|
2003
|
|
|
Guri dagokigun historiografiaren aferan Kubako Gerra testuinguruan (urteetan), azaldutako bertso baten adibidea hartu diogu: . Pelayo ta Anfonso, k/ zituzten [mairuak] beldurtu/ danakin amaitzera/ oraintxe goaz gu?. 99 Beraz, bertsoen bidez, XIX. mendean herritarren artean zabaltzen ari zen euskal kontzientzia historikoa
|
ez
ezik, espainiar eta frantses kontzientzia historikoaren hedapena ere beha daiteke. Alta susmoa dugu kontzientzia historiko hauek, euskal zein espainiar, ez zirela larregi zabaldu herri mailan.
|
|
|
Iparraldeko euskarazko narratiba berrian historia hurbila Kontraerreformako Elizaren alde eta Frantziako erregeri leial azaltzen da. Eta Sarako lapurtar eskolakoen artean
|
ez
ezik Iparralde osoan, ikuspegi historiko hori agertzen zaigu. Adibidez, Zuberoako Ivan Tartasek, bere Onsa hilceco bidia obraren hitzaurrean, hola eskaintzen zion liburua Valentin de Domesaing zuberotar noblearen ondorengo bati:
|
|
|
Jakina, gerta zitekeen, kanporako?
|
ez
ezik, euskaldun beraientzat ere, barne kontsumorako narratiba historiko propio bat izateko idaztea. Hori zen, hain zuzen, Etxeberri. Sarakoak?
|
|
|
egun definituriko gaia dela diogun heinean, azken urteotan euskaraz idatzitako historia lanak biltzera, aztertzera eta horren inguruko arazoak eta erronkak jorratzera muga gintezkeen. Baina historiografia lan bat ez litzateke egiazko historiografia, oraingoak
|
ez
ezik antzinagoko lanak ere ikuskatuko ez balitu.
|
|
|
–Baina halako materialen premia handia dugu, historialari baten eraikuntza prozesuan: historialari bihurtzeko hain zuzen ere, oso inportantea delako irakurtzea, horrek eskaintzen baitigu, behar dugun informazioa
|
ez
ezik, baita aritzeko modu bat, idazteko eta ideiak antolatzeko ereduak, eta hori guztia erdaraz egitea, etengabe, traba bat delako norberarena izango litzatekeen euskarazko historialari diskurtso bat garatzeko orduan. Hau da, (historiari buruz) idazten, bide normala jarraituz, irakurtzean ikasi genuke, baina aukerek urriak izaten jarraitzen dutenez, halabeharrez idaztean ikasten dugu euskaraz idazten (eta, ondorioz, idazten ikasten jarraitzen dugu, beti ere).
|
|
2004
|
|
|
Horregatik, espainiar hauek, Alemaniaren aurkako erresistentzia ekintzak egiten hasi ziren. Hasi
|
ez
ezik 1944an garaipena lortu zuten Frantziaren askapenean lagunduz.
|
|
2005
|
|
|
ikustea: , baina boterearen zerbitzuan daude?, hauek ez daude zapalduari laguntzeko edo,
|
ez
ez daude esateko zapalduari, bueno zuk pazientzia aguantatu eta, eta errebelatzen bada, hori gaizki dago?
|
|
|
Orduan, intelektualaren aldetik deshonesto izan liteke jolas egitea, puru, jator bakarra ni naiz eta ni??
|
ez
ez barkatu, zuk dauzkazu iturri pilo bat hori izateko besteak ez dauzkana. Beraz, hori ez ahaztu, ze ahazten duzun momentuan injustu bihurtzen zara.
|
|
|
Mirande Nietzche eta hauek, antidemokratak dira horregatik, ze esaten dute, moral honekin, gizon guztiak berdinak egiten ditugula, eta beraz, egiten duguna da nortasun inportanteak sortu ahal izatea ukatu. Sortzen baldin bada bat naturaz gehiago dena besteak baino, guk esaten diogu,
|
ez
ez hemen denok berdinak gara denok anaiak gara, eta orduan zer egin diogu:
|
|
|
Hor tranpa ebidentea dago, demokrata baten aurka jarri liteke bat monarkiko eta esan:
|
ez
ez, nik errege bat nahi dut berriro, bueno badaukagu. Espainian biak dauzkagu, hori inbento originala da.
|
|
|
Eta bitartean zer egiten du: ba esklaboari edo euskaldunari esan,
|
ez
ez, hori zuen exijentzia subjetiboa da, gainera denek ez dute nahi, gehiengoak nahi du, bueno gehiengoak nahi du baina hori gurekin ados jarri eta gero. Orduan, borroka hori luzatzen, luzatzen eta luzatzen baldin bazoaz, ba nekatu egiten zara eta jendeak esaten du:
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun, zenbait historialarik argi eta garbi utzi dute gertatutakoa konkista izan zela, eta ez borondatezko bat egitea, ezta prozesu baketsua ere. Hori guztia ongi dago, baina gure historia berridazteko, ikuspuntu egokia
|
ez
ezik, metodologia zorrotza ere behar da, eta, nire ustez, zenbait historialarik huts egin dute puntu horretan. Beharbada egin beharreko lana berria delako, saiatu dira halako tradizio historiografiko bat asmatzen:
|
|
2013
|
|
|
egi historikoa, eskuina eta ezkerra, terrorismoa eta hizkuntza nazionala. Azken honi buruz jarduten du luzeen, Frantziako Iraultzak ezarri
|
ez
ezik, ahalegin berezia egin zuelako frantsesa ez ziren beste hizkuntza guztiak gutxietsi eta zokoratzeko.
|
|
2015
|
|
|
Baina, gerrako lehenengo hilabeteetan emakume milizianoen ausardia goraipatu
|
ez
ezik, defendatu ere egin zituzten, prostitutak zirela salatzen zuten iritzien aurrean. Adibidez, 1936ko abuztuaren 22an El Liberalen «Heroínas» izenburuarekin Antonio Zozayak andre milizianoen garbitasuna defendatu zuen eta emakume burgesen aurka egin zuen.
|
|
2016
|
|
|
Kezko poteak jaurti zituzten manifestarien aurka, haietako askok gasaren ondorioz konortea galdu zutelarik. Egunak aurrera egin ahala, poliziak erabilitako indarra gogortuz zihoan, manifestariak
|
ez
ezik, kazetariak, kaletik pasiatzen zeuden hiritarrak, eta Konbentzioko delegatuak kolpatzen hasi zirelarik (Pivano, 1975: 301).
|
|
2017
|
|
|
Fronteetan
|
ez
ezik, herrietan ere ez zen giro apirilaren 25ean. Izan ere, frankistek frontetik hurbil zeuden hainbat herri eraso zituzten ehiza hegazkinekin, soldadu errepublikarren morala ahultzeko eta atzeratzea bultzatzeko helburuarekin.
|
|
2018
|
|
|
Hori guztia esanda, herriz herriko azterketa egingo dugu jarraian. Horretarako, erroldako euskaldunak
|
ez
ezik, erdaldunak ere bilatu ditugu, baina bakarrik XIX. mendeko bigarren zatian euskara mantentzen zuten herrietakoak. Beste informazio batzuekin batera aztertuko ditugu datuok.
|
|
2022
|
|
|
Atzerriko merkatuetako arazoek eta arma laburren gain gobernuak zuen iritzia aldatzeko gaitasun ezak enpresak kontsumo egonkorragoko eta orokorragoko produktuak ekoizteko bidera eraman zituen. Gobernuaren nolabaiteko laguntzarekin metamorfosi bat burutu zen eta, horren ondorioz, Eibarko barrutia armetan
|
ez
ezik era askotako metalezko produktuetan, etxeko tresna elektrikoetan eta ibilgailuetan espezializatutakoa izango zen hemendik aurrera.
|
|
|
Interneten zabalkuntzak paradigma aldaketa bat ekarri du ezagutzaren bilaketan eta datuen zirkulazioan, alde bakarrekoa ez dena. Datuen bilaketa egitean, guk datuak eskuratu
|
ez
ezik, nabigatzaileak eta bilatzaileak guri buruzkoak eskuratzen ditu.
|