|
2000
|
|
|
Eta zein da orain arte aipatu
|
ez
dugun Konstituzio horrek jasotzen zuen kodigoaren mamia eta betikotu behar omen zen betetzea? 123 Lehenik eta behin subiranotasun nazionalaren printzipioa (3 art); hots, boterea nazioari dagokio, herritarren multzoari, eta nazioaren ordezkariek osatzen zuten Gorteen eskuetan geratu behar zen. Honek berekin ekarri zuen nazioaren mugaketa politikoa zein geografikoa124, eta bateratzaileak zein zentralizatzaileak ziren Estatu egituren finkapena125, non Gorteak erregimen berriaren erakunde ardatz izango ziren; hots, nazioa(, reunión de todos los españoles?) oinarritzat hartzen zuen Estatu berriaren eraikitze prozesuaren aurreneko urratsen aurrean aurkitzen gara; Solé k eta Aja k dioten moduan, Cadiz-ko Konstituzioa eraikitzeke zegoen edifizioaren lehengo harria izan zen126, Estatu Nazio espainiarraren eraikuntzarena alegia.
|
|
2001
|
|
|
Euskal Herriak ez zion UCD alderdiak Erreforma Politikorako eginiko proposamenari baiezkorik eman, eta
|
ez
zuen Konstituzioa onartu; honek argiro islatzen du protagonismo berezia izan zuela hemen gizarte mugimenduak, garbi erakusten du mugimendu hartan garrantzia izan zutela eskabide nazionalek eta sinesgarritasun handi zutela aurreko historian protagonismoa eduki zuten indar eta alderdi nazionalistek (EAJ) eta nazioaren aldarria egiten zuten indar berriek (HB). Hala eta guztiz ere, bere mugetan ezarri behar da arbuio hori, ez baitzuen erregimen parlamentari berria legitimaziorik gabe uztea lortu, Estatutuaren erreferendumean eta ondoko hauteskundeetan ikusiko zen bezala.
|
|
2004
|
|
|
Sei hilabete behar izan genuen diktamen bat jasotzeko eta orain beste fase batean gaude. Legebiltzarreko eztabaidak
|
ez
du Konstituzioan sartzea helmuga, helmuga proposamena Legebiltzarrean eztabaidatzea da eta ondoren gizarteari eskaintzea kontsultatua izan dadin. Hasiera hasieratik hori izan da gure asmoa, baina trabak izan dira.
|
|
|
Araubide horrek erabat mugatzen zituen zordunak betearazpenaren aurka jartzeko erabil zitzakeen arrazoiak, bai eta betearazpena eteteko kasuak ere. Konstituzio Auzitegiak behin eta berriz adierazi du araubide horrek
|
ez
duela Konstituzioa hausten; gainera, araubide horretan funtsezko aldaketak sartzeak bidegabe alda dezake hipoteka kredituaren merkatua, eta hori ez da batere gomendagarria.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Herriaren eta orokorrean Europako estatu gabeko nazio txikien ikuspegitik, baiezkoaren aldekoek diote
|
ez
dugula Konstituzioan parte hartu, baina Europaren Batasuna gehiago indartzen dela eta horrek, aldi berean, estatuen ahultzea dakarrela, estaturik gabeko herrien alde.
|
|
2007
|
|
|
Autonomia erkidegoak betetzen
|
ez
baditu Konstituzioak edo bestelako legeek berari ezarritako betebeharrak, edo autonomia erkidegoaren jardunak kalte larriak eragiten badizkio Espainiaren interes orokorrari, Gobernuak agindeia egingo dio autonomia erkidegoko lehendakariari, eta horrek agindeiari kasurik egin ezean, Gobernuak beharrezko diren neurriak hartu ahal izango ditu, Senatuaren erabateko gehiengoak hala onetsita, autonomia...
|
|
|
Azken batean, arautegi horren garrantzia Gizakien eta Herritarren Eskubideei buruzko Frantziako 1789ko Adierazpenaren 6 artikuluak nabarmendu zuen. Arean ere, aipu handiko artikulu horren arabera, oinarrizko eskubideak eta botere banantzea bermatzen ez dituen estatu batek
|
ez
du konstituziorik.
|
|
|
1947tik aurrera Oinarrizko Lege esan zitzaien, Oinarrizko zazpi Lege ezagunak. Izaera juridikoari dagokionez, lege horiek
|
ez
zuten konstituzio izenik eta ezin ziren parekatu erregimen demokratikoetan konstituzio izaera demokratikoko Konstituzio, Oinarrizko Arau edo Oinarrizko Lege gisa ulertzen dugun horrekin, estatu batzuetan indarrean egon direnak edo egon daudenak. Izan ere, definizioz, diktadura, besteak beste diktadura frankista, aurreko horiekin guztiz bateraezina da.
|
|
|
Gobernuari konstituzio eraldaketaren proiektua onartzea eskatzeko aukera edo Kongresuaren Mahaira konstituzio eraldaketaren proposamen bat igortzea, proposamen horren defentsa gehienez ere hiru pertsonak osatutako Batzordean eskuordetzen da?. Baina kasu batean zein bestean proposamen hutsa da, Gobernuak
|
ez
baitu konstituzio eraldaketaren proiektua onartu behar eta Kongresuak ere ez baitu kontuan izan behar konstituzio eraldaketaren proposamena. Azkenean, legegintzako herri ekimenari dagokionez, EKren 166 art.ak konstituzio eraldaketa proposatzeko legitimazioa duten subjektuak aipatzean, EKren 87 art.aren 1 eta 2 paragrafoetara igortzen du, eta ez 3 paragrafora, alegia, legegintzarako herri ekimenari buruzkora.
|
|
|
Izan ere, EKren 87 artikuluko 1 eta 2 paragrafoak 3 paragrafoari lotuta interpretatuz gero, esan behar da 87.3 artikuluak konstituzio eraldaketa ez duela beren beregi baztertzen legegintzarako herri ekimenetik (baina beste gai batzuk baztertu egiten ditu, besteak beste, lege organikoei dagozkien gaiak, tributu kontuak eta nazioartekoak, eta grazia onurabideari buruzkoak). Era berean, martxoaren 26ko 3/ 1984 Lege Organikoaren 2 art.ak, legegintzarako herri ekimena arautzen duenak,
|
ez
du konstituzio eraldaketa beren beregi baztertzen (baina beste gai batzuk baztertu egiten ditu, besteak beste: lege organikoei dagozkien gaiak, tributu kontuak eta nazioartekoak, grazia onurabideari lotutakoak, EKren 131 art.ko plangintza legeari dagozkionak eta aurrekontuen legeak).
|
|
|
Halako herriak badu/
|
ez
du konstituzioa;
|
|
2008
|
|
|
Herriaren iritzia jasotzearen alde badaude ere, gehienek ez dute uste eginen denik, Auzitegi Konstituzionalarengan ez baitute konfiantzarik. Legeak
|
ez
duela Konstituzioa errespetatzen ebatziko du, haien arabera. Parte hartzaile batek hau idatzi du.
|
|
2009
|
|
|
Aurrera ateratzerik izan
|
ez
zuen Konstituzioaren edukia jasotzeko teman adituen arabera, Konstituzioko edukiaren %95 jasotzen du itunak, tratatua bera aletu eta ulertzeko aukera gutxi ematen duen testua jasotzen du Lisboako Itunak. Europako Batasuna demokratikoagoa egiten duen itunaz ari dira, hala ere; herritar gehienentzat euren parte hartze aktiborako aukera ematen ez duen arren.
|
|
2010
|
|
|
onartu zuten espainiarrek beren konstituzioa, ez dakit, baina susmoa dut konstituzio honek, demokraziaren eta monarkiaren kontzeptuak batzen dituenak (monarkiko nostalgikotzat ere hartu duzu zeure burua zeure idazkian, halako batean?), guztiz aseko zintuela?: zergatik, baina,
|
ez
du konstituzio horrek herrien autoderminazioa ahalbidetzen?; zergatik ematen dio konstituzioaren zortzigarren artikuluak armadari lurraldea zaintzeko erantzukizuna, eta zergatik bihurtzen ditu fusilak eta tankeak halabeharrezko eta ezinbesteko batasunaren berme?; zergatik da euskara eskubidea eta espainiera obligazioa?, eta abar eta abar; frantsesekin ere halatsu?...
|
|
|
Zu hil zinen, Franco hil zen... onartu zuten espainiarrek beren konstituzioa —ez dakit, baina susmoa dut konstituzio honek, demokraziaren eta monarkiaren kontzeptuak batzen dituenak (monarkiko nostalgikotzat ere hartu duzu zeure burua zeure idazkian, halako batean...), guztiz aseko zintuela—: zergatik, baina,
|
ez
du konstituzio horrek herrien autoderminazioa ahalbidetzen?; zergatik ematen dio konstituzioaren zortzigarren artikuluak armadari lurraldea zaintzeko erantzukizuna, eta zergatik bihurtzen ditu fusilak eta tankeak halabeharrezko eta ezinbesteko batasunaren berme?; zergatik da euskara eskubidea eta espainiera obligazioa?, eta abar eta abar; frantsesekin ere halatsu......
|
|
2014
|
|
|
EAEren eta Nafarroaren arteko banaketa
|
ez
zuen Konstituzioak edo autonomiak eragin, mendeak eta mendeak lehenago eman zen, nahiz eta 1976 beste jokabide batzuk landu zitezkeen.
|
|
2015
|
|
|
Gainera, autonomia erkidego guztiek jaso izan dute eskumen hori beren estatutuetan, nahiz eta erabilitako terminoak erabat ezberdinak izan. Zerbitzu sozialei dagokienez, nabarmentzekoa da
|
ez
dituela Konstituzioak definitzen eta ez da zehazten nork duen eskumena. Ondorioz, zerbitzu sozialak autonomia erkidegoen eskumen izan daitezke Konstituzioaren 148.1.20 artikuluaren interpretazio zabala eginda edota autonomia erkidegoetako estatutuek jaso ditzakete Konstituzioaren 149.3 artikuluan oinarrituz.
|
|
|
PP eta PSOE, eta UGT eta CCOO sindikatu espainolak soilik falta dira hemen, hau da, nazio gisa ditugun helburuei muga jarri diotenak, guk onartu
|
ez
dugun Konstituzioa eta eurek ez betetzea erabaki duten Estatutua erabilita.
|
|
2017
|
|
|
Deialdi hori administrazio egintzatzat jotzen da, halakotzat hartzeko bete beharreko baldintza guztiak betetzen baititu: aldebakarreko borondate adierazpena da, administrazio zuzenbideari lotuta dago eta administrazio ahala du horretarako (autonomia erkidegoak esleitua du kasu honetan); deialdian zehaztuta dago zein den parte hartzeko eta etxebizitza lortzeko jarraitu beharreko prozedura;
|
ez
ditu Konstituzioa eta legeak urratzen; eta dagokion aldizkari ofizialean argitaratu da, egintza hainbat pertsonari zuzendua delako eta publikotasun printzipioa errespetatu behar delako, etxebizitzak esleitzeko prozeduran parte hartzeko interesa duten guztiek aukera berdintasuna izan dezaten.
|
|
2018
|
|
|
EAJk duela urte batzuk ez du urteurrena ospatzen. Sabin Etxean egindako agerraldi batean Bildarratzek adierazi duenez, euskal herritarrek
|
ez
zuten Konstituzioa babestu sortu zenean, Euskadin %30 inguruk babestu baitzuten. " Eta urruntze hau egunez egun handitzen ari da, Konstituzioak planteatzen zaizkion arazoak konpontzen laguntzen ez duelako:
|
|
|
Biharko bozak irabazi ostean, Putinek azken agintaldia izango du presidente gisa, 2024 urtera arte. Aurreko astean iragarri zuen
|
ez
zuela konstituzioa aldatzeko asmorik boterean jarraitu ahal izateko, bi agintaldi soilik egin ditzake jarraian?, eta litekeena da urte horretatik aurrera ere politikan jarraitzea, kargu lasaiago batean, edo politika behin betiko uztea? 72 urte izango ditu orduan?. Gaur gaurkoz, ospe eta babes handia du herritarren artean, eta horrekin loturiko estrategia bat erabili du berriz:... ez da RU Errusia Batua bere alderdiko hautagai gisa aurkeztu, independente gisa baizik.
|
|
|
Giza eskubideen aldeko taldeek auzitara eraman zuten beto hori, eta bi epailek arrazoia eman zieten. AEBetako Auzitegi Gorenak, ordea, betoa babestu zuen joan den ekainean, iritzita
|
ez
duela konstituzioa urratzen.ACLU Ameriketako Askatasun Zibilen Batasunak adierazi du «ilegala» dela Trumpen maniobra, eta nabarmendu du AEBetako legeak asilo eskaerak baimentzen dituela, «migratzaileak legez kanpo edo legez sartu gorabehera». AI Amnesty International ek Trumpi aurpegiratu dio asilo eskaera ez dela «ihesbide bat», baizik eta «salbatzeko modu bat».
|
|
2020
|
|
|
Bestalde, Pisarellok salatu zuen behe ganberako mahaiaren erabakia ez dagoela juridikoki «justifikatuta», eta «oso larria» dela ikuspuntu politiko batetik: «Errege emerituak jada
|
ez
du konstituzioak ematen dion eskumenik». Berdintsu aritu zen Iñigo Errejon Mas Paiseko burua:
|
|
|
Madrilgo gobernuaren erantzunik eza edo ezkorra salatu du, halaber auzitegieri dei egitea. Ortuzar, EAJ PNVko buruak deklaratu du
|
ez
duela konstituzioaren aldaketaren beldurrik, Euskadi nazioa dela onartua bada lehenbizikorik.
|
|
2022
|
|
|
Ildo beretik, askotan hizkuntzaren arloko portaerak
|
ez
du Konstituzioak ezartzen duena barne hartzen. Bi galdera egitera gonbidatzen ditugu enpresak:
|
|
|
Baina definizioak definizio, alderdi bakoitzak etorkizun politikorako zer defendatzen zuen? Orduan EE alderdian zegoen F. Letamendia eztabaida hartan izan zen, eta haren lekukotasunaren arabera, nazioen arazoa sakontasunean azaldu zutenak, hain zuzen ponentziaren markotik noranzko ezberdinetan ateratzen zirelako Fraga eta Arzallus izan ziren2 Fragaren iritzian, nazionalitateak terminoa
|
ez
zuen Konstituzioak jaso behar, zeren hortik bidea irekitzen zen nazionalitateen printzipioari, eta ustezko autodeterminazio eskubide eta Estatu propioari. Eta Arzallusek?
|
|
|
1978an, Franco hilda, trantsizio garaian, herri honek onartu
|
ez
zuen konstituzioa berriro inposatu ziguten. 1979an, udalaren osoko bilkuran Plaza Berria izena betiko ahanzturara zokoratu nahi izan zuten, Plaza de la Constitución euskaraz ere jarrita, Konstituzio plaza izenarekin.
|
|
|
169 Espainiako Konstituzioaren 155 artikuluak honako hau xedatzen du 1 apartatuan: " Baldin eta autonomia erkidego batek betetzen
|
ez
baditu Konstituzioak edo beste lege batzuek ezarritako betebeharrak, edo Espainiaren interes orokorrari larri erasotzen dion moduan jokatzen badu, Gobernuak, aurrez autonomia erkidegoko presidenteari errekerimendua eginik eta, hark aintzat hartu ezean, Senatuaren gehiengo absolutua bildurik, dagozkion neurriak hartu ahal izango ditu erkidegoari betebehar horiek nahitaez betearazteko edo aipatutak...
|
|
2023
|
|
|
Batasun printzipioaren beste agerpen bat Kutxa bakarraren erregela da. Erregela hori
|
ez
du Konstituzioak aipatzen, baina ohikoa da Espainiako Aurrekontu Zuzenbidean eta AFAOren 109 artikuluak (eta ALOren 91 artikuluak) aipatzen du.
|
|
|
Nolanahi den ere, ebazpena eman zeneko baldintzak ikusita eta epai hori geroago ez delako berretsi, uler daiteke, kontrara, hobariak eta salbuespenak ezarri nahiz ezabatzeko lege erreserbaren printzipioaren mende daudela. Ildo horretatik, Lege dekretuz arautu daitezkeen gaiei buruz Epaiak ezarritako doktrina
|
ez
zuen Konstituzio Auzitegiak errepikatu arazo bera aztertu zuenean urriaren 28ko 182/ 1997 Epaian; horren ordez, Auzitegiak argudio berriak bilatu zituen Lege dekretuaren erabilera debekatzeko arauak aldatu behar zirenean baldin eta betebeharpekoaren egoera modu nabarmenean aldatzen bazen ekonomia ahalbidearen araberako ordaintzeko betebeharrari zegokionez.
|