|
2000
|
|
|
Euskararen berreskurapena kultur proiektu bat dela argi eduki eta azaldu egin behar da,
|
ez
hitzez bakarrik baizik eta eguneroko ekintzekin ere bai. Kultur proiektu garrantzitsua gizabanakoari zuzendua, bere euskalduntasunetik pertsona osatua, jasoa, gure garaian integratua eta. finean. zoriontsuagoa izateko bideratua.
|
|
|
Gero hemen lotsa handiaz dakusguna:
|
ez
hitz egiteko eta ez elkar aditzeko, Erderazko eta Euskarazko nahaspila moldakaitz eta nazkagarri bat entzun ohi da.
|
|
|
—Hori erran al dizue...? Aldiz, aitzina egiteko balio duen filosofia maite diat nik, numeroa oinarri duena eta
|
ez
hitza. Zeren hitzak zehatza behar bailuke eta numeroaren zerbitzuan:
|
|
|
Eta hala erran dezaket ezen, handik harat, osaba Joanikotek imajinazinoa erabilitzen zuela
|
ez
hitzari eusteko eta hitza atxikitzeko, baina hura hankaz gora jartzeko, nola erabiltzen baitzuten hainbatetan Quevedok eta Rabelaisek, zeinak baitziren osaba Joanikotek gogokoen zituen skribatzaileak.
|
|
|
Baina ez nion galdetu. Izan ere, hura ez zen galderen
|
ez
hitzen ordua, zeren neure begien aitzinean bainituen Elbiraren malko haiek, dolore ezkutu batek biribilduak, eta, eskuak aitzinaturik, malko guztiak xukatu nizkion, ferekaz fereka.
|
|
|
Ordea, orain dela guti erran dizut nola osaba Joanikotek ez zien fede handirik
|
ez
hitzari ez poesiari, bai ordea numeroari eta matematikari, eta handik heltzen ziren bien arteko diskusioneak. Adierazgarri gerta daiteke, ikuspegi horretarik, amaren urtebetetzean izan zuten disputa eta eztabaida, orain berean jakinaraziko dizudana.
|
|
|
" Zergatik jarri behar duzue edertasuna edertasunaren aurka, eta ez edertasuna edertasunaren alde? Zergatik
|
ez
hitza numeroaren alde jarri, eta numeroa hitzaren alde. Zeren esmeraldak be rezko edertasuna du, begietarik sartzen zaiguna, baina hitzak ere bere edertasuna du, izen airos baten soinuan edo poema baten errezitaldian belarritik sar dakigukeena, eta ez dago begia belarriaren aurka jarri beharrik..." Baina jaun Marcel eta osaba Joanikot burutsuak ziren eta hitz errazekoak, eta Jainkoak bakarrik daki ez ote zuten bertze zerbait asmatuko, nork bere ikusmoldearen atxikitzeko, eta hegi batetik —eta bat bederaren egiatik— bertzearen egia ukatzeko...
|
|
|
Eta harritu egin nintzen... Nola ez nintzen harrituko, bada, baldin bizitza osoan, haren mintzairaz denaz bezainbatean, neurriz ibili bazitzaigun, nehoiz ere
|
ez
hitz bat bertzea baino ozenago. Eta harritu nintzen, halaber, ez zitzaiolako aitari berorika ari, ohi bezala, baina zuka.
|
|
|
Errefera niri zegokidan, baina
|
ez
hitz, ez hitzondo gelditua nintzen. Horregatik ere, ateko txirrina aditu genuelarik, dardaririk ere ez nuen egin nire lekutik.
|
|
|
Enuresia baldin bada arrazoia, bedi. Aurkikuntza horretara eraman gintuen bide luzeaz nahiago dut
|
ez
hitz egin. Barkatuko zait ahalkea.
|
|
|
" Bai, halaxe uste dut. Liburu hartaz, ordea, nahiago nuke
|
ez
hitz egin; esperientzia mingotsa izan zen hura niretzat, ondorio honetara iritsi bainitzen: maitasuna ez dela existitzen...".
|
|
|
Biok ere fraka motzetan, dardarizo bat sumatu dut gure belaunek leun  ki topo egin duten lehen aldian; baina gero, elkar erakarri izan balute bezala, luzaroan egon dira bereizi gabe, izerdia sortzeraino. Bien bitartean, ez diogu elkarri ez begiratu
|
ez
hitz erditxorik ere luzatu, baina belaunek itsatsirik jarraitu dute, agian eman eta jasoko lituzketen laztanen jakitun.
|
|
|
ziur ez egotea, seguru ez sentitzea, kategorikoki horrela esaten baldin bada
|
ez
hitz egitea atsegin dut.
|
|
|
Oraingo honetan
|
ez
hitzak irabazi du:
|
|
|
Gazteen artean nabari zen zalaparta, auzoetan... Eta egunkarietan ere bai; gerraosteko" bakea" kraskatzen hasia zen, politikaz
|
ez
hitz egitearen autozentsurazko araua pitzatzen. Aldaketa, alegia.
|
|
2001
|
|
|
Gaur ere Pabloren aldamenean eseri zara eskolan, baina eskolak hasi orduko irakasleak alde banatara eraman zaituzte,
|
ez
hitz egiteko abisuak ez baitituzue bete; gaur ere ez. Marrazki bat egiteko beharra eman dizue irakasleak, familia guztiaren akoarelazko argazki bat.
|
|
|
Eta alde batean gauzak goraka zebiltzanean, beste aldean beheraka zebiltzan. Egia da gure euskal idazleek ezagutzen zituztela aski bestetangoak; esate baterako, Ubillosen argitara berria den Christau doctriñ berri ecarlea irakurtzen baduzue10, hor besteak beste aurkituko duzue zati bat
|
ez
hitzez hitz, baina bai elkarren antz handia dutelarik, Axularren liburutik hartua, aipamen bat, alegia, barrengo harraz ari dela11; Ubillosek, beraz, Axular ongi ezagutzen zuen. Iztuetak ere, hangoak eta hemengoak ezagutzen zituen eta hango eta hemengoen esaerak eta hitzak jasotzen.
|
|
|
b) Irudi duenez, ez gaude garbizaleen artean,
|
ez
hitzetan ez min  tza  moldeetan. Lokuzioetan, hobe, idazle ezagun batek9 tituluan bertan  landatu duenez, pour épater le bourgeois beharbada, horren izutia delakoan:
|
|
|
gutxi batzuen mailako eredua. Itxaropen berria sortu digu gure hizkuntzaren gaitasunari buruz, uste genuen bezain traketsa eta moldakaitza ez dela argi baino argiago, egitez, eta
|
ez
hitzez, erakutsi digunean.
|
|
|
Gizon bezala, eta hauxe da noski lehenbizikoa, ezin hobea da Orixek utzi digun eredua. Egiazko gizon, bere buruarekin borroka eta Jainkoaren bila, egiazko euskaldun eta euskaltzale, Euskal Herriaren seme jator,
|
ez
hitzez eta oihuz, egunoroko lanaren lanez baizik. Goian bego eta bildu zigun uzta onerako izan bekigu, bizi zitzaigunean bezalaxe.
|
|
|
Baroja borrokalaria zen eta borroka borrokaren eske dago beti, orain berriro Fausto Arozenak erakutsi digun bezala. Ez zituen
|
ez
hitzak leundu ez gorrotoak estali. Eta mindu dituenak ez dira gutxi gure artean, hiru edo lau alderditakoak gainera.
|
|
|
Gainerakoan ere, bagenekien lehen, eta orain lehen baino hobeki dakigu," berrikerien" bidea hartua zuela Mendiburuk: tasun hitz banako bezala,
|
ez
hitz zati gisa, erabiltzea; giro atzizkiaren usaera ugari eta bitxia (hortik dator, azken finean, Lizardiren sagasti gazte elurgiro hura), eta abar. Zerrenda, berezitasunena alegia, luzeagoa litzateke orain:
|
|
|
Eta guk, hona garbi esan, ez dugu berrikeriarik behar. Hau da, axola duten gauzetan,
|
ez
hitzetan. Hauek hemen eta nonahi berritzen eta aldatzen ari baitira beti.
|
|
|
Aski egin zuten gipuzkoar horiek (gehiegi, zenbait gipuzkoar zintzoren ustetan) besteri amore emateko: eta egitez egin zuten,
|
ez
hitzez, eta inork eragin gabe. Hori gorabehera, ezin ahantz dezake inork guztiok, hango haiek, haien bizkarretik berea nagusi atera nahi luketenek, etxekoek eta arrotzek?
|
|
|
Izan ere, irauteko sortua da bertsoa, ezer horretarako sortu baldin bada. Guretzat, gainera, literaturak oraintsu arte izan duen parte nagusia horrela sortu zen,
|
ez
hitz lauz edo perpaus lanoz. Eta gogoan eduki behar zaharrak berritzeko ahalmenik bagenu, nagusi eta gailenago agertuko litzaigukeela hura honen aldamenean.
|
|
|
Sok. (...) beharrezkoa da, halaber, haren [Homeroren] pentsamendua aditzera ematea,
|
ez
hitzak soilik. Rapsoda ez bailitzateke inoiz rapsoda ona izango olerkariak esandako gauzak ulertuko ez balitu.
|
|
|
Egia da zuen teknika dela eta, zuek, rapsodak, askotan bekaitz izan zaituztedala, lon: alde batetik, zuen arteari esker, egokia den moduan, gorputza eder mantentzen baituzue ahal bezain dotore agertzen zaretelarik; eta, beste aldetik, oparoak eta onak diren gainerako olerkariez arduratzea ere beharrezkoa da, bereziki Homeroz, olerkaririk bikainena eta jainkotiarrena; eta beharrezkoa da, halaber, haren pentsamendua aditzera ematea,
|
ez
hitzak soilik. Rapsoda ez bailitzateke inoiz rapsoda ona izango olerkariak esandako gauzak ulertuko ez balitu.
|
|
|
kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea. Bestalde, Napoleon, Napoleon pertsonaia historikoa izateak, bere garrantzia du Kartusia n, noski; baina gure liburuan horrek ez du inolako garrantzirik; izan ere, guri, Kartusia tik, hitzak interesatzen zaizkigu,
|
ez
hitzen ingurukorik, ez testuingururik. Hitz horiek bere horretan, ukituren bat han eta hemen, eta nahikoa da.
|
|
2002
|
|
|
Argi eduki behar da erregelen testuinguruan zatiak zehazten direla, eta
|
ez
hitz osoaren karaktereak. Beraz, ondoko bi erregelak baliokideak dira eta lehena da erabiltzen dena:
|
|
|
marxistek eta, orobat, zientzialariek ziurtzat dute munduaren existentzia, eta abiapuntu horretatik hasten dira mundua esplikatzen, modurik arrazionalean; neuri, ordea, munduaren existentzia egiten zait harrigarri; misterio hutsa baita; eta, misterioaren inguruan, ez zaizkit ametsa eta irudimena baizik geratzen; eta poesia eta errealitate onirikoa, azken finean; aldez aurretik onartu arren munstro iturri agortezinak gertatu izan direla bai ametsa eta bai irudimena ere botere erlijioso eta zibilen eskuetan, gizon emakumeon historian; baina, beste muturrera joz, hobeak izan ote dira, bada, arrazoiak fabrikatu dituen munstroak?; sozialismo zientifikoak sortu zuen Stalin; erlabititatearen teoriak, bonba atomikoa; eta, ene kasuari lotuz, inork irudika al dezake aita bat, hiltzera doakion alabari honako hitz hauek esaten: ...suna eta infinituaren nostalgia xede horren zerbitzuan jarriz, mundu paralelo batzuen eta beste hainbat errealitate ezberdinen xerkan?; Leirerena jakin nuenetik bai bainuen gose aseezin bat, barnetik jaten ninduena... eta ezin ase nezakeena, ausaz, bide hari ekinez baizik; zergatik egin behar nien uko, hiesaren munstroa garaitzen lagun ziezaguketèn arma haiei eta sentimendu sakon haiei?; zergatik
|
ez
hitzak dantzan jarri eta hegan egin, bihotzaren begiak zabalduz, maitasuna eta errukia oinarri?
|
|
|
Gurutza  tzean, agur egiten genion elkarri. Inoiz
|
ez
hitzez. Burua pixka bat jaso, eta irribarre nerabea elkarri, besterik ez.
|
|
|
Hamabost urtetik beherako neska mutilen txorta jotzeak adar jartzeak sexu perbertsioak dituzte hizpide, seguru. Zuk fucking bakarrik endelegatzen duzu, baina
|
ez
hitza bera endelegatzen duzulako, turuta batek fucking guztiak itotzen dituelako baizik. Fucking, turuta.
|
|
2003
|
|
|
Programari eutsi nion, eta albisteak sartzeko bost minutuz programa etetean, ez nuen lortu berriro hitz egiten hastea. Gurutzetako ospitalean bukatu nuen, ahots korda bat mailatuta, eta 21 egunean
|
ez
hitzik egiteko agindu zidan medikuak. Nire bizitzako 21 egunik txarrenak izan ziren.
|
|
|
Eztabaidetan zaila da hitz bakoitzaren zentzua zehaztea, adibidez, nik ardura esaten badut, beste batek errua ulertu dezake, gertatu zait, benetan, biak ondoan jarri ditugulako, nahastu egin ditugulako hitzok eta esanahiok beste zeregin ustez handiagoen mesederako. Zer esanik
|
ez
hitzak direnean askatasuna, herria, demokrazia...
|
|
|
Autoa jaso den toki berean entregatzen ez denean (hori ez kontratuan,
|
ez
hitzez hitzarturik ez bazegoen) zigorrak ezartzen dituzte enpresa batzuek; zenbaitetan, bidaian goazela telefonoz abisua emateko aukera ematen digute.
|
|
|
Eskualde horretan meatze jarduerak egiteko, errepideak eta azpiegitura handiak eraiki behar dira, eta, hala, lurraldea zatitu egiten da, eta okelak bizi diren basoak uharte txiki bihurtu dira. Isileko ehiztariez ez
|
ez
hitz egiteagatik; izan ere, 1995ean, gizon bat betiko kartzela zigorra ezarri zioten panda bat hiltzeagatik, edo, nahi gabe, oreinentzat prestatutako tranpetan erortzen diren animaliez.
|
|
|
Istripurik gerta ez dadin, Fenevalekin elkartutako ia 400 enpresetan milioi bat liburuxka banatuko dira gaztelaniaz, ingelesez, frantsesez eta alemanez. Horietan, komeni da ibilgailua martxan jarri aurretik ohitzea, atzeko eta aurreko segurtasun uhalak erabiltzea eta mugikorretik
|
ez
hitz egitea.
|
|
|
Ez nuen ulertzen jendeak jendearekin egoteko zeukan behar hori. Edozertaz eta ezertaz
|
ez
hitz egiteko. Jende artean baina bakarrik.
|
|
|
–Lasai,
|
ez
hitz egin. Atsedena behar duzu.
|
|
|
Eta Oskar, noski, ez zen ezer esateko gai. Ez atea jo,
|
ez
hitz bat luzatu, ez galderarik egin. Hantxe kieto, hormaren kontra.
|
|
|
" Bizitza lau egun dira, saia gaitezen gutxienez hiru ongi pasatzen", irakurria nuen Herioren kantua nobelan, seguruenik Rayren emaztearen ahotan. Nik ere hori esan nahi izango nion Teresari, baina
|
ez
hitz ez hitzondo geratu nintzen, begirada leihoaz beste aldeko iluntasunean iltzatua. Ingeniari italiarrak zoko moko ilun horietan egingo zuen bere buruaz beste.
|
|
|
ardoak tristura,
|
ez
hitzek
|
|
|
Baina bosgarren manamenduak norbere buruari zein hurkoari inolako kalterik ez eragitea agintzen du, ez ekintzaz, ez pentsamenduz (gorrotatuz, gaizkinahiaz),
|
ez
hitzez (irain, birao edo" berba latzac" esanez, hala nola: " dala casta charreco, odol baltzecoa, etorqui deunguecoa; dala seme ez legitimua, edo ezcontzaz camporacoa, sasi cumea; dala oficio billaucoa; lapur semea; guraso desonratuen umea", Añibarro, ME, I: 374).
|
|
|
Erlijio gaiez halako arintasunez
|
ez
hitz egiteko eskatzen zaie fededunei, dagoen gaixotasunik kutsakorrena baita heresia. Ondo gogoan dituzte beti ere Lutero eta Kalbino, eta ezinbestekoak dira konparazioetan; hala ere, ilustratuen liburuak horienak baino are arriskutsuagotzat jotzen dituzte.
|
|
|
Hoc rren arabera batek pentsatuko luke hiri honetan maitatzea eta maitaleen lagun egitea guztiz edertzat jotzen dela. Baina gurasoek pedagogoen ardurapean jarriz maiteei maitaleekin hitz egiten uzten ez dietenez eta pedagogoaren eginkizuna hori izanez, eta adin berekoek eta kideek horrelakorik gertatzen ikusiz gero kritikatzen dituztenez, eta zaharrek kritikatzaileei eragozten ez dietenez ezta zuzen
|
ez
hitz egid tea aurpegiratzen ere, batek horri guztiari begira ordea hemen horrelakorik guztiz lotsagarritzat jotzen dela pentsatuko luke berriz.
|
|
|
4 Modu horretan hemen aipatzen da: S. F. Mason, Main Currents of Scientific Thought (New York, 1956) 254 Esaldi originala, espirituz berbera baina
|
ez
hitzez, Delambre ren laudorio garaikidetik eratortzen dela dirudi, Memoires de... l’Institut..., annee 1812, 2 zatia (Paris, 1816) xlvi. or.
|
|
2004
|
|
|
Nondik gatozen kontuan izanik beharrezkoak bai, baina aski ez. Orain arte Aznarren jarrera
|
ez
hitz egitea izan da, Aznarren jarrera edota Aski da! taldearena oro har.
|
|
|
Iñaki Gamindek dioskunez, nor nork eta nor nori sailetan gertatzen da hori batez ere »esan nendun en ordez, esan nengin, edota jausi akon en ordez, jausi ekion, adibidez», baina Berangon nor saileko baten bat ere batu du berak. Nabarmentzekoa da, halaber, ezezko subjuntiboan
|
ez
hitza ze bihurtzen dela: koxi hori ume jausi ze deitten »hartu ume hori, jausi ez dadin».
|
|
|
Hain da kontzeptu zabala! Nik uste arteaz hitz egitea ezertaz ere
|
ez
hitz egitea dela. Esateko modua da, jakina:
|
|
|
Orain aitaren lekua kendu egin dute eta telebista jarri. Eta aita zerbait esatera doanean," aita
|
ez
hitz egin, ez hitz egin, ea zer dioen telebistak...". Nik telebista kendu eta sua jarriko nuke etxe guztietan.
|
|
|
Orain aitaren lekua kendu egin dute eta telebista jarri. Eta aita zerbait esatera doanean," aita ez hitz egin,
|
ez
hitz egin, ea zer dioen telebistak...". Nik telebista kendu eta sua jarriko nuke etxe guztietan.
|
|
|
Nolanahi ere, ikasiaren eta erabileraren arteko tarte izugarria euskaltzale askoren kezka iturri izan da aspalditik: . Geurean ere Irlandan bezala gerta daiteke, dio Ibon Sarasolak?, alegia, jende guztiak euskaraz jakitea, gehiago edo gutxiago, baina gero inork
|
ez
hitz egitea. Hitz egiteari eman behar zaio garrantzia, ez jakiteari.
|
|
|
Honen 1092ko otsailaren 15eko erantzunean (136), puntu hauek zehazten dira: a) idazkariak ez dituela bete hitz emandako lanak, b) bera izan zela Ortografiaren eta Literaturaren sailak nahastu nahi izan zituena, lortu ez zuen arren, e) Hendaiako batzarkide guztiak ez zirela izan euskalariak (euzke rálogos), eta, alderantziz, euskalariak oro ere ez zirela deituak izan, d) arau ortografikoak,
|
ez
hitzez berehala, Adema eta Kanpionek nahi zuten bezala, bai zik azkerketa sakon baten ondoren finkatu behar zirela, Aranak proposatu be zata, e) proiektu egile bakoitzak izan zezala berea aurkeztu eta defendatzeko aukera eta, azkenik, f) beren atxikipena adierazitako 320ren gaitasuna gutxie tsi eta horiek Batzarretik baztertzeko arrazoirik aski ez dela (137).
|
|
|
Niri iruditzen zait, Euskal Herria euskaldundu nahi baldin badugu, diru publikoaren jabe direnek nahi eta nahi
|
ez
Hitza bezalako proiektuak lagundu behar dituztela.
|
|
|
–Gehiagorik
|
ez
hitz egiteko eskatu hidan, baina azkeneko aldiz esango diat, hauxe bai azkena: hireak nekez egin zezakek aurrera...
|
|
|
Bietako bat: edo izenak egozten dizkiegu gauzei, edo gauzez
|
ez
hitz egitera kondenatzen dugu geure burua eta, beraz, gizaki ez izatera. Gauzak izendatzea, beraz, hizkuntzaren eta ezagutzearen funtsezko bezain saihestu ezinezko prozesua da.
|
|
2005
|
|
|
Ona. Azkeneko urteetako kontuekin konparatuz oso ona da
|
ez
hitz egitea. Nik Goñi txikitatik ezagutzen dut eta oso pilotari ona heldu zen.
|
|
|
Ez da harritzekoa. Nik badakit gaztelania, baina, baliteke astebetez
|
ez
hitz egitea. Nik balorea ematen diot gaitasunaren eta erabileraren arteko abismoari... ez, abismoari ez, tarteari.
|
|
|
Eta oso ongi dago deskonektatzea, kanpora ateratzea, baina, batzuetan, etxean geratzeko gogoa izaten duzu. Eta ez negoziatu, ez eztabaidatu,
|
ez
hitzik egin inorekin. Besterik gabe, ezer ez egin.
|
|
|
Etxean euskaraz hitz egiten ez delako? Proba horretan agertzen da ikasleen artean euskaraz hitz egin ala
|
ez
hitz egin, datu horien artean 34 puntuko aldea dagoela. Badirudi aldagai inportantea dela.
|
|
|
Euskara errotik baitzekien eta orobat euskaraz pentsatzen, gure hizkun tzak bere baitarik daukan indarra (E 352) baliatuz aski zuen euskal hitzekin edo hark berak atzizki bidez sortuekin eta euskallokuzio edo adierazpidee kin. Ez zen egungo kazetari eta idazle anitz bezain maileguzale
|
ez
hitz berezi edo teknikozale. Mailegu ugari hartu zituen, hala ere, guziz Eskualdun Onatik
|
|
|
Noski, eta
|
ez
hitz egin ahoarekin beteta! Ez duzu erremediorik! Jajajaja etaalgarakahasizen, Aitzanekirribarreegin zuen.
|
|
|
–Lekuko berri bat agertu da eta zurekin hitz egin beharra daukagu –mezuak ez zioen hori,
|
ez
hitzez hitz behintzat, baina hori zen mezuaren muina.
|
|
|
Irantzuk landareak maite zituen, egia esan bizirik zegoen edozer gauza maite zuen, eta udaberriro ahaleginak egin behar izaten nituen etxea zakur, oilar, aztore edo beste edozein piztiakumez bete ez zezan. Behin lau metroko suge nabar batekin azaldu zen etxean eta, piztia nazkagarri hura etxetik atera zezala eskatu nionean, horrela
|
ez
hitz egiteko erantzun zidan zakar; eta, etxetik atera eta autoan sartzen zuen bitartean, kumea zela oraindik esan ez zuen ba. Mugitzen ziren izakietan zakur bat baino utzi ez nionez, aspidistra, kentia, cotoneaster eta ribes familietako landareez bete zidan etxea.
|
|
|
Joder! Gertatu zenean ez zidan inpresio handirik egin, ziurrenik txarrenerako prest joan nintzelako, baina egia zen noizbehinka autopsiaz oroitzen nintzela eta nahiago nuen hartaz
|
ez
hitz egin, are gutxiago arrebarekin.
|
|
|
–aurpegiratu nien– Ideiak botatzeko primerakoak zarete, baina ondorioei aurre egiteko orduan, ospa buztana hankartean! Erabakia hartuta dago eta laguntza behar dugu,
|
ez
hitz ustelak.
|
|
2006
|
|
|
Baina gaur egun? Euskaraz ez ikastea edo
|
ez
hitz egitea ez da «Beste» nagusi baten kulpa, gure erantzukizuna baizik. Hala ere, badakit zenbaitek kontu hauek nire lañotasun edo sineskortasunaren naif horren seinaletzat hartuko dituela.
|
|
|
|
ez
hitz ez arretik...
|
|
|
Gaur egungo herri aberatsak horrela aberasten dira. Mesedez,
|
ez
hitz egin, espiritualtasunaz, zuen Jaungoikoa aspaldi usteldu zen.
|
|
|
euskaraz ondo edo nekez ulertu eta batere hitz egiten ez duten pertsonak. Erdaldunak: euskaraz ez ulertu eta
|
ez
hitz egiten ez duten pertsonak (Eustat 1981, 1986 eta 1991).
|
|
|
euskaraz ongi edo nekez ulertu eta nekez hitz egiten dutenak. ERDALDUNAK: euskaraz ez ulertu eta
|
ez
hitz egiten ez duten pertsonak.
|
|
|
|
ez
hitzik, ez etxerikan
|
|
|
Jainkoak ezarritako misioa. Antzeko zerbait aurki daiteke Arizmendiarrietak lanaz duen kontzepzio aberats eta zabalean(
|
ez
hitzak berez halako erresonantziarik duelako, baina bai hitzari atxiki zaion esanguragatik): mundu humanoagoa eraikitzeko jainkoarekin kolaboratzea da, besteak beste, lana (baita gizartea eraldatzeko tresna ere, eta autoerrealizatzeko bidea).
|
|
|
Bazen hirugarren alderdi bat ere, aurreko biak nahasten zituena: laguna nintzen, ordurako bazenekien aintzat zinduzkadala, baina ez zenuen guztiz galdu laguna baino zerbait gehiago bilakatuko nintzen esperantza; nik ez nizun itxaropen hori inoiz hauspotu; izatekotan kontrakoa,
|
ez
hitzez baina bai isiltzez; hala ere, inoiz pikutara bidali ez zintudanez gero, nik esango nuke bihotzaren txoko batean pizturik atxikitzen zeniola esperantza horren kriseiluari, eta beharbada hori galtzeak ematen zizun, sakonean, beldurrik handiena.
|
|
|
Bat batean, apatxen zarata iruditu zitzaidan. Beste laurek ere entzun behar zuten, ziur nengoen, baina inork ez zuen zirkinik
|
ez
hitzik atera.
|
|
|
Ezin al duzu besteen zain egon?, haserretu zitzaidan Annette, baina
|
ez
hitzez, begiradarekin baizik.
|
|
|
Jainkozkoak beldurtu egin dira mehatxuarekin eta Atenaren bidez adierazi dute beteko dutela Zeusen agindua70: alferrik da Zeusen aurka saiatzea,
|
ez
hitzez, are gutxiago indarrez.
|
|
|
Gogoak gorputza geldiarazi nahian jarraitzen bazuen ere, ohetik altxatu berriaren ohiko mugimenduetan jarraitu nuen. Nahiz eta harrituta eta urduri egon, are izutzen ere hasia, ez nintzen sentimendu horiei zegokien jarrera hartzeko gauza,
|
ez
hitzetan eta ez aurpegiaren imintzioetan edo gorputzaren mugimenduetan, eta horrela oso zaila zitzaidan pentsamenduak ganoraz eta koherentziaz harilkatzea.
|
|
|
Ez duzu lanik eta kaka hori guztia, eta nik: Lanaz
|
ez
hitz egin aita, nahikoa da aita. Uste zuen alferra nintzela, nire nobioa bezala, hari ere galdetzen zion:
|
|
|
Esan dezadan, besterik gabe, ez dudala orduan beste hitz egin aita zenarekin. ...u ere egin nion, halako batean, ni nahiko heldua nintzela iritziko ziolakoan, aurrez aurre eta gizonez gizon (ez dakit, atera zait esamoldea nahiz eta niretzat hutsala izan, baita aitarentzat ere, agian, ordurako) mintza gintezkeelakoan, nahiko denbora pasatu zelakoan eta esperientzia zahar bati buruz bezala hitz egin zuelakoan; baina orduan ere betartea ilundu zitzaion, eta nahiago zuela horretaz
|
ez
hitz egin esan zidan. Etzaidak gogorarazi, seme, esan zidan, ahots apalean, poliki, baina kontestarik ametitzen ez zuen moduan.
|
|
2007
|
|
|
Politikariren batek, norberaren intereserako bada ere, erakundearen alde egingo ote du? L' Arche de Zoe erakundearen haurrak hartzeko eskaerari erantzun dion Maite Bergara lekornearrak (Lapurdi) dio ezin dela ezer egin gabe egon, ekintza humanitario ausarta, zuzena eta pozgarria dela eta L' Arche de Zoe bederen, ekintzetan ari dela eta
|
ez
hitzetan soilik.
|
|
|
Hitz polisemiko bati intentzio osoz esanahi berria eranstea gustatzen zaidak,
|
ez
hitzak edozein zentzutan ematea. Tristea iruditzen zaidak hitzen balio oinarrizkoena galtzea.
|
|
|
Denbora azeleratu egin da, eta hori gertatzen denean iraultza egoera da nagusi. Iraultza,
|
ez
hitzaren esanahi politikoan, baizik eta egoera ikaragarri aldatuko delako denbora laburrean. Hori ez dute beti handiek baliatzen.
|
|
|
Eskolan gai hauetaz gehiago
|
ez
hitz egitea dramatikoa da, eta jende askori sufrimendu handia dakarkio, bere burua arraro sentitzen duelako. Ez dira normalak ikusten, eta hori barne errepresio gogorra da, norbere buruari izatearen hegoak moztea, nolabait.
|
|
|
Lehendik ere badaude horrelako zenbait tresna sarean (WebConc eta WebCorp, adibidez), baina horiek ere Interneteko beste tresna eta bilatzaileek euskararekin dituzten bi arazoak dituzte: batetik, forma zehatz bat soilik bila dezakete, eta
|
ez
hitz edo lema baten forma guztiak batera esaterako, lur bilatzeko eskatu eta lur, lurra, lurrean, lurrarekin... aurkitzea interesatzen zaigu; bestetik, euskarazkoak ez diren emaitzak ere eman ditzakete eta ematen dituzte, baldin eta hitz forma bera bada beste hizkuntzaren batean (software, anorexia eta sulfuroso hitzen kasuan, adibidez).
|
|
|
–Zer lasaitu eta zer letxe! Niri
|
ez
hitz egin ahots meloso baboso horrekin! Hemen azaldu zarenetik ni izorratu besterik ez duzu egiten eta!
|
|
|
Ixo, ixo, esan nahi nion, nazka eta lotsa ematen didazu, ez orain aipatu holakorik,
|
ez
hitz egin kamiseta, mutil edo titiei buruz, mesedez. Irenek aski ondo zekien horrelako kontuetan ni ez nintzela bera bezain aurreratua, eta hala ere errealitate hura nabarmen uztea gustatzen zitzaion.
|
|
|
Konkretuki RIEV
|
ez
hitz egin zuen La, ttek Gure> Herrian, esanez: bethi bezain azkar eta mamitsu heldu zaiku321.
|
|
|
Sokrates, bestalde, gauzak nolakoak diren jakitearekin barik, horrela zergatik eta zertarako diren aztertzearekin egon zen arduraturik. Arrazoiak nahi omen zituen,
|
ez
hitz hutsak. Badugu, beraz, nondik ikasia kazetariok.
|
|
|
egiten du, bi terminoen arteko erlazioen berdintasuna ikusaraziz(
|
ez
hitzaren berdintasuna objektuarekin, baizik eta berdintasuna hitzaren erlazioarena objektuarekin eta erlazioarena adigaiarekin). Arkitas Tarentoko pitagorikoak analogia aritmetikoa, geometrikoa, harmonikoa bereizi ditu.
|
|
|
Hizkuntzaren hastapena iragan ilun berreraiki ezinezkoetan ordez, geure egunorokotasunean ikertu nahi badugu, dugu hasi azpimarratuz,
|
ez
hitzak, baizik eta hizkuntzaren abiapuntu eta funtsa hizketa dela. («Haurrarengandik eta basatiarengandik nekez lortzen dira hitzak, esaldien ordez») 357 Hitza bera bakarrik ezer ez da; ez du lekurik, ez zentzurik, esaldian ez bada, hots, «erabileran»358 Esan nahi da, hitza, hots artikulatuen sistema batean, kontzeptuen sistema eta konposizio batean, hizketan, bilakatzen da, den hitza.
|
|
|
Platon eta Sokrates erruz aipatuz Ernazimentu frantsesean hala dio Montaigne-k, esan ere, gauzak buruan badauzkanak, hau da, ideiak dauzkanak, izanen dituela hitzak. Beraz, ideien zuzentasuna da kontua,
|
ez
hitzen egokitasuna.
|
|
|
Arrazoimena sendoagoa daukatenek eta euren pentsamenduak argiak eta ulergarriak egiteko hobeto ordenatzen dituztenek arinago konbentzi dezakete edozein proposatzen dutenaz, nahiz eta bretainera mordoiloz baino
|
ez
hitz egin eta erretorika inoiz ikasita ez izan50.
|
|
|
Azalpenak beti holako adibideekin ilustratu ohi baitira. Erabakigarria, esan bezala,
|
ez
hitzak bakanka, hizkuntzaren estruktura da, nondik ere baitute hartzen hitzek euren balioa. Estruktura hori osotasun beregain bat da, unibertso bat bere baitan betegina eta bere baitatik arautua, bere historia propioa bere baitatik dabilena.
|
|
|
Ez sentitu egiten da, gizakiak, alegia? hizkuntza gabe, ez pentsatu sentitu gabe,
|
ez
hitz egin sentitu eta pentsatu gabe. Gizakiaren hitz egiteak, sentitzeak eta pentsatzeak, denak bat egiten du.
|
|
|
Ingurunea babesteko “urrats positiboa” dela uste du, baina “hutsune garrantzitsuak ditu, eta uste izatekoa da horiek ingurunea suntsitzen jarraitzeko erabiliko direla”. Erakunde kontserbazionista atsekabetuta dago Espainiako enpresen eragin negatiboei buruz
|
ez
hitz egiteak. Ildo horretatik, adierazi du nazioz gaindiko konpainiak “eragin garrantzitsuak ari direla eragiten gure mugetatik kanpo, hala nola Yasuní Parke Nazionalean (Ekuador) edo Loma de la Lata (Argentina), Endesako Bio Bio, Baker eta Pazko (Txile) ibaietako presak edo Dominikar Errepublikako hirigintza konplexuak”.
|
|
|
Ilehoriak ama zenaren gonapetik ikusi du beti gizon hori, beti uzkur, beti muturbeltz. Amaren aita ez baitzaie sekula hurbildu,
|
ez
hitzik egin ere, alaba etxetik, familiatik egotzi zuenez geroztik. Artean alargundu berria, ezin izan zuen eraman alaba bakarraren bat bateko haurdunaldia, eta egotzi egin zuen, bai," hoa!
|
|
|
Hortaz, orain nire babes osoa duzu, Walter. Badakit gogorra dela zure seme alabek zurekin
|
ez
hitz egin nahi izatea, baina zuzen jokatu duzu. Denboraren poderioz egoera bere onera itzuliko da, gure artean gertatu den bezalaxe.
|
|
|
— Beraz, lehen manamendua duk, hik, hihaurek
|
ez
hitza ahozkatzea: hortarako dituk eginen otoitz edo murmurika zonbait, aintzinean dukan aita edo ama geiak" seme" edo" alaba" hitza erran arte.
|
|
2008
|
|
|
Iruñaren berezitasuna kultura aniztasuna da eta egitarauan islatu nahi izan dugu. Horregatik, aurten berrikuntza moduan, herrialde desberdinetako taldeak ekartzea erabaki dugu, nahiz eta hizkuntza berbera
|
ez
hitz egin, kulturaren aldarrikapena konpartitzen dugu beraiekin. Hirugarren guneari Jazz Txokoa deitu diogu eta bertan herrialde desberdinetako musika entzun ahal izango dute bertaratzen direnek (bolibiarra, afrikarra, kubatarra...).
|