|
2004
|
|
|
ez erreka bat, ez artasororik, ez belar edo landare desberdineko baratzerik. La Vachegatik ez izatera,
|
ez
dakit zer pasako zen lehen hilabete haietan. Beharbada asperkerian eroriko nintzen, ukuiluko behi makalengandik bereizi nintzenean bezala.
|
|
|
Erdiragarriak, lagun, erdiragarriak! Nik
|
ez
dakit zer, baina zerbait gertatzen zaie. Eta gero, badakizu, asko ibiltzen dira teilatuetatik eta hori ezin daiteke serioa izan.
|
|
|
Baina, guztiarekin, egia onartu beharra dago: zaldiak
|
ez
daki zer den ondo lo egitea. Urduriegia da horretarako.
|
|
|
Ez dakit zer sentitu nuen, hotz pittina edo haizearen azkura edo soinuren bat, baina, edozein modutara, zerbait berriaren aurrean nengoela iruditu zitzaidan, eta agian mundu honetara etorria nintzela. Ordea, une hartan
|
ez
nekien zer animalia mota nintzen, eta ikusi ere ezin nuen neure burua ikusi: itsututa nengoen, eta nahiz begiak zabalik eduki, argitasun bat besterik ez nuen sumatzen, aurrean maindire txuri bat jarri izan balidate bezala.
|
|
2010
|
|
|
Azkar zihoazen orain ere, baina errekta luzeko errepide batetik. " Nire pistola hor ez badago,
|
ez
dakit zer egingo dudan", esan zuen don Jaimek. " Hor egongo da", esan zion txoferrak.
|
|
|
Ez batak eta ez besteak
|
ez
zekiten zer zen korsu patentea, baina 1936tik 1940ra arteko denboran norbaitek argitu izan balie esanahia, biek batera erantzun izango zuketen: " Guk daukaguna, orduan!".
|
|
|
Eta edozein gauza esaten zuela. Eta bere ustez inork
|
ez
zekiela zer gertatu zen gau hartan Iruainen, eta berak basomutil bati sinesten ziola gehien, basomutil hark guardiak ikusi zituela hemendik ez oso urruti, gau hartan alegia. Eta Carmen lasaituta joan zen."" Asko dakin, Adela!", hots egin zuen Ubanbek.
|
|
|
" Han zeudek laurak, baina guardiak hasi dituk bailara miatzen. Gordelekuan azkar sartzen ez badira, nik
|
ez
zekiat zer pasako den. Papik askatasuna eman ziek.
|
|
|
Zoritxar gehiago, ikara gehiago niretzat. Egun osoa eta hurrengo gaua pasa ditut nire zokoan, eta
|
ez
dakit zer egin. Saihetseko mina gero eta biziagoa da.
|
|
|
Salbu nengoela konprenitu nuen, eta izugarrizko poza sentitu nuen. Artean
|
ez
nekien zer nolako zauria eragina nion neure buruari. Ebaki sakon bat, kopetan orbain more bat utziko zidana.
|
|
|
Lehen behintzat hala iruditzen zitzaidan. Baina, orain,
|
ez
dakit zer pentsatu. Unibertsitatera joateko garaia etorri eta Villa Lecuonatik alde egiteko aukera sortzen zaizunean, bertan geratzen zara amaren gonapean.
|
|
|
Dantzaldiko azken pieza Casatschok hori izatea ere!" Bere begi zabalek tinko begiratzen zidaten. Isilik gelditu nintzen,
|
ez
nekien zertaz ari zen. " Ez gaudela Errusian, hori esan nahi dik —argitu zidan Josebak beste tonu batean— Traidore bat haizela Volga inguruetako dantza hori jotzeagatik.
|
|
|
Gure arteko ituna tazitoa zen. Zinez,
|
ez
nekien zergatik atera nahi zuen nirekin. Pentsatzen nuen deserosoa zela edonorentzat leku arrotzean turista bakartiaren moduan ibiltzea, eta berak ere estimatu egiten zuela komentarioak norbaiti zuzendu ahal izatea; besterik gabe, inolako atxikimendu berezirik gabe.
|
|
|
Euskara ez duk motz, euskalduna baizik, Euskarak ez dik errua, euskaldunak baizen, eta poesiarako barne esakuntzarako edozilegi bekit hizkuntza oreaz jolasa: niarekin borrokan ari den honek
|
ez
baitzekik zertan erabili hizkuntza, zer esan nahi duen dakieno, hori aldrebeskeria!
|
|
|
Momentuan bertan
|
ez
dakit zer egingo nion lagunari.
|
|
|
Gosarian
|
ez
genekien zertan hitz egin. Aipatu beharreko kontuak lanari buruzkoak zirelako, derrigor.
|
|
|
Aipatu beharreko kontuak lanari buruzkoak zirelako, derrigor. Nik gezurrak baino ez neuzkan esateko, Irantzuk ere
|
ez
zekien zer esan, alde batetik eutsi nahi ziolako itxaropenari, bestalde beldurra ematen ziolako lanera joateak.
|
|
|
Txo, utzi bakean Xabier Lete,
|
ez
dakizu zertaz ari zaren eta.
|
|
|
A ez dakit, baina musulmanen artean guri ulertezinak egiten zaizkigun arau eta muga pilo bat dago. Tokatu izan zait herrialde horietara bidaiatu behar izatea aldamioak saltzeko, eta sekula
|
ez
dakizu zer izan daitekeen mingarria bertakoentzat. Herrialde horietan modu paranoikoan barneratzen duzu zure askatasuna ofentsiboa izan daitekeela beste norbaitentzat.
|
|
|
Ta? Nik
|
ez
dakit zer pentsatu.
|
|
|
Banengoen" irudia" hitza errepikatu zuela behin eta berriro, baina
|
ez
nekien zertarako eta ez nion Robertori galdetu nahi, ulergarriena zelako lagunak gogo handirik ez edukitzea azalpenak emateko.
|
|
|
Zeharo etenda utzi ninduen. Nola
|
ez
zekiela zer zen xigu hitza?
|
|
|
Handik hiru bat ordura —arratsaldeko seiak— agertu gabe zeuden amama bilobak eta
|
ez
nekien zer egin.
|
|
|
Egoera hartan ezinezkoa egin zitzaidan ongi erreakzionatzea, momentuan
|
ez
bainekien zer neukan korridore haren aurka, baina berehala konturatu nintzen bertatik joaten zela supergizonaren bulegora.
|
|
|
Ikas dezatela zer den ezer ez egitea. Plazoletako arkupeetatik euriari begiratu eta aspertu, egungo umeek
|
ez
dakitelako zer den aspertzea. Den dena programaturik izaten dute beti, ezta?
|
|
|
Kasualitatea dea telebistako joko ments horietan beti euskalduna izatea? Jean Pascal astapito hura, behatzaileek euskaldunei buruz duten klixearen indartzeko, larri eta arrunta; edo Sarako Patxi hori
|
ez
dakit zer big brother emankizunetan (hala hala ez zen hau arras talentu gabea, ene ustez). Entzuten da holakoetan konplexatu asko negarrez Euskal Herriari egin tratamenduaren deitoratzen, ohartu gabe aldebat asimilatuak izanen garelarik hau dela gure rola izanen.
|
|
|
Burua ikaste lan horietan murgildua izan zuelako edo, ahazturik izan zuen ia mundua, edo gutxienez munduaren erdia; zehatzago esanda,
|
ez
zekien zer ziren egiazki emakumeak, nola hitz egiten zuten, zer sentitzen zuten... gizonen artekoak izan baitziren beti bere elkarrizketak oro, eguneroko zereginetarako neskameei emandako agindu xumeak salbu.
|
|
|
Altxor preziatu hark
|
ez
zekien zer plan zeukaten berarentzat pentsatua; marinel dalmaziarrengandik bereizi nahi izan zutenean aurre egin zien itsaslapurrei, haien beldur ez balitz bezala, eta besoetatik heldu ziotenean ostikoka eta hozka eraso zien.
|
|
|
Tortura mota guztietarako aproposa zen ohe hartan etzanarazi ondoren, agurearen oihu eta protestei entzungor, arropa guztiak tiraka zartatu eta erauzi zizkioten; gero, listari fin eta gogor batez barrabilak estu lotu zizkioten, odolusterik izan ez zedin. Ottoren alarauak lehen baino ozenagoak bihurtu ziren, bai soka hark, non eta bere intimitatearen muinean, ematen zion minagatik, bai ondoren gerta zitekeenaren beldurragatik, artean
|
ez
baitzekien zer etorriko zen, berarekin jolasean zebiltzala uste zuen, preso koitadu bat zirikatzen eta izorratzen, denbora pasa hoberik ezean. Horregatik, kapitainaren gerritik labana makur eta zorrotz hura ateratzen ikusi zuenean, eta labana gero zuzi baten garretan berotzen eta goritzen, eskribauaren orroak eta makakorroak durduzagarriak egin ziren; zaindariek gustura estaliko zituzten belarriak, baina agurearen beso hankei heldu behar zieten, eskumutur eta orkatilak loturik izan arren gorputz osoa dardara batean mugitzen baitzuen, garrasi egiteari utzi gabe.
|
|
|
Ottok
|
ez
zekien zer esango zion, baina bazekien ez zuela aukera hura galduko, Chiararengana hurbildu eta, inguruan traba egingo zien inor gabe, harekin lasai lasai mintzatzeko, garai bateko gutunetan bezala.
|
|
|
Eta oraino beti esperantxa hartan gaude, eta ez finitzen! Eta
|
ez
jakin zerendako! Nehork ez du biziki konprenitzen hemengo politika.
|
|
|
Handik aurrera, kabilaz kabila jo zuten espainolek lekuan lekuko sostenguen bila. Hamaika jauntxorekin negoziatu eta
|
ez
jakin zer erantzungo zuen. Sarrera politikoaz arduratzeko, Oficina Central de Tropasy Asuntos Indigenas (OCTAI) delakoa zuten.
|
|
2011
|
|
|
Alabaina, eta
|
ez
dakigula zer zela-eta, ez zen egundo argitaratu Jean Etxeparek idazkirik hoberena deitu zuena. Ez da inon aurkitu edizio horretarako erabili behar zen artikulu bilduma.
|
|
|
Ezen, jakin behar da ez direla beren xedez gure onetan ari langile horiek:
|
ez
dakite-eta zer ari diren. Beren onaren ondotik doaz.
|
|
|
Hala ere,
|
ez
jakinagatik zertako edari epela alde duen esneak, badakigu hala dela: badugu, beraz, zeren jakinaren arabera ari.
|
|
|
—Mintza gaitezen berriz ere sugez, eta bereziki suge pozoidunez. Badut anitz galdatzeko, baina
|
ez
dakit zertarik has.
|
|
|
—Ez duzu deusik galdu. Nola
|
ez
bainekien zer ihardets, erran diot lanak dituela orain garen bezala irauteak: hala ere ezinbertzeak manatzen digula ahal guztiak egin ditzagun gure hatzetik etsaier buru egiteko.
|
|
|
Bai horra gure egiazko adiskideak. Nahi dut
|
ez
dakitela zer ari diren, ez dutela guri ongi egiteko xederik batere, ez diegula, beraz, ezagutzarik zor ere. Baina, ezin dezakegu bederen uka gure onetan ari direla, alde ditugula, beraz, eta ez etsai.
|
|
|
Deusek ez du hobeki erakusterat ematen ihiziek ez dutela ezagutzarik, eta behar bezala egiten dituzten gauzetan ere
|
ez
dakitela zer ari diren, ez eta norat doazen.
|
|
|
Ardura solasaren egitea baino nekeago da hunen ekheiaren hatzemaitea. Izkiribatu behar eta
|
ez
jakin zertaz izkiriba: horrek ditu lanak.
|
|
|
Nolanahi, behin eta berriro errepikatuko du letania bera" ez dut zer erran"," lokhar ditezke izkiribazaleak baldin ez bazeie heldu artetan irakurzalearen chichtakoa"," huna nun nizan paper churiari eta hutsari buruz"," hauche da bada atheka! mintzatu behar, eta
|
ez
jakin zer erran". Gainera, badaki duen irakurleria ez dela alagalakoena:
|
|
|
—Orain
|
ez
dakite zer egin gazteekin, eta horrelako lanekin entretenitzen dituzte emakumeak zuzen zuzenean botatzen ditu harriak— Hemen poetak. Mantso ibili mutiko, pasatuko zaizu sasoia eta gero zer?
|
|
|
marrakukua, bere gazte denboran jende dirudunak nahi adina j aten zuena. Iruña kafetegikoek
|
ez
zekiten zer ote zen hori. Indianoak ez zuen konprenitzen.
|
|
|
Entzun berriro Imanolek horren maite zituen sehaska kantak, edo" Peru gurea" bezalako" kantu arinak"... malenkonia aurkituko dugu nonahi. " Euskaldunek zerbait galdu dute, baina
|
ez
dakite zer" entzun nion orain ez gutxi bere lagun izandako Labordetari. Eta ez da kontu makala hori herri oso bati egozten zaionean.
|
|
|
Ene errepertorioa amaitzen ari zen, oso urduri nengoen eta
|
ez
nekien zer egin. Orduan esan diet:
|
|
|
(Baldin badago inor oraindik ere
|
ez
dakiena zer den metroa, hona hemen azalpena: metroa:
|
|
|
Oraindik ere
|
ez
dakigu zer harrapatu dugun. Oraindik ez dakigu zer dagoen kutxa zahar horren barruan).
|
|
|
Oraindik ere ez dakigu zer harrapatu dugun. Oraindik
|
ez
dakigu zer dagoen kutxa zahar horren barruan).
|
|
|
Balearen kontu horrekin jarraitzen duzula ikusten dut, eten zion emakumeak. Ciao, ciao, hitza hartu zuen Marcok,
|
ez
dakit zer nolako kontuak dauden zuen artean baina, konturatu zarete hemen gaudela. Settimoren eta Marcoren presentziak hitzorduaren zergatietara ekarri zituen.
|
|
|
Zein da hori?, galdetu zion Marcok tabernariari ile kizkurduna seinalatuz. Rino
|
ez
dakit zer, erantzun zion tabernariak, Gaetano uste dut, bai, Rino Gaetano. Hegoaldetik etorri da, Napolitik uste dut.
|
|
|
Chaplin, zuk badakizu, azaldu zuen, ez dudala inoiz edaten, baina oso gau arraroa izan zen atzokoa. Hasieran oso gustura nengoen nire bi emakumeekin, baina gero
|
ez
dakit zer gertatu zen, baina kontrola galdu nuen, eta hutsune handi bat daukat buruan... buruko minaz gain, noski. Hutsunea filmaketan daukagu, ihardetsi zion Chaplinek, duela ordu bat hasi behar genuen eta oraindik hemen gaude,, polizia etxe zikin honen ondoan!
|
|
|
Horregatik, alde egin nuen, deus ez esan gabe. Ba, hitz egin zuen Anitak,
|
ez
dakizu zer gau polita galdu zenuen! Via Veneton parrandan pixka bat jarraitu genuen, oso gustura eta, gero, Marcelloren etxeko giltzak nituenez ba. bere etxera joan ginen lotara.
|
|
|
Eta gainera, Bruce etortzen zitzaion burura behin eta berriro, filmarekin hain ilusionatuta. Begira, Marco, esan zion,
|
ez
dakit zer darabilzuen esku artean eta, gainera, ez dut jakin nahi ere. Esadazu gauza bat:
|
|
|
Zer ba?, galdetu zion Carlak. Kezkatuta nago, Carla, erantzun zion Rosariok, aspaldi ez zintudan horrela ikusten, zerbait gertatzen zaizu eta
|
ez
dakit zer den. Ez dakit nirekin zerikusia duen edo politika mailako zerbaitekin den, baina zerbait ari da gertatzen zure buru horretan.
|
|
|
Horrek ez digu laguntzen. Jendeak ez ditu onartzen horrelako ekintzak eta,
|
ez
dakit zer puntutaraino, baina nire zalantzak ditut Magliana koak ez ote diren arriskutsuak izanen. Magliana koak arriskutsuak?, harritu zen Stefano, zergatik diozu hori, gure aliatuak dira!
|
|
|
harrigarria izan da jendearen erantzuna, ezta? Bai neska, erantzun zion Fabiok, baina
|
ez
dakit zer esan. Honek guztiak oso itxura txarra dauka.
|
|
|
Eta gainera, jarraitu zuen, poliziak oso era bortitzean kargatu du gure kontra... Baina hori ez da berria, Fabio,
|
ez
dakit zertaz harritzen zaren, aspaldi badakigu estatuak, nolabait, faxistak babesten dituela. Ez, eten zion Fabiok, egia da sarritan, gehienetan ziurrenik, estatuak eta faxistek bat egin dutela, baina horrek kezkatzen nau orain gehiena.
|
|
|
Egia da azken urteetan Olentzeroren irudia samurtu dela eta haurrei opariak ekartzen dizkiela; baina, oraindik itxura zikin samarra du, eta Gabonetan ez du erakusten Errege Mago, Santa Klaus, edo Papa Noelen dotorezia eta prestutasun bera. Alabaina, ez dirudi horiek arrazoi nahikoak direnik sarekada batean Olentzeroren irudia atxilotzeko; eta oraindik
|
ez
dakigu zer leporatu ahal izango zioketen
|
|
|
...zu agurtu zintugunean, han, jendeek zeharka dutenean begiratzen erru bat, akats baten zauriak ezin xukatuz, oparitu nahiko genizun azken bat xamurtasunezko ahapaldi baten lorea bere xumetasunean edo agian barkamena eskatu hainbestetan bakarrik utzi zintugulako, zu joana baitzinen bizidunen ankerkeriek zeresanik ez duten eremu itzaltsuetara, geroztik ez dugu zure berririk jakin, baina hor nonbait,
|
ez
dakit zer infinitotan ezkutatua eta betirako babestua bazeunde erruki gaitzazu gu zu behar hainbat errukitu gabeok.
|
|
|
Bukaeraz kestione, iri ‘aldamena’ dugula pentsa daiteke (cf. Elizari eliza+ iri), baina arranda hori, ‘errenta’ ez bada,
|
ez
dakigu zer den. Ikus aurreko sarrerak.
|
|
|
Etimologia azalpena: Oinarria ez da garbia; oin ‘oina’+ ziri ‘ziria’ tik ateratako* ortziri n dagoela kontu egin daiteke, eta hemendik, disimilazioz* ortzeri irten zela, baina holakorik ez dugu sekula aurkitu eta
|
ez
dakigu zeri zor lekiokeen. Bukaeran leku ugaritasunezko aga atzizki ezaguna dugu.
|
|
2012
|
|
|
Elkarte sinbolikoa eta elkarrekintza gauza bera da, eskuarki kultura deritzoguna. Han sortzen dira gizakiak, eta
|
ez
dakite zer izan daitekeen handik kanpo, errealitate gordin horrekin ez baitute inoiz inolako kontakturik izan, baina zerbait dela sinesten dute beste talde edo beste kulturaren bat ezagutzen dutelako, eta beste horretan errusinola nachtigall, eostig edo bubul delako. Agidanez, hitzez harago bada zerbait.
|
|
|
Azken buruan, partaideek kanpoan topatu behar dute auziak ebaki ditzakeen autoritatea; batez ere, ezagutzaren gizartea omen den honetan, adituen autoritatea. Arazo nagusia erabakitzea da,
|
ez
dakigu zer erabaki behar dugun, zein den irizpidea, zein helburua, zein norberaren eginkizuna... Badirudi lege bakarra norberaren guraria dela.
|
|
|
—Nahi nuke, baina
|
ez
dakit zer.
|
|
|
Gizonezko hori Vietnameko gerran borrokatzen aritutakoa da eta honelako ohartarazpena egiten zuen piztear dagoen gerra dela-eta: " Jendeak hemen
|
ez
daki zertan den gerra bat, horregatik bultzatzen du hainbeste eraso egitera". Inkesta bat kaleratu dute beste bat gehiagoegunotan AEBetan, eta bertan galdera hau egiten zitzaien hiritarrei:
|
|
|
Horregatik komenigarria da berriz ere errepikatzea soldadu beterano horren hitzak: " Jendeak
|
ez
daki zer den gerra bat".
|
|
|
1788 urtean Londreseko taberna batean sir Joseph Banks deituriko bidaiari batek, James Cook naturalista ospetsuaren bidaide izandakoak, lagun geografo eta esploratzaile batzuk bildu zituen eta oso haserre adierazi zien jasanezina zela Afrikako kontinentearen orduko egoera, XVIII. mende amaierakoa; izan ere, ia kontinente osoa zuriz azaltzen baitzen mapa guztietan. Inork
|
ez
zekien zer egon zitekeen han barruan. Orduantxe sortu zuten, taberna hartan bertan, Afrikako Elkartea deiturikoa eta handik aurrera hasi ziren hainbat bidaia antolatzen lurralde ezkutu eta misteriotsu horiek ezagutzeko.
|
|
|
Edertasuna ebakitzen den fruitu da, ezpal izanen den enborra. Ahotsak hots egiten dio isiltasunari, eta arratsak
|
ez
daki zer den ezjakintasuna, urrunean pizten den argi horren mindura.
|
|
|
Maisuaren segitaldeari batu zizaionetik, ordea,
|
ez
daki zer egin bere edertasunarekin, nola jokatu, zein jarrera hartu. Gizonezko talde batekin ibiltzen da maisua gehienetan, herri batetik bestera.
|
|
|
Hitzak poliki eta garbi isurtzen ditu, baina
|
ez
daki zertaz ari zaion.
|
|
|
Esplikaziorik eman behar ez izateko. Izanez ere, berak ere
|
ez
daki zer egin behar duen orain, bere betiko lantokia itxi eta gero. Jendea dabilen karriketatik aparte, harresien aldera jo du, bertan bakarrik egoteko esperantzan.
|
|
|
Lanak hartzen zion denbora puska ederra, baina bodegatik aparte orduak luze joaten zitzaizkion. Eta orain
|
ez
daki zer egin behar duen honenbertze denborarekin.
|
|
|
Zelatariek, saindutegi baitako gatazka entzun bai, baina
|
ez
zekiten zerk ekarria zuen hura guztia, aztoratu egin ziren eta tiroka hasi ere bai" har legena!"," eraman legena Espainiara!" entzuten zuten alderantz, handik heldu baitzen oraindik nahasmen handiagoa.
|
|
|
Eta, gainera, Agnes eta bere kontuak. Gaixoak garagardoa besterik ez du edaten, eta
|
ez
daki zer galtzen duen. Seguruena bere ahaide alemanekin joan da hor barna ibiltzera.
|
|
|
Eta orekari eutsi nahian malabareak eginez bezala, luze gabe lotu du bandera goiaingeruaren ezpatara, halatan non, hondartzatik ez ezik, segur aski Paristik beretik ere ikusten baita Mont Saint Michel Nafarroako erregearen aldekoen babeslekua dela. Eta ikuskariak sutan eta haserre bizian jarrarazi ditu Sacre Societeren mertzenarioak, eta, bidenabar esanik, inork
|
ez
daki zergatik deitzen zaien horrela, ez baitute deus ere sakratutik, eta ez askorik sozietatetik ere, ez bada elkarrekin bilaukeria suerte guztiak egitea.
|
|
2013
|
|
|
Negarra ez zen isildu. Taldeak
|
ez
zekien zer egin, bazirudien ez zela mugituko, baina arduradunak, eman fraideari eskerrak, utzi petrila jauzitxo batez, eta muinoan behera jo zuen bere emazteari eskua emanda.
|
|
|
Lehenbizi, eskua hartu zion pultsua begiratzeko, eta normal aurkitu zion. Pultsuak ez zuen adierazten Julianek ezer txarrik zeukanik, baina Aitak
|
ez
zekien zer izan zitekeen, eta otoitz egin zuen berriro. Gaua zen ordurako.
|
|
|
Natxo de Felipek ‘euskara erdi funtzionarioen esku geratu dela’ dioenean
|
ez
dakit zer den atzean duen dena. Nolanahi dela ere, bizitza euskal kulturgintzari eskaini dion sortzaile batek senti lezake herrietako kultur programazioetan bere emanaldietarako dirurik ez dagoela, ezin duela biziraun, baina ohartzen da programazio hori bulegotik egiten duen kultur teknikariak soldata ziurtatuta duela herririk koxkorrenean ere.
|
|
|
Zergatik darabiltza Malenek hire hitz alu horiek? oihuka jarraitzen du Izarnek Hostaperi buruan joka sukaldeko
|
ez
daki zer tresnaz— Ken iezazkiok ahotik hire hitz alu horiek eta itzul ezak andre hau bere onera, ez baldin baduk hemen bertan garbitzea nahi eta Olatzarko etxekoandre gazteak inoiz ez bezalako adorea erakutsi du. Azal iezadak zer gertatzen ari den hemen hamaikatan madarikatu horrek.
|
|
|
Ludia berak ez du energiarik xahutzen bere errotazioko eguneroko biran eta urteroko eguzkiaren inguruko translazioan. Eguzkiak ere ez du energiarik xahutzen Esne bidea konstelazioko
|
ez
dakigu zeren inguruan bira kosmikoa egiten duelarik eta garamatzalarik.
|
|
|
Kokoherrin denboraren kontua galdu dute; denbora galdu dute. Ez dakite zer egun den;
|
ez
dakite zer egunetan bizi diren. Harritu egin dira aurrena, urduritu hurrena, kezkatu gero, eta sakonki aztoratu azkenik:
|
|
|
—Esan nahi genuena da zera gertatzen dela Hara,
|
ez
dakigula zer egun den gaur asko dira mintzatzen direnak eta denek batera egiten dute, zipoka bezala hitza elkarri kentzen ahaleginduz, hizketako dema setatsu batean lehiatuko balira bezala. Kokoherri osoan ez daki inork zer egunetan gauden.
|
|
|
Nik ez dut aspaldiko urteetan kalendariorik erosi, denboraren kezka aspaldi hutsaldu baitzitzaidan. Beraz, nik
|
ez
dakit zer egun, zer aro edo zer urte den laster bizian, arimako hatzen artetik ihes egiten ari zaidana eta isildu aurretik galdera bota du amona Xudrak. Zein da zuen benetako arazoa, egutegia ala herri lotsa?
|
|
|
Inorrezko gizagaixoaren soinak zapi zatar, malgu, beratz eta triskilatua ematen zuen, alde guztietara erortzen baitzen. " Ai ama, ai ene!" nioen nirekiko, eta
|
ez
nekien zer esan, ez nekien zer egin, ez neukan negar egiteko kemenik. Ni neu, berriz, tamalez bizi bizirik eta hezur hautsirik gabe nengoen, agian leize zulo hondoko orbel piloak kolpea motelduta edo.
|
|
|
Inorrezko gizagaixoaren soinak zapi zatar, malgu, beratz eta triskilatua ematen zuen, alde guztietara erortzen baitzen. " Ai ama, ai ene!" nioen nirekiko, eta ez nekien zer esan,
|
ez
nekien zer egin, ez neukan negar egiteko kemenik. Ni neu, berriz, tamalez bizi bizirik eta hezur hautsirik gabe nengoen, agian leize zulo hondoko orbel piloak kolpea motelduta edo.
|
|
|
Gero. Antsonean eta
|
ez
dakitela zer gertatu den...
|
|
|
Harritzekoa benetan, kontuan izanik esamesak eta zurrumurruak izugarri barreiatu direla Kokoherrin. Irudi lezake azkar batean joanen dela bilkura, nahiz eta gehien gehienek
|
ez
dakiten zergatik eta noiztik daukaten sarrera debekaturik Kokoherrin eskaleek. Harrituta gelditu da bat baino gehiago eskaleak irainka, mehatxuka eta joka kanporatuak izan zirela adituta.
|
|
|
Baina orain zeharo ikaratuta daude herritarrak, arras izututa. Inork
|
ez
daki zer egin, nori galdetu edo norengana jo. Uzkurtuta daude abereak eta piztiak, zimelduta landareak, geldotuta izadi osoa, xomorroak izan ezik; euliak munduaz jabetzera baletoz bezala.
|
|
|
Kriseiluko argi ikaratian odoletan ikusten da bat baino gehiago. Bada sudurretik, ahotik eta buru larrutik odola darionik; bada hatza hautsita daukala garrasika oihukatzen duenik; bada
|
ez
dakit zer hezur hautsita duela eta iraultzaka lurrean dabilenik; bada lurretik ezin zutituz sorospen eske karramistaka ari denik. Bene benetan, ankerkeriak ez du mugarik gau madarikatu honetan.
|
|
|
Kabila eta Kakoa izaten dira ilunpeko protagonista osoak, beren deiadar, mehatxu, erronka eta su armen burrunbarekin. Inork ez du ezagutzen ez bataren eta ez bestearen ahotsa eta inork
|
ez
daki zergatik ez dioten oraindik elkarri eraso egin bi taldeek.
|
|
|
Irribarrez eta maitekiro txandatzen dira berarekin dantzan banaka banaka. Higoak
|
ez
daki zer esan, ezta zer erantzun ere, arras hunkituta sumatzen baita eta, eskatu ahala, batekin eta bestearekin dantzatu eta dantzatu besterik ez du egiten. Emakumeek eta gizonek, mutilek eta neskek, guztiek pozez enpo ematen dute eta lehengo lehia hark, ea nor maitagarriena edo nor xaloena alegia, bukaezina dirudi.
|
|
|
Hamalau urte omen zeuzkan haurdun gelditu zenean, eta Oskaten sartu zuten, ihes egiteko modurik gabe. Erditu zenean konortea galduta zeukan, nahiz
|
ez
jakin zergatik. Ez zuen haurra ikusterik eduki eta ez zioten inolako berririk eman.
|
|
2014
|
|
|
Nahiz eta, pentsatzen jarrita, zergatik zaindu behar naute ni? Egia esan,
|
ez
dakit zer ari den gertatzen.
|
|
|
Ez zen egonezina; ez zen gupida; ez zen, ezta ere, mozkorraldiren baten ondoren edo, marinel garaietan sentitu izan zuen tristura. Zinez,
|
ez
zekien zer zen. Soilik sentimendu desatsegina zela.
|
|
|
Zin zinez,
|
ez
dakit zer uste kaiolan txioka den txoriaz. (Barroteen mirabeak ote garen susmoa dut nik, eta baita txoriak berak ere.)
|
|
|
" Eta, zer izan nahi zenuen zuk, bada?" Eta
|
ez
dakit zer arraio erantzun.
|
|
|
Jendea Uztapide/ Lazkao txiki lehiaren entzutera jina da. Lazkao txiki baztertua da azken haitadarako eta publikoak ikusten du hor epai irizpide aldaketa berri batek gerla aitzineko joko bera eginen duela, ideologiaren arkatik atera ezezagun bat eta euskara ulertezin bat inposatuko zaiela, uso batzuk inguraraziko dituela
|
ez
dakizu zertara jinak. Xalbadorrek entzulegoa itzultzen du bere alde, bere arima goratasuna erakutsiz.
|
|
|
Ederrena izan zen Izuran, Kazauboni egina, finalean ez baitzen sartu, adineko, neurriz kanpoko saioa egin ondoan. Hor potorik ez zen, edo
|
ez
dakit zer astakeria atera zitekeen horren justifikatzeko, baina hori ulertu nuen, sistema horrek, Txirrita eliminatua zuenak, ez duela xantza izpirik mundu zaharrean, betiko euskaltasunaren izenean mintzatzeko ezen hor euskal hitzen esanahia delako aldatzen. Bildu izan balitez egun hartan Bizkaiko, Gipuzkoako hots Euskal Herriko edozein lekutik bertsozale adinduak eta galde egin bertsolaria zein zen horien artean, Ximun erranen zuten denek.
|
|
|
Maskarada hura Urdiñarben ikusi nuen. Kabana hura, emanaldia aitzin, ostatuan mozkorra, esplikatzen ari zen
|
ez
zekiela zer zuten horren kontra, zaharrek erran ziotela bera zela kabana. Eta egiazki zerbait bazuen.
|
|
|
Proiektatzen dute irudi bera. Ikusten dugu etxeko anderea sartzen bere aingeruekin, bere merezimendu hutsarengatik eta entxufe galantaz barnera bildurik bere familiako inutil andana guzia, dena zeruetara, senarretik haste eta libertimenduan zirtzil eginen duen bere azken seme gaxtatu txarra...
|
ez
baitakigu zer eginen dugun horrekin.
|