|
2000
|
|
|
W Koldo Izagirre idazlea da. XX. Mendeko Poesia Kaierak bildumaren prestatzailea da. urrats kexuan dabilen euli katiguari horren hegan nahiak ere hitz bat besterik ez baitu baina hitz hori... hitz hori zenbat aldiz
|
ez
ote duzu entseatu zein luzaz ez ote duzu zelatu, nerabeak amodioa
|
|
|
W Koldo Izagirre idazlea da. XX. Mendeko Poesia Kaierak bildumaren prestatzailea da. urrats kexuan dabilen euli katiguari horren hegan nahiak ere hitz bat besterik ez baitu baina hitz hori... hitz hori zenbat aldiz ez ote duzu entseatu zein luzaz
|
ez
ote duzu zelatu, nerabeak amodioa
|
|
|
[bezain lehiaz zein gostarik inoiz erdietsi ere
|
ez
ote duzu loriazko
|
|
2001
|
|
|
Eraikitze lanetan beraz, horiengatik ikusminez, etamesfidatiaren susmoak, zementua irabiatzeko ontzi gizena daraman kamioiaren joan etorriak beharturiko zirkulazio geldiunean, era honetako obra zibilek kulturgintzarekin baino zerikusi zuzenagoa
|
ez
ote duten gure denbora hauetako ekonomia neoliberalaren joko engainagarria rekin, alegia merkatuari bere kasa jokatzen utzi behar zaiola esan, baina diru publikoaren kutxatik ordaintzen dela porlanaren ekoizpena, eta gutxienekoa dela zertarako balia, lehen azpiegitura hidraulikoa, orain kultur ekipamendua, gero auskalo zer, garrantzia duena eraikuntzaren sektorea eta honen hornigaiena ez dadila g... Inbertsio produktiboa esaten diote horri.
|
|
|
Hitzok bere inguru historikoan interpretaturik, euskaldunak kanpoko jantzietan aleman gelditu edo frantses ez zen axolazkoa, axola zuenaba rnetik euskaldun gelditzea zen, benetako kristau euskaldun. Gainera, nork jakin, aberri handien ttipitzeak, Frantzia renak esaterako,
|
ez
ote zuen ttikien altxatzea ekarriko!
|
|
|
gainerakook ikerketaren goldea non pasatua badugu gaur egun, Zavalak alorra prestatu digulako da kasu askotan. Kontapoesia, herrina rrazioa, esaerazaha rrak... zer
|
ez
ote du Zavalak landu?
|
|
|
Administrazioak berak ere —gogoan izan Araba eta batez ere Nafarroa— kalte izugarria egin lezake. Egia da, noski, Nafarroan, bertako gobernuaren jarrera negargarria gorabehera, jendeak oraindik euskararen alde segitzen duela, baina beldur naiz,
|
ez
ote genukeen hori interpretatu aurreko administrazio euskaltzaleagoen eraginaren inertziazko ondoriotzat —Allirena adibidez—, oraingo gobernatzaileek, iraunez gero, etorkizunean moteldu eta erabat ahul dezaketena.
|
|
|
Izan ere, Eskal Herri honetan (Hegoaldean behinik behin) azken urteotan sumatzen da berebiziko eragina, indarkeria nahas mahasean emateko euskal kultura eta euskalgintzarekin eta orobat, iritzi publikoarenaurrean batera plazaratzeko, gauza horiek sustrai berekoak balira bezalaxe. Horretan, uzkur naiz, ea
|
ez
ote dugun jakin euskalgintza hori guztiona egiten. Abertzaletasuniksutsuenak ere onartu luke euskara gizarte osoarena dela, eta euskal gizartearen sustraia dugula.
|
|
|
fikziozko euskal irakaskuntza —eta horren ondorioz, euskal kultura eta gizartea ere—, mundu itxi baten esataria, nazioarte mailande itoragarria, eta abar. Halakoxeak zenbat aldiz
|
ez
ote ditugun entzun. Eta ari eta ari...
|
|
2002
|
|
|
" Ez al da hau, bada, arotzaren semea? Honen amak
|
ez
ote du izena Maria, eta honen anaiek Jakob, Josef, Simon eta Juda. Eta honen arrebak ez ote dira guztiak gure arteanbizi?" (Mat, 13, 55)," Beste apostolurik ez nuen ikusi, Jaunaren anaia Jakob izan ezik" (Gal, 1, 19).
|
|
2003
|
|
|
Orduan, kulturari," ondasun" (objektua) kulturalari," ondareari" eta kultur" p roduktuen" sustapenari ekonomiaren neurria ezarri zitzaion eta ez bakarrik errentagarritasunsozialarena. Hortaz, bizitza kulturalari berari ez dagozkion albo eragin horiek eraginik, Europako Batasuneko erakundeetan kulturaz mintzo direnean, alarma guztiek jo eta Estatuak beldur dira horrek
|
ez
ote duen ondoriorik izanen ekonomian, gizarte mugimenduetan eta politikan, eurekberek horren kontrola izaten segitu nahi dutelako.
|
|
|
Euskal Herriko haurrak hiru ikasketa eredutan zatiturik daudenez zenbateraino eredu horiek beren balore propioak
|
ez
ote dituzten eta haurren nazio ideiaren bilakaeran present ez ote dauden jakin nahi izan dugu.
|
|
2004
|
|
|
Hainbeste errepikatzen den txikitasunak maratoia tropelean egitera behartzen gaituela, harrotzeko baimenik gabe. Baten bat gehiegi nabarmentzen bada, susmoak jota gabiltzala,
|
ez
ote dituen gainontzekoak ikusezin bihurtuko...
|
|
|
Hemen ere bada galdera: Nafar Txapelketa honela antolatuz,
|
ez
ote zuen galdu SilveirakArzallus eta Colina oholtzan mendean hartzeko aukera.
|
|
|
Nik, berriro, itaunaren gunea bilatu eta zernolakobahitura zen hura jakin nahian, ea Europak berak
|
ez
ote gaituen bahituko adierazi dut, inori ezer esan ez eta bakarrik banengo legez. Bistan da halakoak sarri sarri gerta daitezkeela, batik bat norberak gauzak noiz eta nola azaldu jakin gabe diharduenean.
|
|
|
elkar ezagutzea, elkarrekin solastatu eta harreman pertsonala lantzeko baliatzea, ponentziak aditzeko nahikoa bailitzateke dena amaraunetik eraistea. Halere, nago
|
ez
ote dugun oraindik amaraun aitzineko inertzien arabera jarduten. Sinposioa saldatsu baino lodi gertatu da aukeran, gehitxo egositako babarrunen antzera.
|
|
|
Gaztelaniaz hitz egin zuten bakarrak... euskaldunak. Nago gure nazioartekotzeko hizkuntza ingelesa den egunean
|
ez
ote gaituzten aintzakoagotzat hartuko.
|
|
2005
|
|
|
Elvira Zipitria edota Gabriela Mistralen lanei erreparatu eta bere obreei umeekiko eta andreekikodarien errespetua ren sakonera ikusita, galdetzen dut —nireartean— familiarik ez izatea deliberatzeko zer nolako mugak sentitu zituzten. Belaunaldi batetik bestera transmititu nahi ez zutena eta hurrengo belaunaldira transmititu ezin zutena zertaraino
|
ez
ote zituen paralizatuko.
|
|
|
Hori ere egia da. Baina orain ere, Hezkuntza erreformaren inguruan edukien batez bestekoa Españan erabaki behar bada,
|
ez
ote dugu berriz atzerapauso arriskurik euskal curriculumaren eduki programa zehazteko. Ez ote gaitu larritzen euskal errorik gabeko euskarazko ibilbide bat egiteak?
|
|
|
Ba ote zekien, ordea, Goierrin eta, ni ibiltzen naizen baserrietan haseran bakarrik esaten dutela? Hasera hori neuk asmatutako kontua zela
|
ez
ote zuen uste?
|
|
2006
|
|
|
Azkenik, bereizketa nahi duenak aurreko estatuarekiko inolako betebeharrik
|
ez
ote duen ere galdetzen da, ikuspuntu demokratiko eta liberal batetik, batez ere. Baina Philpotten ustez, argitzeke geratzen da zergatik zor behar zaion betebehar hori estatu zehatz horri, eta ez beste bati.
|
|
|
Kortazarrek uste du (Jakin 26/ 27, 1983) narrazioaren aberastasunaren alde jokatzen duela emakumeak azaltzeko mitologia eta etnografia erabili izanak, nobelaren fantasia eta irudi munduak taxutzen dituelako. Baina, kexu da, beste erarik ezean,
|
ez
ote duen behin eta berriro erabili teknika hori, sistemaren aberastasuna agortu arte.
|
|
|
Oso urruti geratzen zaizkit horiek denak. Nik errezeloa daukat
|
ez
ote zuen Bastarrikak berak idatzi, dena.
|
|
2007
|
|
|
Pekatu nagusien artean ba da nagikeria deritzaiogun bat; eta ori genuke gure etsai: lankideek
|
ez
ote lukete errezenera joko. Nire lagunen artean gertatzen dena esaten dizut:
|
|
|
Euskaldunok, zenbait gauzetan, alako atzera gure bat
|
ez
ote dugun pentsatzen dut askotan. Gere buruak nun gordeko gabiltz[...], kanpoko munduaren bildur gera.
|
|
|
Eta Yakin’eko beste puntu bateri buruz. Gure errebista onek
|
ez
ote du praille kume arpegia argiegi. Ni baietzean nago.
|
|
|
Bi erri izango dira gakio bedeinkatu au esaten dutenak; baiña Orixe’ren belarriari goxoago zaio gakio, ta, jakiña, gakio erabilli bear da, euskal literaturan oraiñartean erabilligabea izanarren. Orixeri etzaio dejenerazio bat ere izan ditekenik bururatuko; bai zera!, pollita baita, emeagoa, ta, gaiñera, Orixe euskal idazleak
|
ez
ote du, ba, ortarako eskubiderik...?
|
|
|
Horra bada, ez nazionalismoaren izenean hegemonismo espainiarraren justifikazioa. Zer
|
ez
ote luke justifikatuko nazionalista balitz! Erruki aingeruak.
|
|
|
Ez ote dago liburu horietara erakartzen nauen literaturaz gaindiko arrazoirik? Kolonizatuarekiko elkartasun —karitate?, maitasun? — sentimenduak
|
ez
ote du zeresanik honetan guztian?
|
|
|
Gure hizkuntza eta kultur tradizioa erakustea beraiena galaraztetik ote dator? Bekatua ote litzateke beste eskola eredu batzuk ituntzea, hemen dagoen eskola ereduan ezin badute gurasoek bere heziketa bermatu,
|
ez
ote dute eskubiderik, hemengo legediak ezar ditzakeen baldintza batzuetan, beraien proiektua bermatzeko. Ziur al gaude gurea baino okerragoa izango dela?
|
|
|
Beldur naiz, administrazioa ez ezik... gure gizartea ere ez ote dagoen prest etorkin hauen heziketa eskubidea bere osotasunean bermatzeko. Beldur naiz, Euskal Herriratu ostean, bigarren hazaldian euskaldundu direnek
|
ez
ote dituzten lehen kritikatutako joerak berretsiko.
|
|
|
Ehun arrazoi jaso badira liburuan, joan den urteko kronika periodistikoari erreparatuz, beste ehun gehitu ahal izanen lirateke, espainiarren monarkia, epaileak, hedabideak zertan aritu diren oharturik. Baina ispilua bestaldera jarrita,
|
ez
ote genuke ehunka arrazoi topatuko euskalkide izateari uzteko. Geure arteko mehatxu, agresio, ukazio, intolerantzia, fanatismo eta beste horrelako, banan banan zerrendatzen hasita, liburu gizena egin daiteke, erkide izateari aio arrazoiturik esateko.
|
|
2008
|
|
|
Bata (mementoko premiei erantzun beharra) zein bestea (salaketa eta informazio lana) premiazkoak dira, baina nago egungo GKE gehienek
|
ez
ote duten lehenengoa lehenesten bigarrenaren kaltetan, zama aroak bere horretan dirauen bitartean...
|
|
2009
|
|
|
Nago, ordea, mezulariak
|
ez
ote duen errurik, inertziarena (eta hainbatetan profesionaltasun eskasarena) besterik. Iturburuan dago egon nahas mahasa.
|
|
|
Eta emozioak... pasioa, zehaztugabetasuna, magia, intimoa, gozotasuna, barrukoa, xehetasuna, txikia, anekdota... emakumeen kontua. Zenbat aldiz
|
ez
ote dugun entzun hau literatura arina da! mespretxuz esaten.
|
|
|
Nola babestu liburuak? Badira teknikak, baina nork jakin hurrengo egunean pirataren batek
|
ez
ote duen altxorraren giltza aurkituko?
|
|
|
Unibertso digitalean, existitzekotan, inork ikustea nahi bada, identifikatua behar du egon, lokalizatzeko moduan. Baldin eta frantsesek kezka badute, kezkaz gainera zer besterik
|
ez
ote genuke behar guk euskal liburuaren inguruan?
|
|
2012
|
|
|
Dena dela, kritika intelektualak baino Erresuma Batuaren eta haren kolonia ohien konstituzionalismoaren historia da jakobinismo naif baten ukaziorik biribilena:
|
ez
ote du, bada, Erresuma Batuak idatzi gabeko konstituzio historiko bat, mendez mende garatuz eta egokituz joan dena inoiz formalki promulgatua izan gabe. Ez ote da razionala eta liberala, Frantziako edo Espainiako edozein bezainbeste?
|
|
|
Zuberoa inkesta horretan bateratzearekin ez ote den batez besteko" onesgarriago bat" agerrarazi nahi izan. Beste modu batera esanda, Baxenabarre" euskaldunagoak"
|
ez
ote duen Zuberoa" erdaldunduegi" edo" asko erdaldundu" baten emaitzak" txukuntzeko" aukerarik eman. Zuberoan bertan galdezkatu multzo bat osatzeko nahikaririk izan bazen, emaitzak beharbada hitsegiak agertuko ziren...
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, zalantza egon zitekeen jarduera militarra amaitzeak
|
ez
ote zuen urtetan landutako aktibo garrantzitsua modu arinean alferrik galduko. Zein izango zen bermea, zerk ordezka zezakeen jarduera armatuaren aktiboa biolentziarik gabeko jarduera batean?
|
|
|
Mardonesen susmo latza galdera batean bil dezakegu: misterioarekiko begirune horrek
|
ez
ote du iheslariaren jarrera mozorrotzen. Ez ote du mozorrotzen errealitatean konpromisoa ez hartzeko erabakia?
|
|
|
Hiltzaile. Kazetariek ez zioten galdetu, eta hori da ikaragarriena, nola ez zuen, informea ezagutu eta berehala, salaketa jarri hiltzaile horiek guztiak atxilotzeko; nola onar zezakeen horrelako gaizkile multzoa bere funtzionarioen artean; ez zioten galdetu non zeuden ezkutatuta; ea bera, arduradun gisa, zer egiten ari zen;
|
ez
ote zuen dimisioa berehalakoan aurkeztuko funtzionarioen artean horrelako giza multzo arriskutsua edukitzeagatik.
|
|
|
Alabaina, euskara idatzia —eta arauez idatzia denaz mintzo naiz— plazara agertzeak ondorio txarrik ere
|
ez
ote duenez eragin pentsatzen hasia naiz... Izan ere, aurretik adierazi izan dudan bezala, badirudi Zuberoan, Ipar Euskal Herri osoan bezala, euskara egiten ari dela idatzita ageri den hizkuntza bat... mintzatua den hizkuntza bat baino gehiago!
|
|
2014
|
|
|
Funtsean Butlerrek dioskuna da hizkuntzak, hainbatetan errealitatea deskribatzeko gaitasuna ez ezik, errealitatea moldatzeko eta sortzeko gaitasuna duela. Nago pertsona izenek, edo, bederen, euskal izendegiko hainbat izenek
|
ez
ote duten botere performatibo hori, desberdina baita norbaitek jaio denetik Ekaitz, Haritz edo Harri dela entzutea edo Estitxu, Lorea edo Maitane dela aditzea. Izen batzuek edo besteek oso desberdina egiten dute gure autoerrealitatea.
|
|
|
Bitxia da, diot, politika arduradunek Madrilgo Mataderoko kudeaketa eredua hain gustuko izatea. Batetik, haien kudeaketa filosofia gurera ekarri nahi dela ematen du, eta hori ez dago batere gaizki; baina zergatik
|
ez
ote zuten, hasteko eta behin, Mataderoko eredu arkitektonikoa aintzat hartu, Tabakalerako eraitsi gabe eraitsi eta berritze lan garestiak hasi baino lehen? " Interbentzio minimoa eta hasi lanean" filosofia hura, euskal artisten bi herenek ez ezik, Julian Schnabelek berak ere bere garaian aldarrikatu zuena:
|
|
2015
|
|
|
Historia moduren batean ‘magistra vitae’ izan ahal izatea, aldez aurretik ez litzateke baztertu behar. Beste gauza bat da, ikasi baino gehiago berari irakatsi nahi izaten
|
ez
ote dugun. (" Herrien historiatik
|
|
|
Eta munduaren joana ikusita, orain arteko erantzunak ez ote zaizkigun maiztu ez ezik erabat zaharkitu eta erantzunekin batera, jakina, haiek bermatzen dituen iruditeria. Are, orain arteko oinarrizko kontzeptu eta hitzek, hala nola, identitate, nazio edo herrik eta gurean haien argamasa dugun euskarak,
|
ez
ote duten ustelaren kiratsa hartu batik bat geuregaintasunerako bidera ezinbesteko ditugun sektoreak batzeko. Lurpean ernatzeko zain izan diren galdera horiek denak etorri zaizkigu orain, neke eta minak sendatzeko garaia ez ezik, geure burua itauntzeko eta pentsatzeko aroa baita are, ez ote den hori osatzearen parte.
|
|
|
Unai Iturriagak, kontrazalean, kontra errealitatera jaitsi gaitu: herri gogoa, Humboldten Volksgeist baino Volkswagen nahiago
|
ez
ote dugun gaur gaurkoz. Baliteke, baina ez nuke esango gauza bera ez direnik.
|
|
|
Azkena, campus internazional bat jarri nahi dela bertan, moda eta diseinuaren ingurukoa. Lokalean pentsatu baino,
|
ez
ote dugu internazional mailan diluitzeko interes handiagoa?
|
|
2016
|
|
|
Hitzarmenaren beharra, letra gorriz, alarma joz agertu da Durangoko plazan. Irautea garaitzea zela esaten zen garaia pasea ote den iradoki dezake, irautea dagoeneko ez ote den galtzea; izan ere, hizkuntza eta kultura normalizazio bideak topea jo
|
ez
ote duen batek baino gehiagok aipatzen du artikuluan, garaia dela orain arteko dena berraztertzeko, alegia.
|
|
2017
|
|
|
Ezin dugu ipini literatura heliozko atmosfera isolatu batean, eta galdetu, xalo, zergatik ez ote duten publikatzen bekarik gabe gazteek (ez da guztiz egia, bestalde); zergatik
|
ez
ote duten hainbeste idazten emakumeek, sektore batzuetako langileek. Barnean hartzen duen egoera historiko eta politikoarekin (zentzu zabalenean) lotu behar dugu literatura; begiratu zer dagien, zer nolako industria den, ez hainbeste zer darakutsan.
|
|
2018
|
|
|
Ezin liteke!... Kultur produktu bat ahul badago,
|
ez
ote genuke, zirt edo zart, hura babestu, indartu eta suspertu behar?
|
|
|
Batuak emana digu euskaldun oso izateko tresna, baina norabide bakarreko elebitasunak, berriz, erdaldun oso eta eroso bilakatzen gaitu, euriak blaitzen gaituen bezain aise zintzo jokatzen ari garen geure buruarekin: ea ez ote diogun gehiegi eskatu eskolari, lagunarteko hizkera eta gazte argota sortzeko gai balitz bezala, esaterako, nahiz eta EiTB ez jarri horren zerbitzuan; ea
|
ez
ote dugun geure burua ezinago euskalduntzat jo, baina erdarak lehenetsita kultura idatziko esparruetarako, eta, okerragoa dena, gure ezak eta ezinak batuari egotzita, estandarra egitea lantegi kolektibo bat ez balitz bezala... Maileguan hartzeko modukoa da Joxe Austin Arrieta Ugartetxeak aspaldi, 1997ko apirilaren 4ko Euskaldunon Egunkaria n, plazaratu zuen irudi hau, gaur gaurkoa guztiz:
|
|
|
Garunaren fokuratzea8 hezkuntza zereginen erdigunera ekarri da. Ordena soziala zilegitzeko beste modu bat baino
|
ez
ote du bihurtzen eskola, hori da Kaplanen galdera. Hortaz, ikasteko ezberdintasunak sortzen direnean, norbanakoaren garunean aurkitutako gabezia neuronalei atxikiko zaie arazoa, epaiketa kondenatzailea balitz bezala.
|
|
2021
|
|
|
Gurasoak haserretu egin zitzaizkion, nola, gainera, eta kexaka hasi zitzaizkion han bertan: ea zer ari zen esaten, eskola publikoa alferrik ote zen, eurek
|
ez
ote zuten izango euskaraz ikasteko aukerarik...
|
|
|
Zibilizazio krisia 60 hamarkadetatik aurrera behin eta berriz agertzen den ideia da, gizateria aurretik ez bezalako krisi batean murgilduta dagoela azpimarratu duena. Eta batek sentsazioa dauka krisian bizi garela esateak
|
ez
ote duen krisiaren beraren zentzua erabat difuminatu jada.
|
|
|
Hau da, guri ez digu eragiten, besteen kontua da. Krisi klimatikoaren afera
|
ez
ote dugu guk geuk ere, lehen munduko biztanleok, besteen afera gisa ikusten. Ez baligu eragingo bezala.
|