Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 24

2008
‎Esan bezala, fenomeno fonetikoek eta gramatikalek berez dute balio orokorgarria sistemaren baitan, eta era bereko unitateei aplikagarriak izan ohi dira bakoitza berari dagokion mailan. Hitzek, berriz, ez dute horrelako balio orokorgarririk, hitz bakoitza bera baita eta, bere familiakoekin izan ezik, lotura gutxi dute beste hitzekin. Nork uka lezake, hala eta guztiz ere, hizkera batean lexikoa hagitz adierazgarria gertatzen dela?
‎(9) an absolutuarekin eta (10) ean instrumentalarekin. (8) an ez dugu horrelako zalantzarik nominalizazioa dugulako, baina testua astunagoa da.
2010
‎Egoera hartan, Jose Ramon Rekalde Hezkuntza sailburuak (PSE PSOE) jakin bazekien Euskal Eskola Publikoaren Legea ez zela onartuko amaitzear zegoen legealdia bukatu baino lehen. Ez zegoen horretarako denborarik, EAJk ez zuen horrelakorik nahi, eta PSE PSOEk berak ere ez zuen 1987ko akordioa betetzeko asmorik, 1988ko hastapenetatik agerian utzi zuen bezala.
2016
‎Hemen ez dugu apaizik, jendearen zaindari medikua dugu, honek huts handia egiten du eta ongizatea hankaz gora ematen du egia ez baitu bilatzen. Apaizak Larzabalen antzerkietan ez du horrelako tokirik izaten, apaizak egia bilatzen du, jendeaz arduratzen da, baina egiari jarraikiz. Medikuak ahulezia gehiago erakusten du, jendearen zaintzeko mugak erakutsiz, beste gaitasun morala beharrezkoa dela herrien zaintzeko.
‎Mayi sartu da eta nagusiak semearekiko harremanaren berri eskatzen dio baina neskatxa gazteak ez du horrelakorik onartzen eta jarrera tinkoa erakusten die bere bizi pribatuari buruz nagusien mespretxuren aitzinean oldartuz:
‎Bat Kontrabaxua non hurbiltasun aski eta berak deitzen duen humanismo aski dagoen mugaren bi aldeetan ulertua izateko. In Fragantik, aldiz, ez zuen horrelakorik proposatzen, kultura erreferentziak sobera nagusitzen baitziren. Askotan gertatzen dena Iparraldeko taldeak Hegoaldera joaten direlarik, publikorik lortzen ez dutelarik.
‎XVIII. mendea, Hegoaldeko antzerkigintzarentzat, berpizte garaia izan zen. Lapurdin, Nafarroa Beherean, ez genuen horrelakorik, bederen ez dugu maila bereko aztarnarik. Gertatu zena, historiari lotu eremua dugu.
‎Baina paraleloa eta konparazioa egin zukeen eta Euskal Herriaren egoerari garai hartan kolonialismoaren kontrako diskurtsoek erraten zutena ulertu. Hain zuzen, bazekielako euskaldunak deituak zirela Aljeriako gerlan parte hartzeko, pentsa daiteke ez zukeela horrelako gaietan sartu nahi, ez zela debate horietan sartu beharrik. Hemengo nazioari buruzko, edo aldeko kontzientziaren piztea inportanteagoa zukeelako:
2019
‎Azkuek euskararen batasuna, gipuzkera osotua? zeritzonaren bidez gauzatzeko asmoarekin jarraitzen zuen, baina hura ezagutarazteko eta bultzatzeko batzarrak akademiatik kanpo egin zituen, erakundea ez zuelako horrelako egitasmo bati lukeen babes soziala emateko bezain indartuta ikusten.
2021
‎tokiko hizkuntzan idatzitako liburu andana bat izan behar da, mendez mende eginak, baita ere gai guziez ari den sorkuntza. Ezaugarri horietan oinarrituz erakutsi zuen euskaldunek ez zutela horrelakorik. Historiografia kontuetan gelditzeko, ikusi behar da zein diren kapitulu hortan hobetsi zituen ardatzak.
‎Jaramonik ez dit egingo eta, bihotza erdibituko zait (J. Altuna); Zulatu zaigu txalupa eta, laster hondatuko da (Etxeita); b) menderagailuak, bestalde, ez dira bateragarriak adizki alokutiboekin(* etorri baduk,* eseri dunala); eta enklitikoak ez du horrelako debekurik (etorri duk-eta, eseri dun-eta). Baditu, ordea, bestalde, juntagailuek ez dituzten ezaugarri batzuk:
‎Adibideetan azpimarratu ditugu eta juntagailua eta elako atzizki menderatzailea. Beste bi adibideetan, ez dugu horrelakorik: alboratze hutsez sortu da perpaus elkartua bietan ere.
‎Hortaz, batzuetan nolabaiteko izenordain gisa ere agertzen da. Baina ez dugu horrelakorik ekialdeko euskalkietan erabiltzen duten bakoitza ren baliokidearekin, batbedera rekin alegia (§ 13.11). Hau beti izenordaina dugu eta beti singularrean doa:
‎aurten, hemen, han, herenegun, non, nonbait, inon... Beste batzuetan, berriz, klase bereko adberbioak izan arren, ez dute horrelako markarik: atzo, beti, gaur, gero, hor, inoiz, noiz...
‎Beraz, kokaguneaz ariko ginateke orain ere: Zer urtetan etorri zinen Euskal Herrira?; Gaztetan ez duzu horrelakorik pentsatzen; Bazkalondoan aztertuko dugu egoera; Hiruretan deitu zidan... Denbora une edo tarte bat adieraz dezake inesiboak, une jakin bat.
‎Nolanahi ere, ikusiko dugu omen ek eta ote k badutela adizki jokatuaren eskuinean agertzeko aukera; are gehiago, adizkia isilpean utzita agertzekoa ere. Bide k, ei k eta ahal ek ez dute horrelako jokabiderik.
‎Subjektuak, berriz, ‘egilea’ paper tematikoa (ikus § 23.3) hartzen du. Egin arinak ez du horrelako ezaugarririk; ezin dio subjektuari paper tematiko jakin bat esleitu. Izenak eta aditzak osatzen duen lokuzioak du eginkizun hori.
‎Hizketa ekintza adierazten duten lokuzioek ere onartzen dituzte adierazpen perpaus osagarriak: Berriz ez dudala horrelakorik egingo hitzeman nion; Eztiarazteko, hitzeman diote orori pagaren emendatzea (Hiriart Urruti); Maisuak mehatxu egiten zion eskolatik botako zuela (P. Lizarralde).
‎Baina, partitiboa hartu ahal izatea, ordena aldatzea eta abar goraxeago aipatu dugun inkorporazio bidezko azalpenaren kontra doa. Izena aditzean erantsia balego, ez luke horrelako" askatasunik" izango. Beraz, aditz esapide hauetako gehienak ezin dira inkorporazio bidez azaldu (Martinez 2015; Oyharçabal 2006a).
‎Bereiztekoak dira, halaber, (e) lako izenlagun osagarriak eta forma bereko erlatibo subjektiboak (§ 31.4.3.12). Osagarria konplementazio erlazioan dago gobernatzen duen izenarekin; erlatiboak, aldiz, ez du horrelako erlaziorik eta, beraz, hemen ikusi ditugun izen gobernatzaileez bestelakoak ere izan ditzake ardatz: Etsairik ez duelako gizona ez da gizon (erlatibozkoa), ‘etsairik ez duela dioen gizona’ edo horren antzeko zerbait adierazten duena.
‎37.2.2b Predikatuaz kanpoko konplementu ere izan daitezke perpaus hauek zenbaitetan, hau da, perpaus osoaren modifikatzaile. Helburuzko perpausak ez du horrelakoetan predikatuak esaten duenaren xedea azaltzen, esatearena berarena baizik: Don Kijotek, egia esateko, gauza harrigarri asko egin zituen.
‎29.4.2 Mendeko perpauseko adizkiaren flexio marka kontuan hartuaz, perpaus jokatuak eta jokatugabeak bereiziko ditugu. Lehen motakoek aditz ‘osoa’ izango dute, pertsona komunztadura eta denbora markak dituena (datorren astean oporrak hartuko ditudala erabaki dut; etxera iristen denean zapatak kendu eta txapinak janzteko ohitura du); bigarren motakoek ez dute horrelako markarik erakutsiko (datorren astean oporrak hartzea erabaki du; etxera iristean zapatak kendu eta txapinak janzteko ohitura du).
‎Liburutegira joango naizela agindu diot; Liburutegira joatea gustatzen zait. Gorago eman ditugu adibide gehiago (§ 30.1.2.1a) eta hor argi ikusten da perpaus jokatuetako aditzek agerian dituztela subjektu objektuen pertsona eta numeroarekiko komunztadura adierazten duten indizeak; jokatugabeetan, aldiz, aditzak ez du horrelako indizerik. Denborazko kategoriak ere falta dira perpaus jokatugabeetako aditzetan:
‎Perpaus jokatu subjuntiboek pertsona, numero eta denbora indizeak bai, baina aspektu markarik ez dute aditzean. Perpaus jokatugabeek ez dute horrelako indizerik aditzean. Kontu batean bat datoz perpaus subjuntiboak eta jokatugabeak:
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia