|
2000
|
|
|
" Heldu gaituk Clifden a, Connemarako hiriburura...", esan zion eta segituan gaineratu zuen egunero egiten zuela berak bide hura, eta gutxitan ikusi zuela Connemara hain eder. Eta ez zuela ulertzen nola lokartu zen, eta ea nola zen posible, inoiz
|
ez
zuela aukerarik izango naturaren holako espektakulurik berriz ikusteko eta hala ere lotan pasatu zuela bide guztia, eta ardiak errepidetik joaten ez zirelako taxia ordu laurdenez geldirik izan zuela, eta paisaia hark arnasa ere osten dizula (noski, esna egonez gero), eta berrogeita hamar libera zirela, mesedez. Lagun handi bat betiko urrutiratzen denean bezala begiratu zien Txemak txanpon haiei.
|
|
2002
|
|
|
Beherantz egiten zuen tutuak. Zaharra zen eta pitzatuta zegoen, baina
|
ez
zuten aukera handirik. Alazne bera ahalegindu zen lehendabizi.
|
|
|
" Gurasoek ez ninduten babestu, eta orain zuk babestu nauzu...". Sarak
|
ez
zuen aukera txarrik egin, nekez erdietsiko baitzuen Sergioren gorputz sendoa baino babestoki egokiagorik. Sendoa eta liraina.
|
|
2009
|
|
|
–Horregatik,
|
ez
dudalako aukerarik izan, agian orain trebatuko naiz horretan ere. Eta zuek, mendira joaten zarete?
|
|
2010
|
|
|
Filloyk Lurmeneko kideen argudio nagusia idatzita utzi zuen esaldi horretan: adituen batzordeak
|
ez
zituela aukera guztiak kontuan hartu, ez zela bitxikeriak ulertzera jarri.
|
|
|
Amaiak masailak gorritzen sentitu zituen, baina
|
ez
zuen aukerarik izan horretaz kezkatzeko, Mariok masail horiek hartu eta muxu eman baitzion ezpainetan. Segundo bat iraun zuen muxuak, zerbaitek eten baitzuen.
|
|
2011
|
|
|
Berak ongi zekien, inork baino hobeto?
|
ez
zuela aukera bakar baten arrastorik, ezta izpirik ere. Hartan pentsatze hutsa ergela zen.
|
|
2012
|
|
|
hiltzaileak bat baino gehiago izan zirela, bi edo hiru; erabilitako armak, datu hau ez zela segurua esan zuten, eta armak aurkitu arte ezin izango zela erabateko ziurtasunez esan? sukaldeetan egoten diren aizto handi horietako bat edo bi, eta aizkora txikia zirela; hilketaren intentzioei buruz,
|
ez
zutela aukera bakarra ere baztertzen, nahiz eta ohiko erakunde armatuek euren ekintza zela ez aldarrikatzeak aukera asko kentzen zion hilketa politikoaren hipotesiari.
|
|
|
–Ez,
|
ez
bainuen aukerarik. Ez nuen dirurik eta gobernuari diru gehiegi zor nion.
|
|
|
–Ni ez naiz damu, esan dizut
|
ez
nuela aukerarik. Konturatu nintzen gizarte honetan badaudela gu baino pausotxo batzuk aurrerago ibiltzen hasten direnak, eta horiek beste guztiak baino lehenago iritsiko dira toki guztietara.
|
|
|
Bere buruari galdetu ere egin zion zergatik arbuiatzen ote zuen Charles, eta hobe ez ote zatekeen hura maitatu ahal izatea. Baina Charlesek
|
ez
zuen aukera handirik eskaintzen sentimenduaren itzulera hauentzat, halatan non Emmak zalantza bizitan segitzen baitzuen bere sakrifizio nahikundean, hartan botikaria etorri zitzaionean abagunea egokiro hornitzera.
|
|
2013
|
|
|
–Oso arraroa da hori. Baina
|
ez
zenuten aukerarik izango, suposatzen dut. Zuen amak hirira eraman zintuzketen udaberriro maisuekin ikastera.
|
|
|
Elizabethek
|
ez
zuen aukera asko izaten begiak Darcyrengana zuzentzeko; baina begiz jo ahal zuen bakoitzean hain ikusten zion gozamen aurpegia, eta esaten zituen gauza guztietan haren doinua hain zegoen urrun burgoikeriatik edo lagunekiko erdeinutik, non Elizabeth erabat konbentzitu zen bezperan bere begiekin ikusitako molde hobetu horiek, pasakor hutsak izan bazitezkeen ere, egun batez behintzat bizirik iraun z... Ikusten zuenean zelan bilatzen zuen orain Darcy jaunak hilabete batzuk lehenago harremanik txikienaz izena belztuko zioten pertsonen ezaupidea, eta zelan zebilen haien oniritzia limurtu guran; ikusten zuenean hain gizalegetsu, ez bakarrik berarekin, baina baita behinola azal eta zabal erdeinatu zituen senide horiekin ere, eta gogoratzen zuenean Hunsford erretore etxean gertatutako enkontru bizi hura, hain zen handia aldea, hain zen handia aldaketa, eta hain biziro astintzen zion horrek guztiak gogoa, nekez eutsi ahal baitzion txundidura aurpegian agertzeari.
|
|
2014
|
|
|
Banekien
|
ez
nuela aukera handirik, baina ez zitzaidan beste ezer bururatzen. Gainera, Aratzek baliabide asko zituela ematen zuen, ez zirudien berehala amore ematen duten horietakoa.
|
|
2015
|
|
|
Baina jendearen bihotzak ez zeuden errukitarako. Mozkor ingelesak
|
ez
zuen aukerarik galtzen bere kontakizuna borobiltzen zuen bukaera aldarrikatzeko: azkenean bere zorra ordaintzeko garaia iritsi zitzaion errotako gizonari; urrutiko toki batean gorde eta egunez ezkutatuta bizi arren, azkenean aurkitu egin zuten eta egindako gaiztakeriaren ordaina pagarazi zioten.
|
|
|
–Herri honetako politika migratzailea oso zorrotza da. Alegia, joaten direnek ia
|
ez
dute aukerarik itzultzeko. Nire bi semeak, adibidez, ataka estu horretan jarri dituzte.
|
|
2017
|
|
|
ea beste kasuren bat izan zen, ea inork bazuen zerbait kontatzeko. Inoiz
|
ez
baitzuten aukera hori aurreikusi ere egin. Inork ez baitzuen horri buruz pentsatu ere egin.
|
|
|
zuenean, galtzaileak alderdia edo gutxienez kargu publikoak utzi lituzkeela ere esan zuen. Egoera aldatuta zegoen eta orain
|
ez
zuen aukera hoberik, noski. Dena ahaztuta; politiko baten balio handienetakoa egoera berriei egokitzea omen da.
|
|
|
–Zer aholkatuko geniokeen jazarpena jasaten ari den langile bati? Aukera baldin badu, alde egiteko enpresa horretatik, osasuntsuena hori da; eta
|
ez
badu aukerarik, etortzeko hona, arazoa partekatuta aire pixka bat behintzat hartzen da?. Jazarpen moralaren ikerketan erreferente handia da Marie France Hirigoyen, eta haren abizena darama mobbing aren aurka Bilbon sortutako elkarteak.
|
|
2018
|
|
|
zen ezkontza. Emakumeen salerosketa hura gizonenaz bestelakoa zen, emakumeek
|
ez
baitzuten aukerarik enplegu bat izateko; salerosketa modu bakarra zuten eskura, eta hartantxe sartzera behartuta zeuden.
|
|
|
Naomik deseroso erantzuten zuen, labur, berak ez zekiela ezer, telebistek piztu nahi zuten morboa baino ez zela hori eta halako xehetasunek ez zutela ezertan laguntzen, ez amaren hilketa argitzeko, ez aita kartzelatik ateratzeko. Norbaitek edozer iradoki orduko
|
ez
zuen aukerarik galtzen aita etxean laster egongo zela zorrotz esateko. Baina, bestalde, gehienetan entzun eta ezer gutxi esan arren, egunak joan, egunak etorri, lagun hurkoen hurbiltasuna eta are galderak eta adierazpenak bilatzen zituela ematen zuen.
|
|
|
Eta harengandik ez oso urrun 6.334 presoa, bestearen segurtasunaren berme, antza. 10.872 presoa lorategia saihesten hasi zen, baina
|
ez
zuen aukera handirik eta, bestalde, inorengana hurbildu orduko hutsunea sortzen zen haren inguruan, jendea kanporatzen zuen eremu magnetikoren bat baleuka legez.
|
|
2019
|
|
|
Bankuen kutxazain automatikoetan kartoi gainean kuzkurtzen diren etxegabeek baino ostatu hoberik ez neukan, baina Antonekin gela bat konpartizea, ordubete lehenago arte neure buruari argiki aitortu gabeko esperantza izango zatekeena?, orain amesgaiztoetan ere bizi nahi
|
ez
nuen aukera iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Diskurtso horietako batzuen arrastoa garai hartako hemerotekan geratu da islatuta. Izan ere, Nafarroako zein kanpoko hedabideek
|
ez
zuten aukerarik galdu kasu hari buruz atera zitzaketen xehetasunak zukutzeko, salbuespenaren narratiba elikatuz. Albisteetako leku pribilegiatuetan, titular, leihatila eta sarreretan, besteak beste?, arreta eta morboa pizteko elementuak nabarmentzen ziren maiz:
|
|
|
Eguneroko intimo bat idazteari ekiten dio; konfiantzazko lagun ulerberak aurkitzen baditu, bihotza husten du solasaldi amaigabeetan, eta damuak eta kexak darabiltza gogoan egun eta gau. Neska gazteak nola amesten duen zer izango den geroan, bada, halaxe ekartzen du gogora zer izan zitekeen bere iragana; buruan dabilzkio baliatu
|
ez
zituen aukerak, eta ipuin ederrak ontzen ditu atzera begira. H. Deutschek aipatzen duen kasu batean, emakume batek oso gazterik hautsi zuen ezkontza zoritxarreko bat, eta, gero, bare bare pasatu zituen urte asko, bigarren gizonarekin:
|
|
|
Zurikeria da aldarrikatzea oso litekeena dela maitasuna sortzea komenentzian oinarritutako harreman batean; zentzugabekeria galanta da interes praktiko, sozial eta moralek elkartutako senar emazteei eskatzea elkarri atsegin eman diezaiotela bizi guztian. Dena dela, komenentziako ezkontzen aldekoei erraza zaie frogatzea amodiozko ezkontzak
|
ez
duela aukera handirik senar emazteen zoriona segurtatzeko. Lehenik eta behin, amodio idealak, neska gazteak ezagutu ohi duen horrek, ez du beti bultzatzen amodio sexualera; umetako edo gaztetako obsesioak proiektatzeko darabiltzan mirespen platonikoen, fantasien, pasioen helburua ez da ez eguneroko bizimoduko proba pairatzea, ez luzaroan irautea.
|
|
|
Nolako alaitasun zintzoz behartu nahi nauen neure buruaz ditudan ilusio guztiei uko egitera, bata bestearen atzetik. Sekula
|
ez
du aukerarik galdu hau eta beste naizela esateko, miserable deitzeko nire lagun guztiz harrituen edo gure zerbitzari txundituen aurrean. Hala, sinetsi egin diot azkenerako[...] Ni mespretxatu nahian, ez du aukerarik galtzen sentiarazteko nire lana gutxiago interesatzen zaiola berak ekar liezagukeen ongizatea baino.
|
|
|
Sekula ez du aukerarik galdu hau eta beste naizela esateko, miserable deitzeko nire lagun guztiz harrituen edo gure zerbitzari txundituen aurrean. Hala, sinetsi egin diot azkenerako[...] Ni mespretxatu nahian,
|
ez
du aukerarik galtzen sentiarazteko nire lana gutxiago interesatzen zaiola berak ekar liezagukeen ongizatea baino.
|
|
|
Garai batzuetan, beste idolo batzuek kendu diote tokia. Herritarrak
|
ez
du aukerarik bere destino pribatuaz arduratzeko Hiriak edo Estatuak irensten dutenean. Espartako emakumeak, Estatuari emana zegoenez, gainerako emakume grekoek baino goragoko kategoria bat zuen.
|
|
|
Beranduegi zen. Leirek
|
ez
zuen aukera hura galtzeko asmorik.
|
|
|
Evak
|
ez
du aukerarik, are gutxiago Xabier tartean dagoela. Ziur da, gainera, Joan horretaz baliatzen ari dela bere ezkutuko helburuak lortze aldera.
|
|
2020
|
|
|
Haizeak leun idor ditzan. Bilboko pisuan, ordea,
|
ez
dugu aukerarik. Atikoa bai, baina arropa zabaltzeko toki egokirik ez.
|
|
|
Bere lagunek ere etengabe hitz egiten omen zioten nire neskari buruz, hala deitzen dio, eta sentitzen duela baina gauzak aldapan gora jarri zaizkidala uste du. . Eskuan zenuen eta alde egiten utzi diozu?, aurpegiratu zidan penaturik balego bezala, eta emakume hori nireganatzeko eman nituzkeen pausoei buruz hasi zitzaidan hizketan, baina nik banekien eta berak ere bazekien aukera urriak nituela lehia horretan; garbiago esanda,
|
ez
nuela aukerarik.
|
|
|
Buruak ihes egiten zidan. Buruak
|
ez
zuen aukera txarrenetan pentsatu nahi, baina behartu egiten nuen. Logikarik ba al zeukan Lujuak esandakoak?
|
|
|
Aimarrena da. Aitzinetik pasa baino lehen alde egin ala goaitatu, A edo B, duda egin du, eta erabakitzen
|
ez
duenari aukerarik okerrena nola suertatzen zaion, ala bertzerik gabe dagokiona, autoaren motorra moteltzen entzun du, bihotz taupadak bizitzen.
|
|
|
Hiru hilean behin edo jasotzen dute Martinen gutunen bat Pariseko bizimoduaren berri emanez; edozein modutan, Estebanek ez du anaiari buruz ezer jakin nahi Nievesek hara joatea erabaki zuenetik, eta Micaelak, berriz, irudipena du alaba ez dela etxera itzuliko: bizileku berrian sorterrian inoiz izango
|
ez
dituen aukerak topatuko ditu, ziurrenik.
|
|
2021
|
|
|
–Nahi bagenu, eta
|
ez
dugu aukera baztertzen, geure burua birsor genezake gorputz berrietan. Nahikoa da gure gene bat edukitzea, eta gure burmuinetan hori baino askoz gehiago dago.
|
|
|
Euskara batuaren oparia probestuta, inoiz izan
|
ez
dugun aukera dugu orain; euskalki guztietatik, etxe bakoitzetik eta norberaren belarritik datorren hizkeratik edan dezakegu eta euskara idatziaren moldea aberastu, denon artean. Nik neuk, adibidez, nafartutako bizkaitarra naizen honek, beti sentitu ditut harremanetan nire baitan mendebaldeko euskara eta euskara batua.
|
|
2022
|
|
|
Jakina imajinatzen duela familiaren lotsak nolako kalbarioa inposatu zion beraren amari, jada ez baitu uste eskuan duen argazki horretatik irribarre egiten dion Begoña delako hori ama ez duenik. Hainbesterainoko enpatia sentitzen du Anabelek azaldu dion egoerarekiko, non
|
ez
baitu aukera posibletzat jotzen mundura ekarri zuen emakumea oraindik lokalizatzeke dauzkan beste hiru andreetako bat izatea.
|
|
2023
|
|
|
Eta maitasun kontuetan ere ez du sekula izan pazientziarik. Orain
|
ez
baduk aukera baliatzen, neska beste batekin joanen duk! Eta istorio gehienak horrela hasi zituen:
|
|
|
Tuterako foruzainen kuartelak eraikuntza modernoa zirudien, apaingarririk gabea, funtzionalitatea itxurari gailentzen zitzaiola. Ez zuen hertsitasun usainik, berak polizia guneei betidanik eransten ziena; bertakoa, behintzat, ez zetorren bat irudi horrekin –nire aurreiritziak– Aurreko egunean, salaketa jartzera etorri zenekoan,
|
ez
zuen aukerarik izan ingurune fisikoari erreparatzeko, erasoak estutuegi sentitzen zen. Orain, aldiz, zabaltasun gehiagoz begiratzen ahal zien etxeari eta haren bizilagunei, uniforme gorriduneko" geiperman" eta" geiperwoman" horiei.
|
|
|
Ea zer dioen Sueskunek orain. Honekin
|
ez
du aukerarik atxilotze agindua ukatzeko.
|
|
|
–Horregatik uste dut hau guztia ez dela alkatearen beroaldi bat baino –erantzun zion Rodrigok– Gobernu sartu berriaren ezjakintasuna baliatu nahi du bere asmoak aurrera eramateko, baina
|
ez
du aukerarik. Nik itxoin eginen nuke, ezer egin gabe, eta bere hilotz politikoa ikusiko dugu etxe aurrean igarotzen.
|
|
|
Zuritasunak boterea ematen du, eta botere horrek arrakasta profesional eta pertsonala ekar dezake, bai eta bizitza beste edozein modutara baino askoz hobeagoa egin ere, eskuarki. Koloreko feminista askok salatu izan dute feminismo zurizentrikoa, baina askoz ere gehiago daude arriskatzea eragozten dieten egoera pertsonal, profesional edo ekonomiko zinez prekarioetan harrapatuta, eta
|
ez
dute aukerarik botere zuriaren egitura monolitikoei edo emakume zuri defentsibazaleei aurre egiteko, zeren emakume zuriei gehiago interesatzen zaie beren buruarekin ongi sentitzea, elkarrizketa feminista berdinzaleago bat eraikitzea baino.
|