|
2000
|
|
|
Baina, erran bezala, ez guztiz. Izan ere, bekaitzak eragin lehen dezepzionearen ondotik, sosegatzen nintzen, behatzen nion aitak egin presentari, eta ohartzen nintzen ezen hobe zela etxe hartan bigarren izaitea hirugarrena baino, nola baitziren gure etxeko morroi neskame ezkonduen haurrak, haietarik nehork ere
|
ez
baitzuen halako jostailurik, guztiak ere hutsaren hurrengo; eta jostailua eskuan hartu, eta haur haienganat joaiten nintzen, ni haiekin nahastea amak laket ez bazuen ere, ikusterat nola zabaltzen zitzaizkien begiak, ez dakit inbidiaz edo harriduraz, eta sentitzerat nola haiek zabaldu begiek ditxaren hegiak zabaltzen zizkidaten niri.
|
|
|
Mutu nengoen, ideiak hitzetaratzeko ahalmena galdurik. Klarak
|
ez
zuen halako arazorik.
|
|
|
Ttipiz ari nintzaion, gaztetako balentria hanpatu baten oroitzapen berrituaz nire alderdi minberatuei ukendu igurtziz. Nire begiek
|
ez
zuten halako tratamenduaren beharrik; higatzeko zorian nituen, neskaren izter biribil arteziaz zizelatuen miran. " Etxean eroso egoteko" jantziriko galtza motz motzen opari bat.
|
|
|
—Hau
|
ez
duk halako tratuetarako tokia.
|
|
|
Inspektoreordea, ezta? —adituaren keinua— Hortaz, zuen inspektoreordeak aholkatu bezala, adi adi egon naiz egun hauetan, susmagarririk sartzen ote zen, bereziki hilketaren aurreko egunetan hemendik ibilitako inor, baina oraingoz
|
ez
dut halakorik ikusi. Jakina, lana da barrandan ibiltzea, baina nik gogoz egiten dut...
|
|
|
Unai eskutik lotu zitzaidan. Pare bat aste lehenago
|
ez
zuen halakorik eginen.
|
|
2002
|
|
|
Bat batean jaiki eta mutilaren izterren gainean eseri zen, zangalatraba. Imanolek
|
ez
zuen halakorik espero, eta ez zuen mugimendu txikiena egiteko denborarik izan. Begiak zabal zabalik geratzeko besterik ez.
|
|
|
Beste inon
|
ez
dut halakorik ikusi. Moskun, ni bizi nintzen etxetik oso urrun ez, kalean barna nindoala, emakume batek bi sokatatik katua eta zakurra zeramatzan.
|
|
|
Baita festaren bat ere, ardo, irri eta kanta. Baina Sarak
|
ez
zituen halakoak laket, jende haiengana biltzen zen bakoitzean beste emakumeen begiradak nabaritzen baitzituen Sergiorengana itzuliak, hura begiz jan nahi balute bezala. Egia zen, halaber, berak ere nabaritzen zuela hainbat gizonezkoren begirada, baina hain sentitzen zuen, bestalde, bere bihotza Sergiorengana eroria, non bururatu ere ez baitzitzaion egiten beste gizon batekin oheratzea.
|
|
2004
|
|
|
Frantzia zuten gogoan, ez zuten sobera Euskal Herria aipatzen. Euskaraz mintzo ziren, baina
|
ez
zuten halako euskal amodio handia?. 59
|
|
|
Zinez eta benetan diot halere:
|
ez
dut halakorik egiteko asmorik inoiz inorekin izan, eta barka bekit baten batek susmo hori baldin badu. Dena dela, aitor dut, horrenbeste testu zati horrenbeste testuinguru desberdinetan erabili izanak bekaturen bat edo beste eginaraziko zidala neuk gutxien espero nuen tokian.
|
|
|
Hori etenda baldin badago, ez dago hiztunaren eta munduaren arteko elkarreragin eta jario sortzailerik. Hizkuntza horrek
|
ez
du halako funtziorik mamitzen, nahiz eta jakin, jakin daitekeen. Jakite hutsak ez du, hortaz, hiztuna komunitate jakin bate ko edo besteko bihurtzen bat batean.
|
|
|
Haatik, ez nuke honekikorik amaitu nahi honakoa erantsi gabe: Gimenezek, edo honen antzera pentsa dezakeen inork
|
ez
zukeen halakorik inoiz aitortuko, aldez aurretik Estaturik gabeko milaka hizkuntza horien egoera nazionalaz eta politikoaz informazio pixka bat eduki izan balu. Informazioaren gizartean eskueran omen daukagun informazioak, dirudienez, ez digu egiazko informaziorik igortzen mendeko diren herri identitateen gainean.
|
|
|
290 Gai honetan funtsik gabeko aitorpenak eginez segitzen du Joseba Zulaikak: . Gaur egun irekiagoak gaude eta estatuak
|
ez
du halako kontrolik gure irakaskuntzan, ez lortzen dugun informazioan, ez gure identitate politikoan?. Ukazioa eta izana, Berria, 2003/8/17.
|
|
|
Egia erran, gazte euskalduna Reichera sartu zen ala ez ere ez zekien Del Vallek. Baina
|
ez
zuen halakorik aitortzeko asmorik: arriskua hurbilegi igaro zen... benetan igaro baldin bazen behintzat.
|
|
|
irudikatzen bainuen haur hura umezurztegian, erizain edo hezitzaileren batek tratu txarra ematen: bai, banekien
|
ez
zuela halakorik zertan gertatu, baina gertatu ere gertatzen ziren halakoak noizean behin, egunkarietako eta teleberrietako albisteen arabera. Eta, gauzak hala baziren, nola permiti nezakeen nik halakorik?
|
|
2006
|
|
|
Badakit bere adiskideetako batzuek ere izan zituztela halako iruditxoak. Zure aitak
|
ez
zuen halakorik edukiko?
|
|
|
Haiek beren adituak ekarriko zituzten, eta berehala argituko zuten nola hil zen Carlos Urrutia hura. Baina
|
ez
zuen halakorik egiteko inolako asmorik. Egia zen aitonak ez zuela inolako interesik azaldu berari buruz.
|
|
|
Hortik aurrerako gutunak
|
ez
ditut halako xehetasunez oroitzen; ez dizut esango denak elkarren berdinak zirenik, hori ere ez litzateke egia, denetan baitzegoen nabarmentzeko moduko konturik: gogoeta fin bat batean, konparazio ederra bestean, pasadizo barregarria hurrengoan; hala ere, zure gutunak ziren denak ere, nik jaramonik ez egitea erabakia nuen sorta hori gizentzera zetozenak.
|
|
|
Nik
|
ez
nuen halako kezkarik.
|
|
|
Saran –segurtamen osoa du– Parisko oilandak gabetsiko ditu. Jainkoak barka dezala, inoiz
|
ez
du halako emaztekirik ezagutu, ez Salamancan ez Iruñean ez Baionan. Beldur zen harako bidaian abiatzean, eta beldur izateko arrazoi aski bazuela zilarra bezain garbi konprenitu zuen ailegatu zen puntutik.
|
|
2007
|
|
|
Izuak harturik ikusten nituen biak, gero eta larriago, eta plazer une hori luzatu egin nahiko nukeen, zuku gehiago atera, baina
|
ez
dut halakoetarako balio.
|
|
|
Elisak erabili ohi duen txartela eman nion, bost minutuz arropa artean bila aritu ondoren,
|
ez
baitut halakorik erabiltzen, eta txartelak kea atera zuela esango nuke, sartutako zirrikitutik sartu ondoren. Zarata ere bai.
|
|
|
Orain badakit
|
ez
nuela halakorik esan behar, baina artean ez nekien eta esan banuen esan nuen. Nire hitzen zain baleude bezala, zakurrak zaunkaka hasi ziren eta katuak makakorroka.
|
|
|
Ez, guk ez genuen gure etxearen argazkirik (horrek biziki harritu zituen gure lagun berriak), ezta gure seme alabena ere, ezta gure txakur, katu edo dortokarena ere. Izan ere,
|
ez
genuen halakorik. Haiek noski, neska eta mutila, antropologoa eta albaitaria, hurrenez hurren:
|
|
2008
|
|
|
Hitz zakarrak izan ziren haiek, eta ohe ertzean jesarrita zegoen neska ilehori gazteak azkartu egin zuen eranztea, kristalezko begidun ezezagunaren beldurrez. Beste bezeroekin banan banan eta astiro kendu ohi zituen arropak, halako sentsualitate kutsua eman nahian bere biluzteari, baina bazirudien gizakote hark
|
ez
zituela halako ñabardurak estimatzen eta ez zuen astirik galdu alferrikako aurrelanekin. Belmonte ere ez zen luzamendutan ibili.
|
|
2009
|
|
|
Estatuak berak oso oso erlatiboak baino ez baitira. Ala
|
ez
dut halako baliorik, eta ez naiz ezer biziaren ibaian tanta bat baino. Zer naiz ni, heriotzara doan hau?
|
|
|
–Nik
|
ez
dut halakorik erran, zuzendu zion Oskarrek?. Anak presio handiak jasan behar ditu, eta horrek, batzuetan, zaildu egiten du harekin bizitzea.
|
|
|
–Zakarro hutsa zarelako. Baina Anak sekula
|
ez
zuen halakorik eginen. Honelako agenda dotore batekin ez.
|
|
|
–Lakarri jauna, erran zuen Armentiak?, jendeak
|
ez
du halakorik egiten, film edo nobela kaxkarretan ez bada, nobelarik sekula idatzi ez bazuen ere, Oskarrek bere kontrako iruzkintzat hartu zituen Armentiaren hitzak?. Mundu errealean, norbait ohartzen bada bikoteak engainatzen duela, dibortziatu egiten da.
|
|
|
Eta benetan ari zen, arraioa. Diegok
|
ez
zuen halakorik espero eta horregatik ez zuen ezer egin alde egiten ikusi zuenean, semearekin, ahizparen etxera. Zer egin sinesten ez duzun horren aurrean?
|
|
|
Garazik
|
ez
zuen halakorik espero eta horregatik ez zuen hitzik aurkitzen. Buelta eman zuen, Goio besarkatzeko.
|
|
|
–Inoiz
|
ez
dut halako pizzarik jan. Brokolia zeukan eta inoiz probatu dudan tomaterik onena.
|
|
|
–Nola ez naiz atsekabetuko, musika horrek gaueko izarrak pizten badizkit????: hitz ederrak izan zitezkeen haiek, Damasok
|
ez
zuen halakorik ukatuko, baina ederrak bezain hutsalak, bere ikuspuntutik bai bederen, Damasok bai baitzuen ordurako susmoa, eskuak elkarri ematea alferrikakoa zela, hil ere bakarrik hiltzeko sortu baitzen gizakia, itxura guztien arabera; Benjamin Maria hil zenean baino okerrago zegoen, beraz, Damaso, ahulago eta zaurgarriago, Jainkoaren bizkar gainean deskargatzen baitzuen orduan bere ezintasunen... noren aurka egingo zuen, bada, oihu, errudunik ezean?; eta, halere, bazuen barrua non hustu:
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, Gabinok amaren baitan edo izebarenean aurki zezakeen behar zuèn babesa, edo Domingo, Ada zein Maria Bibianarengan, begirada iheskor bat aski zitzaion, menturaz, begietan txinparta bat pizteko?, baina
|
ez
zuen halakorik egin, kolpe latz hark blokeatu eta haren aurka ezer egiterik ez balu bezala; eta afaltzen ere, ezer gutxi afaldu zuen, halatsu egon zen, begiak mahai gainean zegoèn kristalezko ur pitxerrean galduta; Gabinoren beste begiratu bat ote zen hura, eten bat markatzen zuena, zeren pitxerreko ur gardena, hamaika urtetan bere begietakoa ere izan zuena?
|
|
|
edo lokatza edo hegaldia? idatzi nion kartaren azkenaldean, ongi gogoratzen naiz oraindik; eta hegaldia aukeratu genuen, bai horixe!?; azken bi hitzak ahoskatu zituenean, gora eta behera mugitu zuen Adak burua, ez harrokeriaz, haren begiek
|
ez
zuten halakorik aditzera ematen bederen?, barne min batek apaldutako harrotasunez baizik; gero, isilune bat zabaldu zen, don Juliok hautsi zuena:
|
|
|
etorriko ez zitzaion, bada, baldin eta hantxe bazuen semea galtzeko posibilitatea ere, abioi istripu batean!; zertan zebilen, baina, bigunkeriak eta belaskeriak hartuta, emakume bat bezala?; ez al zuten gizon guztiek hil behar?; zer zen hobea, bada, ohean zahardadeak jota hiltzea, Ollo jeneralarekin ibilitako bere aita zena bezala, aitak bizitzan erakutsi izan zuèn irudi biziaren aurrean heriotzaren kontrairudi espantuzkoa behar zuen Nazariok buruan sartuta, hain utzi zuen aita beste mundura eraman zuèn beherakoak mehe, zurbil eta indarrik gabe!?, ala istripu batean, heroi bat bezala?; Nazariok, beraz, ama semeen argudioak neurtuta gero, Domingoren aldera makurtuta ikusten zuen balantza, ausaz; esan nahi baita Nazario zerbait esateko tenorean egon zitekeela, halako zerbait, adibidez: . Hala pentsatzen baduzu, egizu nahi duzuna?, baina, Regina burumakur ikusi zuenean,
|
ez
zuen halakorik esan; aitzitik, betartea iluntzen eta gogortzen zuela, esan zuen:
|
|
|
Gogotsuago, hondarrean. Miossensez den bezainbatean
|
ez
nuen halako segurantzarik. Henrikeren heriotzaren albistea ekarri zuen egunean,. Nafarroako errege izateko?
|
|
|
Gure erregek Bigorra erdia zor zion Pardiac en aitari. Nik
|
ez
nuen halako zorrik.
|
|
|
–Ez zaitut aspertuko saioa nolakoa izan zen aditzera emanda. Alargun berri batek inoiz
|
ez
luke halako ataka batetik pasatu behar. Aski duzu jakitea, mirail batean ikusi nuela nire semeen etorkizuna.
|
|
|
Ezkondu, seme alabak ekarri? pitzatuta ez bageunde,
|
ez
genuke halakoetan amiltzeko ausardiarik.
|
|
|
‘gure artekoak, izan ere, bi irtenbide ditu: edo lokatza edo hegaldia’ idatzi nion kartaren azkenaldean, ongi gogoratzen naiz oraindik; eta hegaldia aukeratu genuen, bai horixe!"; azken bi hitzak ahoskatu zituenean, gora eta behera mugitu zuen Adak burua, ez harrokeriaz –haren begiek
|
ez
zuten halakorik aditzera ematen bederen–, barne min batek apaldutako harrotasunez baizik; gero, isilune bat zabaldu zen, don Juliok hautsi zuena:
|
|
|
" Nola ez naiz atsekabetuko, musika horrek gaueko izarrak pizten badizkit...?" –: hitz ederrak izan zitezkeen haiek, Damasok
|
ez
zuen halakorik ukatuko, baina ederrak bezain hutsalak, bere ikuspuntutik bai bederen, Damasok bai baitzuen ordurako susmoa, eskuak elkarri ematea alferrikakoa zela, hil ere bakarrik hiltzeko sortu baitzen gizakia, itxura guztien arabera; Benjamin Maria hil zenean baino okerrago zegoen, beraz, Damaso, ahulago eta zaurgarriago, Jainkoaren bizkar gainean deskargatzen baitzuen orduan bere ezintasunen... noren aurka egingo zuen, bada, oihu, errudunik ezean?; eta, halere, bazuen barrua non hustu:
|
|
|
begi itxuragalduak, bestela esanda, arima makurtuaren begiak iduri; esan nahi baita begi bortxatu haiek ez zutela jada ez berezkotasunik ez eta distirarik ere: ...tak orriak txikitu eta lurrera bota zituenean, Gabino bildots bat bezala makurtu eta paper puskak jaso zituen; egia da, halere, paper puskak jaso baino lehen, Nazariok halako sentipen bat bereganatu zuela –hain ziren, izan ere, edonor hunkitzeko modukoak Gabinoren begiak! –, gogorregi jokatu ez ote zuen –Gabino ez baitzen Domingo, azken batean–, baina egia da, halaber, Nazariok
|
ez
zuela halakoetan atzera egiten... edo atzera egiten zuen, bai, baina zinez atzera egin gabe: esan nahi baita Nazario bere bidegabekeria zuri zezakeèn zuribide baten bila abiatu zela, ausaz, baita berehala aurkitu ere, halako eran, non, tonua eztitzen zuela, horrela jarraitu baitzuen:
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, Gabinok amaren baitan edo izebarenean aurki zezakeen behar zuèn babesa, edo Domingo, Ada zein Maria Bibianarengan –begirada iheskor bat aski zitzaion, menturaz, begietan txinparta bat pizteko–, baina
|
ez
zuen halakorik egin, kolpe latz hark blokeatu eta haren aurka ezer egiterik ez balu bezala; eta afaltzen ere –ezer gutxi afaldu zuen– halatsu egon zen, begiak mahai gainean zegoèn kristalezko ur pitxerrean galduta; Gabinoren beste begiratu bat ote zen hura, eten bat markatzen zuena, zeren pitxerreko ur gardena –hamaika urtetan bere begietakoa ere izan zuena– amets bat bezala ... Haren begiei arretaz erreparatuz gero, halako zerbaiti antzeman zekiokeen, Gabinoren begietako urak arre baitzetozen, zinez, aitaren bi gezikada haiek ura zulatu eta hondoko hautsak eta lohiak mugitu balizkiote bezala, ezinbestean mugitu ere; egia zen Gabinok eszenarik nazkagarrienak hautatu zituela –zer besterik ziren suge haiek, soldaduen aho begietan ihesbidea aurkitzen zutenak? –, baina Gabinoren begirada, bai eszena haiek egiterakoan eta bai aitari aurkeztu zizkiòn mementoan ere, xaloa zen, kutsurik eta errurik gabekoa, halako moldez, non xalotasunak berak garbitzen baitzituen ongiaren eta gaizkiaren arteko auzian sor zitezkeèn zalantzak:
|
|
|
etorriko ez zitzaion, bada, baldin eta hantxe bazuen semea galtzeko posibilitatea ere, abioi istripu batean!; zertan zebilen, baina, bigunkeriak eta belaskeriak hartuta, emakume bat bezala?; ez al zuten gizon guztiek hil behar?; zer zen hobea, bada, ohean zahardadeak jota hiltzea, Ollo jeneralarekin ibilitako bere aita zena bezala –aitak bizitzan erakutsi izan zuèn irudi biziaren aurrean heriotzaren kontrairudi espantuzkoa behar zuen Nazariok buruan sartuta, hain utzi zuen aita beste mundura eraman zuèn beherakoak mehe, zurbil eta indarrik gabe! –, ala istripu batean, heroi bat bezala?; Nazariok, beraz, ama semeen argudioak neurtuta gero, Domingoren aldera makurtuta ikusten zuen balantza, ausaz; esan nahi baita Nazario zerbait esateko tenorean egon zitekeela, halako zerbait, adibidez: " Hala pentsatzen baduzu, egizu nahi duzuna", baina, Regina burumakur ikusi zuenean,
|
ez
zuen halakorik esan; aitzitik, betartea iluntzen eta gogortzen zuela, esan zuen:
|
|
2010
|
|
|
Maria Bibianak zehatz mehatz jakin nahi baitzuen nola hil ziren Domingo eta Ada. Nik
|
ez
nuen halako beharrik, baina berak bai. Are gehiago:
|
|
|
–Tamalgarria da, baina ezin genuen bertzerik egin. Sasoi hartan
|
ez
genuen halako esperimentuak egiteko bertze lekurik?.
|
|
|
Gaua iristean izarek sasitzak bezala endredatzen zituzten gorputzak eta leihoak zabaltzen ziren insomnio orduak kontatzen hasteko. Urteetan atzera egin arren kronikek
|
ez
zuten halakoren berririk jasotzen, inork ez zuen gogoratzen antzeko ezer S.S.ko hiri txikian.
|
|
|
Maria Bibianak zehatz mehatz jakin nahi baitzuen nola hil ziren Domingo eta Ada. Nik
|
ez
nuen halako beharrik, baina berak bai. Are gehiago:
|
|
2011
|
|
|
Egunkariko kronikak luze deskribatzen zuen besarkadaren unea eta elkarri esandako hitzak. Nik gogoratzen nuelarik behintzat, aktoreak eta biok
|
ez
genuen halako elkarrizketa mamitsurik izan, baina ez dute zertzelada horiek inolako garrantzirik
|
|
|
batean, eleberriaren sortze prozesuan aurkituko nituen zailtasunak eta arazoak kontatuko nituen, eta, bestean, neskaren eta bion artean gertatua argitzen saiatuko nintzen, izan ere puntu ilun asko ikusten bainituen oraindik. Lanetik ordua baino lehen etxera iritsi eta logelako atea zabaldu nuelarik, espantu keinuren bat egin izan balu edo maindireekin aurpegia estaltzeko ahaleginen bat gutxienik, normalagoa irudituko zitzaidan, baina
|
ez
zuen halakorik egin, hirurek buruak niregana itzuli eta begira geratu zitzaizkidan, hirurak aho zabalik, lanak oso aurreraturik baitzituzten ordurako, bidearen erdia egina behintzat, ez dut horretan zalantzarik, arnasa baretu ezinik jarraitu baitzuten bi morroiek, eta nire neskak ere arrain lehorreratu berria ematen baitzuen, ahoa zabalik aire bila. Izozki bat presaka jan berri duen ume baten aurpegiarekin begiratu zidan, ezpain ertzetik lerde hari mehar bat edo auskalo zer erortzen zitzaiola.
|
|
|
Ihesari emango ote nion beldur zela iruditu zitzaidan, ostikoz itxi baitzuen atea eta ilunpean geratu ginen, ni bere hatsarekin eta bere lurrinekin pixka bat zorabiatuta eta bera musu egarberak eman eta eman, hizkuntza ezberdinetan maite ninduela errepikatzen zuen bitartean. Zertzelada horrek harritu ninduen orduan eta harritu izan nau gerora ere gertatua gogoratu izan dudan edo diodan bakoitzean, baina
|
ez
duela halakorik oroitzen erantzun ohi dit; bera hiru hizkuntzatan bakarrik maitemindu dela erantsi zidan behin, ez zuen esan zein hizkuntzatan. Niri, ordea, lehen gau hura gogoratzen didalako beharbada, gustatu egiten zait eta batzuetan hizkuntza ezberdinetan esanarazten diot maite nauela, zenbat eta hizkuntza arrotzagoa orduan eta sinesgarriagoa egiten baitzait.
|
|
|
–Baina sakristauek sainduak zaintzen dituzte, eta Lukukoak
|
ez
du halakorik egiten, nik uste dut agota dela, esaten du Tomasek.
|
|
|
Kataluniara bakarrik ez, Londresera ere bidaiatu zuen pasaitarrak, lanbidea profesionalizatzeko asmoz makineria erostera. Garai hartako 10 bat milioi pezeta eskatu zioten, eta
|
ez
zuen halako dirutzarik. Azkenean, burdinazko prototipo bat lortu zuen, merkeagoa, baina egundoko tramankulu puska, portura eramateko, barkuan garraiatzeko eta Pasaiako kaitik mugitzeko komeria franko eman zizkiena.
|
|
|
Marino Aierrak, altxamenduaren aldekoekin kritiko, pulpitutik jaurtitzen duen sermoi gogorra, falangistak elizako bankutik altxaraziko dituena eta apaiza jomugan jarriko duena. Berri ona n sermoiak zergatik
|
ez
duen halako intentsitaterik galdetu diot Tabernari. Film laburrean hainbat pasarte kondentsatzera behartuta zaudela erantzun dit, eta horrez gain, sermoiari edo Marino Aierraren bizipen konkretuei protagonismoa kenduz Berri ona n orokortu egin zuen istorioa, atzeguardian aritu ziren inguruko apaizak ere islatzeko asmoz.
|
|
|
–hots egin zuen Ethelek?. Amatxo maitea, inoiz
|
ez
duzu halakorik ikusi. Bi mota bakarrik.
|
|
|
Lurrek aipatzen zuen telesail batean, Six feet under en, kapitulu bat hasten omen zen emazte batek bere senar idilikoa zartaginkada batez hilez; asperdura, besterik gabe, nahikoa izan zen motibaziotzat, eta ikusleak ulertu egiten du, nik bai behintzat. Beharbada nire senarrak
|
ez
zuen halakorik merezi; senarrak ez zuen ezer merezi, ez onik, ez txarrik?.
|
|
|
estatu hizkuntza bakarra inposatzea eta besteak larrutzea aurrerakoia izatea omen: . M. Ereñok Estatuen hizkuntza politikaz
|
ez
du halako susmo txarrik (historiaren filosofia marxista etapistaren barruan Estatuaren bategintza eta hizkuntza nazional bakarraren inposizioa progresistatzat jo ohi zen munduaren batasun definitiboranzko martxan), eta konkretukiago Iraultzaren zentralismo linguistikoak justifikazio osoa merezi du?. Joxe Azurmendi, Humboldt:
|
|
|
Honako auzi hau izan zen UNESCOk munduko hizkuntzen egoerari buruzko txostena egitearen arrazoia: egungo industri aroa iritsi baino lehen, hizkuntza eta kultur aniztasuna bere kasa erregulatzen zen sistema bat zen; gaur egun, alabaina,
|
ez
du halako ezaugarririk, eta klima aniztasunak, aniztasun biologikoak eta horrelako beste zenbait fenomenok bezala, plangintza bat behar du hark ere? .
|
|
|
Zaurituta, oinazetan, poliziak jazarririk... azkenean aintzira batean bukatzeko, burua txikituta. Inork
|
ez
zuen halakorik merezi, baina Julenek txartel asko erosi zituen amaiera hura jasotzeko.
|
|
|
–Telefonoz mintzatu bagina
|
ez
genuke halako arazorik izanen, erantzun zion Mikelek Mercedesaren eserlekuan hondoratuz.
|
|
2012
|
|
|
Emazteak prestatuko zuen afaria, eta gero senarrak garbituko ditu ontziak. Berak
|
ez
du halakorik ikusi etxean. Juanek, afaldu ondoren, telebista ikusi ohi du.
|
|
|
Ez nengoen ohitua halako auzo handi batean bizitzera. Blancak, aldiz,
|
ez
zuen halako arazorik. Hiria ongi ezagutzen zuen eta, bide batez, ederki erakutsi zizkidan bertako zoko guztiak, bera Albecetekoa izanik ere..
|
|
|
–Aldrebeskeria handiagorik! Sandrak sekula
|
ez
zuen halakorik eginen... eta are gutxiago Irati berekin eramanez.
|
|
|
–Erran dizut,
|
ez
dut halakorik.
|
|
|
Jonanek
|
ez
zuen halako pasarterik idatziko alamena eman izan ez banio. Beti atsegin izan dut bera xaxatzea, baina estuegi jokatu nuen egun hartan, ziurrenik.
|
|
|
Patioaren zati handi bat hartzen zuen Marianjelesen terrazak, eta han jolasten zen Leire haren alaba Miriamekin, arropa garbigailu eta lapiko usain artean. Baina beti pentsatu zuen bera ez zela hangoa, berak
|
ez
zuela halako patio bat merezi, ez zuela Marianjelesen amantalen eta etxeko zapatilen munduarekin zerikusirik. Eta Miriamekin jolasten zen, baina herri txiro batera joandako artista famatu bat hango umeekin jolasten den moduan.
|
|
|
Aspaldi
|
ez
du halako berotasuna sentitu Landerrekin, eta gorputz arimak, biak batera, eskaini dizkio senarrari, suge baten antzeko mugimenduekin.
|
|
|
Oraindik ere burutik eginda nagoela uste baduzue,
|
ez
duzue halakorik gehiago pentsatuko, gorputza ezkutatzeko hartu nituen lan eta nekeen berri ematen dizuedanean. Gauak aurrera egiten zuen, baina ni gogor aritu nintzen lanean, txintik atera gabe.
|
|
|
eskarmenturik
|
ez
duena halako arriskubide larriez.
|
|
|
Jada ez zuen erabiltzen, garai batean bezala, Emmari negarra eragiten zioten hitz hain gozo haietakorik, ezta zorarazten zuten fereka oldartsu haietarik ere; hala, beren maitasun handia, non bizi baitzen Emma murgildurik, bere pean urritzen ari zela zirudien, bere arroan lurperatzen ari den ibaia bezala, eta urpeko lohia hauteman zuen. Emmak
|
ez
zuen halakorik sinetsi nahi; areagotu egin zen laztantasunean; eta Rodolphek gero eta gutxiago ezkutatzen zuen bere aihergatasuna.
|
|
2013
|
|
|
–Ez. Sekula
|
ez
zenuke halakorik usteko. Kontuz.
|
|
|
–Ba, ezin dizut lagundu. Ez dut ezagutzen etsairik,
|
ez
baitut halakorik... –pentsakor gelditu zen, gero onartzeko?:
|
|
|
–Bai, agian kanpotik ikusita horrelako zerbait pentsa liteke, aurreneko irakurraldian behintzat, baina barrutik ez. Esan nahi dut nik
|
ez
dudala halako giro edo asmo zitalik sumatzen lankideen aldetik, inork tankera horretako mezurik bidal diezadan.
|
|
|
Ez da, esan bezala, ohiko bezeroa; horregatik, gaur arte ez dut jakin haren izenik ere, baina pare bat aldiz antzeman diot begirakune iluna eta marmar hotsa Josu hemen tabernako telebistan agertzen zenetan, baita komentario latzak ere, nahiz eta zehaztu gabeak izan, baina aurpegian antzematen zitzaion pentsatzen zuenaren zati bat baino ez zuela kanporatzen; geroago, nik tentsioa baretu nahian hitz beste egiten nuenean, aurpegiera aldatu eta ezjakin plantak hartzen nizkion. Jakina, hark ez daki Josu eta biok adiskide handiak garenik, osterantzean
|
ez
zituen halakoak botako, baina...
|
|
|
Zergatik esan ote zuen hura, etxean inoiz entzun
|
ez
bazuen halako oihurik. Munduari bere errebeldia erakusteko modua ote zen, kaletik zuzenean jaso zuena, hain pil pilean zegoen kaleetan ere, frankismoak bere azken arnasestuan zirudien!?
|
|
|
–Joanes Mailu,, fedearen eta erresumaren ezpata?. Lau urte baizik
|
ez
du halakotzat zintuztela Nafarroa Behereko vendômezaleek.
|
|
|
Neke zitzaidan gure ama solas molas amultsuan irudikatzea bere ilobarekin. Nirekin inoiz
|
ez
zuen halakorik egin. Harrigarria, bertzalde, halako naturaltasunez nire amari, amatxi?
|
|
|
Beraz, kontsulatuko funtzionarioei datuak konprobatzea otu izan balitzaie, eta ez dut uste hala izan zenik, beste akats batzuk ere badirelako paragrafo berean, baina, diodan bezala, erregistroetara jo izan balute, beharbada beste horrenbeste idatziko zuketen egoera zibilaren lerroan. Alegia, Josek
|
ez
zuela halako konpromisorik sekula sinatu, eta horrenbestez ezkongabea zela. Diktadorearen apetak, badakizu.
|
|
|
Janeri zegokionez, ez jakitearen ondoeza mingarriagoa zen beretzat Elizabethentzat baino, jakina; baina sentitzen zuena sentitzen zuela, barruan gorde gogo zuen, eta, beraz, gai hori ez zen inoiz aipatzen beraren eta Elizabethen artean. Alabaina, amak
|
ez
zuen halako adeien trabarik, eta arraroa zen ordubete pasatzea Bingley jauna hizpidera ekarri barik, edo haren iritsierari buruzko egonezina adierazi gabe, edota, areago, Janeri zera eskatu gabe, gizona berriz bueltatzen ez bazen, bere burua oso gaizki erabilitzat aitor zezala. Janek bere eztitasun sendo guztia behar izan zuen eraso horiekin nolabaiteko lasaitasunez burutzeko.
|
|
|
Nik zeu bakarrik juzgatu nahi zaitut perfektu, eta zuk kontra egiten didazu. Baina ez izan beldurrik,
|
ez
dut halako gehiegikeriarik egingo, mundu guztiaren ona nahi izateko duzun pribilegio horretan ez naiz zurekin lehiatuko. Ez duzu horregatik kezkatu behar.
|
|
|
Bere arrebek, aldiz, herritik etorritako aholku oro guztiz alferrekoa izango zela sinetsirik, hiriko osagile goi goienetako bati espreso bat igortzea gomendatu zuten. Elizabethek
|
ez
zuen halakorik entzun ere egin gura; baina gertuago azaldu zen haien nebaren proposamena aurrera eramateko; eta horrela erabaki zen, Janek argi eta garbi hobera egiten ez bazuen, goizean goiz mezulari bat bidaliko zela Jones jaunaren bila. Bingley zeharo kezkatuta zegoen; haren arrebek gogo hilik zeudela adierazi zuten.
|
|
|
–Ez da plan txarra zurea, arrapostu zion Elizabethek?, baldin eta auzi guztia ezkontza ona egiteko asmoa bada; eta senar aberatsa, edo edozein senar, harrapatzera deliberatuta egongo banintz, erabili ere egingo nukeela ausartuko nintzateke esatera. Baina
|
ez
dituzu halakoak Janeren sentimenduak; bera ez dabil inongo asmorekin. Oraindik ezin du garbiro jakin norainokoa den bere oniritzia, ez eta zentzugabea ote den ere.
|
|
|
Bennet anderearen oharraren arabera, asteartera arte Janek eta Elizabethek ez zuten kotxea erabiltzerik izango; eta, gainera, gutunaren post datan adierazten zenez, Bingley jaunak eta bere arrebak luzeago geratzeko indar eginez gero, Bennet andereak ez zuen inolako arazorik izango alabez gabetuta egoteko. Baina Elizabethek oso garbi zeukan ez zela luzeago geratuko, eta, bestalde,
|
ez
zuen halako eskaerarik jasotzeko esperantza handirik; kontrara, beldur zen besteek ez ote zuten pentsatuko Netherfieldeko egonaldi hori luzeegi jotzen ari zela hartarako premiarik izan gabe, eta, pentsamendu horren akuilupean, Bingley jaunari kotxea lehenbailehen eskatzeko erregutu zion ahizpari. Gauzak horrela, goiz horretan bertan Netherfield uzteko hasierako asmoari eutsi, eta besteei jakinaraztea erabaki zuten, bai eta Bingley jaunari bere kotxea, esan bezala, maileguan eskatzea ere.
|
|
|
Begirunea, oniritzia eta konfiantza aienatuak ziren betiko; eta etxe barruko zorionari buruzko itxaropen guztiak goitik behera amilduak zitzaizkion Bennet jaunari. Baina, zoritxarreko jendeak sarri askotan bere txorakeria edo ekandu txarren kontsolamendua zenbait plazeretan bilatzen badu ere, Bennet jauna ez zen, izatez, joera horretakoa, eta
|
ez
zuen halako gauzetan ematzen bere buru arinkeriak ekarria zion ametsondoa. Herria eta liburuak maite zituen; eta bere gozamen handienak zaletasun horiexetatik zetozkion.
|
|
|
–Badu zelanbaiteko handitasun bat, duda barik, arrapostu zuen izekoak?, baina hori bere jiteari atxikita dago, eta ez du txarto ematen. Orain nik ere neuregana dezaket etxekoandreak esandakoa, alegia, batzuek beharbada harroa dela esango duten arren, nik
|
ez
dudala halakorik ikusi.
|
|
|
Zergatik esan ote zuen hura, etxean inoiz entzun
|
ez
bazuen halako oihurik. Munduari bere errebeldia erakusteko modua ote zen, kaletik zuzenean jaso zuena, hain pil pilean zegoen kaleetan ere –frankismoak bere azken arnasestuan zirudien! – giro politikoa...?
|
|
2014
|
|
|
begi barren haiek ametsetan, edo amesgaiztoetan? agertzen hasi zitzaizkion, eta
|
ez
zuen halako batean berraurkitzeko itxaropena galdu; joan zen kontzertu guztietan adi adi egoten zen, badaezpada ere. Baina ez zen ezer gertatu.
|
|
|
Edo zabortegira botatzen zituen, zuzenean eta besterik gabe? Oroitzen nintzenean, udaletxearekin harremanen bat zuten lagunei eta ezagunei komentatzen nien kontua, baina inork
|
ez
zuen halakoez arduratzen zen sailaren berri, ezta, esan gabe doa, erloju haren norakoarena ere.
|
|
|
Baina ikasleak. Aitor du izena, Aitor Jordán? eskua altxatu du, tonu neurtuan bota ditu hitzok, eta isildu egin da gero; izan ere,
|
ez
du halako isiltasunik gogoratzen gelan, ordezkapena hasi zuenetik. Kontrolaren orriak banatu ditu ondoren, ezer gehitu gabe; ikasleek ere ez dute ezer esan:
|
|
|
Nirea bezalako maitasuna aurkituko duzula uste al duzu? Beharbada
|
ez
duzu halakorik nahi, hain benetakoa den zerbait, ume heldugabe bat nahiago duzu, horrekin duzuna maitasuna dela sinetsi. Tutik ez dakizu.
|
|
|
Neure buruari esaten nion nik banuela ihesbide hobe bat, zeren eta guk bagenekien otarrain armorikarra benetan otarrain amerikarra zela. Beharbada dagoeneko
|
ez
dut halako sentipenik.
|
|
|
Nahiz Draycott Deyo gorputz osoko bataioaren inguruko estualdiak sufritzen ari zen eta hitz haietan nolabaiteko lotura ikus zezakeen, egiaz
|
ez
zuen halakorik ikusi. Emakumeen bainua moralaren kontrako hizketagaitzat zuen, eta gizarte modernoaren galdukeriari buruz zer uste zuen adierazi zion neskari.
|
|
|
Lehen, beraren aurpegiaren xarma nagusia Ama Birjinaren itxurako sinpletasun hura zen. Orain, ordea,
|
ez
zuen halakorik, baizik eta, izugarriki arrunta zen, hara; ez teatrala, irrigarria besterik ez, betaurrekoak etxean ahaztutako Greenwich Village ko norbaiten gisan.
|
|
|
Jakintsuek munduaren jainkogintzan kolaboratzen dute, eta nolabait berak ere jainkotu egiten direla esango du; edo euren obrarekin hilezkortu egiten direla. Jende xumeak (eta emakumeak)
|
ez
du halako zorterik. Berriz ere Herderren, l, admirable fragment?
|
|
|
–Balaguer, komentatu dit?, gauza bat behintzat argi esango dizut: Jose Mari Bakerok ere
|
ez
zituen halako berna potenteak!
|
|
|
Loaldi kimikoen arteko tarte lanbrotsuetan, kontuan hartu zuen aukera hura. Baina
|
ez
zuen halakorik sinetsi nahi. Bere gorputzeko zelula guztiak inarrosi egiten ziren ideia harekin.
|
|
2015
|
|
|
Herri hartan ez zegoen langilerik, beraz, pentsatu zuen Aroak, denek agintzen zuten? Sekula
|
ez
zuen halakorik ikusi?
|
|
|
Irribarretxo bat egiten dute eserita dauden lau poetek, baina arrandikeriarik gabe. SRL k
|
ez
du halakorik egiten, zoruan ahuspez dagoelarik, ez baitu Pinter anderearen begi jolasik ikusi.
|