|
2009
|
|
|
" Ez da ikusten honetan, gure aberri aldean legez, zuhaizti alairik,
|
ez
etxe bazter ugaririk, mendi bedartsurik, ez herri etxetxurik. Hemen dena da txirotasuna eta itzaltasuna.
|
|
2010
|
|
|
Behin baino gehiagotan ikusi dugu haien joko sinbolikoetan, konparaziora, batuari heltzen diotela. Batua, normalean behintzat, eskolan jaso duten eredua da, eta
|
ez
etxean edo inguru hurbilean. Erregistro hori ezagutzen dute, eta beren jolasetako egoera informaletan, egoera jakin batzuk irudikatzen edo antzezten ari direnean, erabili egiten dute.
|
|
2011
|
|
|
Teoriatik tiraka bizi:
|
ez
etxean, ez lagunartean eta ez bestelako jardun gune eta harremansareetan. gehienek ez dakite, jakin, euskaraz: gaztelaniara (estatu Batuetan ingelesera) mintzaldatu ziren guztiak hiru belaunaldiko epearen barruan, eta beren ondokoek ez dute normalean aurrekoek galdutako euskara (ez, behintzat, bete betean) berreskuratu, etxekotu eta hurrengo belaunaldira L1 moduan transmititu. kasu bata zein bestea (k→B= B) modukoa dugu.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzarekin lotutako ekimenetan parte hartzen duen jende kopurua handitzeko lehentasuna guerneseyera helduei irakastea izan litzateke, izan ere, berezko hiztunen kopurua oso azkar murrizten ari da, eta 60 urtetik beherakoen artean 5 edo 6 pertsonek soilik menderatzen dute hizkuntza. Helduentzako eskola eraginkorrik gabe, ez da ia inor gai izango beren seme alabei hizkuntza transmititzeko,
|
ez
etxean ezta eskola formaletan ere. Baina erreferentziazko eta ikasketa material erabilgarri oso gutxi dago, bereziki ikasle helduentzako.
|
|
|
Antzekoak izanik ere bi" gauza" dira ordea, eta kontuan izan behar da hori. Gernikari dagozkion datuetan, esate baterako, neurketa egunean Gernikako kalean zebilen jendearen (ez ezinbestean gernikarren)" kaleko mintzajarduna" neurtu izan da(
|
ez
etxekoa, eskolakoa, lan esparrukoa,.. ezta kalez kanpoko lagun artekoa ere ezinbestean). Gernikar guztiak ez zebiltzan neurketa egun horretan kalean, seguru, eta kalean zebiltzan guztiak ez ziren seguruenik Gernikakoak izango.
|
|
|
Arrue azterlanaren ondorio nagusietako bat horixe da hain zuzen: hamar hamabi urtera arteko ikasleen artean eskola da gaur egun,
|
ez
etxea, euskararen gotorleku nagusi. Iparraldean ere, beste motibo bategatik ordea, indargabetzen ari da konpartimentazio soziofuntzional tradizionala:
|
|
|
Ahuldutako hiztun herrien kasuan, batak ez du askotan bestea segurtatzen. Etxeaz gainera auzo giroak eta kaleak, lagunarteak, eskolak, kirolak eta aisialdiak, lan esparruak eta, oro har, sozializatzeko edo gizarteko kide bihurtzeko prozesuan parte hartzen duten eragileek erabakitzen dute bere osoan,
|
ez
etxeko lehen urteetako mintzajardunak soilik, belaunez belauneko jarraipena edota mintzaldaketa gertatuko den80 Maiz suertatzen da ahuldutako hiztun taldeetan, etxean hizkuntza propioan egiten ikasi arren etxetik kanpora beste hizkuntza bat nagusi izatea eta neska mutilek, adinean aurrera egin ahala, etxean ikasitako ama hizkuntzatik beste horretara jauzi egitea: bai helduekin jarduterakoan eta bai, une batetik aurrera, beraien artean.
|
|
|
bai helduekin jarduterakoan eta bai, une batetik aurrera, beraien artean. Ama hizkuntzaren etxeko transmisioak belaunez belauneko jarraipenik izan duen jakiteko81, hortaz," A" belaunaldi heldua (demagun 35 bat urtekoa, haur haztekoa) eta haien hurrengo" A+ 1" belaunaldia (orobat 35 bat urtekoa, haur haztekoa) konparatu behar izaten dira," Benetan zenbatekoa den" neurtu behar da hor,
|
ez
etxeko lehen urteetako L1 saioaren argitan" zenbatekoa izan zitekeen". Bat daMikel Zalbide – Mintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera.
|
|
|
Ahuldutako hiztun herrien kasuan, batak ez du bestea segurtatzen. Etxeaz gainera auzogiroak eta kaleak, lagunarteak, eskolak, kirolak eta aisialdiak, bikoteak, lan esparruak eta, oro har, sozializatzeko edo gizarteko kide bihurtzeko prozesuan parte hartzen duten eragileek erabakitzen dute bere osoan,
|
ez
etxeko lehen urteetako jardunak soilik, belaunez belauneko jarraipena segurtatuko den edota luze zabaleko mintzaldaketa nagusituko zaigun. " A" belaunaldi heldua (demagun 35 edo 40 urtekoa, haur haztekoa) eta" A+ 1" belaunaldi heldua (orobat 35 edo 40 urtekoa, haur haztekoa) konparatu behar dira, belaunez belauneko jarraipena" zenbatekoa izan den" argitzeko.
|
|
|
" A" belaunaldi heldua (demagun 35 edo 40 urtekoa, haur haztekoa) eta" A+ 1" belaunaldi heldua (orobat 35 edo 40 urtekoa, haur haztekoa) konparatu behar dira, belaunez belauneko jarraipena" zenbatekoa izan den" argitzeko. Benetan" zenbatekoa izan den",
|
ez
etxeko lehen urteetako L1 saioaren argitan" zenbatekoa izan zitekeen". Bat dator azalpen hori, euskaldunok oso barruan iltzaturik daramagun bizipenarekin:
|
|
2022
|
|
|
" Aurreko faseak euskararen ezagutza sendotzea eta zabaltzea hartu zuen ardatz, ezagutza eta erabileraren artean harreman zuzen eta positiboa zegoela sinetsita, eta euskararen biziberritzea ezagutzak bermatuko zuela pentsatuta. Ikuspegi hori ezbaian dago gaur egun; euskararen ezagutzak gora egin arren, erabilerak ez diolako joera eta neurri berberari jarraitu, ez hedabideetan,
|
ez
etxean, ez aisialdian, ez eskolako esparru batzuetan, ezta lan munduan ere" (Goirigolzarri, Landabidea, Manterola, 2017)
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntza sozializazioaren ikuspegiak modu konplexuagoan problematizatzen ditu familian eta familiatik kanpoko gertatzen diren" hizkuntza transmisio" prozesuak. Hasteko eta behin, argitu behar da sozializazioa ez dela
|
ez
etxera edota eskolara mugatzen den prozesu bat, eta ezta ere haurtzarora mugatzen den bilakabide bat; kontrara, askotariko elkarrekintza egoeretan eta bizialdi osoan gertatzen den prozesua da sozializazioa. Besteak beste, Schiefelin eta Ochs en lanetatik abiatuta (Schieffelin eta Ochs 1986), Kasaresek honela definitzen du sozializazioa:
|