bat izen berarekin merkaturatzeko aukera ematen baitu. Onartutako arauaren helburua da jogurtek barne merkatuan egoki merkaturatzeko izan behar dituzten kalitate, ontziratze eta aurkezpen ezaugarriak definitzea.
|
|
|
652.000 tona inguru, eta horien pastela beste esneki marka ezagun batek (%50, 40), banaketa markek (%22, 50) eta merkatu bolumen txikiagoko beste batzuek banatzen dute, sektorearen datuen arabera. Bakterioen auzi juridikoa Kataluniako Gobernuaren eta “jogurt tradizionalaren” fabrikatzaileen kexaren arabera, araudi berriak
|
ez
du kontsumitzailea babesten, eta ez da onargarria jogurtaren moduko produktu batek bere izenean beste produktu batzuk eskaintzea, 2002ko ekainera arte jogurttzat jotzen zuen ezaugarri nagusia ez dutenak, alegia, merkaturatu zenean bakterio bideragarri eta aktibo ugari izatea. Beraz, lehen jogurta debekatua zuten produktuak sartzea ahalbidetzen duen araudi aldaketa baten ondorioz sortzen da eztabaida.
|
|
|
Batzorde horretan operadoreek eta Telekomunikazioen Zuzendaritza Nagusiak parte hartzen dute, baina ez kontsumitzaileen ordezkariek. “Organoak sektorearen ikuspegi guztiz partziala emango du,
|
ez
baitu kontsumitzaileen elkarteen ahots kritikorik”, dio oharrak. Federazio horren arabera, “sektorearen kalitate parametroak arautzen dituen araudia lehenbailehen onartu behar da, eta inola ere ez da gehiago atzeratu behar Espainiako kontsumitzaileek jasaten duten babesgabetasun egoera, gaiari buruzko Europako zuzentarau baten zain”.
|
|
|
Orduan esan zen neurri horrekin, aldi baterako, operadore mugikor nagusien deien amaiera kostuetara bideratzea zela helburua, eta Europako prezioetara hurbiltzen zituela, behin betiko interkonexio prezioen sistema aztertzen zen bitartean. Kritikoa Bestalde, Andaluziako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Elkarteen Federazioak (FACUA) atzo kritikatu zuen, ohar baten bidez, Zientzia eta Teknologia Ministerioak
|
ez
duela kontsumitzaileen elkarterik telefonia mugikorraren sektorearen kalitatea aztertzeko. FACUAk kritikatu egin du aipatu ministerioak aste honetan telefonia mugikorraren kalitate batzordea bilduko dela iragarri izana.
|
|
2004
|
|
|
Hautemaniko kutsadurak
|
ez
du kontsumitzailearen osasuna arriskutan jartzen baina egoera hori inondik ere hobetu egin daitekeela erakusten du, hots, izokin keztatuaren lantze eta banatze prozesuak zorrozkiago kontrolatu behar direla.
|
|
|
Kataluniako Osasun Sailaren arabera, eta poluitzaileak prozesu industrialetatik sortzen direla kontuan hartuta, ez da harritzekoa urruneko eremuetatik datorren arrainak kostan dauden arrain haztegietakoak baino maila baxuagoak izatea. Gaur egungo datuek, bai Osasun eta Gizarte Segurantza Sailaren azterlanaren emaitzek, bai Science n argitaratutako azterlanaren emaitzek,
|
ez
dute kontsumitzaileei nutrizio arloko gomendio berezirik eman behar, dieta askotarikoa eta orekatua izateaz gain, aipatu sailak jakinarazi duenez. Datu horiek nazioarteko txostena zehazten dute, 30 hiritan erositako izokin basatiaren eta arrain haztegiaren 750 lagin inguru aztertu baitzituen (horietako bat ere ez da Espainiako estatukoa).
|
|
2005
|
|
|
Arias laginak, bere aldetik, Gurina elikabidea da, A eta bitamina iturri testua jaso du; horrek ez du gezurrik adierazten,
|
ez
du kontsumitzailea nahasten, bertan esaten dena egia delako, baina Arauak xedatua duenez, horrelakoak egiteko produktuaren nutrizio osaketa jaso behar da: baldintza horixe da Arias laginak betetzen ez duena.
|
|
|
Txertatutako geneak ezagutzea funtsezkoa da sentikor izan daitezkeen pertsonen arazoak saihesteko. Gaur egungo legediak transgenikoen %5 baino gutxiago egotea ahalbidetzen du, baina elikagaiak proteinak baditu eta horiek
|
ez
baditu kontsumitzaileak ezagutzen, beharrezkoa ez den arriskua izan dezake. Proteina «arraro» baten existentzia bermatu ezin bada, etiketan, prebentzio neurri gisa, proteina horren aztarnak egon daitezkeela adierazi behar da.
|
|
|
Serieen kasuan, aztertutako guztiek batez beste 4,3 produktu leku erabiltzen dituzte emisio ordu bakoitzeko (artikulu bat 13 minutuan behin), kontsumitzaileen elkarteak dioenez. Gainera,
|
ez
du kontsumitzaileari produktu edo zerbitzu jakin bat saltzen saiatzen ari dela ohartarazten dion seinalerik erabiltzen. Jostailuen iragarkiek estereotipo sexista sortzen dute, UCEren arabera.
|
|
2007
|
|
|
Zenbat eta barietate gehiago izan, orduan eta gehiago saltzen da. Produktu ekologikoak besterik erosten
|
ez
duten kontsumitzaileak ez dira oso ugariak; kontsumo ekologikoan hasten direnen portzentaia, berriz, nahiko altua da.
|
|
2008
|
|
|
Horregatik, batzuetan, egoera txarrean dagoen haragiarekin nahasten da. Izan ere, hutseko haragiak
|
ez
du kontsumitzaileak espero duen kolorea, eta haragi freskoarekin du zerikusia. Horrek, askotan, errefusa eragiten du.
|
|
2009
|
|
|
Legeak esaten du, halaber, gehiegizko klausulak direla beste hauek ere: kontratuan elkarrekikotasunik ez dagoela zehazten duten klausulak; uko egiten duen kontsumitzaileak eta erabiltzaileak jarri duen dirua galduko duela esaten dutenak, baina enpresaburuak uko eginez gero, ordea, kopuru bereko kalte ordainik ezartzen ez dutenak; bere betebeharrak bete
|
ez
dituen kontsumitzaileari kalte ordain handi eta neurrigabeak ezartzen dizkiotenak.
|
|
|
Berdin gertatzen da 1’5 l ko botila bat erosi beharrean 250 ml-ko sei aukeratzen baditugu. Era berean, etiketa ekologikoei balioa eman behar zaie, oraindik
|
ez
baitituzte kontsumitzaileek produktu bat aukeratzean “kotizatzen”. Zergatik ez dira aldaketa horiek onartzen etxeko ekonomiarako eta naturarako onak badira?
|
|
|
Hala ere, Gobernuak badu ahalmena errekargu hori “mugatzeko”, baita debekatzeko ere, baldin eta noizbait egokitzat jotzen bada eskumena sustatzea eta ordainketa tresna eraginkorrak erabiltzea sustatzea. Araudi hori 2010eko urtarrilaren lehen astean sartuko da indarrean, eta
|
ez
du kontsumitzaile elkarteen baimenik, esku-dirutan ordaintzea gomendatzen baitute. Lege berriarekin, bankuek eskatzen dieten komisioa kobratu ahal izango diete establezimenduek bezeroei.
|
|
2011
|
|
|
Beti egongo da baten bat behin behineko egoera horretan, beti egongo baita azken baliabidearen tarifa edukitzeko eskubiderik izan ez eta uneren batean enpresa merkaturatzaile batekin kontratua indarrean ere
|
ez
duten kontsumitzaileak. Bezero horiek azken baliabidearen enpresa merkaturatzaileren batek hornitu behar ditu, prezio disuasiozkoetan eta geroz eta handiagoetan, bezeroek ahalik eta denbora laburrena eman dezaten egoera horretan.
|
|
|
Bertan kapitala eta interesak ordaintzeko betebeharrari buruzko informazioa eta, gainera, eguneroko interesaren zenbatekoa dira. Mailegu emaileak
|
ez
du kontsumitzaileari bestelako ordainik eskatzeko eskubiderik. 3 Kreditu bat sinatzean, ohikoa da bankuak aseguru bat edo antzekoa ematea edo ezartzea.
|
|
2012
|
|
|
Horrek esan nahi du jokaera, fede txarrekoa izan arren, ez dela desleiala izango kontsumitzailearen portaera ekonomikoa aldatzen edo aldarazten ez badu. Hau da, jokaerak murrizten
|
ez
badu kontsumitzaileen erabakitzeko ahalmen askatasuna, ez da desleiala izango (Tato, 2010: 11; Leiñena eta Iráculis, 2010:
|
|
|
Aitzitik, jokaerak kontsumitzailearen portaera ekonomikoa aldatzen ez badu erostera bultzatuz, kontratuaren eskubide eta obligazioak beteaz, edo eskatzen den maila esanguratsu hori lortzen
|
ez
badu kontsumitzailea bultzatuz produktuaz galdetzera, ez dugu desleialtzat hartuko haren eraginkortasun maila ez baita nabarmena. Jokaera hauen adibideak dira telefonoa, fax edo posta elektronikoaren bidez egiten den publizitatea, etengabe egiten ez denean.
|
|
|
CONSUMER EROSKI Birziklatze edukiontzian oker utzitako hondakinak ez dira egokiak. Paradoxikoa da, baina arrazoi nagusia birziklatu nahi duten baina ondo birziklatzen
|
ez
duten kontsumitzaileen borondate ona da, Ecoembes en arabera, edukiontzi horiko eta urdineko hondakinen berreskuratzea eta birziklatzea kudeatzen duen gizartea. Edukiontzi horiko hondakinen %22, 9 eta edukiontzi berdeko hondakinen %2 desegokiak dira 2010ean, ontzi arinetarako (plastikozkoak, latak eta brikak) pentsatutako edukiontzi horietan %22, 9 desegokiak ziren, Ecoembes en arabera.
|
|
|
Kontratuarekin bat ez datozen artikuluak Erosleak dirua itzultzeko, produktua ordezteko, konpontzeko edo beheratzeko eska dezake, kasu hauetakoren bat gertatzen denean: Artikuluak ez datoz bat saltzaileak egindako deskribapenarekin, eta
|
ez
ditu kontsumitzaileak lagin edo eredu batean dituen ezaugarriak. Mota bereko ondasunak normalean erabiltzen diren erabileretarako egokiak ez direnean.
|
|
2013
|
|
|
aintzatespen ezak autoestimu falta ekar dezake, norberaren elikaduran eta bizimoduan eragina duena. Enrique Martín Criado Sevillako Unibertsitateko soziologoak azaldu duenez —artikulu hau planteatzeko erabili ditugu haren ikasketetan—, etxeko andreak
|
ez
du kontsumitzailearen elikadurarekiko duen jarrera mugatzen; gainera, familia osoak kontsumituko dituen elikagaiak hautatu, eskuratu eta prestatzeaz arduratzen da. Bere gain hartzen duen erantzukizunak, hain zuzen ere, ez du pentsarazten berari buruz, bere gustuei buruz edo bere premiei buruz, baizik eta besteen gustu eta beharrei buruz.
|
|
2014
|
|
|
Kevin Jarett 21,5 hazbeteko Imac Apple k duela gutxi berritu du Imac mahai gaineko ordenagailuen sorta, eta oinarrizko ereduaren prezioetan jaitsiera handia izan du, 21,5 hazbeteko pantaila duen aparatu berri bat agertu baita eta hardware konfigurazio apalagoa gamako goiko modeloena baino. Helburua erosteko ahalmen txikiagoa duten edo eskaria
|
ez
duten kontsumitzaileek lehiatzea da, baina Apple enpresak argi eta garbi makurtzen ditu. Imac horrek Intel Core i5 prozesadore bat du, nukleo bikoitzekoa 1,4 giga harezioz, Core i5 prozesadorearen aurrean, lau nukleokoa, eta lau nukleokoa, hurrengo modeloko 2,7 giga herzioetan.
|
|
2016
|
|
|
Luci Mundi Energía, Iparra Dison Electric, Olten Lum, Energia Hornidura Energia Hornikuntza, Zero Electrum eta Electro Euskarri Komertzialek 200 milioi euro inguruko zuloa eragin dute, bezeroei hornitzeko behar adina energia erosi behar duen araudi elektrikoa behin eta berriz ez betetzeagatik. Pool ean (elektrizitatearen handizkako merkatua)
|
ez
dute kontsumitzaileei saltzen zieten energia erosi. Irudia:
|
|
2017
|
|
|
Hurrengo hilabetearen hasieran, kuota bakarrean eta interesik kobratu gabe, erabilitako diru guztia itzuli behar da. Abonu mota hori ezin hobea da «plastiko» gehiegi erabiltzen
|
ez
dituen kontsumitzaile profilarentzat, eta gero ordaintzeko kreditua bakarrik erabiltzen du (behin kobratu ondoren), ohiko erosketaren zenbatekoa ohi baino handiagoa denean. Txartel horiek eskaintzen dituzten beste abantaila batzuez gozatzeko ere balio du, adibidez, hegazkin txartelak erostean bidaietarako aseguruak edo zenbait saltokitan deskontuak.
|
|
2021
|
|
|
Hau da, produktua erostean, erabiltzaileak aparteko bat ordaintzen du ontzitik, eta itzultze makinara eramaten badu berreskuratu egiten da. Sistema horrek zigortu egiten du birziklatzen
|
ez
duen kontsumitzailea, Reciclos aukeraren aurrean, hark saritzen baitu birziklatzen duena.
|
|
2023
|
|
|
Etiketan adierazten diren esne aztarnei dagokienez, ziurtagiri horren arabera, %0, 1 baino esne gutxiago badu edo, handiagoa bada, enpresak kutsadura saihesteko neurriak hartu baditu, zigilua izan dezake. Hala ere, zigilu hori ezagutzen
|
ez
duen kontsumitzailearentzat informazio nahasia izan daiteke, %100 begetala dela eta, aldi berean, esne aztarnak izan ditzakeela adierazten baitu. Ondorioa Nahiz eta landare esterolek odoleko kolesterola murrizten probatu duten, hori ez da aski arrisku kardiobaskularra murrizteko.
|