|
2000
|
|
|
Ahaztu nahian gabiltza, bai, baina onartu ere, onartu dugu. Eta nago,
|
ez
ote gauden zu baino finkatuagoak lurreko bizitza honetan, Txema.
|
|
|
Eta behin eritzen gara eta berriro eritzen gara, eta erialdi bakoitzean hondatzen eta higatzen zaigu gorputza, urritzen eta murrizten zaizkigu indarrak eta kemenak, ahultzen eta flakatzen gara, galtzen dute humoreek beren berritzeko eta suspertzeko ahala, aitzinatzen zaigu heriotza, eta hala egiten dugu azkenean fin gaitza, behar baino lehenago eta legokigukeena baino fitezago. Zeren osasuna Jainkoaren eskuetan baitago, zalantzarik ez... baina
|
ez
ote dago gure eskuetan ere, eta ez ote ginateke, halatan, luzeago eta lasaiago biziko, baldin asmatzen ditugunak asmatuko ez bagenitu, beldurraren beldurrez. Eta ez ote da beldurra, ondorez, gure baitan bizi den munstro bat, lau humoreen iturrietarik osasuna atergabe eta etengabe hurrupatzen eta ebasten diguna?
|
|
|
—Eginkizun bakoitzeko, kurka bat merezi duzue... baina beldur naiz arnorik aski
|
ez
ote dagoen etxe honetan, hainbertze eginkizunetarako... —erantsi nuen nik.
|
|
|
‘Koadro hori bertzerik ez ote duzu bizitzan? ’ Guztiz serios ihardetsi nion: ‘Ama, Espainiarat joan nahi nuke, neure lehengusuaren ikusterat, zeren uste baitut ezen harekin ezkonduko naizela’ Harritu eta larritu zitzaidan ama, eta pentsatzen hasi zen eroturik
|
ez
ote nengoen, halako moldez, non koadroa gordetzea erabaki baitzuen; baina, ikusirik ezen erremedioak are okerrago jartzen ninduela eta apetitua ere galdu nuela, berriro eseki zuen koadroa bere tokian. Eta hala joan ziren egunak, eta joan zen urtebete hura, eta egun batean Simón de Osorio —ene osaba hura, kakao saltzailea zena eta Caracasen bizi zena—, ohi bezala, bisitan etorri zitzaigun; eta ni, hatsarrean, alegeratu egin nintzen, zeren hark eman baitziezadakeen, benturaz, neure lehengusu haren berri.
|
|
|
Baina horri buruz ere ez dakit orain zer erran... Izan ere, amorioan eta komunionean, bietan ere
|
ez
ote dago, azpian eta harroinean, sentimendu bera: finitua infinituan urtzekoa, baina baita, aldi berean, infinitua finituaren mugetarat ekartzekoa ere?
|
|
2001
|
|
|
Neskatila ttiki bat jarri da ahukuaren parean, bizkarra makurtua, egur zama handi baten azpian. Hildakoa haurra baino hobeki
|
ez
ote dagoen bururatu zait niri. Haurrak, ordea, irri goxoa du ezpainetan; halabeharra leporatu dion zoria jaiotzetik onartua du eta ez zaio eraman ezina iruditzen.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntzaren eragin eta oihartzun hori, bestalde, berez mintzairaren presentzia formalik ez duten arte adierazpenetan ere ohargarria izan liteke: esaterako, artegintza plastikoaren berariazko hizkeren oinarrian ere
|
ez
ote dago, nolabait ere, hitzezko komunikazioaren eraginik. Hizketa ekintza den bezainbatean, ekinbide ororen sostengua dugu hizkuntzarena.
|
|
|
Estatu totalitarioen zimentarrietan dagoen sistema sozioekonomiko hau ote da, hortaz, askotariko naziotasunaren biziera ukatzen duena? Munduaren izaera ñabarra hilobira daraman auzi honetan
|
ez
ote dago oinarri oinarrizko bi dimentsioren arteko elkarreragina. Alegia, alde batetik, egin dezagun gizarte egituraren sistema sozioekonomikoa daukagula, eta, beste aldetik, berriz, gizarte molde horri berari dagokion dimentsio nazionala.
|
|
|
oker ez bagaude, ideologia kontzeptuaren adiera modu arras murrizgarrian darabil, aitortzen duenak hori pentsarazten digu behinik behin. Lehenik eta behin, kontsumo azturaren oinarrian
|
ez
ote dago bada eragin ideologikorik. Ohikeriaren arabera eratuak dauden giza jokamoldeak esanahi ideologikorik gabeko jarraibideak ote ditugu guztiz?
|
|
|
Hezkuntza formalaren bidezko hizkuntza jabekuntzak berari itsatsia al dakar gizarte erabileraren mekanismoak iraultzeko indarra eta kemena? Ikaskuntza horren inguruko testuinguru orokorra aintzat hartu gabe,
|
ez
ote dago arriskurik hizkuntza ereduen lorpena handiesteko. Erakusten dugun gogoaren pareko kemena izango bagenu, orduan bai ederki.
|
|
2005
|
|
|
Senak kontrako norabidean jotzeko aholkatu dio. Zaindaria handik atera bada, nork daki lagun gehiago
|
ez
ote dagoen. Beste muturrean gora doazen eskailerak daude.
|
|
2007
|
|
|
Ondotik igarotakoan, zin egingo nuke eztula entzun niola, eztul txikia, eztul zurezkoa, eztul bildua. Ez dakit ni ere
|
ez
ote nengoen gaixo.
|
|
|
Beldur da sexu harremanak mekanizatzeko bidean ez ote doazen. Sexuaz gozatu baino gehiago, haren alderdi teknikoez pentsatzen
|
ez
ote dauden.
|
|
2008
|
|
|
hori gustatzen zitzaion, ordea, beste gizonari! Harik eta, egun haietako batean, eztabaida batean murgildu ziren arte, Beñardo hordituta ote zegoen
|
ez
ote zegoen.
|
|
|
Murrizkeriaren eta sinplekeriaren handiak neurririk ez duenez, ez dakit merezi duen gehiegi jarduteak auzi honetan, zentzugabekeria hain baita nabarmena. Askotariko munduaren dimentsio anitzak esparru bakar batera murrizteko nahimen horren abaroan,
|
ez
ote dago gainera mundu zabalean ezker eta eskuin hedaturik dagoen minbiziaren hazia. Hots, nazionalismo totalitarioaren ernamuina?
|
|
|
Berriz ere muturtuta altxarazi eta hortik aurrera, fakokero (basurde) batzuk, tximinoren bat eta oreinak soilik ikusi ditugu. Bagenekien elefante kolonia oso urrun dagoela, eta lehoiak ere liburuxkan baino
|
ez
ote dauden zalantza daukat. Prismatikoengatik hiru mila CFA eskatu dizkigu berrehun metrora behar duten babuinoak ikusteko.
|
|
|
hori gustatzen zitzaion, ordea, beste gizonari! Harik eta, egun haietako batean, eztabaida batean murgildu ziren arte, Beñardo hordituta ote zegoen
|
ez
ote zegoen.
|
|
2009
|
|
|
–Non zegoen nahigabea?/ Oteizaren trintxan?/ Harri beltzean gordea?/ Edo agian herritarren/ begi larrietan?/? Baina non
|
ez
ote zegoen?? (HGB, 151).
|
|
|
Nik ez dakit Salamancako Unamunori zeharkako eztenkada bezala edo idatzia
|
ez
ote dagoen honakoa. Kristautasunak bizitza agintzen du; bizi honetan bizitza materialaren gaindiko bizitza bat, graziazkoa, eta hilondoan bizitza eternala Jainkoa baitan.
|
|
|
–Ez naiz jendea estutzearen aldekoa, badakizu, baina batzuetan dudak izaten ditut oker
|
ez
ote nagoen. Begira zurekin zer gertatu zaidan:
|
|
|
ez al zen, esate baterako, Adak egindako azioa, noiz eta, igandeko meza entzuteko obligazioa bazter utzita, atso zahar batekin usoak elikatzen gelditu baitzen, Domingok ere sinatzeko modukoa??, baita susmatzen hasia ere, beharbada. Regina gero eta bere jarrera neurotikoaren mendeago zegoen?, kontu hartan guztian, halakoetan, gainera, Nazariok noiznahi babesten zuen bere alabatxo kuttuna, eta haren portaerak bakardadezko sentipena areagotzen zion etxekoandreari ezinbestean? mutur ezkuturen bat
|
ez
ote zegoen?
|
|
|
Ada zin zinez zegoen urduri, solasaldiari ekin aitzin, bururatu ere, bururatu zitzaion, menturaz, burutik
|
ez
ote zegoen, hitzordu hura adosteko?, eta horregatik, esker oneko irri betea eskaini zion Txarori, hain ziren lasaigarriak honen hitzak; gero, zegoèn talaiatik ongi ikusteko moduan baitzegoen, barrutik hats hartu eta esan zuen:
|
|
|
langileei promesak agindu eta betetzeko epea luzatu? edo haiek bete ez; informazioa manipulatu eta zurrumurruak zabaldu, enpresa krisian ote zegoen
|
ez
ote zegoen, langileak mugi ez zitezen.
|
|
|
munduaren bihotza, jainko txiki amoros batek eskuan eutsia; are gehiago: nornahik baiezta zezakeen, mutilaren begiradari erreparatuz gero, hantxe, suaren eta bizipozaren eremuan?, mutilak begiz jaten zuela ziba; hala, bada, komunio eta konjuntzio perfektu hartan, nork daki
|
ez
ote zegoen jada ez Gabinorik ez zibarik, biak batzen zituèn dantza soil bat baizik, unibertsoaren eta atomo guztien dantza bera?
|
|
|
Orbetar anai arrebak iritsi berriak ziren, honek txupete bat zuen ahoan, horrek erregaliza, hark almendra garrapinatuak, eta Domingok petardoak poltsikoan?, halako eran, non beren artean ere piztu baitzen eztabaida, ba ote zegoen
|
ez
ote zegoen trukurik; harik eta Domingok bere bihurrikeria haietako bat egin zuen arte, magoak kapelupetik usoa atera ez beste lehertarazi ez zuen, bada, petardo bat barrakaren kontra, usoa ihesi abiatzen zela, handik ez oso urruti zegoèn farol baten gainean pausatzeko! Magoa berehala hasi zen maldizioka:
|
|
|
Nazariok, izan ere, noiznahi irudika zezakeen bere burua gerra batean, fusila eskuan hartuta etsaiari aurre egiten, baina, halakoetan ere, oinez irudikatzen zuen, airean nekez; beste datu bat ere erabil zezakeen Nazario Orbek memento haietan, apika Domingo, ipurtarin hutsa eta menderagaitza zirudiena, guztiz mende agertzen baitzitzaion noiznahi, bere iparraren jabe behingoz, egun batean eredutzat ere hartu ez zuen, bada, anai arrebek haren etsenplua jarrai zezaten!; eta orain zer, galdetu zion Nazariok bere buruari, menturaz?, saririk gabe utzi behar ote dugu mutila?; jakin ere bazekien, halaber, jakingo ez zuen, bada!?, fabrika zela orbetarren ezaugarri nagusia, eta errealitate hartara makurtu behar zuela orbetar bakoitzak bere nahia eta borondatea, interes partikularrak interes orokorren zerbitzuan, abiapuntu sendorik ezean ez baitzegoen helbururik ez helmugarik, baina auzi hartan ere, pentsa zezakeen Nazariok, finean?
|
ez
ote zegoen erdibiderik?
|
|
|
Ea lortzeko beste modurik
|
ez
ote zegoen.
|
|
|
Ada zin zinez zegoen urduri –solasaldiari ekin aitzin, bururatu ere, bururatu zitzaion, menturaz, burutik
|
ez
ote zegoen, hitzordu hura adosteko–, eta horregatik, esker oneko irri betea eskaini zion Txarori, hain ziren lasaigarriak honen hitzak; gero, zegoèn talaiatik ongi ikusteko moduan baitzegoen, barrutik hats hartu eta esan zuen:
|
|
|
beste baldintza batzuetan bertute bat izan zitekeena akats nabarmena izan zitekeela, alegia –" Machiavellok ere ez zuen besterik esan!" oroitarazten zion Nazariok, Mateo Sukunzarengandik ikasitako hitzetan–, orbetarren fabrika ere erresuma txiki bat baitzen, azken batean –boteregune bat–, non gizalegearekin zerikusirik ez zutèn beste lege batzuek erabakitzen baitzituzten noiznahi giza harremanen nondik norakoak; ildo horretatik, aitak argi eta garbi esan zion semeari bi punturen arteko biderik motzena, geometriaren ikuspegitik, lerro zuzena zela... onena ere bai, beste ikuspegi askotatik begiratuta –erosotasunaren ikuspegitik, esaterako–, baina argi eta garbi esan zion, halaber, giza harremanen munduak ez zuela mundu geometrikoarekin zerikusirik, are gutxiago fabrikako harremanetan, zeinetan lan gatazkak edonoizkoak izaten baitziren, eta haietan bihurgunez jositako bide deserosoena zela askotan erosoena eta onena: langileei promesak agindu eta betetzeko epea luzatu... edo haiek bete ez; informazioa manipulatu eta zurrumurruak zabaldu, enpresa krisian ote zegoen
|
ez
ote zegoen, langileak mugi ez zitezen.
|
|
|
–Ez naiz jendea estutzearen aldekoa, badakizu, baina batzuetan dudak izaten ditut oker
|
ez
ote nagoen. Begira zurekin zer gertatu zaidan:
|
|
|
hots, Maria Bibiana bat batean aztoratu eta ezin serioago jarri zen, hazpegien keinu nabari batean, orduantxe ohartu balitz bezala hanka sartu zuela, nahiz eta hanka sartze hura bi galdera marken artean sartu zuen, hain baitzen nabaria, halaber, haren begiradari zeriòn ezjakintasuna; gauzak horrela –arkume goxoa jaten ari ziren une hartan–, aitak eta Teofilo Mariak beste plano batean behar zuten, baita jaun kalonje Anizetok ere (beren karguaz loriatzen diren kalonjeak apetitu onekoak izan ohi dira, sexu ukatuaren gosea ere gularen bidetik asetzen ohituak, antza...), arkume zaporetsuaren zaporearen menera; gizonezkoen kontrastean, baina, adi adi zeuden ama izebak, beren begiratzeko era arretatsu harekin –begien joan etorri neurtu bezain intentsoak, Ada eta Maria Bibiana jomugatzat zituztenak–, ama batez ere –halakoa izan zen, izan ere, Reginak Pagoagako Ama Birjinaren balizko agerketa haiekin azkenean bizi izan zuèn frustrazioa, lehen uneko liluraren gozoa ozpin bihurtarazi eta jarrera neurasteniko batera eraman zuena, halako eran, non zalantzarik gabe baiezta baitaiteke ezen emakumea ez zela, geroztik, bere onean egon... hasi ere, ohi ez bezala nekatzen eta gogotxartzen hasi baitzen gaixotasunaren lehen fasean, baita, denborarekin, okerragora egin ere, prozesu geldiezin batean, ahazmenak eta ahanzturak buruan eragindako nola halako hutsaldiak, gero eta maizagoak, nagusi–; esan nahi baita Regina kezkatuta zegoela –Regina, egia esan, lehenagotik zegoen kezkatuta afera harekin, Domingoren antza hartzen baitzion batzuetan Adari: ...kin usoak elikatzen gelditu baitzen, Domingok ere sinatzeko modukoa? –, baita susmatzen hasia ere, beharbada –Regina gero eta bere jarrera neurotikoaren mendeago zegoen–, kontu hartan guztian –halakoetan, gainera, Nazariok noiznahi babesten zuen bere alabatxo kuttuna, eta haren portaerak bakardadezko sentipena areagotzen zion etxekoandreari ezinbestean– mutur ezkuturen bat
|
ez
ote zegoen...
|
|
|
Orbetar anai arrebak iritsi berriak ziren –honek txupete bat zuen ahoan, horrek erregaliza, hark almendra garrapinatuak, eta Domingok petardoak poltsikoan–, halako eran, non beren artean ere piztu baitzen eztabaida, ba ote zegoen
|
ez
ote zegoen trukurik; harik eta Domingok bere bihurrikeria haietako bat egin zuen arte, magoak kapelupetik usoa atera ez beste lehertarazi ez zuen, bada, petardo bat barrakaren kontra, usoa ihesi abiatzen zela, handik ez oso urruti zegoèn farol baten gainean pausatzeko! Magoa berehala hasi zen maldizioka:
|
|
|
munduaren bihotza, jainko txiki amoros batek eskuan eutsia; are gehiago: nornahik baiezta zezakeen, mutilaren begiradari erreparatuz gero –hantxe, suaren eta bizipozaren eremuan–, mutilak begiz jaten zuela ziba; hala, bada, komunio eta konjuntzio perfektu hartan, nork daki
|
ez
ote zegoen jada ez Gabinorik ez zibarik, biak batzen zituèn dantza soil bat baizik, unibertsoaren eta atomo guztien dantza bera?
|
|
|
potroak, batez ere! –, eta berak, Domingok ez bezala, ez zituela, alor hartan behintzat ez: ...r ote dugu mutila?; jakin ere bazekien, halaber –jakingo ez zuen, bada! –, fabrika zela orbetarren ezaugarri nagusia, eta errealitate hartara makurtu behar zuela orbetar bakoitzak bere nahia eta borondatea, interes partikularrak interes orokorren zerbitzuan, abiapuntu sendorik ezean ez baitzegoen helbururik ez helmugarik, baina auzi hartan ere –pentsa zezakeen Nazariok, finean–
|
ez
ote zegoen erdibiderik?
|
|
2010
|
|
|
Konorteratu nintzenean, berriz, kloroformoaren eraginpean nengoen, ebakuntza azkar bat egin baitzidaten?, infernuaren erdian aurkitu nuen neure burua, hain zen latza sentitzen nuèn oinazea, oinaze jasanezin orok segundo bakoitza bihurtzen du eternitate?, egunetan eta egunetako eternitatean luzatu zitzaidana. Galdetzen nion zirujauari
|
ez
ote zegoen zerbait oinaze haren kontra, eskatzen eta erregutzen nion eman ziezadala zerbait, aspirina puska bat gutxienez, garai hartan tabletetan egiten zituzten aspirinak, zu ere ederki gogoratuko zara horretaz, Damaso?, eta berak aspirina puska bat eman zidan, alferrik, hain desorekatua zen oinazearen eta analgesikoaren arteko borroka, azeriaren eta oiloaren artekoa iduri; eskatu nion orduan tableta bat, eskatzerik ez zegoela banekien arren, eta berak, jakina, ezetz esan zidan, odol-jarioa geldiarazi zidatela eta ea aspirinak urdailean eragingo zidàn zauritik odolustu nahi nuen.
|
|
|
hala uste nuen behintzat; une hartan, baina, bihozkada bat izan nuen, hainbeste tiro okerren artean bat xuxen jaurtiko ez ote zuen? zernahi gerta baitzitekeen, nik ikusten nituèn irudien arabera, pistolaren kanoia eta Heinrichen burua lerrokatuta
|
ez
ote zeuden. Nire gogoetak ez zuen zentzurik, egia esan, baina hain nengoen irudien menera eta hainbesteraino larritu nintzen suizidio baten probabilitatearekin, non, anaiak lehenengo mugimenduari ekin bezain laster, harengana abiatu bainintzen; ondoren, hark. Su!?
|
|
|
Hura irakurri ahala, aztoratu egin nintzen, jakin ere, jakin nuen gerora Meyer jauna ezagutu nuenean, bazegoela alemanez sentimendu hori adierazten zuèn hitza: Schadenfreude?, egia biribil baten aurrean
|
ez
ote nengoen?
|
|
|
Gaur ere galdetu diot etorri nahi zuen, eta ezetz esan dit. Ez dakit
|
ez
ote dagoen zurekin ere haserre.
|
|
|
Entzundakoak entzunda, ez dakit hasieran baino okerrago
|
ez
ote nengoen. Ez emazte maite, ez maitalegai desiratu.
|
|
|
Arropa batzuk jaso, beste batzuk eskuetan hartu eta, musu goxo bat eman ondotik, bere gelara joan zen, delituren batean dabilenaren pauso isilez. Zalantza geratu zitzaidan, loaren arrazoiaz gainera, erabaki hartan
|
ez
ote zegoen damu antzeko bat, emazteari traizioa egin izanaren erresumina bere barrenean hazka.
|
|
|
Hura irakurri ahala, aztoratu egin nintzen —jakin ere, jakin nuen gerora Meyer jauna ezagutu nuenean, bazegoela alemanez sentimendu hori adierazten zuèn hitza: Schadenfreude—, egia biribil baten aurrean
|
ez
ote nengoen...
|
|
|
Konorteratu nintzenean, berriz —kloroformoaren eraginpean nengoen, ebakuntza azkar bat egin baitzidaten—, infernuaren erdian aurkitu nuen neure burua, hain zen latza sentitzen nuèn oinazea —oinaze jasanezin orok segundo bakoitza bihurtzen du eternitate—, egunetan eta egunetako eternitatean luzatu zitzaidana. Galdetzen nion zirujauari
|
ez
ote zegoen zerbait oinaze haren kontra... eskatzen eta erregutzen nion eman ziezadala zerbait, aspirina puska bat gutxienez —garai hartan tabletetan egiten zituzten aspirinak, zu ere ederki gogoratuko zara horretaz, Damaso—, eta berak aspirina puska bat eman zidan, alferrik, hain desorekatua zen oinazearen eta analgesikoaren arteko borroka, azeriaren eta oiloaren artekoa iduri; eskatu n... Eta, gogor hartzen ninduela, erantsi zuen:
|
|
|
Baina gehiagorik ere bazegoen, zeren, segidan, Heinrichek pitxerra bota eta ‘Aurrean duzun helburuaren tirabidean jarri... arrrma! ’ esaten zuela, mugimendu azkar bat eragin baitzion lokarrietako bati. Frantses soldaduak oker tiratzen zuen, banekien... hala uste nuen behintzat; une hartan, baina, bihozkada bat izan nuen, hainbeste tiro okerren artean bat xuxen jaurtiko ez ote zuen... zernahi gerta baitzitekeen, nik ikusten nituèn irudien arabera, pistolaren kanoia eta Heinrichen burua lerrokatuta
|
ez
ote zeuden... Nire gogoetak ez zuen zentzurik, egia esan, baina hain nengoen irudien menera eta hainbesteraino larritu nintzen suizidio baten probabilitatearekin, non, anaiak lehenengo mugimenduari ekin bezain laster, harengana abiatu bainintzen; ondoren, hark ‘Su! ’ esan aurretik, segundo hamarren bat lehenago, estropezu egin, eta gurpil aulkia bultzatu eta irauli nuen, frantses soldaduaren balaren txistua neure gainean sentitzen nuen bitartean.
|
|
2011
|
|
|
ez naiz hain xinplea, lehen erran dut antzeko zerbait?, baina hara: materiak irakurketa zientifiko eta zehatz bat eskatzen digun bezala,
|
ez
ote dagokio espirituari irakurketa poetiko eta sinboliko bat, ez apetarekin ez nahikeriarekin zerikusirik ez duena eta hurbilago dagoena isiltasunetik berritsukeriatik baino??
|
|
2012
|
|
|
Eta Mamo begira, errukitu barik, laguntzarik eskaini gabe. Umearen besoa
|
ez
ote zegoen Europako neurrietara egina. Beharbada umea bera ez zegoen nire munduko neurrietara egina.
|
|
|
Franek hogei bat metrora gelditu zuen autoa, bidearen hegal batean, argiak amataturik; autotik isilka irten eta zelatan jarri zen berriz ere, emeki emeki lagunaren etxera inguratzen zela. Une batez kezka izan zuen Beñatengatik, halako tipo bi gauerdian eta egoera hartan etxeratuta,
|
ez
ote zegoen arriskurik edozer gauza gertatzeko, nahiz eta bizardunaren asmoak ez zirudien okerra.
|
|
|
Beraren tratu on eta konpainiarekin oso bizkortua nengoela baieztatu nion, eta neure bizitzan inoiz ez bezain argi buruz. Kopetilun jarri zen orduan, eta argi eta garbi galdetu nahi zidala esan zidan ea
|
ez
ote nengoen kezkatua krimen beldurgarriren baten barne zimikoaz, printzeren baten aginduz agian harengatik zigortuta kutxa hartan egotera, beste herrialde batzuetan kriminal handiak, ontzi zulatuetan eta horniziorik gabe, itsasoratzera behartzen dituzten bezala; zeren eta, hain gizon gaiztoa bere ontzian jasotzeaz damu izango zen arren, halere bere hitza ematen baitzidan onik lehorreratuko nindue... Neure gelatxo edo kutxari buruz hasieran marinelei eta gero berari esandako zentzugabekeria handien ondorioz bere susmoak oso areagotu zirela gaineratu zuen, baita afaritan egin omen nituen begiratu arraro eta izandako jokabide bitxiaz ere.
|
|
|
Baina, utzi mesedez! Zeren ziurtatu beharrean nago kaxan beste gauzarik
|
ez
ote dagoen.
|
|
|
Emma bere buruari gogor egiten ari zen hura ez jotzeko. Emekiro galdetu zion modurik
|
ez
ote zegoen M. Vinçart baretzeko.
|
|
|
monsieur Lheureuxi mila libera mailegutan hartzea alegia. Beraz, galdetu zuen, urduri trazaz, ea
|
ez
ote zegoen diru hura lortzeko modurik, urtebeterako eta nahi zen korrituan izango litzatekeela erantsiz. Korrika joan zen Lheureux bere dendara, ezkutuak ekarri zituen eta beste ordainduko bat diktatu zuen, zeina medio Bovaryk deklaratzen baitzuen ordaindu behar zuela haren agindura, hurrengo irailaren 1ean, mila eta hirurogeita hamar liberako kopurua; horrek, aurrez itunduriko ehun eta laurogeiekin, zehazki mila eta berrehun eta berrogeita hamar egiten zuelarik.
|
|
|
Vera gaixorik dago, oso gaixorik, nahiz eta ez duen aitortu nahi; beldur naiz
|
ez
ote dagoen birikeriak edo fièvre lente deritzon gaixotasunak jota; gaixotasun hori ez da inondik inora Errusiakoa, eta gure hizkuntzan ez dauka izenik.
|
|
2014
|
|
|
Beste bat, Rafaren paraderoa: non ote zegoen,
|
ez
ote zegoen, erakundearentzako lanean ote zebilen, Europako herrialderen batean ezkutatuta, Habanan taxista, Montevideon kamarero, Afrikan ezkondu eta hiru ume mulato zituela, alzheimerrak jota Euskal Herria bazenik ere ahaztuta zeukala. Zer ez ote dut nik entzun urte hauetan guztietan!
|
|
2015
|
|
|
Tarteka izaten ditut halako pentsamenduak, baina telefono hariaren beste aldeko terapeutaren ahots grisak esaten dit ez berotzeko bururik, behin eta berriro esaten dit ez berotzeko bururik, ez ibiltzeko asmazioetan, ez galtzeko denborarik huskerietan. Baina aldian behin eskapo egiten dit gogoak, eta etxean nagoenean, sofa zurian jarrita, pentsatzen hasten naiz ez ote garen dagoeneko beste arraza bat, ez ote diogun gizaki izateari utzi, edo
|
ez
ote gauden izateari uzteko puntuan. Halakoetan, leihora hurreratzen naiz itxaropen printza baten bila, eta, espaloi zabaletik arrapaladan igarotzen ikusten ditudan arrazakide horien ordez, irudikatzen dut irribarre amultsudun bizilaguna bere ur txakurra laztantzen, buruarekin baietz, hil artean nekagaitz ferekatuko duela esanez.
|
|
|
Nork eraman behar zaitu handik urruti, inork sekula aurkitu ez zaitzan? Eta hala ere, presoa
|
ez
ote dago betiko preso, kanpoan zein barruan, lipar batez sekula inork aurkituko ez zaituen lur galduaren babespean zaudela uste baduzu ere?
|
|
|
Hala ere, hobeto pentsatzen jarrita, iruditzen zait nerabe ameslari hori
|
ez
ote dagoen oraindik nigan, bere idealismo eta injenuotasun guztiarekin, helburua aldatuta baina. Izan ere, 18 urte bete berritan edo euskaltzaletu nintzenetik, euskal kulturaren aldeko borroka bihurtu nuen nire bizitzaren helburu, helburu bakar ez bada ere bai garrantzitsuena; ideia horrekintxe segitzen dut oraindik, orduan nituenak adina urte igarota ia; ez naiz seguru asko lehen bezain xaloa ez errebeldea, baina argi daukat oraindik ere helburua, eta horrexen aldeko borrokan segitu nahiko nuke aurrerantzean ere.
|
|
|
Jangelan higiene inspektorea zela pentsatu zuten; baina, biharamunean alde batetik bestera ateak, oheak eta argien egoera gainbegiratzen ikusi zutenean, zalantza sartu zitzaien, psikiatrikoa salduta
|
ez
ote zegoen hotel bihurtua izateko.
|
|
|
Ulertezina egin zitzaion mutikoari esaldi hura. Lur jota egoteaz gain pixka bat burutik jota ere
|
ez
ote zegoen aita zahar hura. Berak hamar urte zituen eta luze zihoakion bizimodua.
|
|
|
Madrilgo Burtsako langileen ordezkari sindikala zen, lehenago komunista izandakoa. Zurrunbiloaren erdian, ondotxo jantzita
|
ez
ote zegoen pentsatzeko astia eduki nuen eta gauzak nola aldatu diren ere pentsatu nuen, ni gazteagoa nintzen garai urrun haietatik hona.
|
|
|
–Gogoan dut lehen kultur zuzendariarekin elkartu nintzela, eta konturatu nintzen izugarrizko mina egiten ari zitzaiola Kubako kulturari. Zenbat homosexual
|
ez
ote zeuden, eta daude, zinean, balletean, antzerkian, musikari eta poeten artean.
|
|
|
Herriz Herri astekariak, adibidez, 1980ko hamarraldi osoa iraun zuen eta 2.500 ale zabaltzen zituen zenbakiko (gutxi gorabehera egun Le Journalek saltzen duena). Eredu hori jarraitzerik
|
ez
ote zegoen itaundu diogu Gorostiagari; hark, aldiz, eurena egunkari bat dela gogorarazi digu: –Gu egunkari batetaz ari gara mintzatzen.
|
|
|
Hala ere, kontuari orain denborak eman ohi duen perspektiba osatuagotik erreparatuz gero,
|
ez
ote zegoen euskarazko eguneroko indartsu bat sortzerik. Edo, indarrean zeudenak batuta sinergiak eraginez, astekari sendo bat egiterik?
|
|
2016
|
|
|
Hiri horren karrikak erabat arrotzak egiten zitzaizkien eta, denboraren nozioaren galdu ondotik, haien ardatz geografikoa galdu egin zutela ere ageri zen. Haien kokapenaren nozioak ihes egin ziela azaltzen zen ere, baina liburu zaharraren azken orrian idatzitako patuari ezin uko eginez
|
ez
ote zeuden. Hori guzia idatzita baitzegoen, baita ilunbearena ere.
|
|
|
Ondotik, 1972ko urrian eta 1974ko urtarrilean, berak beste bi gose greba egin zituen kanporatu nahi zituzten etakideekiko elkartasunez. 1997ko abenduan, Lizarra Garazi baino lehentxeago, duda egiten zuen
|
ez
ote zegoen infiltraziorik erakunde armatuan, hura abertzaletasunarentzat oso kaltegarri ziren ekintzak egitera bultzatzen zuenik.
|
|
|
Ez dut uste, Martin, Alderdia, ren jokabidea arras zuzena danik. Funtsean ez dakit
|
ez
ote dagoen ere herra edo gorroto pittin bat. Nik ez dut sekulan esan (nik neuk bederen) Baiona, ko ituna eta horrelakoak alde batera utzi behar diranik.
|
|
|
hori baita nire egonezinaren sorburu. Beldur naiz paranoiaren baten mende
|
ez
ote nagoen, izututa naukan mehatxu hori nire buruan bakarrik ez ote dagoen, bizitza errealean existitzen ez den izakiren bat ez ote den.
|
|
|
hori baita nire egonezinaren sorburu. Beldur naiz paranoiaren baten mende ez ote nagoen, izututa naukan mehatxu hori nire buruan bakarrik
|
ez
ote dagoen, bizitza errealean existitzen ez den izakiren bat ez ote den.
|
|
|
Konpetentzia oso handia denez, kontua datza jakitean Lurreko zein txokoz ez den oraindik liburu bat argitaratu. Edo, herrialdea dezente ondo ezagutzen bada, ikertzean bertan
|
ez
ote dagoen herrixka ñimiñoren bat, urrutiko errekaren bat zeinaz posible izango baita prosazko hirurehun orrialde produzitzea.
|
|
2017
|
|
|
–Eta jasan behar izan dugun guztiarekin aski nardaturik
|
ez
ote gauden, zer eta biharkoa.
|
|
|
12. Gure kultur nazioa nazio politikoa baino askoz aberatsagoa da, baina era berean ez dakit
|
ez
ote dagoen berdin zatitua. Hala ere, gaur egun nazio kulturala eraikitzea nazio politiko administratiboa eraikitzea baino errazagoa delakoan nago?.
|
|
|
Bestalde, Gazteluetan zuzendari izandako bat, orain, Klinika Unibertsitarioan dago, Iruñean. Senarrak bigarren mehatxua jaso zuenean deitu egin nion, lagun baten bidez. Gaztigatu nion ea
|
ez
ote zegoen inor zentzuduna, horrekin amaitzeko. Esan zidan ez zekiela ezer.
|
|
|
Ah, istorio zahar hori. Nirekin muzinduta
|
ez
ote zauden susmoa daukat, Mr Martins. Honela begiratu:
|
|
|
Pentsatu izan dut, inoiz edo behin, misiolari joan izan garen tokietan, nola jartzen dugun gure gar eta indar guztia basati haien aztiak uxatzen, barregarri uzten eta jendea haiengandik banatzen, ahal dugun guztietan mediku edo erizainen laguntzarekin, eta ez zaigu noski horretarako arrazoirik falta, azti deabru horiek izaten baitira oztopo nagusiena jentil gaixo haiek denak euren gezurrezko sinesmenetatik eta, baita ere, bizimodu atzeratu, latz, itxuragabe hartatik ateratzeko; alabaina, hauxe da nire gogoeta agian oker baina zinezkoa: azti edo belargile arraio horietan, euren basakeria ahaztu gabe ere,
|
ez
ote dago lehenagoko gizon emakumeen sakonagoko jakintza bat, bizi ezaguera bat, alegia, gorputzaren osasuna eta arimarena, sendagintza eta erlijioa biak elkartzen dituena. Ez dut esango jakintza hori Jainkoak zuzen zuzen eman zienik, bai baitakigu Jaungoikoak bere seme Jesukristo bidali zuela guregana egiazko erlijioa erakutsi eta gu denok salbatzeko, eta kristauon lana dela haren dotrina ludi osoan zehar, laterri eta herrialde guztietan zabaltzea; baina Jainkoak bere eskutik eman ez bazien ere, gogoeta eragin ligukeen kontua da, gizon emakumeak oro Jainkoak egin gintuela, eta ez dela halabehar hutsa izango, gaurko gizartearen eskua erabat sarturik ez dagoen giza talde eta leinu gehienetan edo ia guztietan, arimaren sendakuntza eta gorputzaren osakuntza biak elkarrekin ibiltzea, eta bien ardura gizon bakar baten esku izatea.
|
|
|
–Adierazpen batzuk entzutean, sarritan duda sartzen zait: hautagai hauek
|
ez
ote leudeke erosoago beste alderdi batzuetan??.
|
|
2018
|
|
|
kooperatibak, ekintzaileak; euskaldunak hitzekoak, langileak, eta abar eta abar. Mito hori jan dugu, mito hori gizendu dugu, eta indarrean da oraindik, ez dakit
|
ez
ote dagoen sekula baino indartsuago.
|
|
2019
|
|
|
Bego. Baina emakumea
|
ez
ote dago zapaldurik hain zuzen immanentzian inguruka dabilelako. Montherlantek zer goi asmo, zer xede bikain du amaren, maitalearen maitasun posesiboaren kontrakarrean?
|
|
|
libertate aberats bat da, egitatearen, libreki desiratua den egitate baten? kontingentzia guztia duena; kontraesanezko alde hori ikusirik, gizona liluraturik sentitzen da, baina susmoa du amarrurik
|
ez
ote dagoen; bere burua berresteko erabili nahi duen organo horrek ez dio obeditzen; desira asegabez bete beterik, ezustean tente, eta lotan arindua harturik noizbehinka, bizitasun susmagarri eta apetatsua du. Gizona ahalegintzen da Espirituak Bizia gailendu dezan, jarduerak pasibotasuna; kontzientziaren bitartez, urrun atxikitzen du natura, eta moldatu egiten du borondatea erabilita, baina sexuak erakusten dio bere baitan dituela bizia, natura eta pasibotasuna.
|
|
|
Ringetik ihesi joan da! Auskalo
|
ez
ote dagoen Txindokiko puntan honezkero?
|
|
|
Maria Sara han dago, atalasean, sartu egin da, Kaixo, esan du, gizonak erantzun du, Kaixo, eta biak pasabide estuan gelditu dira, nahikoa itzaltsu orain, atea itxi eta gero. ...una iluntasuna aprobetxatzea da, ederki konturatu naiz, bai horixe, egia esateko bisita irrikatuak hasiera txarra eduki du, telefonoan hainbestetan adimentsuak eta dirdiratsuak izan ziren bi hauek orain arte Kaixo baino ez diote elkarri esan, sinesteko ere lanak, hainbeste promes inplizitu eta gero, arrosen jolasa eta gero, emakumeak eman zituen urrats ausart horiek guztiak eta gero hau, nork daki
|
ez
ote dagoen jada ilusiogabeturik harrera hau ikusirik. Zorionez, hau bezalako egoeretan, gorputzak agudo ulertzen du garuna ez dagoela aginduak ematen hasteko moduan, eta bere kasa mugitzen da, gehienetan komeni dena egiten du, biderik lasterrenetik, hitzik erabili gabe, edo, erabiltzekotan, hitzek errugabetik eta ustekabekotik duten zatia erabiliz, horrela iritsi ziren Raimundo Silva eta Maria Sara bulegora, emakumea ez da oraindik eseri, bere eskuak gizonaren eskuari oratzen dio, beharbada biotako inor ez da konturatu horrela daudela emakumea sartu zenetik, gizonaren eskuin eskuak eta emakumearen ezker eskuak elkarri heltzen diotela, Maria Sarak aulki bat bilatzen du, begiradaz, orduan Raimundo Silvak, emakumea bere ondoan atxikitzeko beste modurik ez balitz bezala, emakumearen eskua ezpainetara eraman zuen, eta keinuak emaitza ona izan zuen, bai horixe, zeren Maria Sarak, hurrengo unean, aurrez aurre begiratzen baitzion, eta gizonak apur bat erakar zezakeen bereganantz, ezpainek kopeta doi doi ukitzen ziotela, ileetako erroaren parean.
|
|
|
–Iñigok eten labur bat egin zuen jarraitu aurretik?. Sakamantekas benetan existitu zen, eta beldur naiz
|
ez
ote gauden haren imitatzaile baten aurrean.
|
|
2020
|
|
|
Gertakariak ezagutzen nituen eta hasi nintzen pentsatzen ez ote ginen biok ere gerra bereko galtzaileak edo galtzaileen umeak,
|
ez
ote geunden biok ideia edo izpiritu baten mende, ez ote ginen bizi antzeko kontakizunekin liluratuta, ez ote zuen berak ere bere bizitza besteen soberakinekin betetzen, ez ote zebilen ni bezalaxe etengabe auzoko larreetan bazkatzen.
|
|
|
Baina hainbeste gauetan espioitzan ibili ostean bat batean eteteak are aldrebestuagoa zuen barrutik. Une batez,
|
ez
ote zegoen itsututa begitandu zitzaion, obsesioak janda garai gazteago batean bezala. Eta hara hark noraino eraman zuen.
|
|
|
Landaretza eta hegaztiak besterik ez. Baina
|
ez
ote daude horiek elkarrengandik hurbilago ibai bazterreko bizitegietako uharte birtualetan pilatuta bizi diren naufrago saldoak baino. Bidasoko zumirikiaren ondo ondotik noala, zakutoan bil bil eginda neukan eta uhartea aipagai duen berripaper zati horitu bateko albistea leitu dut:
|
|
2021
|
|
|
Nago abizenei uko egin izanari lotuta
|
ez
ote dagoen guztia. Geure leinua ere gutxiesten badugu, ahaztu arte gutxietsi ere, azken finean bizirik diraugun guztiok elite horren arteko uztarketen emaitza garelakoan, gure arteko bereizketak hutsalak direlakoan, zelan emango diogu balioa elite horren mandatariak baino ez zirenen sinadurari?
|
|
|
Ez dut esaten liburuak idazteko arrazoia beti izan behar denik norbaiti laguntzea –ez nuke harroegi izan nahi–, kontrakoa esan nahi dut. Esan nahi dut –eta galdetu nahi dizuet–
|
ez
ote gauden gu guztiok hemen, momenturen batean liburuek lagundu egin digutelako.
|
|
|
Beldur naiz
|
ez
ote gauden itsu, ikusten ez dugun amildegitik hurbilegi. Eta moroak bagara, artean?
|
|
|
Giro hartan
|
ez
ote zegoen aukerarik Jaungoikoak zerurako umeren bat eman ziezaien. Utzi zion gaitzak.
|
|
|
Erortzen ari da. Ingurura begiratu du,
|
ez
ote dago zutik eusten lagunduko dion inor. Aretoan hamabi bat pertsona egongo dira.
|
|
|
hura zen miseria, hura! Eta filosofo itsuak etortzen zitzaizkion, eta bere adimenaren arinkeria eskandalagarriaz hitz egiten zioten, eta hain modu miresgarrian aurpegiratu zizkioten beren eltze kosmikoaren harrizko estalkiaz izan zituen zalantzak, non dudatan hasi zen
|
ez
ote zegoen haluzinazio baten mende, goian halakorik ez baitzuen ikusten.
|
|
|
Gero, hau dena gertatu eta denbora puska batera, ustekabeko enkontru hark on egin zidala hausnartuko nuen, zorte ona izan nuela azken batean!, Esterrekin bueltatzeko nituen aukerak hutsaren hurrengo zirela ikusarazi baitzidan. Ez nago ni ziur tropikal txiki hura Esterrentzat izan ez balitz, oraindik
|
ez
ote nengokeen neure burua zigortzen azken bederatzi urteak konpartitu nituen emakumearen oroitzapenekin, Su ta Garren kantua barrua lehertu arte entzunez nire miserian are gehiago hondoratzeko: Bizitza, zer da ba, zure albotik urrun banago...
|
|
|
Nagore eta Gotzon sasian daude orain, hain zuzen poliziaren atzaparretatik ihesi. Ez dakit nire bizitzan zer
|
ez
ote dagoen nola edo hala poliziari lotuta. Zerk ekarri nau hona, poliziak ez bada?
|
|
2022
|
|
|
Gorroto du horrela sentitzea; gorroto du norbait begira daukala sentitzea, gorroto du ohartzea biktimen argazkiei beha egoten dela beraren antzik ba ote duten ikusteko. Nekatuta dago guztiaz, eta beldur da okerrena
|
ez
ote dagoen oraindik iristear.
|
|
|
Ionaren begiek artega eta oinazetsu arakatzen zuten kalearen bi aldeetan joan etorrian zebilen jendetza:
|
ez
ote zegoen milaka pertsona horien artean bat bakarra ere berak esan beharrekoa entzuteko prest legokeena. Baina jendetza korrika zihoan, Ionaz edota haren atsekabeaz ohartu gabe; atsekabe berealdikoa, mugagabea.
|
|
|
Oroitu ere ez da egiten noiz joan zen Bilbora azken aldiz. Auskalo
|
ez
ote zegoen artean Kristinarekin ezkondurik.
|
|
|
|
ez
ote zegoen,
|
|
|
–Ez dakit maiteminduta
|
ez
ote dagoen.
|
|
2023
|
|
|
denbora pasatzen zelako kontzientzia dosi bat. Zalantza egiten nuen, ordea,
|
ez
ote zegoen kalea, auzokoak, barazki denda, ile apaindegia ere ibaia bezala lehortuta, hilda.
|