|
2000
|
|
|
Buzo txuria zeraman, edo beltza, eta kaskoa eta anteojoak. 69 zenbakia zen,
|
ez
dakit zergatik baina horretaz ongi akordatzen naiz. Aldapa abiada betean jaitsi, eta, tranpolinaren mutur muturrean, gorantz egin zuen indar.
|
|
|
Crowla, hartxintxarrik txipristindu gabe. Asko dakienak, oro dakienak ez daki ezer, ez baitaki
|
ez
jakitea zer den. Eta ez dakiguna terrible izanen da agian, Rimbaud, edo agian ez dakiguna zoriona da.
|
|
|
Eta nire seinako pausoen erritmoan hasi nintzen abesten. Gure aitona ez zen behin ere oso eliza zalea izan, baina
|
ez
dakit zergatik ematen zion abesti honi ironia sakon baten airea:
|
|
|
Gizon izan nahiak baditu bere aldapak, eta sei urterekin, gizon izan nahi duzula eta" nik ere artoa aletu nahi dut" esaten duzunean,
|
ez
dakizu zertara arriskatzen zaren, eta erantzuten ez baduzu, badakizu, ongi jakin ere, zure gizatasuna berriro ere erabat urrutiratu zaizula eta galdua duzula urtetarako.
|
|
|
Nonbait, nire kemena eta ausardia nabarmen geratu dira, batez ere inorekin oso kalakariak izaten ez diren Idoia eta Lolaren hitzetan (gaur jakin dut, bestalde, hain isilak izan arren, hizkuntza irakasleak direla Iruñean). Baina Tomek eskuan zeukan ubeldura handiari antzeman diodanean, hotzikara batek zeharkatu nau buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino (egun osoan zehar niregandik hain urrun ibili den gizon horrek badu susmagarria egiten zaidan zerbait; oraindik
|
ez
dakit zer gogorarazten didan haren keinu ezagun horrek, baina egingo nuke susmo horrekin lotuta dagoela).
|
|
|
Horrez gain, kopilotuak musikaz eta aire egokituaz ere arduratu behar izaten du. Gaur, niri egokitu zait Danen alboan joatea eta, Niagararantza abiatzearekin batera, Karmelok adei  tsuki pasatu didan opera kaset bat jarri dut, Donize  ttiren
|
ez
dakit zer; baina batzuk tartean Luis, Esther eta Tom esku zartaka hasi dira eta, azkenean, luzatu didaten Van Morrison-en zinta jarri behar izan dut.
|
|
|
Allô, Dabid? Edozein tokitan zaudela, hona hemen, gaurkoan ere, nire lehendabiziko, futxo!, dagoeneko hil edo bizikoa ez den mezua, ze
|
ez
dakit zer gehiago kontatu. Benetan.
|
|
|
Nik, inortxori ere esplikazioak emateko gogorik izan ez, eta, irriño bat egiteko indarrak nolabait bildurik, ezezkoa egin diot buruaz (hain zuzen ere bakarrik, isilik eta ilunpetan egon nahi nuen): ezin dut eraman bulegoan edo kalean aurpegi txarra duzula esaten dizutenen zurikeria, lagundu baino gehiago zein makal zauden nabarmendu nahian dabiltzala dirudielako; ezin dut eraman katedral batean zein bakarrik zauden esatera datorrenaren eskuzabaltasuna, onberatasuna,
|
ez
dakit zer hori, halakoek norbera gehiago hondoratzea nahi luketela dirudielako. Ez dakit nola esan...
|
|
|
Gero, komunean sartu, eta txorrotada bat eginda alde egin du, bonbako katetik tiratu barik. Eta nik
|
ez
dakit zer pentsatu.
|
|
|
Ez, nik ere
|
ez
dakit zer pentsatu, baina jarraitu eta, batez ere, egidazu berba Rakelen koadernoaz. Aurkitu al duzu azkenean?
|
|
|
Bai, jaso, jaso du, eta
|
ez
dakit zer idatzi diozun, baina han geundenoi argitu digu oposaketa batzuk atera dituela jakinarazteko bidali diotela. Gainera, nik zer izan zitekeen sumatu arren, ondo disimulatu du eta nik ez diot jarrera aldaketarik ttikiena ere igarri.
|
|
|
gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik eramatea, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik egin ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola eramaten dutenen keinu ezaguna...). Baina berriro diot, Mexikoraino egin nahi duen bidaiari susmo txarra hartu arren,
|
ez
dakit zer pentsatu. Eta horregatik, oraingoz behintzat, Rubeni ezer ez esatea erabaki dut.
|
|
|
Goizean goizetik berriketan hasi zait, isildu gabe, eta tarteka belarria taratulatuz jardun du, eta tarteka korrokada ttikiak eginez, inguruetara urduri begiratzeari utzi gabe. Gainera, ezustean harrapatu nau, ontziratze gelara sartzekotan geundela, azafataren aurrean besotik heldu, eta kontutxoak egiten hasi zaidanean(
|
ez
dakit zer pentsatu: beharbada Esther jeloskor jartzeko jokatuko zuen hain molde harrigarrian).
|
|
|
Pasadizo hark, ordea, bi lagun astunen harreman haren galerarekin batera, halako zapore erresumina utzi zigun. Baina zapore erresumin hura(
|
ez
dakit zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska batekin hartu emana oheratu zela onartu zuenean (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu egin ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea.
|
|
|
Pasadizo hark, ordea, bi lagun astunen harreman haren galerarekin batera, halako zapore erresumina utzi zigun. Baina zapore erresumin hura (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska batekin hartu emana oheratu zela onartu zuenean(
|
ez
dakit zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu egin ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea.
|
|
|
Bruselan erosi nuen aldizkariko artikuluak bezala, epaiketak ere aldi berean erakarri eta uxatu egiten nau. Gainera,
|
ez
dakit zergatik hasi naizen horren bilakaera jasotzen hain intimoa zaidan egunerokoan, eta hala ere hor jardun dut, idatzi eta idatzi, agian niretzako sendabidea topatuko nuelakoan.
|
|
2001
|
|
|
P: Tira, Turner, lasai (Barre karkara urduria egiten du, baina
|
ez
daki zer gehiago esan).
|
|
|
Umeak
|
ez
dakit zer ikasiko duen, baina nik bide batez...
|
|
|
Bederatzi, bederatzi egun. Kontuek baietz diote. Andreak
|
ez
daki zer esan, baina. Gona askatu eta behera jaitsi du.
|
|
|
Gaur ere, Mari esneduna etortzen bada harrian biluzik nagoenean,
|
ez
dakit zer egingo diodan!
|
|
|
Alferrik ordea. Azken unean,
|
ez
dakit zer infernutatik iritsitako haizeak berarekin hartu, eta zurearen ondoan dagoen gelara joateko errebueltaz beteriko zurrunbilo batean sartzen nauen. Eta askatzen nauenean, jadanik, txilina jota eta pasilloa hutsik aurkitzen dut.
|
|
|
Euskadi, eta berriz ere Euskadi diot, Euskal Herria ez esateagatik, eta inork inoiz nire gauzak irakurri edo entzun baldin baditu, badaki nik beti Euskal Herria sartzen dudala, eta ez Euskadi, baina hemen nahitaez Euskadi edo Euskadiren antzeko zerbait sartu behar da eta ez Euskal Herria, nahasketa sortuko ez baldin bada. Guk dakigun garaian, azken bi mila urte honetan, lehen esan dudan bezala, Euskadiko eremua osorik hartzen baldin badugu, eskualde hori ez da inoiz, bi mila urte horietatik gora nik
|
ez
dakit zer gertatzen zen, osoro eta zeharo euskalduna izan.
|
|
|
Halaz guztiz, bada esaten duenik, oker ez banabil, kanpoko debekuak eta barrengo ajeak aski ez bailituen, etxekoek, euskaltzaleek eta are Euskaltzaindikoek? kalte berriak ekarri dizkiotela euskarari,
|
ez
dakit zer kasketaldi egoskor dela medio. Nik, berriz, eta ez nuke" nitanoz" edo" nika" sobera ari nahi?, besterik uste dut:
|
|
|
Amatu horrek, bidea utzi ez badut, erabilera berezia du, maitatuk eta ez bezalakoa, eta maila ere bai, erabilera bezain  berezkoa. Hitz horrek, hona erraz gezurtakizun den ustekaria, ez du gehienbat âsekula ez duela esaten ez naiz ausartzenâ" haragizko" kutsurik.  Beste moduz, ez zuen garai hartako mutilak nahiz gizonak aldameneko neskatxa nahiz emakume hazia, ezkongai adina ezkondua (barka, orain,
|
ez
dakit zer sasi arrazoigatik, ezkongabe entzuten dena) gogoan edo/ eta eskumenean zuenean erabiltzen. Egitate hori, amatzea alegia, Jainkoari, Jainkoarengandikako legeari, Ama Birjinari eta horrelakoei zor zitzaien.
|
|
|
Eta ez dut esan nahi euskaldunik gehienok ez dugula ezagutzen: inortxok ere
|
ez
daki zer den eta, batez ere, zer izan den. Nola izango dugu, bada, gure historiaren berririk?
|
|
|
Arantzazuko batzarrean gaia h sartzea ala h kentzea izan zela dioena ez da egiaz ari. Diodan garbiago, eta
|
ez
dakit zergatik hain indar bortitza egozten zaion biribiltasunari: gezur biribila dio eta, gezurretan mintzatzeaz gainera, ezin sendatuzko ezjakintzat dauka bere burua, ez baititu irakurri nahi izan batzar horrezaz argitara diren paperak.
|
|
|
Ez ote da egia zuek, medikuok, sarritan gainera, zirt edo zart, hil edo biziko erabakiak hartu beharrean aurkitzen zaretela? Maiz aski
|
ez
dakizuela zer izan litekeen onen: eria dagoen dagoenean uztea, ea bere kabuz (zuen laguntzarekin, noski) gaitza garaitzen ote duen, ala, arriskurik baldin bada ere, senda dezakeen bide gogorragoren bat (operazioa, adibidez) hartzea?
|
|
|
Hizkuntzak ez du iraungo euskaldun eta ezjakin gauza berdinak baldin badira. Eta ikasiagoren bat gure artean,
|
ez
dakit zer nolako mirariz, euskaraz mintzatzen hasten bada, ez dezagula, Jainkoarren, guregandik hastan eta.
|
|
|
Guri geuri, berriz,
|
ez
dakit zer sorginkeria dela medio, geure egiaz  ko irudia atzendu edo zaigu eta amets irudipenezko argitan ikusten ditugu  behialako geure buruak. Kontu kontari hasten bagara, ez dugu kontatuko oraingoek begi onez ikusiko luketen eginik; gaitzi izan dakiekeenik esan eta egin badugu, horixe datorkigu ahora.
|
|
|
11 Badirudi, bada, soziologia istilu honetan aipatu dutenek, ni artean naizela,
|
ez
dakitela zertaz ari diren. E.S. Dodgson euskaltzale eta haurzalearen anaiak dotoreago adierazi zuen:
|
|
2002
|
|
|
Anaiak zerbait zeukan egun hartan, nik
|
ez
dakit zer. Hitz bat bilatu behar banu haren aldarteak zer adierazten zuen esateko, hitz hori beharbada bakea litzateke.
|
|
|
Bisera berde ilun bat du buruan. Salduta sentitzen naiz;
|
ez
dakit zer egin, nora begiratu. Eternoak iruditzen zaizkidan segundo batzuk egiten ditu niri begira begira.
|
|
|
 Inguruan dauden gizonezkoek elkarri begiratzen diote. Deseroso daude,
|
ez
dakite zer egiten den horrelakoetan. Apaiz bat agertzen da, mezetarako jantzian.
|
|
|
Handik pixka batera, garrantzirik gabeko etxeko kontu batzuk. Ez du bakarrik egon nahi nirekin; denbora bete nahi du, baina
|
ez
daki zer gehiago esan lidakeen. Aita noiz etorriko dago, nire trantze txarra elkarren arrimuan hobeto eramango duelakoan.
|
|
|
Aita egongelan sartzen  da. Ezer gertatu izan ez balitz bezala egiten du amak, eta nik
|
ez
dakit zer egin.
|
|
|
Edo aita izan da deitu duena, berriro nirekin periodikora joateko aitzakiaren bat hartuta. Hala balitz,
|
ez
dakit zergatik ez didan ezer esaten. Zer gertatzen da?, galdetu nahi nioke esfinge sudurmotzari, horixe litzateke normalena, baina isiltasunari eusten diot, ez naiz horri ezer eskatzen hasiko.
|
|
|
Hilketaz ari zaidalakoan, irribarre errukarri batez begiratzen diot, baina ez diot eran  tzuten,
|
ez
baitakit zer esan. Izan ere, institutura joan naizenetik, bera iruditzen zait nirekin  arretatsu portatu den ia bakarra.
|
|
|
Lanean jai hartu izanaren argibideak ematen hasi zitzaidan, gauzarik normalena balitz bezala: aspaldi hartutako erabaki bat zela; beti atzeratzen eta atzeratzen, gauza asko zituela egiteko, tartean amonaren etxeko eskriturei buruzko
|
ez
dakit zer notarioarenean. Niregatik gelditu zenik, hitzik ez.
|
|
|
Beno, neuk ere
|
ez
dakit zer den onena esaten dit azkenean. Aurren aurrena, hitzordua lortzea da.
|
|
|
Ez nago ezertarako,
|
ez
dakit zer egiten dudan ere hemen. Institutura etortzea erabaki dudanean, banekien gogorra egingo zitzaidala, baina ez hainbesteraino.
|
|
|
Ez, justu orain ez! Lotsa naiz,
|
ez
dakit zer egin. Auskalo zer itxura dudan, ez nau ikusi behar.
|
|
|
Atzo bidali nizun ondoko testu hau (testu honen aurreko bertsioa esan nahi dut), baina
|
ez
dakit zer dela eta, atzera etorri zitzaidan berriz ere, eskuratu nahiko ez bazenu bezala. Gaur konturatu naiz, hain segur ere harien kontua izango zen.
|
|
|
Segur aski ere, hola egin du lan Euskaltzaindiak, erabaki guztiak ongi funtsatu ondoren bakarrik har daitezkeelako, eta horrek lan mantsoa eskatzen baitu, beste elkarte batek, esaterako, nekez egin dezakeena. Baina
|
ez
dakit zer egin dezakeen prozedura honekin segituz terminologia berriko hitzekin. Nire ustez, hemen unibertsitateekin elkar lana egitea ezinbestekoa da, eta hartzen diren erabakiei beste maila bat ematea, ez, beharbada, hain ofiziala.
|
|
|
Esan zuk"!", eta ulertzen badu, hori maila bat da, hutsetik goragokoa, soldadukoan esperientziarena bezalatsukoa. Baina zuk
|
ez
dakizu zer den soldaduko kontu hori, orain ez baitzaituztete etxetik adinik hoberenean ateratzen, kaki kolorean jantzi eta metraileta bat hartzera bortxatzen. Hori ez da oraingo kontua, eta amaitzen hasi zen guk gure beharrak bete genituenean armadako aitzindariekin, gure ondotik etorritako zu bezalako gazteak kuarteletara joan beharrean etxean gelditzen hasi zirelako.
|
|
|
Espainiar diruan esan nahi omen du horrek, hiztegi batzuek diotenez. Eta hori argitzea gauza ederra da, zeren baserriko jendeek, ezta muga mugan bizi ginenek ere,
|
ez
baikenekien zer zen frankoa, adibidez, eta Estatu Batuetara bidaltzen genituen artzainek, edo Mexiko eta Txilera joaten ziren okinek, sortetxea kanpotik zuritu nahi zutenean, sakelak txanponez betetzen zituzten eta hala esaten zieten bere guraso zaharrei, etxearen paretetako harriak ongi hartu eta zartatzeko eskatzen zieten aldi berean: " Tori diru hau eta aldatu bankuan, urruneko moneta delakoz".
|
|
|
Baina, esan bezala, gauzak aldatu dira: zuek zuen bidea hartu nahi duzue, normala denez, zuen arazoak lehenago baino gardenkiago azaleratzen dituzue, askatasun handiagoarekin, eta ez zaizue hain erraz gertatzen identifikazio hori egitea euskal akademiarekin, urrun ikusten duzuelako, nola ikusten dituzuen urrun holako akademia guztiak, balio ere,
|
ez
baitakizue zertarako balio dezaketen, titi jorran ibiltzea, barkatu hain gordin ibiltzea, askoz ere atseginago gerta daitekeen adin horretan. Dena dela, badut uste Euskaltzaindia osatzen dugun 24 euskaltzainok badugun egun orain arte izan ez dugun erantzukizun berria, eta erantzuna eman behar dugun, erantzun egokia gainera, inoiz baino idazle eta ikertzaile hobeak dituen Euskal Herri honetako euskaltzaleen aitzinean.
|
|
|
zer garrantzi du egun euskal telebistak? Sinbolo gisa hor dago, ederki, baina sinbolo izateaz gain,
|
ez
dakit zer gehiago den, ez dakit zenbaterainoko kezka duten arduradunek kontuan hartzeko hori, hizkuntza bultzatzea alegia, dela telebistaren lehenbiziko helburua, horretarako sortu baitzen. Eta telebista hau, zerbait izatekotan, zerbitzu publikoa besterik ez dela.
|
|
|
Edo, hoberenean ere, dena dago hor nahasian. Eta dena nahasian dagoenean, batek
|
ez
daki zer egin sasitik larrutu gabe osorik ateratzeko.
|
|
|
" Inoiz idazle izango diren irakurle gehiago dago poesia irakurleen artean, narratiba irakurleen artean baino. Beraz, kualitatiboki oso âerrentagarriaâ izan liteke poesia, nahiz kuantitatiboki gutxik irakurri", dio Josu Landak, eta, egia esan, nik
|
ez
dakit zergatik izan behar duen horrela: sekula idaztera ausartuko ez diren narratiba irakurle horiek ez ote diote etekinik atera irakurri duten horri?
|
|
|
canon y diversidad" artikulutik atera dut (Cuadernos de Alzate 26, 2002) (bide batez:
|
ez
dakit zer irudituko zaion Harkaitz Canori Rojok proposa  tzen duen konparaketa).
|
|
|
Haizea ez zen baretzen. Aireportuko arduradunek
|
ez
zekiten zer egin gurekin. Badaezpada, lehenbiziko aldiz jauzi egiten dutenei ematen zaien ikastarotxoa guri ere ematea erabaki zuten, eta gero gerokoak.
|
|
2003
|
|
|
Nik, Keparen antzera, ezkerreko besoa altxatu nuen (eskuinekoan, besazpian, egunkaria atxikitzen zuen), baina baziren eskuin besoa altxatzen zutenak. Nik
|
ez
jakin zergatik. Eta, ohi bezala, irrintzi bat entzunda dioen zatian norbaitek irrintzia bota zuenean, niri oilo ipurdia atera zitzaidan.
|
|
|
Orduan joan nintzen  ordaintzera. Baina
|
ez
dakit zer dela eta kontatu dudan hau guztia. Beharbada esateko Luziak ez zuela begi onez ikusi bere alaba nire semearekin ezkontzea.
|
|
|
Niri, pelikulak ikusten, eguna ziztu bizian igarotzen baitzait, eta beti baitaukat zerikusia eta ez bainaiz aspertzen. Baina
|
ez
dakit zer dela eta kontatu dudan hau guztia. Beharbada Luziari buruz hitz egin nahi nuelako, baina ez dakit Luziari buruz zer dela eta hitz egin nahi nuen.
|
|
|
Garai batean
|
ez
zenekien zergatik esan behar zion kristo guztiari aita edo senarrik gabeko familia zela zuena, baina gero konturatu zinen horretaz harrotu egiten zela, auskalo zein kurrikulumaren parte esentziala  balitz bezala. " Hau Unai da, nire gizona", esaten zion edonori ezagutu berritan, eta besoak sorbaldetan jartzen zizkizun, estu estu, zenbateraino zineten familia perfektu bat erakutsi nahian.
|
|
|
Errepresio handia pairatzen zuen herriak eta errepresioa emendatuko zen laster batean, gazte abertzale eta kontzientziatuak botere zentralari oldartuko zitzaizkionean. Bizkitartean, iratzarririk zeuden goi mailako jakintsu zenbait salbu, hala nola zioen, Aita Barandiaran, Aita Lafitte edo Aita Lartzabal, jende has horrek
|
ez
zekien zer galtzen zuen ere: libertatea eta Europako hizkuntzarik aitzinekoaren oihartzun ozena.
|
|
|
Labea ez zegoen, beraz, ogi txikietarako. Eta nik ja
|
ez
nekien zer gehiago eskaini; aita Belisariok ez zituen akorduan errefrau gehiago, surrealista ez zegoen grazia berritarako, eta poetisa burua estutzen zebilen serbentesio, silba edo redondillaren bat errezitatzeko. Halaxe geundela, Felisbertok, sendagile alternatiboak, dagoeneko bere onera etorrita, irtenbide bat proposatu zuen:
|
|
|
Nik uste dut despistatzeko jartzen duela kaxa hor. Egiatan, poetak
|
ez
daki zer erantzun, eta Ubedako Muinoetara joaten da
|
|
|
Jakin min biziz entzun nuen hizketaldi hura. Nik ez nuen iritzirik azaldu;
|
ez
nekien zer pentsatu, ez neukan ideia argirik auziari buruz, batik bat sainetearen lehen hari muturrak buruan bueltaka nerabiltzalako. Hipotesiak hipotesi, gauza da elkarrizketa eten nuela Hilarioren gorpuaren arazoari heltzeko.
|
|
|
Gauza da, apur bat nahastuta nengoela:
|
ez
nekien zer egin, nirekin izan zuen konfiantza eskertu edo popatik hartzera bidali ahuntzak niri egotzi zizkidalako. Baina, buruhausteak buruhauste, apaizak jubilatu arandarraren marruak baretzea lortu zuen behintzat.
|
|
|
Ez naiz sekula joan halako toki batera, ez dakit...
|
ez
dakit zer sentituko nukeen... ez al da joaten inor begiratzera. Ez duzu inor ikusi zure... zuri begira oso nabarmen?
|
|
|
A, bueno, baina gero bila etorriko zara, ezta? Memento hartan
|
ez
dakit zerk hitz egin zuen, edo Ixabelekin ahalik denbora gehiena pasatzeko nire gogoak edo bakarrik buel  tatzeko gauza izango ez nintzelako kontzientziak. Esan egin nuen, behintzat.
|
|
|
Euskal Herri abstraktuaz hitz egiten denean, hizkuntza hautua bigarren maila batera igarotzen dugu: hitz handiagoak dira burujabetasuna, lurraldetasuna eta
|
ez
dakit zer gehiago. Herririk gabeko hizkuntzarik ez da, horra latina.
|
|
|
Irakurketa tradizionala da gure artean hori, baina jarrai dezagun. Eta noski, ez baldin badaude, eurek jakingo dute zergatik ez dauden, baina nola ez dauden (nahiz ez dakidan zergatik ez dauden, edo ezta ba ote dauden edo daudekeen, edo agian egon litezkeen baldin eta
|
ez
dakit zer batera garatzerik balego, edo horrelako zerbait) onena horiek guztiak berrogeialdian jartzea da; bai hormari begira jarri eta ondo begiratu, miatu eta susmopean gorde. Sinpletasun horrekin dira Hertzainen herri puta hontan hainbat eta hainbat eztabaida.
|
|
2005
|
|
|
Nik
|
ez
nekien zer esan.
|
|
|
–Ba zuk begiratzen didazunean edo nik begiratzen dizudanean gauza bera gertatzen da; beti berberak gara;
|
ez
dakit zerk erakartzen gaituen orduan..
|
|
|
Amarru bat prestatzea ere bururatu zitzaidan, amu bat ipintzea, zerbait argi eta garbi jakiteko. Baina
|
ez
nekien zer egin. Beraz, eskola ingurua zelatatzen jarraitu nuen; aurrerantzean, Idoiarekin egonez gero, disimulu handiagoz egiten nuen lana.
|
|
|
–Zure adinerako, ez daude batere gaizki, baina
|
ez
dakit zertara datorren...
|
|
|
Eta zoriontsu nintzen. Orain ziur nago garai hartan zoriontsu izan nintzela;
|
ez
dakit zer beste izan litekeen zoriona: nire buruak dena jan nahi zuen, dena jakin, dena miatu; pozez betetzen zi  tzaidan bihotza, eta, barru barrutik, maitasuna pizten zitzaidan, batik bat Adelaganakoa, baina gurasoak ere biziki maite nituen, inoiz ez bezala, eta orobat ikaskideak âHerrenko deitzen zidaten haiek, hain zuzenâ, eta Julio ere uste dut aintzat hartzen hasia nintzela, ezen gizagaixo bat iruditzen zitzaidan une hartan, auzo baztertu batera bidalitako maisu triste bat, andregairik gabea, bere jaioterritik urrun, lagunak egiteko ezintasunarekin, bakartia, denbora pasatzearren ehiztari ibiltzen zen koitadua, pattarzale amorratua...
|
|
|
zeure buruaren oharmena erauzten dizun zirimola bat; orduan, ez zara zu zeu, zirimola bera baizik; ez dago zirimola besterik. Dena amaitu zenean, aitak
|
ez
zekien zer egin zuen, ez zuen gogoratzen zenbat eta zein aldetakoak hil zituen. Egun batzuk eritegian egin zituen, burua galduta, harik eta morfinaren eraginez baretu eta pixkanaka bere onera etorri zen arte.
|
|
|
Agurtzerakoan, samurki besarkatu ninduen. Besarkada hartan, zerbait antzeman nion, baina
|
ez
nekien zer. Depresioan erortzen ari ote zen berriro?
|
|
|
zapiaren gainean, negarrez. Nik
|
ez
nekien zer egin; jolas inozo bat besterik ez zen izan, huskeria bat; gainera, Idoiaz neukan irudia, hain askea, batzuetan lotsagaldua ere ematerainokoa, ez zetorren bat jokabide jeloskor harekin, inoiz ez bainion maiterre zantzurik nabaritu. Ezin nuen sinetsi, beraz; beste pertsona baten aurrean nengoela iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Zur eta lur geratu nintzen;
|
ez
nekien zer erantzun. Ez nuen halakorik nahi, ezta inondik ere, baina ezin nion hotz eta motz ezezkorik bota.
|
|
|
–Joantxo; bera ere estutu egiten dute, eta
|
ez
daki zer egiten duen.
|
|
2006
|
|
|
Kristinak ez zuen ezer esan. Beharbada,
|
ez
zekien zer zen bullabesa zopa. Unibertsitatean ez zioten halakorik irakasten, nonbait.
|
|
|
Datorren saiorako De profundis irakurri behar dugu, Oscar Wilderena. Ni hasi naiz jadanik, baina
|
ez
dakit zer moduz eramango dudan. Antza, kartzelan zegoela idatzitako eskutitz luzea da.
|
|
|
–Duela pare bat aste egon ninduan han; hire anaiak hots egin zidaan auskalo nondik iturri bat hondatuta zeukala eta
|
ez
zakiat zer gehiago kontatzeko; ea hurbilduko nintzen konpontzera. Eta joan egin behar, zer demontre; erosi zuenetik bigarren edo hirugarren aldia zuan.
|
|
|
Adimen kozientea ateratzeko egiten dizkidaten test guztietan puntuaziorik altuenak ateratzen ditut. Baina
|
ez
dakit zertarako balio didan azkartasun horrek. Arkitekturako ikasketak hasi nituen eta ez nuen lehenengo ikasturtea amaitu.
|
|
|
Hil bezperan" hitz ematen didazu aldatuko duzula marmola?" galdetu zidanean, mutu geratu nintzen, ezin nuen hitz egin. Oraindik
|
ez
dakit zer sentitu nuen momentu hartan; oraintxe sentitu ohi dudana etxe bat erakustean marmolaren gaia azaldu behar dudan bakoitzean. Eta ez dut uste amagatik denik nire barruan sumatzen dudan ondoez hau; ez da, ziur.
|
|
|
Harrezkero, noizbehinka buelta batzuk eman dizkiot gaiari, eta gaur egun
|
ez
dakit zer pentsa. Iruditzen zait historiako gezurrik handienetarikoa dela Jainkoaren semea gizon egin, lurrera jaitsi, hil eta berpiztu egin zela esatea.
|
|
|
Hesitxoko atean gelditu nintzen, ez aurrera ez atzera,
|
ez
nekien-eta zer egin zer esan.
|
|
|
Ez nuen paper  muturrean ageri ziren kaleetako bakar bat ere ezagutzen, eta ezagututa ere!, zakuak garraiatzekorik gabe, zer egin behar nuen? Zakuak bizkar gainean banan banan garraiatzen hasita ere, buruhausteak,
|
ez
nekien-eta zer esan behar nien bezeroei edo zerbait kobratu behar nien ere.
|
|
|
Nik une hartan ulertu ez nituen hitz misteriotsu horien ondoren, isiltasun ia erabatekoan murgildu zen Umberto. Ez zuen ezer esaten eta nik
|
ez
nekien zer egiten nuen han, liburu haien guztien artean hautsa bera baino ezgaiago.
|
|
|
Egin, zer?, nik. Ez nuela ezer ulertzen,
|
ez
nekiela zertaz ari ziren. Berriro jo ninditean.
|
|
|
Lindemann jauna,
|
ez
dakit zertan ari zaren, baina seguru nago egiten ari zaren hori ez dela batere alemana; alemana aleman denak, arreta gehiago jartzen du filosofiako eskoletan.
|
|
|
Atzetik joan nintzaion, barrua estu. Zerbait esan nahi nion, baina
|
ez
nekien zer. Berarekin bakarka egon nahi nuela, hori zen nekiena.
|
|
|
Begirada jaitsi nuen eta isilunea egin zen gure artean. Hitz haien kontra egitea zen nire obligazioa, baina
|
ez
nekien zer esan. Eta zerbait esaten hasita, zer?
|
|
|
Kopeta belztu eta aldartea ilundu zitzaizkion, atsoa deitzeaz gainera, erotzat hartu nuelako. Ez nuela ezagutzen,
|
ez
nekiela zer den Alemania maitatzea. Mirespen handiz hasi zitzaidan frau Gerdaz hizketan.
|
|
|
Hara, seme,
|
ez
dakit zer gertatzen zaizun, baina horrela bizitzea merezi dugula uste duzu?
|
|
|
Erne jarri nintzen,
|
ez
nekien-eta zer esan nahi zuen harekin. Une hartantxe Nerina sentitu nuen korridorean.
|
|
|
Ohean lotu, eta hor edukiko naitek egunetan eta egunetan, obratzeko ere askatu gabe. Hik
|
ez
dakik zer den hori! Eraman nazak taberna batera.
|
|
|
Niri begira jarraitzen zuen, nire erreakzioak aztertu nahi balitu bezala, baina
|
ez
dakit zer ikus zezakeen nire aurpegian, gela hartan apenas zegoen-eta argirik. Ez nuen emakume ezezagun harekin ez inorekin egoteko gogorik.
|
|
|
Gaiak ez baitzuen zerikusirik nirekin, aulkia pixka bat atzeratu eta ez nion erreparatu nahi izan beren solasari. Apenas neukan dirurik,
|
ez
nekien zer egin ez nora jo. Zirkunstantziek eraman ninduten, beste behin ere, egoera hartara, baina ez nuen zirkunstantzien mende segitu nahi.
|
|
|
Bostekoa eman nion Anghiosi, baina nire adostasuna adierazteko, eta ez agur esateko. Tupusteko erreakzio bat izan zen nirea, batere hausnarketarik gabea, baina horrek ez du esan nahi
|
ez
nekiela zer egiten ari nintzen: Anghiosi emandako baietzarekin, Hitlerren biktima soil izatetik Hitlerren arerio izatera pasatu nintzen.
|
|
|
Ez dezadala jakin tentatu duzula berriz ere zure jarrera prestu eta jokaera lotsagarri horrekin. Horrelako zurrumurruren bat belarri hauetara iritsiz gero,
|
ez
dakit zertarako gai izango nintzatekeen. Nire anaiak merezi du hainbeste.
|
|
|
" XIX. mendean Baztanen idatzitako testuetan, rat morfemaren erabilera maiztasuna" artikulua idaztea zirraragarria izan liteke filologoarentzat," Borneoko perra muturreko saguzarraren ugalketa estrategietan azken 20 urteotan gertatu diren aldaketak" artikulua biologoarentzat ezinbestekoa izan litekeen bezalaxe; baina egia ere bada hainbesterainoko prezisioa eta zehaztasuna bilatzea zientziarentzat mesedegarria izan daitekeen arren, izan baitaiteke?, herritar arruntarentzat gutxienez harrigarria izanen dela, eta akaso patologia larriren baten seinaletzat ere hartuko du. Bitxia gertatu behar zaio herritar arruntari, ez dut esan nahi filologoa ere herritar arrunta ez denik?, deklinabide marka batek
|
ez
dakit zer idazle ezezagunarengan izan zuen frekuentzia ikertzeko halako kasketa izatea. Eta ez dakit belaunaldi berriek sinetsiko ote duten lan hori garai batean ordenagailuaren bilatzailearen laguntzarik gabe egiten zela!
|
|
2007
|
|
|
–Neronek ere
|
ez
dakit zer ostia egiten dudan hemen.
|
|
|
Diote goroldioz estalia den pareta batek diola ingurua osoki egiten, hegotik iparrera. Eta nehork
|
ez
daki zertaz  koa den pareta hori. Diote ere sartze bakar bat duela su handi batek hesten duena.
|
|
|
Arrazakeria!! Ez, zuek
|
ez
dakizue zer den zinezko arrazakeria, zuek ez baldin bazarete euskaraz mintzatzen ez da nehor deusez ohartzen, eta euskaraz ari izanik ere anitzetan nehor ez da deusez ohartzen, aldiz gu... Guk hizkuntzaz gain ez dezakegu gorde ez garela behar bezalako zuriak, gure aurpegi ilunek salatzen gaituzte.
|
|
2008
|
|
|
Isildu egin zen. Nik ere
|
ez
nekien zer esan.
|