|
2000
|
|
|
[Urrezko abarra, I bol., 237 orr.13 Jakina, herriak ez du benetan sinesten subiranoak halako botereak dituenik; subiranoak soberan daki
|
ez
duela halakorik, eta baldin eta ez badaki, ergela edo eroa da. Baina, jakina, bere boterearen ideia moldatuta dago, —herriaren eta subiranoaren— esperientziarekin bat etortzeko moduan.
|
|
2003
|
|
|
Erregela horren ekitatea naturala bezain agerikoa da: naturak agintzen du gurasoen ondasunak seme alabentzat direla, eta proposatutako kasuan uler daiteke seme edo alabarik izan gabe dohaintza egin duenak,
|
ez
lukeela halakorik egingo seme edo alabaren bat zuela edo izango zuela jakinez gero; horrek isilbidezko baldintzaren ondorea sortzen du dohaintzan: dohaintzak indarrean iraungo du, seme edo alabarik ez dagoen bitartean bakarrik.
|
|
|
Bizitza osoan zehar, printzeei zor zaiena eman behar zaiela irakatsi zuen, eta berak ere zor ez zuen tributua ordaindu zuen, tributu hori zerekin ordaindu izateko, mirari bat eginez. Heriotza unean, denbora botereaz bidegabe abusatu zuenari esan zion, horrek
|
ez
zuela halako botererik izango, Jainkoak eman izan ez balio, eta aldi berean erakutsi zion, zer nolako desberdintasuna zegoen beraren espiritu erregetzaren eta printzeen denbora agintearen artean.
|
|
|
Inor ez dago, kasurako, bere burua zein lagun hurkoarena hiltzea edo horri lapurrik egitea zilegi ez dela ezagutu eta sentitzen ez duenik, ezta ere egia horiez jabetuago dagoena, geometria teorema argienaz baino. Horiek horrela, nabari bada ere lapurketa eta giza hilketa legez kanpoko direla,
|
ez
dute halako ziurtasun maila bera, horiek zein printzipiotatik etorri eta printzipio horien adinakoa. Printzipio horietan egundo ere ez da salbuespen edo ezespenik; printzipioetatik datozen erregeletan, ordea, salbuespenak gerta daitezke, kasu batzuetan bederen.
|
|
2005
|
|
|
36 Esan bezala, hori guztia azaltzea nire ustez garrantzi handikoa da, inork ere
|
ez
duelako halakorik egin aurretiaz; edo, behintzat, norbaitek egin badu, modu osagabean egin du. Antzinako filosofoen artean inork ere ez zuen hori egin, ezta greziarrek ere, Aristotelesek Gerra zuzenbidea izeneko liburua idatzi zuen arren.
|
|
2010
|
|
|
Borondate hori, ordea, ez da beharrezkoa, ezta nahikoa ere: esaterako, Jainkoak Abrahami agindu zion semea sakrifikatzeko, baina
|
ez
zuen halakorik nahi; edota, alderantziz, goikoak bere mendekoak zerbait egitea nahi izan arren, ez badu hori agintzen, ez dago ezer egiteko betebeharrik. Horrexegatik, teologoek diote ez dugula zertan bete Jainkoaren borondatea, ezta borondate eragingarria ere, berori betearazteko agindua ez bada ematen beren beregi.
|
|
|
Horren ondorioz, legearen beharrizana, izatekotan, izaki arrazoidun edo adimendunaren beharrizanaren bestekoa izan daiteke, ez, ordea, handiagoa. Nolanahi den ere, izaki arrazoidunak ez du izateko beharrizan erabatekorik; eta, beraz, legeak ere
|
ez
du halako beharrizanik.
|
|
|
20 Azkenik, lege positibo horren barruan bereiz daitezke lege zibila eta Elizaren legea. Filosofoek
|
ez
zuten halako bereizketarik egin, ez zirelako jabetu naturaz gaindiko helburuaren eta ahal bereziaren izateaz. Hori dela eta, haientzat berberak dira giza legea eta lege zibila; azken horri San Agustinek aldi baterako lege deitzen dio.
|
|
|
Azkenik, lege positibo horren barruan bereiz daitezke lege zibila eta Elizaren legea. Filosofoek
|
ez
zuten halako bereizketarik egin, ez zirelako jabetu naturaz gaindiko helburuaren eta ahal bereziaren izateaz. Hori dela eta, haientzat berberak dira giza legea eta lege zibila; azken horri San Agustinek aldi baterako lege deitzen dio.
|
|
2011
|
|
|
Parkeko neskaren irudiak jarri zuen abian Txillardegiren irudimena Leturiaren egunkari ezkutua izango zen nobelaren idazketara bidean. Baina parkeko lipar labur horrek
|
ez
zuen halako fruiturik emango Txillardegik ordurako zuen formazio filosofiko eta literarioa izan ez baldin balu. Ikasketaz ingeniaria izan arren, formazio humanistiko handia zuen, bere kabuz jorratua.
|
|
|
Baina
|
ez
du halakorik esaten, hurbiltzen zaizkion arrainak ez izutzeko. Itsasoak hitzak oro eramaten ditu berarekin, eta gorputz guztiak ekartzen.
|
|
2014
|
|
|
Wotan eta Alberich aitatasunez ‘beteta’ daude; Wotanek bere lantza darama eta bere lantzan legeak, eta txano bat darama erdi estalita joateko; Alberich nagusi gorrotagarri bat da, baina nagusi bat da eta bideetan zehar doa lege bihurtzen diren madarikazioak botatzen. Siegmundek
|
ez
du halako ezer, maitale bat da eta anaia bat, matxinadari eta maitasunari abesten dio, desesperantza eta pasio keinuak soilik obratzen ditu: seme bat da, ez du aita izateko denborarik izango.
|
|
2016
|
|
|
Horrekin ere zenbait kasu esplikaziorik gabe uzten da, ordea. ...eritzonari erronka jotzen diona erabateko altruismo desinteresatuaren etsenpluak dira, inorengatik edo ideia batengatik bizia ematerainokoa norberetzat onurarik batere gabe (aberriarengatik edo komunismoarengatik, adibidez; hil osteko sari espiritualak itxaron ditzaketen fededunak ez aipatzeko, Afrikara gaixoak artatzera dihoan monja, esaterako nahiz eta ‘egoismo’ hori biologo estriktoak
|
ez
lukeen halakotzat aipatu ere egin behar, bailuke jo abantaila edo fitness biologikoaren erakotzat), Darwinen beraren aitorpenean" by far the most serious special difficulty which my theory has encountered" (Espezieen jatorria, VIII. kap.; berak inurrietan eta erleetan pentsatzen zuen).
|