|
2007
|
|
|
Elektrizitatea lortzeko
|
ez
ezik, garraiorako erregai gisa ere erabil daiteke ikatza. Eta ez gara garai bateko lokomotorez ari.
|
|
|
Gorputz atal guztien funtzionamendu koordinatua azaltzeko, berriz, modelo dinamikoak definitzen dituzte. Modelo dinamiko horietan gorputz atalen hazkunde dinamikak, janaritik eratorritako baliabideen menpekoak
|
ez
ezik, gorputz atalen elkarren arteko lotura eta harremanen menpekoak ere badira.
|
|
|
Gainera, gaixoek logalea izaten dute, eta sendagileek askotan frogatu dute lo egiteak infekzioak gainditzen laguntzen duela. Gaixoarentzat
|
ez
ezik, populazioarentzat ere onuragarria da gaixoa ohean geratzea; hala, gaitza kutsatzea saihesten da.
|
|
|
Operazio benetan emankorra izan zen, itsaspekoek aukera eman baitzieten ozeano hondoaren gainean ibiltzeko, eta beren begiz ikusteko lurrazal sortu berria. Ikusi
|
ez
ezik, irudiak hartu eta laginak bildu zituzten, eta hainbat parametro fisiko kimiko neurtu zituzten han bertan.
|
|
|
nitrogenoa burdinari nola adsorbatzen zaion, hidrogenoa nola adsorbatzen zaion eta nola erreakzionatzen duten adsorbatutako atomoek. Gainera, burdinarekin
|
ez
ezik, platinoarekin, nikelarekin eta paladioarekin deskribatu zuen hidrogenoaren dinamika.
|
|
|
Kontinente arteko misilak (ICBM deitzen zaie) milaka kilometrora irits daitezke; ibilbide balistikoa egiten dute, eta horrek atmosferatik at eramaten ditu. Armak jaurtitzeko
|
ez
ezik, atmosferatik at zerbait jaurtitzeko egokiak izan zitezkeen. Eta, R7 izan zen, hain justu, Sputnik satelitea orbitan jarri zuen kohetea.
|
|
|
Ez zen talkarik gertatu, ordea. Bestetik, goi atmosfera ikertzeko
|
ez
ezik, instalatutako ekipoen eta klimatizazio sistemaren portaera ikusteko ere balio izan zuek Sputnik ek.
|
|
|
Usainaren sorbururaino iristeko, airearen korronteari jarraitzen diote. Iritsi ondoren, usaimena
|
ez
ezik, ikusmena eta gorputzen berotasuna ere erabiltzen dituzte. Hiru aldagai horiek kontuan hartuta erabakitzen dute ziztada bati edo besteari egitea.
|
|
|
Garatu beharreko tratamendua, beraz, minbizi mota bakoitzarentzat espezifikoa
|
ez
ezik, askotarikoa ere izango da. Azken batean, botiken koktel bat izango da, eta koktel horretan, botika bakoitzak tumore zelulak duen estrategia jakin bat moztuko du.
|
|
|
Dantza bat bezalakoa da; giroskopioa biraka dabil, eta, aldi berean, biraketa ardatza ere bai. Bumeranak
|
ez
ezik, giroskopio askok egiten dute dantza hori. Esate baterako, Lurraren errotazio ardatzak du prezesioa, eta, gertuagoko adibide bat ematearren, umeen jostailu batek, zibak, egiten du prezesio mugimendua.
|
|
|
Giroskopio erraldoiek ideia berriak ekarri zituzten ibilgailuen industriara; barkuetan eta trenetan
|
ez
ezik, beste ibilgailuetan ere probatu zituzten. Baina benetako arrakasta giroskopio txikiek izan zuten.
|
|
|
Inork gutxik jartzen du zalantzan hori. Egun, informazioa bilatzeko
|
ez
ezik, gero eta gehiago erabiltzen da hizkuntza kontsultak egiteko, corpusak osatzeko eta abarretarako. Hala, Internet baliabide linguistiko eta corpusen iturri aproposa bilakatzen ari da pixkanaka.
|
|
|
CorpEus orain arteko corpusen osagarri izango da. Alabaina, abantailak
|
ez
ezik, zenbait desabantaila ere baditu. Batetik, arestian aipatu den bezala, Internet linguistikoki etiketatu gabea denez, nolabaiteko ziurgabetasuna izango du beti lema bat baino gehiago dituzten hitzekin.
|
|
|
Batetik, arestian aipatu den bezala, Internet linguistikoki etiketatu gabea denez, nolabaiteko ziurgabetasuna izango du beti lema bat baino gehiago dituzten hitzekin. Pilotari hitza bilatzean, adibidez; izan ere, pilota hitzaren datiboa
|
ez
ezik, pilotan jokatzen duen pertsona ere bada pilotaria. Beste desabantaila bat da orraztu gabea dela neurri handi batean blogak, foroak, eduki pertsonala eta horrelakoak, batez ere; abantaila gisa ikus badaiteke ere (ahozko hizkuntzatik hurbil dagoen eredua ematen delako), desabantaila ere bada, kalitatez txarragoa eta akastuna izan baitaiteke.
|
|
|
GTC konpainiak
|
ez
ezik, animalia transgenikoetan gai terapeutikoak sortzen dituzten beste enpresek ere itxaropentsu hartu zuten albistea. Aspalditik zeuden merkatuko ateak ireki zain, eta berehala sumatu zuten EMEAk emandako pausoaren ondorioa:
|
|
|
Terapiarako giza proteinak
|
ez
ezik, bestelako gai interesgarriak ere lor daitezke hausnarkari transgenikoak erabilita, esaterako, Biosteel haria.
|
|
|
Hainbatentzat teoria sinesgaitza den arren, kontuan izan behar da dietak, pertsonen osasunean
|
ez
ezik, gizarteen osasunean eta are zibilizazioen garapenean ere eragiten duela.
|
|
|
Eta, garaiko kroniketan azaltzen denez, antzematen zitzaien, berun intoxikazioaren sintoma argiak ageri baitzituzten: hezueria
|
ez
ezik, antzutasuna, adimen galera, malenkonia...
|
|
|
Oso proposamen berritzailea da, eta, beraz, Newtonen formula aldatu baino lehen, ikusi nahi dute formulazio berriak zer efektu duen Lurraren orbitan. Fisikarien hipotesia zuzena bada, detektatu egingo dute efektua, eta, Newtonen formula
|
ez
ezik, materia ilunaren teoria ere berraztertu egin dute.
|
|
|
Erloju biologikoak ordu jakin batzuetan odolaren presioa igotzea eragiten du goizeko lehen orduan besteak beste katekolamina hormonaren maila handitzen duelako; hau da, katekolaminaren maila altuak igoarazten du odol presioa. Katekolaminak, erloju biologikoaren eraginez
|
ez
ezik, estresaren eraginez ere ugaritzen dira.
|
|
|
Kareharriak eta tupak
|
ez
ezik, Algorrin badago beste arroka mota bat ere: turbidita.
|
|
|
Zumaian
|
ez
ezik, Sopelan eta Hendaian ere nabaritzen da K/ T muga Euskal Herrian, baina Zumaian aurreko eta ondorengo geruzak ere badaude, etenik gabe, eta, gainera, Paleozenoaren eta Eozenoaren arteko muga (P/ E muga) ere badago. Hilarioren iritziz, muga hori K/ T muga baino are garrantzitsuagoa da.
|
|
|
Baina, berez, ez da Zumaiako berezitasun bat, askoz ere orokorragoa da. Hain zuzen ere, itsas hondoan sedimentazioz sortutako arroka mota da flyscha, eta, Zumaian
|
ez
ezik, mundu osoan dago.
|
|
|
Nahiz eta artikulu honetan zerrautsezko pelletari buruz soilik hitz egin dugun, zerrautsezkoa
|
ez
ezik, polimerozkoa ere badago. Hori egiteko, nekazaritzako plastiko hondakinak erabiltzen dituzte, adibidez.
|
|
|
Hori ere berrikuntza bat izango da web gunean, alde grafikoa indartzearena, alegia. Izan ere, elkarrizketa
|
ez
ezik, berriak ere argazkiekin bistaratuko dira hemendik aurrera orain arte, argazki bakarra ikusteko aukera zegoen.
|
|
|
Gizaki modernoa duela 58.000 urte inguru Afrikatik atera zenean, tresnak eta armak
|
ez
ezik, Helicobacter pylori bakterioa ere eraman zuen berekin. Nature aldizkarian argitaratutako lan batean,
|
|
|
Gizaki modernoa duela 58.000 urte inguru Afrikatik atera zenean, tresnak eta armak
|
ez
ezik, Helicobacter pylori bakterioa ere eraman zuen berekin. Nature aldizkarian argitaratutako lan batean, bakterioaren hedapena eta eboluzioa aztertu dute, eta ondorioztatu dute datuak bat datozela Out of Africa edo Afrikatik kanpora teoriarekin.
|
|
|
Hortaz, zu
|
ez
ezik, matematika ere saritu dutela iruditzen zaizu?
|
|
|
Deskonposizio termikoan, esate baterako pirolisiaren eta cracking termikoaren bidez, tenperatura altuan eta oxigenorik gabe tratatuz apurtzen dira polimero kateak. Deskonposizio termiko katalitikoan, berriz, tenperaturak
|
ez
ezik, katalizatzaile batek edo beste zenbait agentek esate baterako, hidrogenoak hartzen dute parte prozesuan. Prozesu horien bidez, monomeroak eta erabilera anitzeko hidrokarburo frakzioak lortzen dira.
|
|
|
Errumanian
|
ez
ezik, beste leku batzuetan ere atzera egin dute transgenikoek, erabat ez bada ere. Adibidez, nekazaritza transgenikoaren aitzindarietako bat da Australia, baina 2006an kotoi transgenikoaren uzta aurreko urteetan baino eskasagoa izan da, lehorte handiaren erruz.
|
|
|
Zentral hidroelektrikoetako ubideetan
|
ez
ezik, ureztatzeko ubideetan ere itotzen dira animaliak. Dena dela, hilkortasuna gutxitzeko proposatzen diren irtenbideak ubide guztietarako izan daitezke baliagarri.
|
|
|
Bestalde, orain dela hamabi urte esan genuen karbonozko nanohodiak
|
ez
ezik boro nitrurozko nanohodiak ere izango zirela. Nanohodiak eratzeko lege orokor bat zegoela ohartu ginen, eta, orduan, nanohodien taldea hedatu egin genuen, egitura laminarra duten konposatu ez organiko gehienetara.
|
|
|
Gaitza tratatzen
|
ez
ezik, ikertzaileek toxina erabiltzen ere ikasi dute, eta orain nahi duten muskuluak paralizatzeko baliatzen dute. Hain zuzen ere, erabiltzen duten A barietateko Clostridum botulinum aren toxina purifikatuari deitzen zaio botox.
|
|
2008
|
|
|
Gure laborategia
|
ez
ezik, nazioarteko beste talde batzuk ere ari dira GIB kontrolatzaileak aztertzen. Are gehiago, hemen bertan, Frantzian, badago talde indartsu bat GIB kontrolatzaileen talde oso handi bat ikertzen, eta ikerketa guztiak bat datoz gauza batean:
|
|
|
Bi teknika horiei esker, lehen aldiz frogatu dute, zalantzarik gabe, urre atomoetan magnetismoa dagoela, beste edozein baldintzatan berez magnetikoak ez badira ere. Urrean
|
ez
ezik, portaera hori 2 nm ko zilar eta kobre nanopartikuletan ere aurkitu dute.
|
|
|
Antzina antzinatik ezarri ditugu bizilekuak ur iturrien inguruan gure beharrei erantzuteko. Edateko
|
ez
ezik, beste hainbat gauzatarako erabiltzen dugu ura, besteak beste, nekazaritzaren, abeltzaintzaren nahiz industriaren beharrei erantzuteko, baita energia sortzeko ere uraren indarraz baliatuz.
|
|
|
Inork zalantzan jartzen ez duena da orain uzten duten %10 finko hori baino hobea dela proposatzen duten emari ekologiko modularra. Proposatu
|
ez
ezik, Arratek berak esan zigun jadanik hasi direla emari ekologiko modularra erabiltzen ibilbidea erkidegoan hasi eta bukatzen duten ibaietan.
|
|
|
Sistema ez da komertzialki bideragarria, eskala handian behintzat. Osakako Expon
|
ez
ezik, Sevillakoan ere izan zen ikusgai 1992an, eta, une honetan, Europa osoko bakarra Futuroscope parke tematikoan dago. Azken batean, emaitza onak ematen ditu IMAX SOLIDOk, baina oso sistema garestia da.
|
|
|
Egun, Haizearen orrazia Donostiako gunerik bisitatuenetako bat da, hiriaren ikono bat... Ez, hau ez da arteari buruzko aldizkari bat; baina, Haizearen orrazia k, artetik
|
ez
ezik, asko du teknologiatik ere.
|
|
|
Garaierak
|
ez
ezik, klimarekin erlazionatutako beste faktore batzuek ere eragiten dute loratzean: eguzkiarekiko orientazioa, alegia, lekua egutera edo ospela den; itsasoaren hurbiltasuna edo urruntasuna; uharrak, errekastoak edo ibaiak egotea inguruan; alderanzketa termikoa fenomenoa...
|
|
|
Hain zuzen, loreen funtzioa intsektuak erakartzea da, oro har; izan ere, haien laguntzarekin, landareak ugaltzeko aukera gehiago ditu. Intsektuak
|
ez
ezik, ordea, pertsonak ere erakartzen ditu loreak, eta neurriz kanpo biltzeagatik eta bestelako jarduerek zuzenean edo zeharka eragindako kalteengatik, hainbat landare galtzeko arriskuan daude.
|
|
|
Haren menpekoa dugu bizitza. Animaliek oxigenoa arnasten dute eta karbono dioxidoa kanporatzen dute; landareek, hori
|
ez
ezik, karbono dioxidoa arnastu eta oxigenoa isuri ere egiten dute. Beraz, landareek, oro har, biak egiten dituzte, fotosintesia eta arnasketa.
|
|
|
Atmosferaren konposizioan
|
ez
ezik, Lurraren azalean ere izan dute eragina izaki bizidunek. Esaterako, koralek, errudistek eta haien antzeko beste izaki batzuek karbono dioxidoa finkatu dute, eta, hala, kareharriak eta antzeko arrokak eman dituzte, eta mendiak eta itsas plataformak sortu...
|
|
|
Etxean eta diskotekan
|
ez
ezik, laborategietan ere garrantzitsua da fluoreszentzia. Aplikazio asko ditu fluoreszentziak zientzian.
|
|
|
ALICE izeneko detektagailuan, protoiekin
|
ez
ezik, atomo handien nukleoekin egingo dituzte esperimentuak, berun atomoen nukleoekin. Quarkez eta gluoiez osatutako plasma bat sortu, eta aztertu ahal izatea espero dute.
|
|
|
Loreak eta infloreszentziaren adarrak ikusi eta berehala ohartu ziren espezie berri baten aurrean zeudela. DNA aztertu zutenean, ordea, ikusi zuten espezie berri bateko alea
|
ez
ezik, genero berri bateko alea ere bazela. Thaina spectabilis izena jarri zioten.
|
|
|
Arratoi bihotzarekin
|
ez
ezik, txerriarenarekin ere probatu dute. Izan ere, txerrien eta pertsonen bihotzak oso antzekoak dira, eta dagoeneko erabiltzen dira txerri bihotzaren balbulak transplanteetan.
|
|
|
Gekoek
|
ez
ezik, muskuiluek ere badituzte propietate itsasgarriak dituzten zenbait proteina. Hain zuzen, muskuiluek egungo edozein itsasgarri komertzial baino indartsuagoa den erretxina bat ekoizten dute:
|
|
|
Konpresioak
|
ez
ezik, GIF formatuaren beste ezaugarri batzuek ere bereizten dute formatu hau beste formatu grafiko batzuetatik. Horietako bat gardentasunak definitzeko aukera da.
|
|
|
Hala bada, Interneteko banda zabala gaur egun bezain hedatuta ez zegoenean, Interneten bidez audio fitxategiak trukatzeko bide bakarra bihurtu zen, pazientzia edo burua galdu gabe, behintzat. Gaur egun, Interneten
|
ez
ezik, musika entzuteko gailu eramangarrietan ere oso erabilia da MP3 formatua.
|
|
|
Biozientzietakoak
|
ez
ezik, bestelako esperimentuak ere egingo dituzte; esaterako, konpartimentu bat (FSL) jariakinen zientzian aritzeko da, eta beste batean (EDR) teknologiako eta telekomunikazioetako hainbat proba egingo dituzte. Barruko azken konpartimentua biltegia da.
|
|
2009
|
|
|
Dagoeneko, astronomoek 300 exoplaneta inguru detektatu dituzte, eta, gaur egun, urtero, 13 exoplaneta detektatzen dira, gutxi gorabehera. Hemendik aurrera, beharbada, exoplanetak
|
ez
ezik, exoplaneten irudiak ere ugarituko dira.
|
|
|
Aurkikuntza garrantzitsua da, giltzurruneko gaitz batzuk sendatzeko bidea eman dezakeelako. Horrez gain, giltzurrunetan
|
ez
ezik, frogatu dute testikuluetan ere Rhcg proteinak antzeko lana egiten duela. Hain zuzen, espermatozoideak behar bezala garatzeko ingurune aproposa izan dezaten laguntzen du.
|
|
|
Neuronek
|
ez
ezik, astrozioek ere osatzen dituztela sareak aurkitu dute Lausanako Unibertsitateko neurologoek. Izan ere, neuronen eta odol hodien arteko komunikazioa uhin baten antzera gertatzen da astrozitoetan.
|
|
|
lehen erreakzioaren ondorioz lortzen den grafeno oxidatuak ere oso propietate interesgarriak ditu, materialak jaso duen oxigeno kantitatearen araberakoa baita haren jokabide elektrikoa. Azken batean, grafenoa
|
ez
ezik, grafenoaren deribatuak ere material berri interesgarriak dira.
|
|
|
Ekimen berri horren helburua da edukiera handiagoko kontainer txikiagoak diseinatzea. Mekanikoki
|
ez
ezik, elektronikoki ere ekipatuko dituzte. Hala, une bakoitzean kontainerrean zenbat ontzi dauden jakin ahal izango dute, besteak beste.
|
|
|
Oroitzapenak nola sortzen diren ikusteko
|
ez
ezik, optogenetika oso baliagarria da depresioa, Parkinsona eta mendekotasunak aztertzeko. Adibidez, depresioa zuten saguetan, kortex prefrontala estimulatuta, jokabide soziala hobetzea lortu dute, eta baita saria eman diezaieketen gauzak egiteko gogoa piztea ere.
|
|
|
Gidatzean beti mugikorrari begira joatea ez da praktikoa; edo kalean nor den jakiteko jendeari mugikorrarekin seinalatzea oso lotsagabea da... Baina errealitate gehitua beste euskarri batzuetan ere aplikatzen da, telefono mugikorretan
|
ez
ezik.
|
|
|
Meatzaritzan
|
ez
ezik, mineralak prozesatzen eta metal arraroak erauzten eta bereizten ere Txinako enpresak dira nagusi. Hala, gaur egun, 35.000 pertsona inguru ari da lanean metal arraroen produkzioan Txinan, eta 15.000 lizentziatu, berriz, metal horiekin egindako produktu berrietan.
|
|
|
Kursaaleko hitzaldietan
|
ez
ezik, DBHko eta Batxilergoko ikasleekin egindako topaketan ere parte hartu zuen Harold Krotok. Arg.:
|
|
|
Ekuazio diferentzialak zenbakizko metodoz aise askatzea lortu nahirik, egonkortasun eremua handitzeko egindako lanak ugari dira. Lehendabizikoak Adams Bashforth en eta Moulton en metodoak dira; horietan, hurrengo pausoa eraikitzeko azkenengo pausoko informazioa
|
ez
ezik, arinagoko beste pauso batzuetako informazioa ere erabiltzen da. Horrela, zenbakizko metodoaren ordena igotzea lortu zen, eta 1 ordenakoak Euler esplizituaren eremua baino handiagoa du (hori ere 1 ordenakoa).
|
|
|
Grabitatea
|
ez
ezik, aldaketa termikoak ere izan daitezke arazo teleskopioarentzat. Eguzkiak zuzenean jotzeak edo ez jotzeak asko eragiten dio, adibidez.
|
|
|
Jakina, grabitatea
|
ez
ezik, beste hainbat ezaugarri ere hartu lirateke kontuan inurriaren kasuan. Adibidez, inurriaren kitinazko exoeskeletoa gizakion azala baino askoz gogorragoa da.
|
|
|
zelula fotorrezeptore soiletatik, bereizmen biziko mekanismoetara. Eguzkiaren argiak distiratzen duen lekuetan
|
ez
ezik, itsasoko sakonera ilunenetan ere garatu dira begiak.
|
|
|
Gasa
|
ez
ezik, erregai solidoak ere inportatzen ditu EAEk elektrizitatea sortzeko. Hala, Eusko Jaurlaritzaren Petrolioa eta Energia Ekonomian txostenaren arabera, 2006an erkidegoak erosi zuen erregai solidoen% 65 elektrizitatea sortzeko erabili zen.
|
|
|
Sarean
|
ez
ezik, erabiltzaile partikularrek ere erabil ditzakete horrelako gailuak jasotzen duten elektrizitatea kalitate onekoa dela bermatzeko. Amasorrainek adibide batekin argitu du hori:
|
|
|
Ibilbide profesional emankorra izanda ere, ez ditu alde batera utzi bestelako afizioak eta bizitza soziala. Garuna, neurologiari
|
ez
ezik, beste zaletasun batzuei ere eskaintzen die: poesia idazten du, eta pianoa jotzen du, besteak beste.
|
|
|
Orain, Flysch, haitzen hitza dokumentalean parte hartzen duelako etorri da, eta guk ez dugu harekin biltzeko aukera galdu. Geologo aparta
|
ez
ezik kontalari ona eta pertsona atsegina dela ere erakutsi digu.
|
|
|
Hortaz, sektore batzuek isurtzen duten karbono dioxidoan oinarritzen da isurketa eskubideen salerosketa merkatua. Europako Batasuneko 27 herrialdeek
|
ez
ezik, iaztik Islandiak, Norvegiak eta Liechtensteinek ere parte hartzen dute, eta denera 11.000 enpresari eragiten dio. Enpresen parte hartzea ez da borondatezkoa, behartuta daude.
|
|
|
2007an 40.000 milioi euro inguru mugitu ziren isurketa eskubideen merkatuan, eta 2008an 92.000 milioi,% 130 gehiago. Gainera, aurreko fasearekin alderatuta, mugimenduak, handiagoak
|
ez
ezik, konplexuagoak ere badira. Etorkizunera begira, baikorra da; izan ere enpresek gero eta operazio gehiago egiten dituzte, prezioak igo egingo direla aurreikusten dute, eta, 2012tik aurrera, enpresa gehiago izango dira parte hartzen.
|
|
|
Enpresa handiekin
|
ez
ezik, gutako edozeinek sortzen edo isurtzen duen karbono dioxidoarekin ere egin daiteke negozioa. Asmo horrekin, hainbat ekimen daude merkatuan.
|
|
|
Gainera, naturak aukera ematen du bere baliabideekin sortu ezin dituen eta ezaugarri aproposagoak dituzten molekulak eraikitzeko tresnak garatzeko. Kimika organikoak, naturan gertatzen diren prozesuak behatu
|
ez
ezik, eraldatu egin ditzake, eta prozesu eta produktu berriak sor ditzake. Hori guztia oso erakargarria da.
|
|
|
Hala, nekazaritza ekoizpenaren eredua aldatzen ari da, eta, eredu berrian, ekoizle txikiak ez du lekurik. Hori ari da gertatzen, Argentinan
|
ez
ezik, baita Uruguain eta Paraguain ere, besteak beste. Hala, herrialde horietako arazo handienetako bat da jendea hirietara emigratzen ari dela, nekazaritza lurretan jendea soberan dagoelako.
|
|
|
Paristik ume jaioberriak ekartzen dituztela eta, hiriguneetan
|
ez
ezik, kulturan ere barneratuta ditugu zikoinak. Kulturan eta hirigune batzuetan badaude, bai, baina 1950eko hamarkadaren inguruan hainbat eta hainbat lekutatik desagertu zen hegazti galant hori.
|
|
|
Tratamendu oldarkorrak dira, gaixotasunari aurre egiteko farmako kantitate handiak behar baitira. Gainera, minbizi zelulak
|
ez
ezik, osasuntsuak ere hiltzea eragiten dute, eta albo ondorioak sortzen dituzte. Beraz, ohikoa da kimioterapia tratamendua jasaten duten pertsonetan epe laburrean gorakoa, ile galtzea, infekzioak, beherakoa, nekea... azaltzea.
|
|
|
Gailu haptikoak, ordea, erabiltzailearen mugimenduak irakurtzeaz gain, gai dira indarrak eta sentipenak eragiteko, eta, hala, erabiltzailearekiko noranzko biko ukimen elkarrekintza ahalbidetzen dute. Hortaz, erabiltzaileak, ikus entzunezko informazioa
|
ez
ezik, ukimen bidezko informazioa ere jaso dezake.
|
|
|
Sistema haptikoen sorrera medikuntzarako eta eremu militarrerako ikerkuntzari zor zaio. Azken hamarkadan, ordea, sistema haptikoek, ikerkuntzan
|
ez
ezik, enpresa esparruan ere aurrerapauso handiak eman dituzte, eta haien erabilera izugarri zabaldu da. Hauek dira, gaur egun, sistema haptikoen aplikazio eremu nagusiak:
|
|
|
Industriak ematen duen informazioa kontrolatu luke, elikagaien osagaiak arautu... Eta, arauak ezarri
|
ez
ezik, populazioak bizimodu osasuntsua izan dezan bestelako politika bat ere egin dezakete agintariek. Adibide bat emango dizut:
|
|
|
Gizartean
|
ez
ezik, zientzialarien artean izugarrizko eragina izan zuen. Aipagarria da Darwinen liburuaz eztabaida bat izan zela Oxforden, Zientziaren Aurrerapenerako Elkarte Britainiarrean, hainbat ikertzaile eta apezpiku baten artean.
|
|
2010
|
|
|
Adibidez, zabalduta zegoen Paleolitoko pertsonak batez ere haragijaleak zirelako ustea. Berez, ehiztari biltzaileak ziren, eta ehizatutako animalien haragia, organoak eta hezur muinak
|
ez
ezik, bildutako elikagaiak ere jaten zituzten: landareak (300 bat espezie), sustraiak, fruituak, arrautzak...
|
|
|
Animalia fosil hain zaharrak aurkitu izanari
|
ez
ezik, zientzialariek garrantzi handia eman diote ikerketan erabili duten metodoari. Hain zuzen, Maloofek metodoa fintzeko asmoa du; hartara, espero dute betiko metodologiarekin aztertu ezin diren beste hainbat fosil ikertzeko aukera izango dutela.
|
|
|
Geimi
|
ez
ezik, Novoselovi ere gustatzen zaio fisikaren alde jostagarri eta dibertigarria, eta halaxe adierazi du Nobel Fundazioak bere prentsa oharrean: Alaitasuna da haien ezaugarrietako bat; batek beti ikasten du zerbait prozesuan, eta, nork daki, litekeena da noizbait bete betean asmatzea.
|
|
|
Odola eta haren funtzionamendua bere osotasunean imitatu ezin dutenez, odolaren egiteko nagusia, oxigenoa garraiatzea, beteko luketen ordezkoak bilatzea dute lehentasun. Globulu gorrien egitekoa
|
ez
ezik, adibidez, plaketena ere ordezkatzen ahalegindu dira (plaketa hondakin liofilizatuak edo partikula itsaskorrak baliatuz).
|
|
|
Zentro teknologikoak
|
ez
ezik, bioenergia gaietan sartuta dauden enpresa handi askok, hala nola Repsolek, Aurantiak, Abengoak eta Accionak, jakinarazi dute mikroalgekin lotutako ikerketak egiten dihardutela bioerregaiak sortzeko.
|
|
|
Misio luzeetan nork bere burua hornitzeko bidea aurkitzea dugu lehentasunetako bat, ezbairik gabe, dio. Dena den, dieta osasuntsua, praktikoa eta anitza lortzea
|
ez
ezik, Ruizek argi du gakoa astronautek gustuko dutena jan ahal izatea dela, eta horretan lanean segitu beharra dagoela dio. Astronautek gustura jatea garrantzitsua da.
|
|
|
Levineren zeharkako froga horiek berretsi egin dira gerora, neuroirudigintza teknikak garatutakoan. Sendagaia hartu izanaren usteak endorfinak askatzea eragiten duela
|
ez
ezik, identifikatu ahal izan da garuneko zer eskualdetan gertatzen den hori.
|
|
|
Baldintzapena eraginda
|
ez
ezik, beste hainbat kondizio eta egoeratan ere ikusi izan da immunitate sistema plazebo erantzunean sartuta dagoela. Ebakuntza osteko pazienteekin egindako ikerketa askotan ikusi da, adibidez, mina kentzeaz gainera, tratatutako eremuko hanturek ere behera egiten dutela plazeboa hartutakoan.
|
|
|
nahiko berria izateaz gain, pertsonoi errazagoa zaigu bizidunekin hunkitzea eta identifikatzea materia bizigabearekin baino. Hala ere, azken aldian indarra hartzen ari da alor hori, geologoen eta adituen artean
|
ez
ezik, gizartearen beste arlo batzuetan ere, hasi lurralde antolamenduaren arduradunetik eta turismo kudeatzaileetaraino.
|
|
|
Hau da, balio geologikoa eta eremuaren berezitasuna eta bakantasuna
|
ez
ezik, hezkuntzarako eta turismorako duen balioa ere aintzat hartzen dira. Bide horretan, Zumaian, Deban eta Mutrikun pauso garrantzitsuak eman dituzte azken urteotan.
|
|
|
Web mugikorrean
|
ez
ezik, ohiko ordenagailu finko bateko nabigazioan ere erabil daitezke zerbitzu horiek. IP helbidearen metodoaren bidez jakin daiteke gutxi gorabehera, non gauden eta bilaketa baten emaitzak edo publizitatea gure herrikoak soilik izatea ere posible da.
|
|
|
Legenarra eta mieloma tratatzeko
|
ez
ezik, ikertzaileek uste dute talidomida baliagarria izan daitekeela beste hainbat gaixotasunetan ere, eta, beraz, haren eraginkortasuna ebaluatzeko probak egiten ari dira. Besteak beste, emaitza onak lortu dituzte lupus eritematoso sistemikoan eta diskoideoan, baita jatorri dermatologiko erreumatologikoa duten gaitz batzuetan ere, adibidez, estomatitis aftosoan eta Behcet en gaixotasunean.
|
|
|
Jesús Mosterín Bartzelonako Unibertsitateko Logika eta Zientziaren Filosofian katedraduna da, eta CSICeko Filosofia Institutuko ikerketa irakaslea. Filosofia analitikoaren aitzindaria izan da Espainian, eta, argitaratu dituen artikulu eta liburuengatik
|
ez
ezik, ezaguna da ingurumenaren eta animalien eskubideen alde duen jarreragatik. Arg.:
|
|
|
Gainera, jendea errekuntzako motorra duten autoen ezaugarrietara ohituta dagoela uste du Cegasako Igor Canterok. Prezioari
|
ez
ezik, autoen autonomiari, tanga betetzeko denborari, eta tanga betetzeko aukera ematen duen azpiegiturari egiten die erreferentzia Canteroren adierazpenak. Auto elektrikoekin ezin dugu horrelakorik espero; ez dugu izango, dio.
|
|
|
Haien kontra egiteko
|
ez
ezik, motor molekularren mekanismoak zehatz mehatz ezagutzeak aukera eman dezake imitazioz nano eskalako tresna bioteknologikoak asmatzeko. Azken batean, mugimenduarekin lotuta dauden prozesu zelular guztietan, hala nola flageloen mugimenduan, zelulen bikoizketan eta muskuluen uzkurketan motor molekularren bat dago tartean sartuta.
|
|
|
Saio horiek, ordea, oso zail eta garestiak izan ohi dira, espezie inbaditzaileei aurre egitea oso nekeza baita. Hori
|
ez
ezik, askotan zalantzazkoa ere bada jatorrizko ekosistema zein zen, hura berreskuratzerik badagoen, eta ahal denean ere, merezi ote duen. Kontserbazionista sutsu batzuen ustez bai, zalantzarik gabe, jatorrizkoek ematen baitituzte ekosistema zerbitzu gehien; badakizu, ur garbia, lur emankorrak eta gisa horretako zerbitzuak.
|
|
|
Ikertzaile batzuk ekosistema berri horiek aztertzen ari dira: interesgarriak
|
ez
ezik, batzuetan oso dibertsoak ere ba omen dira, eta zerbitzu ugari ematen omen dituzte. Horrek bultzatu ditu planteatzera jatorrizko ekosistemak kosta ahala kosta berreskuratzen saiatu baino hobe ez ote den ekosistema berri horiek garatzen uztea.
|
|
|
EmCell eta Smikodub
|
ez
ezik, beste klinika eta mediku asko salatzen dituzte artikuluetan. Mundu osoan daude barreiatuta (Estatu Batuak, Txina, Thailandia, Alemania...), eta tratamendu bila atzerrira joaten diren gaixoak izendatzeko esapidea ere sortu dute:
|
|
|
Laborategiko txakurren ongizateak
|
ez
ezik, etxeko txakurrenak ere kezkatzen zaituzte, ezta?
|
|
|
Berez, gure zentroan sortu zuten, bertako ikertzaileentzat. Baina historia luzea du, eta hobetzen eta garatzen joan da; eta orain baliagarria da, ikertzaileentzat
|
ez
ezik, baita beste arlo askotako pertsonentzat ere.
|
|
|
Berez, nekazaritzaren eta elikagaien etikari buruzko Europako elkartea da Eursafe. Ikertzaileak
|
ez
ezik, elikagai ekoizpenaren eta nekazaritzaren alde etikoarekin zerikusia izan dezaketen banakoak eta taldeak biltzeko sortu zen, hala nola ekoizleak, politikariak, gobernuz kanpoko erakundeak... Hortaz, oso elkarte plurala da, ikuspuntu erabat desberdinak dituzten pertsonak biltzen baititu.
|