|
2006
|
|
|
Nik neuk nahiago hain argizari jaleak ez bagina. Abertzaleak, bai, baina
|
ez
erlijioari hain atxikiak. Erlijioak lausotu egiten ditu begiak batzuetan.
|
|
2007
|
|
|
Erromak hizkuntza, erlijio, lege diferenteenetako jendeak konkistatu ditu; zuzenean inposatu, ez bere hizkuntza,
|
ez
erlijio eta ez legerik dio inori guztiz egin. Horren ordez, hemendik aurrera, herri bakoitzak libre du bere foru pribatuan bere jainko eta jainkosak ukaitea; baina, gainera, Erroma eta Inperatorea gurtu dizu:
|
|
|
Ez Herder eta ez Hegel-ek jarraituko diote. Hauentzat ez moral,
|
ez
erlijio, ez arrazoimen denborabako (absolutu) beti berdinik dago: giza izpiritu betibata, beti historikoa da.
|
|
2008
|
|
|
Markeserriko balantzaren beste platerean, markesa anderea zegoen, bere klaseko jendeen artean emakume normaltzat har zitekeena: bere burua katolikotzat zuen, noski, baina
|
ez
erlijioak ez bere mariazaletasunak ez zioten inoiz ere eragotzi mundukoa izatea, bazekien arren, irakatsi ziotèn doktrinaren arabera, arimaren etsaiak zirela deabrua, mundua eta haragia; baina, arau orok bere salbuespena duen bezala, izen handiak bere bide bereziak zituen, markesa andereak naturaltasun osoz ibiltzen zituenak: ondorioz, munduan bizi zen eta munduak bizi zuen, kontzientzi arazo handirik gabe.
|
|
|
Markeserriko balantzaren beste platerean, markesa anderea zegoen, bere klaseko jendeen artean emakume normaltzat har zitekeena: bere burua katolikotzat zuen, noski, baina
|
ez
erlijioak ez bere mariazaletasunak ez zioten inoiz ere eragotzi mundukoa izatea, bazekien arren, irakatsi ziotèn doktrinaren arabera, arimaren etsaiak zirela deabrua, mundua eta haragia; baina, arau orok bere salbuespena duen bezala, izen handiak bere bide bereziak zituen, markesa andereak naturaltasun osoz ibiltzen zituenak: ondorioz, munduan bizi zen eta munduak bizi zuen, kontzientzi arazo handirik gabe.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, esentzialki izan pentsamendua (omen) naiz, eta neure pentsamenduaren gainean bakarrik libre, ene gorputza Natur legeen peko makina automata hutsa den bitartean, horren gainean pentsamenduak (nik!) inolako aginterik ez duela, eta berak inolako influentziarik ez pentsamenduan (espirituan, nitasun librean). Hori filosofia zen,
|
ez
erlijioa. Baina, egunotan kultura modernoarekin maiz agitzen ari zaigun legez, gaurko filosofiak bere herenegungo tesiak kuestionatzen dituenean, atzo tesi haietara nekez eta belu bilduriko erlijioak ematen du auzikatua.
|
|
|
Esango litzateke, gizarte batean erlijioaren eta moral sozialaren artean inkoherentzia badago, nazional katolizismoan zegoen kantailerainokoa egonda batez ere (elkar maitasuna predikatu eta injustizia soziala bedeinkatu), egitea tokatzen dena, gizartearen edo gizakiaren kritika litzatekeela,
|
ez
erlijioarena edo moralarena. Logikoa horixe litzateke, dudarik gabe.
|
|
|
Analisiarentzat Jainkoa ez da inon hauteman eta beha, konstata litekeen datua, edo matematikoki demostra litekeena (orduan zientziaren objektua izango litzateke? halaxe da Descartesen edo Spinozaren Jainkoa?, ezen
|
ez
erlijioarena, fedearena). Analisiak beti fedearen objektu bezala bakarrik topatzen du Jainkoa.
|
|
|
Gerraostean izan da hori. Gero Euskal Herrian erlijioa baztertu duten gehienek, beharbada erlijioak ezer esaten ez zielako egin dute, eta
|
ez
erlijioak problema intelektual handirik sortzen zielako. Erlijioak batez ere egitura sozial eta politiko batean integratzen zuen euskalduna, zein ere berak ez baitzuen batere maite; edo moral bat esijitzen zion, berak onartzen ez zuena, besterik ez.
|
|
|
Tout est bien?, 1756). Arrazoimenak Leibniz, Pope, Bolingbroke razionalistei arrazoi emateko esaten dio Voltaireri, baina sentimendua filosofiaren (oraindik
|
ez
erlijioaren!) aurka errebelatzen zaio. –Tout est bien, dites vous, et tout est nécessaire./ Quoi!
|
|
|
Horrela, razionalismoak Jainkoaren nahitaezko existentzia biribil frogatzen zuen. Bakarrik, dena logiko eta razionala den mundu batean, lekurik ez dago salbatzailearentzat; eta orduan ez fede eta
|
ez
erlijio beharrik ere: Jainko perfektu batek ez dauka, damutzerik?
|
|
|
teologia hori,, existentzialista?, XIX. mendeko protestantismo liberalaren aurkako erreakzioa zen). Fede izan dadin, eta
|
ez
erlijio, terminologia protestantean esateko. Eusebio Osak, Bonhoefferri jarraiki, Jainkoa zulo estalki gisa ez erabiltzeko eskatuko du, ezta munduko ordena injustuaren justifikaziorako ere.
|
|
|
Sentimenduak, emozioak, estutu egiten zaitu, zeure baitan lehertu eraginez (negarretan, esaterako) edo zeure baitatik at kanporatzeraino batzuetan: amaren konortegaltzea senarra istripuan hil dela ikastean; estasia, eta
|
ez
erlijioetakoa bakarrik, edo enstasia (ekialdeko mistikakoa); xamanaren, edo Afrika eta Ameriketako kulturetan aurkitzen den dantzak eragindako trantze extatikoa, derbitxeak, etab. Estasi hitza bera bakanteetatik ei dator, haien haluzinazio eta delirioagatik erritual dionisiko omofagikoetan. Estasian objektuak bereganatu egiten du subjektua.
|
|
|
No es el dogma ni la esperanza lo que ha cambiado; es el hombre, que se ha hecho más viejo y más reflexivo?. Galduta dagoena gizon emakumea bera da,
|
ez
erlijioa. Ez dago soluziorik.
|
|
|
Euskal Herrian fedea hastandu duten gehienek, batez ere gerraosteko belaunaldietan, apaiz, seminarista nahiz laikoak, mugimendu sozial eliztarretakoak?, motibo sozio-politiko moralengatik egin dute, nik uste, ez doktrinalengatik; erakundeengatik,
|
ez
erlijioagatik beragatik. Elizaren jarrerak Bitorianori min handia ematen zion.
|
|
|
Argiak bere iluna zuen, ordea, eta ni nintzen ilun hori. Ez bainintzen ez libre
|
ez
Erlijiokoen artean egonen.
|
|
|
– Guk ez genuen ez politikarik,
|
ez
erlijiorik, ez arrazarik, apuntatuta daukat, eskuz.
|
|
2012
|
|
|
Jainkoaren gaia maiz atera zen, baina
|
ez
erlijioek erantsi dioten zama zantar horrekin, jainkoa gugandik urrun dagoen ez dakit zer dela esanez mundua fragmentatzera datorrena.
|
|
|
Heziketaren baldintzengatik. Sineskeriengatik,
|
ez
erlijioagatik. Ni esaten ari naizen hau da, benetan, erlijioa,, re ligare?
|
|
2013
|
|
|
Zer sentituko zuen, atzean printzesa bat eroan eta haren bular ezti gozoak bizkarrean senti zitzanean? Zorionez, ez zuen
|
ez
erlijioaren ez sexuaren gainean aurreiritzi moralik, eta aise irudika zezakeen eszena hura ohean, eskua maitale zuen bitartean?
|
|
|
–Aski dituk eskuko hatzak, munduan diren hire aita bezalako gizonak zenbatzeko. Guztiak bera bezalakoak bagina, bertze kuku batek joko ligukek, ez gerrarik
|
ez
erlijioen arteko liskarrik. Beti pentsatu izan diat onegia zela mundu honetarako.
|
|
|
Zer sentituko zuen, atzean printzesa bat eroan eta haren bular ezti gozoak bizkarrean senti zitzanean? Zorionez, ez zuen
|
ez
erlijioaren ez sexuaren gainean aurreiritzi moralik, eta aise irudika zezakeen eszena hura ohean, eskua maitale zuen bitartean...
|
|
|
–Aski dituk eskuko hatzak, munduan diren hire aita bezalako gizonak zenbatzeko. Guztiak bera bezalakoak bagina, bertze kuku batek joko ligukek, ez gerrarik
|
ez
erlijioen arteko liskarrik... Beti pentsatu izan diat onegia zela mundu honetarako.
|
|
2014
|
|
|
Baina, zertaz nahi duzu hitz egitea, e? Ezin bada ez politikaz,
|
ez
erlijioaz eta ez ezertaz hitz egin?
|
|
|
Geroztik sartaldeko Europa liberalak (liberala diogu eta ez beltza) ontzat eman zuen Renanen tesisa? 28 Renanen hitzaldiko puntuak jarraitzen dira: herria (herri esaten da beti, ez nazio!) ez du egiten arrazak,
|
ez
erlijioak, ez hizkuntzak29, etab. Zerk dagi, orduan,, erriaren izaera dinamikoa, kanbiakorra?? (zeinek esan du, jeltzaleek betiere esentzialistak izaten segitzen dutela?).
|
|
|
Zolak barregarri eta iraungitako inperialista ikusten duela Erroma handiaren amets italiarra, eta berak frantsesentzat eta Parisentzat amets horixe bera daukala: Frantzia etorkizunaren ola, Paris mundu berriaren laborategia, gizadiaren unibertsala?, la grande aurore??;
|
ez
erlijioan, ez armetan, baizik arrazoimenean eta zientzian oinarritzen den Jerusalem berria, Erroma berria. Ez Lourdes, ez Erroma, Paris da, où s? élaborent les idées, le monde futur? 2371, Jainkoaren Erresuma laikoa munduan zabaltzen ari dena.
|
|
|
Renan, bere modura, txit erlijiosoa da, eta gizakiaren handitasuna, arrazoimenean adina, erlijioan datzala uste du. Baina barneneko erlijioan(, erlijio librean?),
|
ez
erlijio positiboren batean, bere dogma, lege eta aginteekin275 Katolizismoarekin, bereziki, guztiz garratza da. Gotzainek haren obrak irakurtzea debekatu dute; propaganda katolikoak arnegatu, Judas, Antikristo deitzen dio(, biraolari europarraren?
|
|
2015
|
|
|
Mezu ilunak izaten ziren askotan,, unibertsoan inora ezean dabilen planeta batean galdutako izakiak gara? edo, ez dago salbaziorik, ez munduan, ez mundutik kanpo (ez politikan,
|
ez
erlijioan)?, estilo horretakoak ziren gehien hunkitu eta pentsarazten zidatenak, azpimarratu eta behin eta berriz irakurtzen nituenak. Baina mezu haiek maitasun egarri handi batek gozatutakoak iruditzen zitzaizkidan, batak bestea irudikatuz elkarri ematen genizkion musu eta laztanez gainezka beti,, maitasuna baita merezi duen gauza bakarra, bi gorputzek eta bi arimak bat egitean baitago gure ditxa guztia?.
|
|
|
Neure indar eta ahal guztiaz salatu nahi dut, bada, hori egia ez dela. Arazo honek hizkuntzaz bakar bakarrik du zer ikusia, eta deus
|
ez
erlijioaz, fedeaz edo politikaz. Bakoitzak eskubide osoa du bere pentsakera edo ikusmolde berezia izateko euskera idatziaren batasun kontuan.
|
|
2016
|
|
|
Lagunen arteko topagune horretan, bi hitzaldi mota zagerizen,, off, eko solasa, larderia, mendekua, gaiztakeria, pedofilia eta holakoak erakusten zituztenak, eta, on, eko hitzaldia, ofiziala, judu gazteen eskerpena. Halere, Baionako elkarketa nahiko arina zen, batere
|
ez
erlijioaren funtsean tinkatua, lagunen arteko oroitzapenak irriz gogoratzeko egina baizik.
|
|
|
Izenburuan paratu dugun bezala, nazio estrategia lehenetsi izan du beti, eta marxismoa gizartearen analisirako bai onartu du, baina inola ere
|
ez
erlijio gisa, ez eta alderdi bakar totalitarioko erakunde bezala ere; marxismoaren alderdi horiek zorrotz gudukatu ditu, hainbat eta hainbat artikuluren bitartez.
|
|
|
Horregatik, adierazpen askatasuna, etab., ezin dira ukatu, ez eta aldi baterako ere. Ikastaroak marxismoa azaldu behar du, baina ekarpen moduan, eta
|
ez
erlijio gisa. 4 Ahalegin bat egin behar zen guztien artean lerro ideologikoa eta estrategia garbi ikusteko.
|
|
|
Ez arrazak, euskaldunok berezitasunen batzuk izan arren, arraza nahasketa bat, azken buruan?;
|
ez
erlijio katolikoak, klerikalismo deitoragarriaren tema zen hori, gerraondoan faxismoarekin bat egiteagatik galdua zuen erlijio katolikoak izen on guztia, euskal apaiz batzuen salbuespena salbuespen, eta sekularizazioa atarian zen?; ez iragan demokratiko idealizatuak, foruak indarrean zirenean, ez ginen hobeto eta askeago bizi euskaldunok?; aitzitik, ez jakin arren denok ikas dezakegun hizkuntzak,...
|
|
2017
|
|
|
Gero eta indartsuagoak dira Israelgo politikan, eta Meskiten Zelaigunean eta Tenpluaren Mendian dagoen statu quo a aldatu nahi dute juduek, otoitz egiteko aukera izateko; eta ez musulmanek bakarrik. Israelgo ahots gutxiengo batzuek Vatikanoaren ereduari eusteko deia zabaldu dute, hiru erlijiorentzako hiri estatua bihurtzeko; eta
|
ez
erlijio baten hiriburua soilik. Agintariak, ordea, ez datoz bat.
|
|
|
Arantzazu poema (Golgota, Alberna, Arantzazu; Arantzazuko hiru erreketak, hiru gerra zibilak), Bizi Nai, Guruzbideak, etab. Erlijioari inportantziarik ez ematera lerratuak gara, baina mendeetan eta mendeetan komunitateen, lokalak bezainbat nazionalak? identitate zeinu funtsezkoenetakoa izan da (ermitak eta erromeriak, eliza herriaren erdigune, santu eta debozio eta jai nazionalak, etab.). Merezi luke debozio herritarrak aztertzea,
|
ez
erlijioagatik, baina elizetako santuen irudi eta ermitetan espresatu direlako mendeetan gure jendearen beldurrak eta esperantzak. Persiak Greziari eraso dionean, grekoek ez dute sentitu erasoa hizkuntza grekoari egin zaionik, komunitate grekoari baizik.
|
|
2019
|
|
|
Lauretako gazteena zen, egoskorra eta jenioz bizi samarra. Anarkistatzat zuen bere burua, baina, egia esan, ez zitzaion
|
ez
erlijiorik ez ideal politiko argirik ezagutzen, guztiz bere kasakoa zen, bere familiako guztiak bezala, eta, ahal izanez gero, ez zuen aukerarik galtzen elizaren zein gobernuaren kontra eztenkadaka jarduteko.
|
|
|
Hala, emakumeek ez dute baliabide konkreturik batasun batean elkartu eta kontra egiteko. Ez dute ez iragan, ez historia eta
|
ez
erlijio propiorik; ez dute proletarioen tankeran lan eta interes elkartasunik; ez dute ezta promiskuitate espazialik ere, Ameriketako Estatu Batuetako beltzak, ghettoetako juduak, Saint Denisko langileak eta Renaulten lantegiak komunitate bihurtzen dituen promiskuitate espazial hori. Emakumeak gizonen artean sakabanaturik bizi dira, gizon jakin batzuei, aitari edo senarrari?
|
|
|
Gortetasunak egiaz ez zuen askorik aldatu emakumearen patua, leundu bazuen ere. Emakumearen askapenaren alde ez zuten ideologiek egin?
|
ez
erlijioak, ez poesiak?; bestelako kausa batzuen ondorioz aurreratu zuen pixka bat emakumeak garai feudalaren amaieran. Erregearen boterearen nagusitasuna inposatu zitzaienean feudatarioei, jaun feudalak eskubide asko galdu zituen:
|
|
2021
|
|
|
Fatimiek ez zuten denbora luzez gehiago aipatu ez meskitarik,
|
ez
erlijio musulmanik.
|
|
|
Hortik, jakina, hainbat gauza ondoriozta daitezke, hala nola, ez duzuela jaten, ez, beraz, kaka egiten. Ikusten duzun bezala, Itziar, ondorengo bizitzak kezkatzen nau,
|
ez
erlijioari dagokionez, baizik eta praktikotasunari. Ez nuke hemen bizitakoa han bizi nahi.
|
|
2022
|
|
|
Winterrek eta Robertek argudiatzen dutenez, ekoizpenaren antolaketa teknologikoa da orain gizonek emakumeen gainean duten nagusitasuna zilegi egiten duena, eta
|
ez
erlijioa edo indarra. Mutilak hazi ahala, enpresa lanaren beharrei egokitzeko moduan taxutzen da haien maskulinitatea.
|
|
2023
|
|
|
Zure hilobi honen aurrean nago, isilean, otoitza den gogoetan, neure buruarekin teman, eta pentsatzen dut zure gorputz desehortzi hark lagundu zuela eraikitzen,
|
ez
erlijio eternal bat, baina bai egitura mental moduko bat, mugimendu sozial bati fedea eta konfiantza eman zizkiona bere estrategia zuzena zela: justiziazkoa, batetik, eta desiratutako helburuetara zeramana, bestetik.
|