|
2004
|
|
|
Beharbada, hiztunen kopuruak baino eragin sakonagoa izaten du hizkuntza dentsitatearen faktoreak hizkuntzen arteko korronteak alde batera edo bestera lerratzeko, eta euskalkien auzi honetan ere halako zerbait gertatuko zen. Trinkotasunean omen datza hizkuntza komunitatearen kemena,
|
ez
hiztun barreiatuen zenbatekoan. Euskalkien arteko oreka kontuak ditugu hizpide hemen, eta ez litzateke harritzekoa izango beste horrenbeste gertatu izana hemen ere:
|
|
|
ezagutzaren neurriak badu zerikusia erabileraren jardunarekin, baina ezagutzaren baldintza betetzea ez da aski hizkuntza minorizatua mintzabide normalizatua izan dadin. Beraz, hizkuntzaren izaera soziolinguistikoak determinatzen du erabileraren gizarte araua, eta
|
ez
hiztunen kopuruak edo hainbatekoak. Izaera soziolinguistiko horretan barneraturik daude noski demolinguistikari641 dagozkion eragileak, baina, guztiarekin ere, mendeko mintzairen kasuan hiztun kopuruak ez du bakarka ezer askorik esan nahi erabileraren arauaz den bezainbatean.
|
|
|
Lehenengo artikuluan, barnetik aztertu dugu hizkuntzaren muiña: alegia,
|
ez
hiztunaren iritzi subjetiboen arabera, hiztunari hizkuntzak erasten dion ikuskera objetibo eta bereziaren arabera baizik. Eta ondorio hau agertu da:
|
|
2007
|
|
|
hizkuntza, guztiz bat bakarra eta behar beharrezkoa da? 58 Antzeko figurak Heidegger-ek jaulki ohi ditu:
|
ez
hiztuna, baizik, hizkuntza mintzo da?, hitz egitea, hizkuntzari entzutea da?, etab.(, die Sprache spricht?,, hören auf die Sprache?) 59, hizkuntza da izatearen (errealitatearen) etxea. Eskandaluak sortu izan dituen arren60, hizkuntzaren fenomenoan nolanahi ere egon badagoen alderdi hori, sozialtasunaren lehentasunarena (ez al da giza arrazoimen komuna gugan pentsatzen duena?
|
|
2011
|
|
|
Hizkuntza bat galtzen denean, ez da hiztun bat isiltzen, herri oso bat mututzen da. Aniztasunaren baldintza hiztun herrien askotarikotasunean datzalako,
|
ez
hiztun banakoan.
|
|
2017
|
|
|
Estatusaren normalizazioa ez ezik, euskararen batasuna eta estandarizazioa ere gertakari sozialak dira, ez hizkuntzalari eta aditu batzuen esku dauden egitekoak. Euskarazko gaitasun komunikatiboa kantitatez eta kalitatez behar hainbatekoa den erabilera sozialak ahalbidetzen du,
|
ez
hiztun eta idazle eredugarrien ahots eta idazlanek208 EAEn erdal elebidunak nabarmenki ugaritu diren honetan, euskararen kalitateak hobera egin ote du, ordea. Itxura guztien arabera, ez dirudi209.
|
|
|
Ordutik, ogia ere ez diet erosten bertakoei. Ondoren, goiko kaleko kafetegira hasi nintzen joaten, euskaldunak zirelako,
|
ez
hiztunak soilik, baizik eta euskal okindegien katea osatzen duen frankiziakoak; dagoeneko auzo eta herrietako okindegi bakar bat ere bere izen propioz utzi ez duten kate horretakoak, eta bertan gustura gosaltzen nuen, azukre poltsatxoak azukre koxkorrengatik aldatu zituzten arte. Gorroto ditut azukre koxkorrak, bat eta erdi hartzen ditudalako eta horrek kosk egitera behartzen nauelako eta gozoegia zaidalako azukre hutsa ahoan.
|