|
2000
|
|
|
Aipaturiko gertakariok gorabehera, Trentoko Kontzilioaren eraginez, dotrinak herriaren hizkuntzan jartzea gomendatzen zen, eta Iruñeko Apezpikutegiaren bisitetatik ikus dezakegunez, gaztelerarik ulertzen
|
ez
zuten herrietan euskaraz egitea gomendatzen zen. Hala dakar José Goñi Gaztambidek Historia de los Obispos de Pamplona (1985) deritzan obraren IV. liburukiko 390 orrialdean.
|
|
2004
|
|
|
Aldi berean, egungo egoera tamalgarriaren aurrean euskaldun gehien gehienek erakusten duten jokamoldearen zabarra gogor salatu nahi du. Bere buruaren egoera soziolinguistikoaz kontzientziarik
|
ez
duen herritzat aurkezten digu Euskal Herria, eta, egia esan, ez nuke esango batere oker dabilenik ezten hori sartzerakoan. Izan, eztenaren minik sentitzen ez duen herria da gurea gehien batean, euskaltasunaren izaeratik oso gutxi duelako seguru aski.
|
|
|
Bistakoa denez, ezta burutik pasa ere. sortzen dituena, burujabetzarik
|
ez
duten herrietako idazlearen komeria tristea izaten da definizioaren inguruko manipulazioan. Nazio estatuaren ideologia totalitarioak zuritutako estrategia diskurtsiboa izaten da hori.
|
|
|
Hizkuntzak ez dira ahultzen edo gotortzen beren moldea edo barne egiturarengatik, politikazko askatasun ala menpetasunarengatik baizik. Askatasunik
|
ez
duten herriak beren hizkuntza galtzen dute, eta politikaz menperatu dituzten erresumen hizkuntza hartzen. Filipinetan tagaloa galdu zen hasieran; orain española; eta gero, agian, anglesa tagaloa piztutzearekin.
|
|
2007
|
|
|
Arima izan, benetan, indar kreatzailea?, kulturarena bakarrik da, eta herriak kulturaren produktuak dira941, berak eratzen ditu herrien, arrazen, hizkuntzen, nazioen arimak942 Kultura arabiar edo magikoaren historian herri diferente pila batek dihardu, baina egiaz diharduena kulturaren arima da, herri haien guztien arimak bere momentuaren arabera taxutzen dituela:
|
ez
dute herri arabiarrek kultura arabiarra sortu, baizik eta kultura magikoak sortu ditu herri arabiarrak943 Kultura antzinatarraren arima da, bere garapideko fase batean herri grekoaren arima zolia taxutu duena, eta beste fase batean herri erromatarraren arimagabezia, izpiritu hilotza. Ziklo antzinatarreko herri erromatarra, prusiarra da Spengler entzat kultura mendebaldarraren azken fase honetan, gainbeheraren kontsumatzailea.
|
|
|
No se desarrolla más que aquello a lo que la época, el clima, la necesidad, el mundo, el destino, dan lugar; lo otro queda descartado; las inclinaciones o aptitudes latentes en el corazón nunca pueden convertirse en habilidades prácticas. La nación puede poseer, pues, las más sublimes virtudes, por un lado, mientras, por el otro, tiene deficiencias y excepciones, ofrece contradicciones e incertidumbres que producen asombro? 389 Hau Herder-ek
|
ez
du herri gogoaren efemeroaren zentzuan idazten, baizik haren mugatutasun eta partzialtasunarenean, baina erorkortasunaren esplikazio bezala ere irakur liteke390 Gizaki edo herri betegingabeak, mugatuak, partzialki garatuak, periodo baten baldintzek tankeratuak, horregatixe kontraesanez, bertute altuz eta bizio makurrez kolkobeteak, bere baitan darama bere hondamendiaren zio posible bat.... –La misma máquina que hizo posible tan considerables vicios fue la que elevó las virtudes a tal altura, la que extendió de tal forma su radio de influencia.
|
|
2008
|
|
|
Nazioen arteko, dependentzia/ independentzia? baldin bada gogoeta gaia, estatus bertsuko nazioez mintzatu genuke, eta ez, demagun, alde batetik nazio beregainak eta bestetik autonomia estatusa besterik
|
ez
duten herriei buruz. Baldintza horietan dauden herri identitateak ez baitira kategoria bereko nazio estatusak.
|
|
2009
|
|
|
Zentsura aipatzen denean, ez da pentsatzen zenbat autozentsura ekartzen duen ondorio). Hil nahi
|
ez
duen herri baten negarra eta garrasi jendaurrekoa bihurtu da Gandiaga orain. Poesia hau salaketa da, borroka da, ez kontenplazioa.
|
|
|
Baina osaba Beñardorena bai, Domingok bazekien haren berri; Gabinoren bidez jakin zuen, inpentsan; Gabinok bazuen, izan ere, aitaren herrian, lagun min bat: Luziano, xirulak kanaberaz egiteko sekulako abilezia zuena; Gabinok bost sei urte izango zituen, noiz eta, udako egun batean, Luzianoren etxean sartu baitzen, Reginak seme alabei argi eta garbi esana zien arren
|
ez
zuela herriko lagunen etxera sartzerik nahi; eta nola Luzianoren ama berri ipurdi bat baitzen, halako batean galdetu zion, ez bat eta ez bi:
|
|
|
Baina osaba Beñardorena bai, Domingok bazekien haren berri; Gabinoren bidez jakin zuen, inpentsan; Gabinok bazuen, izan ere, aitaren herrian, lagun min bat: Luziano, xirulak kanaberaz egiteko sekulako abilezia zuena; Gabinok bost sei urte izango zituen, noiz eta, udako egun batean, Luzianoren etxean sartu baitzen, Reginak seme alabei argi eta garbi esana zien arren
|
ez
zuela herriko lagunen etxera sartzerik nahi; eta nola Luzianoren ama berri ipurdi bat baitzen, halako batean galdetu zion, ez bat eta ez bi:
|
|
2011
|
|
|
Bederatzi: Soziologia eta historia propioan bere burua ezagutzen
|
ez
duen herri batek nekez lor dezake besteen errespetua. Ez du lortuko nazio handien aldetik, eta gutxiago bera bezain ahulak direnen partetik.
|
|
|
J. P. Taylor eta Sir Lewis Namier historialari ingelesek nazional-sozialismoa eta Holokaustoa, tribu germaniarrekin abiatu eta historia aleman guztiaren kulminaziotzat esplikatzen zuten. Thomas Mann eta emigrazioko hainbat autore alemanek ere, emigratu
|
ez
zuen herri aleman osoa nola errudun izan zen argudiatzen zuten. Aitzitik, Elizak, Alemaniako intelektualak (Jaspers) eta historialariak, ikuspegi horren aurka jaiki dira.
|
|
|
Azken hamar urteetan hizkuntzarekiko kontzientzia eta jarrera aldaketa izugarria gertatu da. Hizkuntzarik ez baduzu,
|
ez
duzu herririk. Jende askok bere nortasuna, bere ondarearen zati dela sentitzen du?.
|
|
|
–Ahozko kultura besterik
|
ez
duten herriak daude munduan, agrafoak, idazkeraren inolako premiarik gabeak, eta herri horientzat inposizio eta akulturatze zentzua izango luke alfabetatu beharrak. (?) Idazkera, Amazoniako ianomamientzat guztiz arrotza izateaz gain, distortsio eragile da, oihaneko bidegurutzeetan semaforoak ipintzea bezalatsu?.
|
|
2012
|
|
|
J. P. Taylor eta Sir Lewis Namier historialari ingelesek nazional-sozialismoa eta Holokaustoa, tribu germaniarrekin abiatu eta historia aleman guztiaren kulminaziotzat esplikatzen zuten. Thomas Mann eta emigrazioko hainbat autore alemanek ere, emigratu
|
ez
zuen herri aleman osoa nola errudun izan zen argudiatzen zuten. Aitzitik, Elizak, Alemaniako intelektualak (Jaspers) eta historialariak ikuspegi horren aurka jaiki dira.
|
|
|
Lanpostu ofizialetarako jendea aukeratzerakoan, trebetasun handiak baino ohitura onak gehiago hartzen dituzte kontuan; zeren eta, gobernua beharrezkoa izanik gizateriarentzat, giza adimenaren gaitasun arrunta edozein gizarte mailari dagokiola uste dute haiek, eta Probidentziak sekula
|
ez
duela herri arazoen administrazioa misterio bihurtzeko asmorik izan, aparteko argitasuna duten pertsona gutxi batzuek bakarrik ulertzeko, hauetariko hiru nekez jaiotzen baitira mende batean. Aitzitik, egia, zuzentasuna, neurritasuna eta horrelakoak edozein gizakirengan egon daitezkeela pentsatzen dute; eta bertute hauen praktikak, eskarmentu eta borondate onarekin batera, edozein gizaki gaituko lukeela bere herniaren zerbitzurako, ikasketak eskatzen dituzten postuetan izan ezik.
|
|
2013
|
|
|
Apenas hamabi etxe, eliza, eta kanpina besterik
|
ez
dituen herrian, bertako seme bat hilda agertu eta beste hiru bizilagun krimen horregatik zigortu izanak kolpe latza suposatu zuen dudarik gabe.
|
|
2014
|
|
|
Batez ere berak, gehitu zuen. Gainera, ez zela ondo konpontzen gurasoekin, eta
|
ez
zuela herrira itzultzeko asmorik, bisitan ez bazen.
|
|
|
Eh bien! Le peuple va là chercher sa gloire? 1643 Burutaera honetan, nazioa aldez aurretik dago eta nazioak gizandi eta egitandi nazionalak erakusten ditu; eta herriak egiten duena da horiei atxiki, eta horiekiko atxikimendu bitartez nazioari eta nazioaren aintzari atxiki (nazioa egin
|
ez
du herriaren nahiak edo egiten). Sorbonako diskurtsoan eskema hori pitin bat eraberritzen da, baina ez da inola ere abandonatzen?
|
|
2015
|
|
|
gerra justurik ez dago. Batetik, gerra guztietan zerikusirik
|
ez
duen herri xumea delako sufritzen duena. Bestetik, gerrak gizon emakumeak eta bereziki gerrarako prestatzen direnak berak piztia egiten dituelako.
|
|
|
Iraungo badu, nazionalismoak historiadun herria ordezkatzen duela erakutsi behar du; hau da, orainaldia kate luze baten katemaila baizik ez dela eta, hortaz, aurreko eta ondokoekiko loturaz, unitate berezia den herri horren alde jo behar duela erakutsi gura zaio herritarrari. A. D. Smithek erabateko garrantzia ematen dio puntu horri, halako moldez non, bere ustez, etno historiarik (berak dioen bezala)
|
ez
duen herrian, nazionalismoak aukera gutxiago baitauka aurrera egiteko. Halakoetan, iragan loriatsuak sortu behar izaten dira (1997 b:
|
|
|
Hitz bitan laburtzeko, sentimendua falta duela esango nuke, eta hori beharrezkoa da nazionalismoan, horregatik esan dugu, teorian ukatu arren, praktikan sentimendua bilatzen duten lotura etnikokulturalak erabiltzen direla. A. D. Smithek dioenez, etnohistoriarik
|
ez
duen herriak, sortu egin behar du, iraungo badu; bestela, nazio lokarriak sendotzeko baliabide barik geratuko da eta (1997 b: 52).
|
|
|
Eta heriotzaren presentziari erreparatzeko ez zuen halako laguntzarik behar. Aspaldi esana zuen laster egiten
|
ez
bazuten herriko etxea beranduegi izan zitekeela beretzat, aurrera baitoaz urteak, eta jadanik ez bainaiz hain gaztea.
|
|
2016
|
|
|
...duenetan ere, zentzuz eta neurriz erabili beharra dago norberak bereganatu duen ondasuna, etekin bat aterako bazaio; baina, nola ondasuna lortzeko zein erabili ahal izateko aukerek miragarriro jarraitzen baitiote beste bide bati, uste dut gizon batek zuhurtziaz jokatuko lukeela, baldin eta bere burua gobernatu balu jakinduria edo hobekuntza arrotzik gabe pozik bizi izateko, batik bat bion beharrik
|
ez
duen herri batean bizi bada; eta, egia esateko, maiz atsekabe handiak hartu izan ditut eta denbora asko galdu, noiz eta ohartu bainaiz zenbat pauso alferrikako eman izan dituen bidaiari ikusminak ikusgaiak ikusi eta aurkikuntzei so egitearren; horiek guztiak, Santxo Panzak On Kixoteri esan zion bezala, etxean bertan ikus zitezkeen zapatak urratu beharrik gabe. Hain argitasun handiko garaia dugu hau, ezen Europan nekez aurkitzen baita herririk edo txokorik, bere errainuak besteenekin gurutzatu eta aldatzen ez dituenik.
|
|
|
Komisarietan hildako bi aberkideen kasoan ikusi den bezala, gure bakardade politiko horri, euskal gizartearen, anestesia? erantsi behar zaio(...) bi hildakoen eskandalo historiko horrek,
|
ez
du herrian (aparato politikoetatik ez genuen deusik espero; eta pozgarri izan zaigu EAren jokabide parlamentarioa, basamortu betean) erantzun harrigarriegirik lortu. –Pakto, koen kanpaña lotsagalduaren ondorioz, jende gehiegik eutsi dio lanari;, violento, ei jokoa ez egitekotan(...) Baina herri honetan orain dela urte batzu gertatzen ari den eskandalo eta traizio ilara azkengabean, besterik espero zitekeen komisarian gizaseme bat eta emakume baten heriotza asaldagarrien ondoren?
|
|
2017
|
|
|
ez badaukagu lurralde gisa markatutako eremurik, ez daukagu populaziorik. Populaziorik gabe ez daukagu herririk, eta, herririk gabe
|
ez
dugu herri burujabetzarik. Hortaz, herri burujabetzak edo autogobernuak lurraldea behar du, ezin baita autogobernurako gaitasun politiko indibidual eta kolektiborik eduki materialki markatutako eremu politiko zehatzik gabe, baina gaur egun ezin da funtzionala den eremu politiko materialik izan eremu horrek ez baditu instituzio eskudun eta lotesleak, eta instituzio publiko lotesle orok lurraldeturik baino ezin du existitu eta funtzionatu.
|
|
|
hitza eufemismo bat da. Egitura global publiko horiek
|
ez
baditu herriak aukeratzen, eta egitura horiek ez badira erantzule herriaren aurrean, bada, orduan, demokraziaren pribatizazioa edo des demokratizazioa adierazten duen beste kontzeptu bat da desnazionalizazioa, eta ez besterik.
|
|
|
Ez badaukagu lurralde gisa markatutako eremurik, ez daukagu populaziorik. Populaziorik gabe ez daukagu herririk, eta herririk gabe
|
ez
dugu herri soberaniarik edo burujabetzarik. Hortaz, herri burujabetzak edo autogobernuak lurraldea behar du, ezin baita autogobernurako gaitasun politiko indibidual eta kolektiborik eduki materialki markatutako eremu politiko zehatzik gabe, baina gaur egun ezin da funtzionala den eremu politiko materialik izan eremu horrek ez baditu instituzio eskudun eta lotesleak, eta instituzio publiko lotesle orok lurraldeturik baino ezin du existitu eta funtzionatu.
|
|
|
nahiz eta kapitala mugikorra izan, enplegua eta ongizatearen ekoizpena, biak dira oraindik ere erlatiboki estatikoak, eta nazioan daude kokatuta, lurralde nazionalaren barruan, nazioa baita demokratizatu den lurraldea (ez aski hala ere). Ekonomia globalak
|
ez
du herria ez lurraldea gobernatzen, haiek txikitu, esplotatu edo horietan inbertitu egiten du, baina ez ditu gobernatzen. Erakunde publikoek gobernatzen dute lurraldea, eta orotariko neurri nazionalak txertatzen, ez soilik neurri ekonomikoak ezpada hezkuntza, osasun, eta segurtasun neurriak ere (adibidez, makina zaharrak eguneratzen dituzte, edo ospitaleak berritzen), hartara, lurralde horretan bizi diren hiritarren bizi mailari eusteko.
|
|
|
Demokraziaren pribatizazioa izenburuak oximoron bat eman dezake; izan ere, demokraziaren bitartez esparru publikoa zabaltzen da, eta pribatizazioak, berriz, kontrako norabidean jotzen du, eta esku pribatuetan (ez direnak hautatu, ez direnak arduradun eta
|
ez
dutenak herriaren zilegitasunik) jartzen ditu eskubideak, erabakiak hartzeko ahalmena eta instituzio publikoak, bai eta ondasun kolektiboa, jakintza, osasungintza, hezkuntza, baliabide naturalak eta autoritate politikoak ere. Hori izango da liburuaren bigarren arretagunea:
|
|
|
Dioenez,, nazioak autokontzientzia politikoa duten herriak2 lirateke;, etnia? terminoa, aldiz, (zehaztutako lurraldea) oraindik (edo jada) autokontzientziarik
|
ez
duten herrientzat gordeko litzateke? 3 Guk ere, terminologiaren alde honetan,, nazioa, darabilgu, herriaren?
|
|
|
Uztak hori alde batera, esan nion?. Kontua zera duk,
|
ez
duala herriarenak diren gauzekin hau jotzeko eskubiderik. Egin ezak kontu ohola hausten duala, orduan zer?
|
|
|
Goizeko zazpi t, erdietan zetorren neskamea, eta afaria prest utzi arte neurekin nuen. Pancorbok, ordea,
|
ez
zuen herri hartan beste aterperik, nire lehengusinaren jauregia baino. Bidezko zen, eta horrelaxe jakinerazi nion, behin jabea hil ondoren berak ere alde egin behar zuela.
|
|
2018
|
|
|
Eurek ere, geuk legez,
|
ez
zuten herrian gertatzen ari zenaren berri, eta Etxebarrira iritsi zirenean jakin zuten lantegiko beharginak azaroaren amaieratik zeudela greban, hiru hilabete baino gehiago. Inguruko fabriketako langileek emandakoarekin osatutako erresistentzia kutxari esker lortu omen zuten lanuzteari hain luzaro eustea.
|
|
|
Besteak beste, lehendik zetorren joera bat nabarmen geratu da: ezker abertzalea joko politikoan sartu da bete betean, eta erabat utzi
|
ez
duen arren herri mailako lana, gatazka armatuaren hondarrak kudeatzeko behar duelako batez ere, joko arauak onartzeak joko arauak errespetatu eta errespetarazi behar izatera eraman du, sistema ezbaian jarriko duen indar politiko sendorik gabe utziz gizartea. Badira noski, zorionez, alderdien baitatik aparte lanean ari diren jendeak eta taldeak, baina orain ez dago ihesbiderik, ez dago alternatibarik, ez dago iraultza baten ilusio faltsurik ere.
|
|
2019
|
|
|
bila. Baina iraultza
|
ez
zuen herriak gidatu, eta fruituak ez zituen herriak jaso. Emakume burgesei dagokienez, batzuk sutsuki batu zitzaizkion askatasunaren kausari:
|
|
2020
|
|
|
Ezin dugu mundu paralelo bat eraiki, eta geureari bakarrik so egin. Horrela eginez gero,
|
ez
dugu herri gogo indartsua egituratuko.
|
|
|
Teresak
|
ez
zuen herriaren aditzerik; edonola ere, handik denbora batera baino ez zen ohartu ustekabekoaren zoriaz. Udaberrirako lorategia prestatzen ari zela, belar txarrak atera eta lurra iraultzen ari zen bitartean, konturatu zen erretratu berdina Luisaren etxean ikusia zuela.
|
|
2021
|
|
|
Espainiako kritikak ez du ulertu komedia bat dela, ez du ulertu Espainia desitxuratu nahi duten botereen eta literaturaren kritika bat dela, ez du ulertu" Mantxako" lurraldean dagoen herriaren izena ezkutatzen duenean Cervantesek
|
ez
duela herririk buruan eta Mantxa horrekin orbana seinalatu nahi duela, ez du ulertu narratzailearen intentzioak seinalatzen dituela" de cuyo nombre no quiero acordarme" horrekin, eta ulertu ez duen guztiarekin arrazoia eman dio Cervantesi. Literatura dementzial batek erotutako herriak ezin duela errealitatea ikusi idatzi zuen, eta Kixoteren liburutegian salbatu zituen liburuak erre nahi dituen ero kuadrilla batek arrazoia eman dio, laurehun urte geroago.
|
|
2023
|
|
|
Ostatuan, pareko mahaian, askotan topatzen nuen Miguel, eta arratsalde batean hari hasi nintzaion hizketan, hark ere
|
ez
zuelako herrikoa ematen; herrikoa izatekotan, adinez, La Plazan egotea egokitzen zitzaiola zirudielako; bazuelako lekuz kanpo kokatzen zuen zeraren bat.
|
|
|
Gurasoak tematu arren,
|
ez
zuen herrian geratu nahi izan; lasaiago egonen zen bere etxean. Ostiralean bertan Anjeri deitu eta foruzainen polizia etxera laguntzeko eskatu zion, Tuterara.
|