|
2001
|
|
|
Mendebaldeko gizartean badakigu ekaitzak
|
ez
dituela jainkoen izaera aldakorrak sortzen, badakigu Lurra borobila dela, Eguzkia izar bat eta Ilargia gure satelite naturala, badakigu grabitatearen legeak mantentzen gaituela lurrari itsatsita (zentzurik fisikoenean bederen) eta badakigu izarrak ez daudela sabai erraldoi beltzean zintzilik. Alegia, gero eta gehiago ezagutzen eta ulertzen dugula gure inguruan gertatzen dena.
|
|
2002
|
|
|
Eta kito. Bai baitirudi hauts zuri horrek beste maitalerik onartzen
|
ez
duen jainko jeloskorra gordetzen duela bere baitan. Eta nik ere maitale zaharra ahaztu eta heroina egin ninan maitale berri, paradisu artifizial hartan.
|
|
2003
|
|
|
Zer indarra
|
ez
du Jainkoaren hitzak! Hasiera liburuan errana da, Jainkoaren hitzak dituela egin, eginak diren guztiak, zerua ta lurra, horko izar, argi, arrain, xori, landare, abere guztiak, eta gizon emazteak berak ere.
|
|
|
bat batean, eta era ezin esanguratsuagoan, predikariak bizkarra ematea entzuleei. Horrela egiten zuen Palaciosek sermoiaren erdian, beren okerrak zuzentzen
|
ez
bazituzten Jainkoak ere bizkarra emango ziela ulertzera emanez entzule izutuei. Aresok ere erabili zituen antzeko taktikak, une larrietan bereziki, 1837an Frantziara iritsi zenean bezala.
|
|
|
Nik lehenik nola hitz egin behar dudan esan nahi dut, eta gero hitz egin. Aurretik hitz egin duten guztiek, nik uste,
|
ez
dute jainkoa goretsi, jainkoak dakarzkien mesedeengatik gizakiak zoriondu baizik, nolakoa izanik egin dituen opari horiek ez du inork esan. Modu zuzen bakarra dago ordea edozeri bu195 ruzko edozein gorespen egiteko:
|
|
2005
|
|
|
Gure haur denboran entzuten genuen" deabrua sar balakio"," deabruak eraman dezala"," leher egin dezala" eta horrelako. Deabruari zitzaion eskatzen gaizkia egitea, nahiz otoitz horrek
|
ez
zuen Jainkoari eginik baino efikazitate gehiago, deabruari egina izana gatik!
|
|
|
Hark ere estatu graziaren beharra bazuen! Elizako buruzagien erabakiz, zenbat eta zenbat apez eta kargudun
|
ez
du Jainkoak lagundu behar izan, delako grazia horretaz Elizako historian barna, itxura guzien arabera ez baitziren batere, emana izan zitzaioten lanarentzat eginak.
|
|
|
Muinak inarrosiko ditiat: bata
|
ez
duzu jainkoaz besterik zerbitzatuko eta bigarrena ez duzu hilen. Biak abantxu larrantzi ditiat sarjentu asto harengatik!
|
|
2006
|
|
|
Adorno k, ostera, traszendentzian bilatuko du deskantsua eta babesa. Moralari dagokionez, ezer exijitzen
|
ez
duen Jainko baten alde agertuko da; beldurrik eragingo ez duen Jainkoa. Horkheimer ek ere klabe erlijiosoan formulatu zuen bere esperantza:
|
|
|
Zentzu horretan, interesgarria da azpimarratzea Zeus dela hilkorrekin harreman zuzena
|
ez
duen jainko bakarra: hilkorrei aginduren bat eman behar dienean Iris, Amets, Zurrumurru edo beste edozein mezulari bidaltzen die13, axolatuko ez balitz bezala, hilkorrekiko harremanak kutsatuko balu bezala.
|
|
2007
|
|
|
nahiz eta hori batik bat eta berbaitan determina zezakeena erabat kanpora utzi dugun»). Ezagutza analogikoak
|
ez
du Jainkoa berbaitan determinatzen, baizik eta haren munduarekiko edo gurekiko erreferentzian bakarrik «eta ez daukagu gehiagoren beharrik», erabakitzen du Kant-ek.
|
|
|
haren lekuan egitura logikoa (logos) lehenetsi zen; diskurtso adierazle eta frogagarria bilatzen zen342 Diferentzia hori egiten du Aristotelesek, esaterako, Miletoko Tales aurkezten duenean:
|
ez
zituen jainko andereen mitoak narratzen eta demostrazioak erabiliz hitz egiten zuen343.
|
|
2009
|
|
|
Jainkoaren hitzik ez eta arrazoimenaren argirik ezean, bihotzera jotzen du berriro, maitasunera: " Zoritxarrez,
|
ez
du Jainkoak hitz egiten; baina behartiak hitz egiten didate haren ordez, edo Hark hauen ahoaz. Maite deia da berena, eta Jainkoak berak deitzen nauela iruditzen zait, zergatik garbiro ikusi ez arren.
|
|
|
Kristaua gerran bizi da, eta bere kausari bihotz osoz emana. Giza bizitzak zentzurik
|
ez
du Jainkoaren soldaduska hori ez bada: –Si la vida no tuviera por fin dar gloria a Dios, sería despreciable, más aún:
|
|
|
–Arkaitz gaiñeko elorri/ bustigei barik urte bi? poema (E, 109 zenb.), agerpeneko lehortearen legendaren haritik, gerraosteko Euskal Herri Estatuak bezala Elizak gaitzetsi, aliatuek abandonatuaren irudi bat da(, uraren billa erro kixkurrak/ alperrik mindu ebazan?), inork munduan ongi nahi
|
ez
duenean Jainkoak errukiz begiratua:
|
|
|
Gizarte primitibo txikietatik handiagoak sortuz joan ahala (botere batek bortxaz elkartzera behartuak gehienetan, edo truke komertzialek harremanduak), jainkoteria nabar hori guztia harremanduz, nahastuz, elkartuz joan da herriak eta jendeak bezalaxe. Jatorrian zerikusirik
|
ez
zuten Jainkoak ahaide bilakatu dira, eta berez elkarrekin zerikusirik ez zuten mitoekaz ikaragarri bat nahas mahastu da. Kaos horretan ordena pixka bat sortzeko, Jainkoen artean familiako erlazioak asmatu dira (Jainko lokal hau eta zerikusirik ez zuen beste hura orain anai arrebak edo senar emazteak dira; edo batek besteari lekua kendu dio, baina mitoaren zati bat gorde), Jainko guztien gizarte bat edo familia bat, nahiko kaotikoa.
|
|
|
Horrek erantzun bakarra du: zuk
|
ez
duzu Jainkoa adiskide min konfiantza osokotzat hartzen, eta hartu zenuke noizbait?
|
|
|
zerarekin gertatuak gehiago baitzirudien madarikazio bat, edo zigor bat, beste ezer baino; Maria Bibianak, beraz, lur bat behar zuen, edo portu bat. Maria Bibianak ongi uler zitzakeen Jainkoak egiptoarrei igorritako izurriak, baina zergatik igorri zien beste izurri hura orbetarrei, orbetarrak kristau zintzo zirenean??, non lehorreratu izan zezan; Domingok eskaini zionak, baina, ez zuen asetzen, lurretik ere ezer gutxi baitzuen lur hark: ez baitzen lurra ere, ezpada airezko lurra, airezko lurra baita fantasiaren magala, airezko lurra irudimenaren hegala; Maria Bibianak, ordea, lurrezko lur bat behar zuen une hartan, errealitateari errealitatearekin erantzungo ziona, ez den haizearen eskutik autoengainuaren sasi argietara ihes egin gabe, jada
|
ez
baitzuen Jainkoaren borondatearekin aski, are gutxiago Jainkoaren borondateak Jainkoaren madarikazio zigorrei leku egin zienetik; eta hala ere, hala eta guztiz ere?, Maria Bibianak ez zion bere buruari iruzur merkerik egin nahi; horregatik, bazekien arren etxea gainera erortzera zihoakiola, katastrofearen gorabeherak jakin nahi izan zituen: teilatuaren neurria jakin nahi zuen, hormena eta kontrahormena, habeena eta gapirioena; esan nahi baita, Jainkoaren zigorraren berri ez ezik, zigorraren xehetasunak ere jakin nahi zituela:
|
|
|
konfesatzen eta komulgatzen ez zuen arren, mezatara ere gero eta bakanagotan?, inoiz baino gehiago hitz egiten baitzuen Harekin, berak irudikatutako elkarrizketetan, maiteminetik biraora eta biraotik maiteminera, Jainkoagan zuèn sinesmena, edo sinesteko modua, hobeto? erabat aldatu balitzaio bezala, Damasok esan zionetik han Madrilen
|
ez
zuela Jainkoagan sinesten; berari ere jarrera hura nagusitzen baitzitzaion batzuetan, Jainkoa ukatzera zeramana: nola adostu eta bateragarri egin, bada, Jainko onaren irudia, gizon emakumeen eta haurren, batez ere haurren?
|
|
|
Eta, hain zuzen, horrexek bilakatzen du bizitza bikain eta liluragarri:
|
ez
duenez Jainkoak emaniko zentzurik, geure esku dago bizitza nahi adina helburuz eta esanahiz hornitzea.
|
|
|
Tartean, Jainkoaren existentzia onartu egin zuen. Baina hark
|
ez
zuen Jainkoa historian errebelatzen, nahiz eta egunero errezitatzen zituen Bibliako salmoetan hala ageri: –Gandiagak ez du Jainkoarekin historian ezer jakin nahi.
|
|
|
zoritxarreko zoritxarren aurrean ez baitzegoen, Jainkoaren borondateaz aparte, beste irtenbiderik, antza; hamar hamaika urte zituen arren, ongitxo zekien lezio hura, neska zintzo bezain heldua baitzen adin hartarako, eta apaiz guraso izebek, baita mundu guztiak ere, komodin gisa erabiltzen baitzuten espresio hura –Jainkoaren borondatea–, bizitzak, patuak edo dena delakoak karta txarrak ematen zizkien bakoitzean, bi hitz haiek airean idatziak baleude bezala eta jendeak aire hura baizik arnastuko ez balu bezala, Elizaren agindupeko giro hertsi hartan, amen, amen eta amen; Maria Bibianak patu gaiztoa onartu behar zuen, beraz, baina nekez onartzen zuen... zerarekin gertatuak gehiago baitzirudien madarikazio bat, edo zigor bat, beste ezer baino; Maria Bibianak, beraz, lur bat behar zuen, edo portu bat –Maria Bibianak ongi uler zitzakeen Jainkoak egiptoarrei igorritako izurriak, baina zergatik igorri zien beste izurri hura orbetarrei, orbetarrak kristau zintzo zirenean? –, non lehorreratu izan zezan; Domingok eskaini zionak, baina, ez zuen asetzen, lurretik ere ezer gutxi baitzuen lur hark: ez baitzen lurra ere, ezpada airezko lurra, airezko lurra baita fantasiaren magala, airezko lurra irudimenaren hegala; Maria Bibianak, ordea, lurrezko lur bat behar zuen une hartan, errealitateari errealitatearekin erantzungo ziona, ez den haizearen eskutik autoengainuaren sasi argietara ihes egin gabe, jada
|
ez
baitzuen Jainkoaren borondatearekin aski, are gutxiago Jainkoaren borondateak Jainkoaren madarikazio zigorrei leku egin zienetik; eta hala ere –hala eta guztiz ere–, Maria Bibianak ez zion bere buruari iruzur merkerik egin nahi; horregatik, bazekien arren etxea gainera erortzera zihoakiola, katastrofearen gorabeherak jakin nahi izan zituen: teilatuaren neurria jakin nahi zuen, hormena eta kontrahormena, habeena eta gapirioena; esan nahi baita, Jainkoaren zigorraren berri ez ezik, zigorraren xehetasunak ere jakin nahi zituela:
|
|
|
...uz zihoan, baita Jainkoa madarikatuz ere... konfesatzen eta komulgatzen ez zuen arren –mezatara ere gero eta bakanagotan–, inoiz baino gehiago hitz egiten baitzuen Harekin, berak irudikatutako elkarrizketetan, maiteminetik biraora eta biraotik maiteminera, Jainkoagan zuèn sinesmena –edo sinesteko modua, hobeto– erabat aldatu balitzaio bezala, Damasok esan zionetik han Madrilen
|
ez
zuela Jainkoagan sinesten; berari ere jarrera hura nagusitzen baitzitzaion batzuetan, Jainkoa ukatzera zeramana: nola adostu eta bateragarri egin, bada, Jainko onaren irudia, gizon emakumeen eta haurren –batez ere haurren– zoritxarreko zoritxarraren erdian, Damasok esan zion bezala?; Domingok, baina, Damasok ez bezala, buru pentsamenduen mugimendu haiek joan etorrikoak izaten zituen, zeren, Jainkoa ukatu ondoren, beti iristen baitzen mementoren bat –itsas haizetik edo ilunabarreko eguzki gorritik esekia egon zitekeena–, zeinean bai baitzirudien ezen ukoa itsas haizearen esku ikusezinetan desegiten zela –Jainkoaren eskuetan, menturaz– edo eguzki goriaren ederrean urtzen –Jainkoaren begian–, denborak ere bere bihurgune sekretuak balitu bezala, non ustez zentzurik ez zuèn barne esperientzia batek aurkako norabidean aurkitzen baitzuen bere zentzua, itzalen dantza argien kontradantzak ezabaturik, izeba Ernestinaren hitzak beti gogoan:
|
|
|
Horrek erantzun bakarra du: zuk
|
ez
duzu Jainkoa adiskide min konfiantza osokotzat hartzen, eta hartu zenuke noizbait...
|
|
2010
|
|
|
halako eran, non horrelako zerbait esan bainion, handik gutxira: . Esan nizun
|
ez
nuela Jainkoagan sinesten, eta orain ez dizut esango, bada, nire aingeru guardakoa zarela ez nire jainkosa. Amanda zara, eta Amanda bezala maite nahi zaitut, ez gehiago ez gutxiago, zure bertuteekin eta zure akatsekin, aski eta sobera dut horrekin??.
|
|
|
Eta, ukondotik heldu eta begietara so egiten zenidala, halaxe esan zenidan bat batean: . Badakit
|
ez
duzula Jainkoagan sinesten, baina zaude lasai, noizbait sinetsiko duzu-eta?. Ezustean harrapatu ninduzun, baina zu ere urduri zeunden:
|
|
|
Zergatik hartu behar nuen neure bizkar gainean ez zegokidàn zama? Kontua ez baitzen ona izan behar nuela eta ehuneko ehunean gainera, baizik eta on izaten ahalegindu behar nuela, eta kontua ez baitzen, Karamazov anaietako baten hitzetan, moralak eta etikak zentzurik
|
ez
zutela Jainkorik izan ezean, baizik eta gizakiak bere neurriaren berri jakin behar zuela, eta handik bideratu bere morala eta bere etika, nahiaren eta ezinaren arteko dialektikan bere mugak onartuz. Jainkoaren balizko existentziaren zama astunegia zen, zinez, gizonarentzat?
|
|
|
hain zegoen misterioaren edertasunarekin liluratuta, bere burua agnostikotzat zuen arren. Aitortu ere egiten zuen, ikuspuntu horretatik, erlijiodun sentitzen zela, baina, Spinozak bezala,
|
ez
zuen Jainko pertsonal batengan sinesten, zeinak sariak eta zigorrak banatzen dituen, edo jendea hilda gero pitzarazten, beldurrak eraikitako irtenbide horiek espiritu ahulen berekoikeriatzat jota. Ulertzen dut Einsteinen emozioa, ni ere hunkitu egiten bainau egunsentiak, baina bakoitza den bezalakoa da, eta nik zer egingo dut, baldin eta eguzkiaren itzalean eskorpioi itsusi bat agertzen bazait, zirkulu distiratsuari puntu beltz lodi bat jartzen diona?
|
|
|
izatera iritsi zenak, nazka sentitu behar zuen ispiluak islatzen ziòn irudiaren aurka: nola ez, bada, simetriaren kontzeptuarekin obsesionatua bizi bazen!, ulertu ere,
|
ez
baitzuen Jainkoaren edertasuna ulertzen simetriaren parametroetatik at, maiz hitz egin izan dugu horretaz. Hantxe zuen aitak, baina, bere aurpegia aurrez aurre, zein baino zein itsusiagoak zirèn bi zatitan banatua, asimetrikoa guztiz!
|
|
|
–Jaunartze egunean oparitu zidaten, horregatik daramat. Baina nik, oraingoz, egur zati baten faltan, burua ukitu zuen?,
|
ez
dut jainkoen beharrik, ez nuke jakingo eta zer eskatu!
|
|
|
Beharbada, horregatik erabaki dut nire lurraldera itzultzea. Estatu Batuetan gelditzen banaiz, koldar hutsa naizela pentsatuko dut eta
|
ez
ditudala Jainkoak eman dizkidan gauzak merezi. Itzuli eta gauzak aldatzen lagundu nahi dut.
|
|
|
Zergatik hartu behar nuen neure bizkar gainean ez zegokidàn zama? Kontua ez baitzen ona izan behar nuela eta ehuneko ehunean gainera, baizik eta on izaten ahalegindu behar nuela, eta kontua ez baitzen, Karamazov anaietako baten hitzetan, moralak eta etikak zentzurik
|
ez
zutela Jainkorik izan ezean, baizik eta gizakiak bere neurriaren berri jakin behar zuela, eta handik bideratu bere morala eta bere etika, nahiaren eta ezinaren arteko dialektikan bere mugak onartuz. Jainkoaren balizko existentziaren zama astunegia zen, zinez, gizonarentzat... baina zer, Jainkorik ez bazegoen, gizonaren handinahiaren proiekzio hutsa zenez gero?
|
|
|
Bai, maite nuen Amanda, baina ez haren irudia idealizatuta nuelako —ez sobera, nik uste—, zen bezalakoa zelako baizik, esateko beste modurik ez daukat... halako eran, non horrelako zerbait esan bainion, handik gutxira: " Esan nizun
|
ez
nuela Jainkoagan sinesten, eta orain ez dizut esango, bada, nire aingeru guardakoa zarela ez nire jainkosa. Amanda zara, eta Amanda bezala maite nahi zaitut, ez gehiago ez gutxiago, zure bertuteekin eta zure akatsekin, aski eta sobera dut horrekin...".
|
|
|
Eta, ukondotik heldu eta begietara so egiten zenidala, halaxe esan zenidan bat batean: " Badakit
|
ez
duzula Jainkoagan sinesten, baina zaude lasai, noizbait sinetsiko duzu-eta". Ezustean harrapatu ninduzun, baina zu ere urduri zeunden:
|
|
|
Aitak, gure gizartean" norbait" izatera iritsi zenak, nazka sentitu behar zuen ispiluak islatzen ziòn irudiaren aurka: nola ez, bada, simetriaren kontzeptuarekin obsesionatua bizi bazen!, ulertu ere,
|
ez
baitzuen Jainkoaren edertasuna ulertzen simetriaren parametroetatik at, maiz hitz egin izan dugu horretaz... Hantxe zuen aitak, baina, bere aurpegia aurrez aurre, zein baino zein itsusiagoak zirèn bi zatitan banatua, asimetrikoa guztiz!
|
|
|
Einsteinena, beharbada, beste kasu bat da... hain zegoen misterioaren edertasunarekin liluratuta, bere burua agnostikotzat zuen arren. Aitortu ere egiten zuen, ikuspuntu horretatik, erlijiodun sentitzen zela, baina, Spinozak bezala,
|
ez
zuen Jainko pertsonal batengan sinesten, zeinak sariak eta zigorrak banatzen dituen, edo jendea hilda gero pitzarazten, beldurrak eraikitako irtenbide horiek espiritu ahulen berekoikeriatzat jota. Ulertzen dut Einsteinen emozioa, ni ere hunkitu egiten bainau egunsentiak, baina bakoitza den bezalakoa da, eta nik zer egingo dut, baldin eta eguzkiaren itzalean eskorpioi itsusi bat agertzen bazait, zirkulu distiratsuari puntu beltz lodi bat jartzen diona...
|
|
|
Edozer gertaturik ere haiek
|
ez
dute Jainkoaren laguntzarik izango, Infernuko sutara joango dira denak Profetari obeditzen ez diotelako.
|
|
2012
|
|
|
Ezer egin gabe bizi zaitezketela uste duzue, baina lana ere egin behar da, horretarako balio ez huelako hago hemen. Ez hi bakarrik, denak,
|
ez
duzue jainkoak agindutako lana egiteko balio, ez duzue gogorik seguruenik, eta alferkerian eman nahi duzue bizitza, seme alabarik izan ez, edota dituzuenak behar den bezala zaindu gabe bizi. Ba, hemen ez duzue alferkerian ibiltzeko tarterik izango.
|
|
|
Egia da jende horrek ez duela hori lege hauste moduan egiten; ez dute bihotzak agintzen dienaren kontra jokatzen, ezta adimenak esaten dienaren kontra ere. Ez dakite iraintzen dutenik, eta
|
ez
dute Jainkoaren justiziari erronka egiteagatik horrela jokatzen, guk ia gure bekatu guztietan egiten dugun bezala. Iruditzen zaie gerran preso hartutako norbait hiltzea ez dela, guretzat idi bat hiltzea baino lege hauste larriagoa; ezta giza haragia jatea, guretzat aharia jatea baino larriagoa ere.
|
|
|
...z gauza on guztiak galduta eta nolakoa nintzen edo nolakoa izan behar nuen susmorik izan gabe, unerik zoriontsuenetan ere, hala nola, Saletik ihes egin nuenean, ontziko kapitain portugaldarrak jaso ninduenean, Brasilen arazorik gabe bizi izan nintzenean, Ingalaterratik bidalitako zama hartu nuenean eta antzekoetan, ez nuen inoiz «eskerrak, Jauna» ez pentsatu eta ez esan; zoritxar handienetan ere
|
ez
nuen Jainkoari otoitz egiteko edo «Jauna, erruki zakizkit!» edo horrelako zerbait esateko pentsamendu bakar bat ere izan. Ez, ez nuen Jainkoaren izenik aipatzen, birao eta zin egiteko izan ezik.
|
|
|
–Galdegin zeniezadake baita ere, erantzun nion?, zergatik
|
ez
gaitu Jainkoak zu eta biok hiltzen min ematen dioten gaiztakeriak egiten ditugunean. Ez, damutzeko eta barkatuak izateko zaintzen gaitu.
|
|
|
Ez zitzaidan ahaztu zerura bihotza altxatu eta eskerrak ematea. Eta zein bihotzek
|
ez
zukeen Jainkoa bedeinkatuko, ez bakarrik modu miragarrian mantendu ninduelako, eremu horretan eta egoerarik goibelenean, baizik eta askatasun guztiak beti Hari zor dizkiogulako!
|
|
|
Je le sais bien:
|
ez
dut Jainkoarengan edo erlijioan egiatan sinesten, ez dut serioski hartzen.
|
|
2013
|
|
|
Nahiz eta erran Frantziako agintariek
|
ez
zutela Jainkoa aipatzen, Blaise Adémak azpimarratu zuen horrek ez zuela eraginik Jainkoaren iritzian, soldaduen aitzindariak giristinoak zirelako eta Jainkoari otoitz egiten ziotelako. Hiriart Urrutik ere idatzi zuen Jainkoa alde zutela.
|
|
|
Saint Pierrek
|
ez
zuen Jainkoaren gain bakarrik utzi gerlaren hastapeneko egoera zailetik ateratzearen balentria, baina hala ere, Jainkoari esker izan zela azpimarratu zuen. Mezu bera izan zuen Manex Hiriart Urrutik garai bertsuan.
|
|
|
Baina, orain milaka urte, indioek ogi moduko bat egin ahal zuten haien pinaziei esker. Eta txoriak ere,
|
ez
baititu Jainkoak abandonatzen, are eta gutxiago basamortukoak, fruitu horrekin elikatzen dira.
|
|
2014
|
|
|
Gizon eta emakumeen aldaketak belaunaldiz belaunaldi gertatu beharrean, jauziak zirkuluan gertatuko balira bezala da, nahiz eta egitura, bere baitan ireki ordez, jainkoen ilunabarrera arte ixten den. Hara, edozein kulturaren oinarri diren pertsonen arauak jarraitu
|
ez
dituzten jainko batzuk; aita batek bere alaba beste gizon bati ematen dio ezkontzeko, neba batek arreba aldatzen du. Wotan ahalegintzen da, bere bidaia errarian, emakume batekin, hilkor arrunt batekin, umeak egiten.
|
|
|
heriotza gainditzeko gai den heroia, hemen; ahuntzaren atzaparrak dituen jainko basatia, han; hegan pasatzen den aingerua, hurrena. Ezagutza arrazionalaren aldekoek gaizki egingo lukete halakoak arbuiatuz gero, esanez, kasu, heriotza erabatekoa dela beti, edo basoko soinuak
|
ez
dituela jainko batek eragiten; aingeruek, halakorik balitz, hamar hamabost metro luzeko hegoak lituzketela airean bere buruari eusteko, eta ez pinturetako txikitxoak. Izan ere hau da fenomenoaren aurrean zuhur jokatzeko arrazoia, haize horrek errealitatea zuzen interpretatzeko arrastoa eramaten du maiz, egiaren usaina.
|
|
|
Hor daukate beren itxaropen osoa. Jesusek errana digu ez daitezkeela elgarrekin maita dirua eta Jainkoa. Gure gizarteak
|
ez
du Jainko beharrik. Gure gizartean ez da tokitik Jainkoarentzat.
|
|
|
Badakit
|
ez
duzula Jainkoan sinesten, baina agian familian sinetsi dezakezu.
|
|
2015
|
|
|
–Ez ba, lagun. Ondo nabari da
|
ez
duzula Jainkoa sekula ikusi, bestela ez zenuke hori esango?, Zerk. –Ez dut inoiz ikusi, egia da, eta badenik ere zalantzan jartzen dut.
|
|
|
Gogoan dut etengabe jardun nuela nire kristalezko zalditxoarekin hizketan, goraki seguruenik, baina zertaz mintzatu nintzaion guztiz ezabatu da nire gogotik. Agian inoiz ezagutu
|
ez
dudan jainkoren bati egin nion otoitz. Beharbada, Rikkarekin ari nintzen hizketan.
|
|
|
Historia ofizialak ezkutatu egin digu Putzu k nabaritu duen egia: karlismoa
|
ez
zuten Jainkoa eta Erregea lehenesten zituztenek bakarrik osatu; karlismoan baziren XX. mendeko abertzaletasunaren aitzindariak, burujabetasunaz gainerakoa deus gutxi axola zitzaienak. Txillardegiren hitzetan:
|
|
|
Sobietar ikus entzunezkoek honako bigarren esaldi hau ere egotzi zioten Juri Gagarini: «Espazioan
|
ez
dut Jainkoa ikusi». Ez da ziurra astronautak esaldi hori esan zuenik.
|
|
|
Juri Gagarin kristau ortodoxoa zen eta alaba nagusia bataiatua omen zuen espaziora joan baino lehentxoago. Gagarinek espazioan
|
ez
zuela Jainkoa ikusi esan zuena Nikita Khrustxev izan omen zen. Egun haietan esandako ergelkeria bakarretakoa.
|
|
|
14 Bestea hau da: zuek ezin duzuela eta
|
ez
duzuela Jainkoari arimak eramateko modurik; gogo onez egingo zenuketela, baina, apostoluek bezala, irakasterik eta predikatzerik ez duzuenez gero, ez dakizuela nola. Honi erantzun diot batzuetan idatziz, eta ez dakit Gaztelu honetan ere ez ote den izan; hala ere, Jaunak ematen dizkizuen desirengatik, buruan darabilzuen gauza dela uste dudanez gero, ez naiz hemen esan gabe geratuko:
|
|
|
6 Gauza honengatik, sekula ere
|
ez
zuela Jainkoari zer emanik izan eta ez zuela Harengatik zer utzirik ere izan gogoan zerabilela, gurutze baten aurrean oso samindurik zegoen pertsona bati esandakoa erantzungo dio, beharbada: Gurutziltzatuak berak esan zion, kontsolatuz, Berak ematen zizkiola bere Pasioan eraman zituen oinaze eta neke guztiak, beretzakotzat har zitzala, Aitari eskaintzeko.
|
|
|
Horregatik diot ez uste izateko gela gutxi direnik, milioika baizik; izan ere, arimak era askotara sartzen dira hemen, guztiak asmo onaz. ...behar du gela batzuetatik besteetara igarotzea oztopatzeko eta, arima gaixoa horretaz ohartzen ez denez gero, era askotara egiten dizkigu iruzurrak; erregea dagoen lekutik hurbilago daudenei ezin die egin hainbeste; hemen, ordea, oraindik munduko gauzetan sarturik eta atseginetan murgildurik eta hango ohore eta gurarietan barreiaturik daudenez gero, arimaren zerbitzariek (zentzumen eta ahalmenak)
|
ez
dute Jainkoak berezko izaeran eman zien indarrik, eta arima hauek erraz izaten dira mende hartuak, Jainkoa ez iraintzeko gogoaz jardun eta egintza onak egin arren. Beren buruak egoera honetan ikus ditzatenek, ahal duten eran, Haren Maiestatearengana sarri sarri jo beharra dute, haren Ama bedeinkatua hartu bitarteko, eta haren Santuak, hauek haien ordez borroka egin dezaten, haien zerbitzariek indar gutxi baitute beren burua babesteko.
|
|
|
5 Arrazoi hauek eta beste batzuek baretzen dute gorespen hauek sortzen duten nahigabea, baina ia beti geratzen da nahigabe pixka bat, ez gutxi eta ez asko antzematen ez denean izan ezik; baina, ez dago alderatzerik, askoz ere nahigabe handiagoa da arrazoirik gabe jendaurrean ontzat hartua izatea, goresteko esanak baino; eta horren axola handirik ez izatera datorrenean, gutxiago izango du beste horiena; alderantziz, atsegin egingo zaio eta musika oso leun baten antzeko gertatuko zaio. Hau egia handia da, eta arima sendotu egiten du koldartu baino gehiago; izan ere, honezkero esperientziak irakatsi dio bide honetatik datorren irabazi handia, eta uste du
|
ez
dutela Jainkoa iraintzen beraren aurka jazartzen direnek; aitzitik, Haren Maiestateak baimentzen duela beraren irabazi handirako; eta hori argi argi sumatzen duenez gero, berariazko maitasun samurrez begiratzen die, eta uste du hauek adiskide hobeak direla eta gehiago irabazarazten diotela beragatik ongi esaten dutenek baino.
|
|
|
11 Dirudienez, honezkero ez du gogoeta egin beharrik hau ulertzeko, hortik igaro izanaren esperientziak, bere burua erabat ezgaitua ikusirik, gure ezerezaz konturarazten zion, eta zein gauzaezak garen; izan ere, grazia (hura gabe, antza denez, ez du egon behar, ekaitz honen guztiaren tartean ere
|
ez
baitu Jainkoa iraintzen eta ez bailuke irainduko munduko ezergatik ere) hain dago ezkutuan, non Jainkoaren maitasunaren txinpartatxorik ere ez duela ikusten eta sekula ere ez duela izan iruditzen baitzaio; izan ere, ezer onik egin badu edota Haren Maiestateak mesederen bat egin badio, guztia ametsetako gauza eta irudipena begitantzen zaio. Bekatuak egin zituela, ordea, ziur ikusten du.
|
|
|
5 Arima honaino iristean,
|
ez
ditu Jainkoaren aldeko asmoak soilik; Haren Maiestateak asmo haiek egitez betetzeko indarra ere ematen dio. Haren zerbitzurako dela uste duen guztira oldartzen da; eta ez zaio nekagarri egiten, argi ikusten duelako, diodanez?
|
|
|
Emazkidazu, Jauna, nekeak; emazkidazu jazarpenak. Eta egiaz nahi ditu, eta gainera onik irteten da haietatik; izan ere, dagoeneko bere kontenturik begiratzen
|
ez
duenez gero Jainkoa kontentatzea baizik, haren atsegina Kristok izan zuen sufrimendu handiko bizitza zer edo zertan imitatzea da.
|
|
|
13 Eta hain desira bizi hau izaten deabruak lagundu balio? Gerta daitekeena da; Kasianok biziera oso latzeko eremutar bati buruz kontatzen duenez, putzu batera bere burua botatzera eragin zion, hala Jainkoa lehenago ikusiko zuela-eta; nik, horratik, uste dut
|
ez
zuela Jainkoa zerbitzatuko apaltasunez eta ongi; izan ere, Jauna zintzoa da eta Haren Maiestateak ez luke baimenduko hain gauza nabarmenean itsutu dadin. Baina argi dago, desira hori Jainkoagandikoa balitz, ez ziokeela kalterik ekarriko:
|
|
|
Gizon hauek
|
ez
dute jainkorik, hau daukate.
|
|
|
Parabolek
|
ez
dute Jainkoaren erregetza bakarrik" kondatzen", kondatzen dutena gertarazten dute. Ez dira zerbaiti buruzko mezu hutsa, bainan bai gertakari bizia.
|
|
2016
|
|
|
Azken unean, balizko jainko bihoztun andere berriak biziari zentzu aditu bat emango ziokeela denek pentsatu zuten, batez ere, aditzen ziren kantari gozoek, baina berak, zinez,
|
ez
zuen jainko izan nahi.
|
|
|
Aspalditik inork
|
ez
zuela Jainkoaren berri izaten, sarraski hura itsuski antolatu zuenetik eta ustez eta lasaitasuna munduan zehar betiko itzuli zela sinetsiz, berriro agertu zen bake hura haustera. Zer axola zitzaion bada dorre bat eraikitzea, bere ohoretan egina baitzen?
|
|
|
Ateismoaren historian Holbach izan zen bigarren mugarria, eta Feuerbach hirugarrena. Azken honek
|
ez
du Jainkoa ukatzen, gizakiaren kimera bat dela frogatzen saiatzen da eta horren analisia egiten du: gizakiak hilkorra, mugatua, finitua dela jakitun, kontrako ezaugarriak dituen izaki bat asmatuko du.
|
|
|
IDA: Berak
|
ez
du Jainkoa baitan sinisterik eta uste du denak bere bezala garela! Sineste gabeak!
|
|
|
Ezein aberek egiten
|
ez
duena Jainkoan sinestea da, gizon emakumearen bakarra zeharo.68 Gaurko ikerlariek (antropologoek, neurologoek, etab.) hori ere gizakiaren eboluzioan nola sortua izan litekeen inbestigatzen dute orain. Darwinek, ez.
|
|
|
Izan ere, jainkoek asmoak baitituzte gizakientzat: gizakiek hau edo hori egin dezagun nahi dute, honela edo horrela bizi gaitezen, hainbat gauza ez dezagun egin, eurek esan eta araututakoaren arabera opariak eta otoitzak opa diezazkiegun, e.a. Gizakiek
|
ez
badute jainkoen borondatea betetzen hauek zigorra bidali diezaiekete Naturaren indarrak baliatuz. Kultura anitzetan aurki ditzakegu jokabide honen adibideak.
|
|
2017
|
|
|
Numquam prius Deus deserit hominem, nisi prius ab homine deseratur. Ez du behin ere Jainkoak uzten gizona, baldin gizonak lehenik uzten
|
ez
badu Jainkoa.
|
|
|
Haiek han bere bekatuez damu eta urriki badute ere, ez dute, ez, damu eta urriki hura behar bezalakoa;
|
ez
dute Jainkoagatik eta ez Jainkoari zor dioten amodioagatik, baina dute iragaten dituzten penengatik.
|
|
|
Linboan dauden haurrek, bataiatu gabe hiltzen direnek
|
ez
dute Jainkoaren begitartea ikusten eta ez ikusiko ere; beti daude, eta egongo dira, zeruko loriatik desterratuak. Eta guztiarekin ere, doktoreen esana da ez dutela haiek penarik izaten eta ez tristurarik errezibitzen, eta ez errezibituko ere.
|
|
|
Bada, ordea, esan daiteke berretzen diola, eta esan ere ongi eta egiazki. Zeren anitz etortzen da konfesatzera bekatu mortalik gabe, eta bekatu mortalik
|
ez
duena Jainkoaren grazian dago.
|
|
|
Oviedok ondorioztatu zuenez,. Jainkoak haiek hiltzen uzteak badu bere arrazoia. Eta zalantzarik
|
ez
dut Jainkoak laster egingo dituela haiekikoak euren bekatuengatik?. Areago, erregeari idatzitako gutun batean, maiak salatu zituen, jokaera homosexualak onartzeagatik:
|
|
|
Jarri ditzatela urkamenditik zintzilik mamiak usteldu eta hezurrak banatu arte! Gizona aizkoraz hiltzea niri hil zidaten bezala, horrek
|
ez
du Jainkoaren barkaziorik ere! Harrapa bitza epaile jauna, eta paga dezatela egin dutena, sufrituz lurrean, eta infemuko suekin hemendik doazenean!
|
|
2018
|
|
|
Dena dela, nik tesi horiek ulertzen ditut ikuspegi honetatik: horren gainetik edo azpitik, nahi den bezala, Euskal Herri bat dagoela, indoeuroparraren aurreko kultura batekin, denboran zehar bizirik iraun duen kultura, eta guk galtzen badugu
|
ez
dugula Jainkoaren barkaziorik. Hori ez gertatzeko, botere politikoa behar da, zentzuz egituratutako botere politikoa, argi eta garbi konfederala baldin bada ere.
|
|
|
Camusen arabera,
|
ez
dugu Jainkoa existitzen dela sinesteko
|
|
|
Baina sultanak
|
ez
zuen jainkoa soilki mintzoz ofendatzen, non eskandaluzko egitateak akonplitzen zituen, haren beraren gainetik munduan edo zeruan ez bailegoen deus indartsuagorik: legearen araura lau emazterekin ezkondurik egonagatik, Dahomey-ko erregearen alaba bat hartua zuen bosgarrentzat; halaber, datil ardoz beteriko zahagiak ekarrarazten zituen oasietatik, eta zeqat az* beste, bere gogara biltzen zituen zenbat nahi zerga.
|
|
2019
|
|
|
Dokumentala ikusita gero, paseatzera irten zirenean, berdin gertatu zitzaion, bat pasatu behar zuen bakoitzean galdera bera etortzen baitzitzaion burura Telmori: zergatik
|
ez
zituen Jainkoak zebrak txuri gorriak egin, zergatik eta zergatik?
|
|
|
Nahiz eta, gerraren eta otoitzaren arteko aurkakotasun honi aurka egiten dion guztia azterketarik gabe geldi ez dadin, hemen egoki litzateke gogoratzea, denboraz hurbil dagoelako, baita hainbat lekukotasun bizi eta hain ospetsu ere badaudelako, egoki litzateke gogoratzea, berriz esango dugu, Ourique ko mirakulu hura, ezin famatuagoa, Kristo Portugaleko erregeari agertu zitzaioneko hura, erregeak oihu egin ziola, armada zoruan belaunikaturik eta negarrez zegoelarik, Fedegabeei, Jauna, fedegabeei eta ez niri, nik sinesten baitut ahalguztidun zarela, baina Kristok ez zuen mairuen aurrean agertu nahi izan, ordu txarrean, bestela, gaur, kronika honetan, borroka ezin ankerrago bat beharrean, azkenik han bizia galdu zuten ehun eta berrogeita hamar mila fedegabe horien konbertsio zoragarria egiaztatu genuke, hura zeruari kontuak eskatzeko moduko arima galera, hura. Hala da, ezin ohi dira zoritxarrak oro saihestu, eta
|
ez
dugu Jainkoaren aurkako bekaturik egiten gure aholku onarekin, baina patuak baditu bere lege irmoak, askotan efektu ustekabeko eta artistikodunak, kasu honetan bezala, Camoens ek profitatzen ahal izan baitzuen oihu sutsua, eta, bere hartan, bi bertso hilezkorretan para. Guztiz egia da naturan ezer ez dela sortzen, eta ezer ez dela galtzen, dena aprobetxatzen dela.
|
|
|
Jainko hitza zuen hizpide, nola euskaran hala Indiako hizkuntza dravidiarretan â" Le mot Dieu en basque et dans les langues dravidiennes" â, eta funtsean bat zetorren Vinson jaunari ordura arte irakurriak nizkion planteamenduekin: euskal mintzairak
|
ez
du Jainkoa, legea edo erregea bezalako ideia abstraktuak adierazteko hitzik; euskaraz zuhaitz motak izendatzeko hamaika izen dagoen bitartean, izen orokorra eta abstraktua beste hizkuntzetatik hartua dago: arbola, kasu honetan latineko arbor hitzetik eratorria:
|
|
|
Erlijioaren ostean geratzen dena? Ematen du familiako inork
|
ez
duela jainkoarengan sinesten, ingurukoek ere ez, exordioari, adibidez, “tonu metafisikoa” ematea barregarria iruditzen zaie... Hileta maisua ez da apaiza, ez da fraidea, Axel bera hileta maisua izatera helduko dela uste du anaiak, lapurretan ari den arren.
|
|
2020
|
|
|
Eta horrela behin edo beste ase bidea ematen zion, baina hain bakanki, non hura lehoi baten ahora babatxoa botatzea bezala ipuinaren efektu komikoa. Hortaz, neskatoa, iruditzen baitzitzaion
|
ez
zuela Jainkoa nahi bezain maiz serbitzen, ez zen gelditzen kexatik.
|
|
|
«Haren jainkoak barka diezaiola egia faltarengatik, sentiberatasun faltarengatik, zorroztasun faltarengatik, ardura faltarengatik. Zorionez, akonfesionala da gure herria; nik ez dut behar inolako jainkoren barkamenik,
|
ez
baitut jainkorik. Etxean, duintasuna eta askatasuna dira ardatzak».
|
|
|
–Bitartean, dantza dezagun! Eta datorren astean telefono madarikatu hau funtzionatzen duen ikusteko, ez ditugu lehendakariak deituko, ez eta zenbaki zuzenik
|
ez
duen jainko bati, Elisabeteren beste ipuin bat entzuteko.
|
|
|
Zer da holako sukarra emaiten duen Eguberri hori? Gutun untzian kausitu paper askori fidatu behar, Eguberri da izenik
|
ez
duen jainko faltsu baten besta handi handia. Izenik ez bainan hor dena haatik, eta nola!
|
|
2021
|
|
|
Gorrotxategirentzat (2015a: 16) Dialco k
|
ez
du jainko izen baskoi itxurarik, eta, segur aski, co eratorketa atzizki hispaniar zeltaren bidez eratua dago. Taxu baskoia ez duela dioenean, menturaz, akabailaz gainera, hasierako zatia zukeen buruan, Mitxelenaren (I957) ondotik gauza ezaguna delako lehen idazkunen aurretik* d>/ aldaketa burututa zegoela, eta dfonosinbolismoetan, maileguetan eta aditzetan besterik ez dagoela euskara historikoan.
|
|
|
Ildo horretan, Prósper en aburuz (2002: 30; 323), badira aitzinetik teonimoaren zuzeneko adierazpenik (deo)
|
ez
duten jainko izenenak, hau da, datibo singularrean deklinatutako epitetoa besterik ez duten adibideak, Zamorako" Mentouiaco" esaterako.
|
|
|
Dialco datiboak co atzizki hispaniar zelta duen adjektibo eratorri(" denominal") itxura du, zehazkiro, espresuki adierazitako teonimorik (substantiborik)
|
ez
duen jainko izen baten epiteto batena. Argi ez dagoena da atzizkia hartu duen izen berezia toponimoa edo antroponimoa den, onartzen bada jainko izenen epitetoen artean badaudela leku nahiz pertsona izenak oinarritzat dituztenak.
|
|
|
Bestelako perpausekin: Badakigu ezen hark entzuten gaituela, zer ere eska bagaitez (Leizarraga); Zeren ere bila baitzabiltza[...] sekulan
|
ez
duzu Jainkoaren borondatea hain seguratuki aurkituko nola[...] (Pouvreau); Gogoan zer bazuen ere, han erran dituenak ez dira gaizki (Hiriart Urruti).
|
|
|
" Dudarik
|
ez
dut Jainkoak barkatuko ziola, zeren, haserrekorra bazen ere, abertzaletasunak bultzatzen baitzituen beti haren arrazoiak. Eltxoen kontrako sareak erabiltzeari dagokionez, maritxuen gauza, lotsagarria eta militar batentzat duintasunik gabea iruditzen zitzaion.
|
|
|
Adam eta Eva bizi ziren Eden izeneko paradisu horretan, baina
|
ez
zuten Jainko Jaunak agindutakoa bete, eta dena ezagutzeko ahalmena ematen zuen zuhaitzetik jan zuten (Hasiera 3). Beraz...
|
|
|
Baina
|
ez
dugu jainko faltsurik Britainia Handian.
|
|
2022
|
|
|
" Trapuz estaliko duzue gure gorputza, aurpegia, begiak, baina ez zarete gure bihotzeraino iritsiko" ozen erran nahi dute. Landays ak laikoak dira,
|
ez
dute Jainkorik gurtzen, era bat lurtarrak, primitiboak, belaun aldiz belaun aldi bilduak; batzuk imajinario popularrean gelditu direnak.
|
|
|
Pantailan sonbreiru beltza jantzita zeraman gizon beltzarana agertu zen. " Haurdun dagoen emakumea hiltzen duenak
|
ez
du Jainkoaren barkamenik" esan zuen amorrurik gabe, eztabaidaezina den zerbait esaten duenaren doinuarekin.
|
|
|
Eta sinesten
|
ez
duen Jainkoari erregutzen dio, otoi, ez dadila izan berak uste duena, berriz.
|
|
|
Zer da gizakia federik gabe? Guk, komunistok,
|
ez
dugu jainko jainkosetan sinesten. Baina fedea geneukan gure idealetan.
|
|
|
halako tragedia batez jarduteko. Nonbait, isiltasun erlijioso baten antzeko auraz sakralizatu behar genuke tragedia eta ukiezin bihurtu (Auschwitzek aski
|
ez
balu bezala Jainkoaren isiltasun siderala).
|