|
2008
|
|
|
Bertako euskal barietatearen kodetzean tradizio luzeko herria da Eibar, 1965 Toribio Etxebarria bere Flexiones verbales y lexicón del euskera dialectal de Eibar liburua argitaratu baitzen. Orduan
|
ez
zegoen Euskal Filologiari buruzko lizentziaturarik; ikasketa horiek sortu ondoren, zonalde, eskualde eta herri hiri gehienetan filologoek bertako barietateei buruzko ikerketak egin dituzte. Interes zientifikoaz aparte, barietate horien berreskurapena ere berpiztu da, kasu askotan hala" estandarizazio" bat edo usu jasoetarako proposamen gramatikalizatuak sortuz.
|
|
2009
|
|
|
Begi bistan dagoenez, kultur produktu berriak herrien bizimodua ordezten ari dira, eta, horrela, euskal komunitatea irensten. Ikusi besterik
|
ez
dago Euskal Herriko eskualde eta herrietan azken bi edo hiru hamarkadetan izan den ohitura eta bizi estiloaren bilakaera. Adibidez, Alegia herrian, Gipuzkoanerraz egin daiteke transformazio horren jarraipena:
|
|
2011
|
|
|
3 gaztarora iristean euskara da neska mutil guztien edo gehienen mintzabide bakar edo nagusi; horren ondorioz euskal bikote-kideak eratzen dira eta euskaraz (euskara hutsez, ia erabat euskaraz) diharduen familia muin berria sorten dute, eta hurrengo belaunaldiaren L1, seme alaben ama hizkuntza, euskara izango dela segurtatzen duen etxe giroa eta lagunarte sendoa eraikitzen dute guztiek edo gehienek. euskarazko bizibide arruntaren gurpilak martxan dirau horrela, menderik mende egin izan duen moduan, beste mende laurden (edo heren) batez. hiru baldintza horiek betetzen dituen gizataldea, gainerakoan erdal munduarekin kontaktu zuzenean egon arren, diglosiazko egoeran bizi da. gutxi dira ordeaz, oro har, baldintza horiek betetzen dituzten euskaldunak172 Labur bilduz: ...izi. b) euskaldungo osoa hartu ordez erreferente moduan demagun, aldiz, arnasguneetako euskaldun jendea hartzen dugula aztergai. demagun posible dela hori kontzeptualki (hala uste dut, zeharo) eta demagun zehatz operatibizatzera iristen garela hiztun talde hori (ez da lan erosoa, baina eskuraezina ere ez). kasu honetan, arnasguneetako euskaldunen artean alegia, ezin esan liteke inolako diglosiarik
|
ez
dagoenik euskal jatortasun marka etnokulturalak eta speech behavior tradizionala ongien gorde dituen speech community edo hiztun talde konkretu horretan. hor badago, egon, behinolako euskal diglosiaren arrasto eta hondar ale ugari. ez eguren ek 1876an, gipuzkoa gehienaz ari zelarik, adierazten zuen hedadura mailako eta neurri graduko diglosia betea, baina bai hainbatekoa. ez dakigu noraino diraue... gurasoen (zer esanik ez aitona amonen) aldean harreman sare zabalak, herriz (eta, hainbatean, arnasguneesparruz) haraindikoak ditu gazte jende horrek, aski rol harreman fluido eta dibertsifikatuak, herrikoekin eta herriz kanpokoekin lehen ez bezalako" public familiarity" bat, bertako kontestu aski arruntetan
|
|
|
Familian eutsi behar zaio batetik, gorago esan denez, euskarari: herritarren gogoa eta deliberamendua gabe,
|
ez
dago euskal arnasguneetan
|
|
2016
|
|
|
Zazpi Probintzia eta hiru Lurralde eremu nagusi ditu Euskal Herriak azken mendeotan, baina euskararen bizi indarra EAEn kontzentraturik dago nabarmen. Euskararen erabilera
|
ez
dago Euskal Autonomia Elkartera mugatua, baina euskal hiztun gehienak, askogatik gehienak, EAEn bizi dira. Zergatik kontzentrazio hori?
|
|
2020
|
|
|
13 Telebistako edo irratiko audientzien neurketekin bezala, metrika digitalen neurketan ere
|
ez
dago euskal komunikabideen datuak sistematikoki eta modu bateratuan jasotzeko aukerarik. Euskara hutsezkoen jarraipena egiteko hainbat urrats egin dira Euskal Hedabideen Behategitik, baina komunikabide elebidunen eta erdarazkoen datuen argazki osatua falta da.
|
|
2023
|
|
|
Lehen gaia da ikustea euskal kultura
|
ez
dagoela euskal gizartearen erdigunean. Gure ikasleen irudien kontsumoa aztertuta ikusiko dugu nekez iristen zaiela euskal kultura garaikidearen oihartzunik.
|
|
|
Lehen gaia da ikustea euskal kultura
|
ez
dagoela euskal gizartearen erdigunean. Gure ikasleen irudien kontsumoa aztertuta ikusiko dugu nekez iristen zaiela euskal kultura garaikidearen oihartzunik.
|
|
|
Retolazak honako ahulguneak seinalatzen ditu hezkuntza eremuan: euskal kulturaren baitako errepertorioa euskara eta literatura bezalako ikasgaietan agertzen da soilik eta ez bestelakoetan; euskal kultura euskararen jabekuntzaren zerbitzura errenditzen da; hezkuntza sailetik ez da euskal kulturaren curriculuma zehaztu, garatu eta gauzatu;
|
ez
dago euskal kultura irakasteko material didaktiko eta baliabide adosturik; kultur politiketan ez da hezkuntza kontuan hartzen; irakasle oro kultur eragile izatearen kontzientziarik ez dago; unibertsitateak ez ditu irakaskuntzako profesionalak euskal kulturan trebatzen (Retolaza 2021). Era berean, ikerlariak indargune moduan izendatzen ditu honakoak:
|