|
2006
|
|
|
Nafarroatik atera gabe, denok dauzkagu gogoan Estatuaren beso luzeek eragindako biktimen izenak: Jose Luis Cano, poliziak Iruñeko Caldereria karrikan tiroz hil zuen gaztea, German Rodriguez, Gladys del Estal, Mikel Zabaltza… Inor ez dute epaitu hilketa horiengatik, inor ez dute espetxeratu tortura horiengatik,
|
ez
dituzte biktimatzat jotzen, ez daude aipatuak eta goraipatuak, eta haien familiako kideek ez dute inolako laguntzarik jaso. UPNk eta CDNk, gainera, berriro erakutsi dute beren jarrera itxia, German Rodriguezen omenezko hilarria kentzerakoan.
|
|
|
Guk
|
ez
ditugu biktimatzat hartzen, subjektu zuzenak direlako eta herri honek jasaten duen eskubide murrizketaren aurkako borrokan parte hartu dutelako. Zeinek ez du biolentzia jasan gatazkaren ondorioz?
|
|
2009
|
|
|
Horregatik guztiagatik, eta
|
ez
dugulako biktima eta familien sufrimendutik urrun egon nahi, zuek ere gure artean egotea nahi dugu astelehenean, azaroaren 2an, eginen ditugun kale agerraldiotan:
|
|
2010
|
|
|
Testu eskasaBi politikari hauen ustez, testuak osatuagoa behar zuen. " Nire ustez iniziatiba positiboa bada ere,
|
ez
ditu biktima guztiak islatzen" adierazi zuen Ortegak. " Ezin dira diktadurak eta faxismoak eragindako biktimak ahantzi, are eta gehiago trantzisio garaian hartutako neurriak direla medio hiltzaileak kalean daudenean" gaineratu zuen.
|
|
|
Lurraren dardarak
|
ez
du biktimarik eta kalte materialik eragin, baina ilunpean utzi du Lampa herriaren zati handi bat.
|
|
|
Taldea, prostituzioa egin nahi
|
ez
zuten biktimekin indarkeriaz aritzen ziren, hilko zituztela esaten zieten eta eraso fisikoak eta sexu erasoak jasan behar zituzten. Baita mota guztietako irainak ere.
|
|
|
Ildo horretan, txosnan jarritako presoen kartelek
|
ez
dituzte biktimak gutxiesten eta iraintzen, eta ez die ospea galarazten?; presoak Euskal Herriko kartzeletara hurbiltzeko aldarrikapen elementua dira, auzitegiaren arabera.Era berean, epaiak dioenez, presoen argazkien inguruan ez zegoen ez Askatasunaren ez Amnistiaren aldeko Mugimenduaren ikurrik, eta txosna osoan ez zegoen ez ETAren aipamenik, ezta talde terroristarekin harremanik duen ikurrik er... Dena den, hiltzaileen argazkien erakusketa publikoak salaketaren egileen sentsibilitatea eta sentsibilitate publikoa mindu lezake, idatzian irakurri ahal denez.Epaia ez da irmoa, eta bost eguneko epea dago, forma edo lege urratzea egotzita, kasazio helegitea aurkezteko.Eusko JaurlaritzaJustiziaren erabakiak errespetatzen dituela, baina Auzitegi Nazionalak hartutako erabakiaren guztiz kontra dagoela esan du Herrizaingo Sailak.Erabaki judizialaren argudioekin ados ez dagoela azaldu du Eusko Jaurlaritzak.
|
|
|
ETB Euskadi saioan Herrizaingo sailburuak azaldu duenez, testu berri horretan
|
ez
dituzte biktima batzuk eta besteak maila berean jarriko eta gatazkaren teoria desegingo dute.
|
|
|
Askotan esan nuen urte haietan, eta Madrilen ere bai, euskal gizarteak ez zuela iraganera itzuli nahi, etorkizunera begiratu nahi zuela. Inolako errurik
|
ez
duten biktimen mina eta sufrimendua zekarren iraganak. Etorkizuna zen euskal gizartearen apustua.
|
|
2011
|
|
|
Memoria historikoaren alde egiteak ez du gizarteen egoera aldatzen,
|
ez
du biktimen sufrikarioa arintzen, baina gertatu zena ulertzen laguntzen digu besteoi, elkartasun sareak sendotzen ditu gizartean, eta etorkizunean saihestu behar den bidea erakusten; hiritar jakintsuagoak, irizpide gehiagokoak eta, ondorioz, askeagoak ere sortzen ditu. Gehiago esango dut, memoria historikoa gordetzea etorkizunean inbertitzea da.
|
|
|
Ez dute lastimarik edo errukirik sentitu behar pazientearengatik. Terapeutak
|
ez
du biktima pasibo moduan agertzen den pazienteagatik sinpatiarik sentitu behar. Ez du pazientearen jarrera ahulik indartu behar.
|
|
|
Hiru gizonezko besterik ez dugu elkarrizketatu, osasun ikuskatzaile bat eta bi polizia agente. Elkarrizketetan jasotakoaren arabera, gizarte laguntzaileak, larrialdiko zerbitzukoak, abokatuak, eta poliziak berek esaten zuten arlo polizialean emakume gutxi batzuk besterik ez daudela horretan eta askotan horiek
|
ez
dutela biktimekin zuzenean tratatzen, baizik eta kasuen segimenduan aritzen direla. Emakumezkoen artean, guztiek formakuntza dute Berdintasunean eta Genero indarkeriaren inguruan, txertatuta dute genero ikuspegia eta jarrera kritiko feminista jorratzen dute.
|
|
|
Sendagile horrek
|
ez
zituen biktimen eskubideak ezagutzen, emakumea beldurtu zuen, ibilbidearen kate-begia apurtu eta ez zuen ez gizarte zerbitzuetara ez baliabide juridikoetara bideratu. Ondorioz, Mireiak har zitezkeen bideei buruzko informazioa jasotzeko aukera galdu zuen; egoera administratiboa erregulatzeko moduak, babes neurriak, artatzerako zerbitzuak, diru-laguntzak, eta abar.
|
|
|
2 Uste dut elkarrekiko errespetuzko elkarbizitza baten alde lan egin behar dugula. Aurrera begira eta iraganaz sekula ahaztu gabe, gure Herria ETAren biolentziarik gabe ikusiko
|
ez
duten biktima horiez ahaztu gabe, dute bizitzaz eta askatasunaz gozatu horretarako eskubide guztia izan zuten arren,
|
|
2012
|
|
|
Ez ziren emakume ezkondu perfektuak. Guk
|
ez
ditugu biktimak behar, ez dugu biktima eta erasotzaileen artean bereizten duen gizarterik behar, eskema bera delako. Legea partxe bat da, ez du gizartea eraldatuko.
|
|
|
Ez ziren emakume ezkondu perfektuak. Guk ez ditugu biktimak behar,
|
ez
dugu biktima eta erasotzaileen artean bereizten duen gizarterik behar, eskema bera delako. Legea partxe bat da, ez du gizartea eraldatuko.
|
|
2013
|
|
|
Edo borrokaz edo iraultzaz mintza zitekeen. . Iraultzak bere helburua lortu izan balu,
|
ez
genukeen biktimak eta albo kalteak justifikatu beharrik izango?, has zitekeen. Aukera asko zituen.
|
|
2014
|
|
|
«Espainiako Gobernuak euskal presoei mendekuz ezartzen dien espetxe politika salatzeak
|
ez
du biktimen aurka egiten». Hitz horiekin erantzun die Joseba Azkarraga Justizia sailburu ohiak eta Asun Landa irakasle izandakoak, Sare ren izenean, gaur zortzi presoen sakabanaketaren aurka egitekoa diren ekitaldia zapuzteko saioei.
|
|
|
Mundu guztiak dakizkien izenekin osatzen dugu hasierako behin behineko zerrenda, baina ikerketaren bidez aurkitzen dugu jende gehiago: egun familiarik
|
ez
duten biktimak, adibidez". Duela gutxi amaitu du Bucesek Leioako memoria historiakoaren azterketa.
|
|
2015
|
|
|
ahotsik
|
ez
duten biktimak bezala,
|
|
2016
|
|
|
Behar beharrezkoa da biktimak iraindu edo mindu dezaketen okerrak, gaizki ulertuak eta nahasmenduak ekiditea. Informazioak ez ditu biolentzia desberdinak berdinduko, eta, era berean,
|
ez
ditu biktima mota desberdinak konparatuko edo hierarkizatuko.
|
|
2017
|
|
|
Gema Varona kriminologoa da erreformazale horietariko bat. . Delituak preskribatuta daudenean, edo delitua frogatzeko modurik ez dagoenean, justizia klasikoak
|
ez
du biktimarentzako erantzunik. Eta, hain zuzen, arreta biktimaren erreparazio horretan jartzea da justizia errestauratiboaren egitekoa?.
|
|
2018
|
|
|
Maria Solana, Nafarroako Gobernuko bozeramaileak ere baikorki hartu du ETAren agiria. Eusko Jaurlaritzako Iñigo Urkulluk ohartarazi du erakundeak" gatazkan parte hartu
|
ez
duten biktimak" aipatzen dituela eta soilik haiei barkamena eskatzen. Lehendakariak ETAri galdegin dio azken adierazpenean" biktima guztiak" har ditzan kontuan.
|
|
|
Denetarik esan zen Inbentarioa eleberriaz: ...k zuritzen nituela etakideak pertsona gisa erretratatzen nituelako (marrubiak jan, dutxa hartu eta sexualki erreprimituak zeuden pertsona gisa), Madril komandoaren kontrako gerra propaganda guztia irentsi eta zabaltzen nuela, emakumearekin ulerkorragoa nintzela emakume izate hutsagatik, bakegintzan hain inportantea izandako emakume haren irudia lokazten ari nintzela, morboa ustiatzen ari nintzela,
|
ez
nituela biktimak kontuan hartzen, ez nuela hitz egiten guardia zibilen tortura praktikei buruz, euskal gatazkaren bizkarroia nintzela modako gaitik zurrupatzen ari nintzena sasiko arrazoiak tarteko.
|
|
2019
|
|
|
Beste era batera esanda: bortxatzaileek
|
ez
zuten biktima jo, bultzatu, eta ez zioten bestelako kalte fisikorik eragin sexu erasoa egin ahal izateko, betiere, kontuan izanda Zigor Kodeak bortxaketa bera ez duela ulertzen indarkeria gisara?, hain zuzen ere biktimak ez zuelako erresistentzia fisikorik ipini.
|
|
2020
|
|
|
Haren agindupean torturatu eta hil zituzten biktimen familien samina areagotu du neurriak, baita Euskal Herrian errefuxiatu gisa bizi den Freytter familiarena ere. Izendapenak
|
ez
duela biktimen adostasunik nabarmendu du Jorge Freytter Florianek, indarkeria horren biktima zuzenetako batek.
|
|
|
Justizia trantsizionala aipatu duzula, nola gauzatu liteke? Nola uztartu egia, justizia eta erreparazioa
|
ez
duten biktimen egoera eta arestian aipatutako desjudizializazioa?
|
|
|
Urbietaren esanetan, duela berrogei urte gertatutakoa «ekintza terrorista krudela, koldarra eta gupida bakoa» izan zen, eta «ezabatu ezin daitekeen aztarna» utzi zuen. «Alonsotegik ez du inoiz ahaztuko gertatutakoa, eta
|
ez
ditu biktimak inoiz bakarrik utziko», esan zuen.
|
|
|
Proiektua onartu zuen eta Nafarroako Gobernuak aukeratu zuen zein kasu ikertu. Hasteko ETArekin edo zerikusirik
|
ez
duten biktimak dira. Errazago izanen delako onartzea orokorrean halako biktima batzuen azalpena.
|
|
|
Baina bere buruan oso segurtasun gutxi zuen pertsona bat ere bazen, ospearekin obsesionatua, eta bere desesperazioak krudel izatera eraman zuen. Ez da lehenengo aldia Mariannek pentsatzen duena krudeltasunak
|
ez
duela biktima bakarrik kaltetzen, gaizkilea ere kaltetzen duela, eta beharbada sakonago eta iraunkorrago. Zuk ez duzu zeure buruaz ezer oso sakonik ikasten jazarpena jasate hutsagatik; baina beste norbaiti jazartzen bazatzaizkio, inoiz ahaztuko ez duzun zerbait ikasiko duzu.
|
|
2021
|
|
|
–Hau egin duenak hiltzaile antolatuaren profila du. Ez da bat bateko erasoa izan, apustu egingo nuke
|
ez
zituela biktimak ezagutzen, objektu bihurtu ditu. Eta, bestalde, tokiaren kontrol erabateko eta absolutua du.
|
|
|
Juan Mari Bandresek harritua eta nahigabetua zela erran zuen. Ohartarazi zuen Erakundeak, hain segur,
|
ez
zuela biktimarik egin nahi eta horregatik abisatu zuela, gero errateko memorian atxiki diren hitz zuhurrak:
|
|
|
Erakundeak
|
ez
zuen biktima zibilik egin nahi, eta Estatua, ETAren eskaerei uko eginez, izanen zen enpresa, ibilgailu edo interes frantsesetan ibiltzen zirenen makurren erantzule. Erakundeak ez zuen dudarik.
|
|
|
Prentsa ekonomikoaren arabera, ez dirudi ETAren kanpainak ondorio ekonomiko handiak izan zuenik, behar bada turista atzerritarren artean
|
ez
zuelako biktimarik, are gutxiago masakrerik, eragin.23
|
|
|
2013an urrats publiko bat egin zuen Ezker Abertzaleko bide berrian: Pariseko Auzitegian komunikatu bat irakurri zuen non, alde batetik," gatazkaren ondorioak" konpontzeko ETA eta bi Gobernuak bildu behar zirela erran baitzuen, eta, bestetik, gatazkarekin zer ikusirik
|
ez
zuten biktimei egin mina deitoratu zuen.
|
|
2022
|
|
|
–Orain arte
|
ez
du biktimarik bahituta eduki –pentsatu du ozen– Bai Natalia, bai Charo, eraso zienetik ordubetera hil zituen gehienez. Aracelirekin berehalakoa izan zen dena, eta galiziarrarekin ez zen zuzeneko kontakturik izan.
|
|
2023
|
|
|
Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuak hitza hartu du gaurko gobernu bileraren osteko agerraldian, eta xehetasunak eman ditu Ertzaintzak Gasteizko hilketaren aurretik izandako jokabideaz. «Ez da erraza bere burua arriskuan ikusten
|
ez
duen biktima bat babestea», esan zuen maiatzaren 28an eraildako Maialen Mazonen kasuari buruz. Gaur, ordea, aitortu du erakundeak ez direla «gauza izan» Mazonen bizitza bermatzeko eta babesteko.
|
|
|
EH Bildukoaren ustez, baina, Jaurlaritzak hitzez baino
|
ez
ditu biktima guztien eskubideak aldarrikatzen, baina praktikan ez du berdin jokatzen. Eta Urkulluri zuzenean gogoratu dio ez duela «sekula» torturaren biktimen aldeko ekitaldi batean parte hartu.
|
|
|
EH Bildukoaren ustez, baina, Jaurlaritzak hitzez baino
|
ez
ditu biktima guztien eskubideak aldarrikatzen, eta praktikan ez du berdin jokatzen. Eta Urkulluri zuzenean gogoratu zion ez duela «sekula» parte hartu torturaren biktimen aldeko ekitaldi batean.
|
|
|
beilatokian jendeari oldartu zitzaion Polizia; heriotza mehatxuak jasan zituzten; okindegiaren aurkako erasoak sufritu dituzte; eta etxeko atean pintaketak egin dizkiete. «Eta denbora honetan guztian, Nafarroako erakunde publiko bakar batek ere
|
ez
ditu biktima bezala ofizialki aitortu», deitoratu dute Egiari Zor fundazioak eta Nafarroako Torturatuen Sareak, eta «hainbeste urteko sufrimendu eta inpunitatea» amaitzeko exijitu.
|
|
|
beilatokian jendeari oldartu zitzaion Polizia; heriotza mehatxuak jasan zituzten; okindegiaren aurkako erasoak sufritu dituzte; eta etxeko atean pintaketak egin dizkiete. «Eta denbora honetan guztian, Nafarroako erakunde publiko bakar batek ere
|
ez
ditu biktima bezala ofizialki aitortu», deitoratu dute Egiari Zor fundazioak eta Torturatuen Sareak, eta «hainbeste urteko sufrimendu eta inpunitatea» amaitzeko exijitu.
|
|
|
Bertan, Melgosa sailburuak ozen aldarrikatu du «eskuin muturreko eta talde parapolizialen terrorismoak, gerra zikinak eta torturak bere tokia» izan behar dutela «herri honen memoriaren liburuan». Horrekin batera, aitortu du «luzaroan»
|
ez
zituztela biktima horiek «entzun», «luzaroan» ez zutela «esku hartu». Eta, oraindik ere, egia, justizia eta erreparaziorako «asko egiteko» geratzen den arren, ziurtatu du biktimei ez zietela kendu kendu nahi izan zietena:
|
|
|
Menderakuntza mekanismo horretan ez da zapaltzaile biktima binomioa soilik egituratuko. Izan ere, zapaldua egoteak
|
ez
du biktima kategoria absolutu eta bakarra zertan ekarri, eta ez du baztertzen ere agente izatea. Zapaldua egotea prekaritate egoera batean egotea esan nahi du, eta ondorioz, biolentziak jasotzeko probabilitate altuak izatea.
|