|
2000
|
|
|
Gaineratu nion, itxuraz frantsesei Kanadako Quebec herrialderako on zaiena, zergatik
|
ez
beraien Estatu barnerako. Baina alferrik, ez zuen ulertu nahi.
|
|
|
kale osoa zeharkatu zuen atzera begira. Bakarrik zihoan,
|
ez
berak hala erabakita, baina jendetzaren artean ez zen hain nabarmena bere erretirada bakartia. Gaua gogorra izan zen, nahi baino motzagoa, baina begiradaz eta intentzioz josia.
|
|
|
Zeren, hori erran nahi badidazu, ezpataz erabaki baitugu auzia... —baina, ohartu zenean
|
ez
berak ez osabak ezpatarik ez zutela, gaineratu zuen—: Edo, ezpatarik ezean, muturka eta ukabilka —eta, azken bi hitzak erraiterakoan, kraskatu egin zitzaion boza, barrendik bertze zerbait kraskatu balitzaio bezala.
|
|
2003
|
|
|
Baina, gaur egun, de Gaulleren katixima urruntzen ari zaigu eta geroztik, sozialisten ondotik etorri zaizkigun Chi rac en, gaulista? berriek, denak irauli behar omen dituztenek, nehork ez daki,
|
ez
berek ere naski, nora zuzen garamatzaten. Dena den, Pariseko nagusi berriek jakinarazia digute argi eta garbi euskal departamendurik bederen ez dugula nehoiz izanen.
|
|
2004
|
|
|
Euskeraren alde lan egiten dugunok solas billa bide gabiltz. Oso gutxi dira euskerarenari lan gogorra deritzatenak;
|
ez
berez errexa ta erosoa delako, bakoitzak, beti ta orotan, nai duena ta nai duen erara egiten duelako baizik.
|
|
|
Dialektuek zaildu egiten dute herrikideen arteko ulertzapena. Hizkuntzalarien ustez (eta
|
ez
beren ustez bakarrik) interesdunak dira dialektu guziak, hizkera guzi guziak; eta beren jakin nahia ulertzen da zientziaren aldetik. Baiña dialektuak gizonengan bizi diralako, eta gizonen bizimodua mugatzen eta baldintzen, abertzale baten iritzia eta atzerritar hizkuntzalari batena ezin izan ditezke berdiñak.
|
|
2005
|
|
|
Eta Baltzak orduan, ni erremestiatu nahiz, begietara begiratzen dit, eta hanka eskaintzen dit. Ez dugu txintik ateratzen,
|
ez
berak ez nik.
|
|
2006
|
|
|
Gau berezia zirudien arren, gaueroko lege isilean lagundu nion Juliani oheratzen,
|
ez
berak ez nik hitzik egin gabe. Amaitu nuenean, mesanotxean utzitako kandela botiladun hura hartu nuen neurekin eramateko, baina bidegabea iruditu zitzaidan gau hartan gizona inongo argirik gabe uztea.
|
|
|
Bizirik geratu zirenek beren buruaz beste egin zuten itsasora salto eginda. Antoku borrokaren erdian zen, Nii bere amonarekin, eta honek erabaki zuen
|
ez
berak ez enperadore txikiak ez zutela gengi anker haien eskuetan erori behar. " Nora eraman behar nauzu, amona?" galdetu zion.
|
|
|
Eta gehitu zuen erreginak hortik ez zela heldu
|
ez
beretako minik ez erresumarendako kalterik...
|
|
|
Aserik uzten zituen: "... Zeren nola linboko haurrak ez baitaude han beren faltaz eta
|
ez
beren bekatuengatik, ez du nahi Jainkoak izan dezaten hargatik tristurarik, penarik, eta ez atsekaberik..." Azpidiakonoa ohartua zen haren emaztea ez ezik noraino xarmaturik gelditzen zitzaion erregeordea bera.
|
|
2007
|
|
|
Peter bere emaztearen gainean dago, aldakari indarrez eragiten. Biak biluzik, maindirerik
|
ez
beren gorputzak estaltzeko. Harritzeko moduko postura da.
|
|
2008
|
|
|
–Bai, konplikatu egiten naiz, baina
|
ez
berez edo neurez konplikatua naizelako, errealitatea konplexua delako baizik. Izan ere, pozaren baitan beti dago tristura lotan, eskuzabaltasunaren besoetan inbidia eta zeloak sehaskatzen dira, maitasunaren baitan gorrotoa kulunkatzen da, eta Jainkoaren etxeak deabru bat du etxezain.
|
|
|
–Gutxi axola nor izan den, erantzun zion sendagileak. Eta konturatu nintzen
|
ez
berak eta ez kapitainak ez zituztela oso aintzat hartzen mister Trelawneyren protestak. Ezta neuk ere, egia esan behar badut, hain zuen eta hitza merke; baina, guztiarekin, oraingoan arrazoi osoa zuela iruditu zitzaidan, eta inork ez zuela altxorraren posizioaren berririk eman.
|
|
|
–Bai, konplikatu egiten naiz, baina
|
ez
berez edo neurez konplikatua naizelako, errealitatea konplexua delako baizik. Izan ere, pozaren baitan beti dago tristura lotan, eskuzabaltasunaren besoetan inbidia eta zeloak sehaskatzen dira, maitasunaren baitan gorrotoa kulunkatzen da, eta Jainkoaren etxeak deabru bat du etxezain.
|
|
2009
|
|
|
Bizitzaren eta Naturaren zentzua ez da mitoagaz bakarrik sortzen. Gaur behintzat hori askotan zientziak(
|
ez
berak, baina harenganako fedeak), poesiak, politikak, batez ere historiak, egin ohi dute. Noiz kontsidera genezake erlijiosoa zentzu hori?
|
|
|
Kanpaina honen ardatza bikoitza da: batetik, irratilariak ikus komunikazioan jarri behar ditugu entzuleekin; normalki irratiko hizlarien boza eta izena bakarrik ezagutzen baititu entzuleak, baina
|
ez
beren aurpegiak. Beraz, bisualizatu, ikusarazi egin behar ditugu irratilariak jendeak ezagun ditzan.
|
|
|
–Ez didazu eskerrik eman behar. Ez zuk
|
ez
berak.
|
|
|
Domingo harro egoteko moduan egon zitekeen, mirariaren protagonista bera zenez gero, baina bere zalantzak behar zituen, halaber; are gehiago: ...ote zen Jainkoaren zigorra, eskua moztu zuèn mementoan irudi iraingarri hura tartekatu zitzaiolako, sarjentuaren urrezko hortzak ostia ukitzen zuenekoa, Domingorentzat huraxe baitzen sakrilegioaren esentzia ezin hobeto laburbiltzen zuèn argazkia, sarjentuaren urrezko hortza eta ostia batzen zituena eta buru buruan itsatsita geratuko zitzaiona; hark egin zuen, baina, sakrilegioa, sarjentuak?, eta
|
ez
berak, Domingok; ondorenak, ordea, ageri agerikoak ziren, bera ospitalean hilzorian zegoen bitartean hantxe egongo baitzen sarjentu putakumea, kanpamentuan, eskuak galtzontziloetan sartuta, potrojorran; eta Domingo bere patuaren kontra erreboltatzen zen, hain iruditzen zitzaion zuzengabea gertatu zitzaiona, irudi bati beste irudi bat zerraiola eta hitz bati beste bat, logika ilogiko baten itxurap... azkenean hori izango da guztia, Kristok ere urrezko hortzak zituela?
|
|
|
Aukera aukeran dator hemen fariseu gaiztoei jaurti zien esaera? frantsesek gure begiko lastoa ikusten baitute eta
|
ez
beren begiko habea.
|
|
|
bere lurrak berreskuratzeari ekin balio bezala, eternitatearen aurkako lehian: esan nahi baita Domingok bere egin zituela berriro iraganeko nortasunaren aspektu batzuk, bere bihurri izate hura, adibidez, orain jauzi eta orain zilipurdi?,
|
ez
beren jatorrizko naturaltasunean, borroka hartan guztian borondateak ere bere pauso atzeraezinak eman baitzituen eta pauso bakoitzak uzten baitzuen Domingoren ibilbidean bere oinatza, mutilaren nortasunaren jatorrizko bertsioa kutsatzen zuena, ezinbestean. Eta, halere, urtebeteko epea betetzear zenean, hilabete lehenagoedo?, data sinboliko haren inguruan hil edo biziko zerbait erabakiko zela iritzita, borondatearen aldeko ahalegina areagotu zuen, zirt edo zart, eta horrela, egun batean, zapatetan hartxintxarrak sartu eta halaxe joan zen ikastetxera, baita ikastetxetik etxera itzuli ere, pentsaturik ezen mortifikazio hura Jainkoaren borondatea irabazteko baliagarri gertatuko zitzaiola; Domingo jota iritsi zen etxera, jakina, eta amak esan zion:
|
|
|
Oholtzaratu berrien artean, Charlotte de Beaune eta Louise de Montigny nabarmentzen ziren, zenbait egun lehenago Margaritaren ganberan ezagututako bi damañoak. Zerua bezain eder, biak, eta, hala ere, deus
|
ez
beren andrearen aldean. Nafarroako erregina ere agertokian zen.
|
|
|
Aukera aukeran dator hemen fariseu gaiztoei jaurti zien esaera... frantsesek gure begiko lastoa ikusten baitute eta
|
ez
beren begiko habea.
|
|
|
Domingo harro egoteko moduan egon zitekeen, mirariaren protagonista bera zenez gero, baina bere zalantzak behar zituen, halaber; are gehiago: ...inkoaren zigorra, eskua moztu zuèn mementoan irudi iraingarri hura tartekatu zitzaiolako, sarjentuaren urrezko hortzak ostia ukitzen zuenekoa, Domingorentzat huraxe baitzen sakrilegioaren esentzia ezin hobeto laburbiltzen zuèn argazkia, sarjentuaren urrezko hortza eta ostia batzen zituena eta buru buruan itsatsita geratuko zitzaiona; hark egin zuen, baina, sakrilegioa –sarjentuak–, eta
|
ez
berak, Domingok; ondorenak, ordea, ageri agerikoak ziren, bera ospitalean hilzorian zegoen bitartean hantxe egongo baitzen sarjentu putakumea, kanpamentuan, eskuak galtzontziloetan sartuta, potrojorran; eta Domingo bere patuaren kontra erreboltatzen zen, hain iruditzen zitzaion zuzengabea gertatu zitzaiona, irudi bati beste irudi bat zerraiola eta hitz bati beste bat, logika ilogiko baten itxurap... azkenean hori izango da guztia, Kristok ere urrezko hortzak zituela... izango ez zituen, bada, Jainkoaren seme bazen!; Domingok, beraz, barruko zarata hura zuen, eta kanpoko zarata zuen inguruan –etxekoekin ere behar bezala konplitu behar zuen, irri eginez bati eta besteari, nornahiri–, eta bera zarata batetik bestera zebilen, bi zarata haien artean harrapatuta alderrai, gero eta nekatuago, minaren gaineko irria gero eta minezkoago –eutsi nahi eta ezin–, minezko minak irria irentsi, arnasa estutu, eta kordea arnasaren pasabide estu hartatik joan zitzaion arte.
|
|
|
bi edo hiru aldietan gelditu zen, ordea, hantxe, zegoèn lekuan, planealdirik eta hegaldirik gabe; Domingok, ordea, ez zuen etsi, aita predikariak eman baitzion koartada,"... zeren, nola Jainkoak guztia baitaki, komeni zaiguna ematen baitigu beti"; baina, etsi ez zuen arren, bere nahiaren eta errealitatearen arteko adostasun ezak zapuzten zuen maila batean; eta nola, bestalde, Domingoren gorputzak nekez jasan baitzezakeen bere intentsitate gehiegizko hura luzaroan, kontua da naturaleza berriro menderatzen hasi zela borondatea, pittinka izan bazen ere, gorputz arimen mugimendu oharkabe batean, eta hala, gai bakarraren mende bizi zèn mutila –bere balizko bokazioaren inguruan beti– aintzat hartzen hasi zen beste gai batzuk ere –jolas garaiko futbol partida, bazkalorduko edo hirian gertatutako edozein albiste, esate baterako–, egunerokotasunak –denboratasunak– bere lurrak berreskuratzeari ekin balio bezala, eternitatearen aurkako lehian: esan nahi baita Domingok bere egin zituela berriro iraganeko nortasunaren aspektu batzuk –bere bihurri izate hura, adibidez, orain jauzi eta orain zilipurdi–,
|
ez
beren jatorrizko naturaltasunean, borroka hartan guztian borondateak ere bere pauso atzeraezinak eman baitzituen eta pauso bakoitzak uzten baitzuen Domingoren ibilbidean bere oinatza, mutilaren nortasunaren jatorrizko bertsioa kutsatzen zuena, ezinbestean. Eta, halere, urtebeteko epea betetzear zenean –hilabete lehenagoedo–, data sinboliko haren inguruan hil edo biziko zerbait erabakiko zela iritzita, borondatearen aldeko ahalegina areagotu zuen, zirt edo zart, eta horrela, egun batean, zapatetan hartxintxarrak sartu eta halaxe joan zen ikastetxera, baita ikastetxetik etxera itzuli ere, pentsaturik ezen mortifikazio hura Jainkoaren borondatea irabazteko baliagarri gertatuko zitzaiola; Domingo jota iritsi zen etxera, jakina, eta amak esan zion:
|
|
2010
|
|
|
Jainko ahalguztidunaren grazia!?; eta besoak zabaldu eta besarkatu egin nuen: nik bera bai, baina
|
ez
berak ni, izebak ez baitzuen mirarietan sobera sinesten eta besoak zituèn bezala utzi zituen, bi dindirri eroriren antzera; gero, besoak bildu eta atzera eragin zidan, eskuak bularraldean ipinita; begien bistan nuen berriro izebaren betartea, eta, urruntasun hurbil edo hurbiltasun urrun hartan, berehala antzeman nion harri eta zur jarraitzen zuela, nik argibideak eman arren, haren aurpegiari begiratu besterik ez zegoen, ezpainak zabalik eta begiak ere zabalik; hantxe nuen, bada, izeba, egoera guztietara egokitzeko trebetasun aparta zuena, egoerak menderatua behingoz!; niri gertatutakoaren muina ongi laburtu eta hobeto kontatu nion, ustez, baina izebak ezin izan zituen nire hitzak digeritu, antza, akerra eta bildotsa plater berean gehiegi gertatu ote zitzaizkion?; izeba, beraz, ongailuen bila zebilen:
|
|
|
Nik, baina, emakume hura atsegin nuen arren, ez nuen, aldi berean, atsegin; indar handia zuen, baina emakume apetatsua zen, gaizki esaka ibiltzen zena nornahiz, ostatuko zerbitzariez, sukaldariez? eta zer esanik
|
ez
berak bezala pentsatzen ez zuèn jendeaz?, pobreekin eta eskuzabala ere bazen arren; Espainia eta Espainiaren handitasuna noiznahi zituen mihian: –Al igual que el hombre camina sobre dos pies, España caminará al ritmo marcado por la Virgen del Pilar y la Virgen de Pagoaga, que no son sino la misma Virgen de la Iglesia de Roma?
|
|
|
Europan barrena astebeteko joan etorriak egin ohi zituen, eta horietan ez zuen kanpora atera izanaren sentipenik ere, esateko; Amerika edo Asiako egonaldiak, berriz, luzeagoak izaten ziren, hilabetekoak ohiz eta bi hilabetekoak ere bai, tarteka,
|
ez
berez urruntasunak eraginda, ezpada, hango bezeroak eta bezerogaiak bakanago ikusten zituenez, elkarren ezagutza estutzea komeni izaten zelako, harreman komertzial hutsetik harago: jendetasunetik hasi eta sobornoan amaitzen den bide labainean, anfitrioiaren familiarekiko afariak izaten ziren, herrialdeko mirariak ezagutzeko txangoak, Keparen enpresaren esku erakutsiak, eta baita ordainpeko emakumez eta xanpain botila hustuz inguraturik bukatzen ziren parranda gaitzak ere.
|
|
|
Galeperrak, izututa, nora ezean zebiltzan, beren urrumak ozenago bihurtuta, atzera eta aurrera, baina beren lumak ez ziren gauza hegan egiteko,
|
ez
beren mokoak erasorako, eta, ezkutalekurik ezean, lasterka zoroan zebiltzan, esparru itxi hartan ihesbide bat topatu nahian, Kepak borrarekin eman eta eman jarraitzen zuen bitartean, azkenean, izerdi patsetan lana amaitutzat jo eta bertan eserita gelditu zen arte: sarraski bat zeukan inguruan, hegaztien mundu gerraren jokalekua, txorizida psikopataren ametsa, gudaldi krudel baten osteko paisaia surrealista:
|
|
|
Nik, baina, emakume hura atsegin nuen arren, ez nuen, aldi berean, atsegin; indar handia zuen, baina emakume apetatsua zen, gaizki esaka ibiltzen zena nornahiz —ostatuko zerbitzariez, sukaldariez... eta zer esanik
|
ez
berak bezala pentsatzen ez zuèn jendeaz—, pobreekin eta eskuzabala ere bazen arren; Espainia eta Espainiaren handitasuna noiznahi zituen mihian: " Al igual que el hombre camina sobre dos pies, España caminará al ritmo marcado por la Virgen del Pilar y la Virgen de Pagoaga, que no son sino la misma Virgen de la Iglesia de Roma", entzun nion behin batean; bere buruari bakarrik entzuten dioten emakume horietako bat zen, hitz jario handikoa eta ahots sendokoa, ozen hitz egiten zuena; bestela, errege erregina erbesteratuen aldeko jarraitzaile amorratua zen, politika aintzakotzat hartzen zuena eta Euskal Herria jaiki eta matxinatuko zela sinesten zuena, Espainia salbatzeko...
|
|
|
Jainko ahalguztidunaren grazia!"; eta besoak zabaldu eta besarkatu egin nuen: nik bera bai, baina
|
ez
berak ni, izebak ez baitzuen mirarietan sobera sinesten eta besoak zituèn bezala utzi zituen, bi dindirri eroriren antzera; gero, besoak bildu eta atzera eragin zidan, eskuak bularraldean ipinita; begien bistan nuen berriro izebaren betartea, eta, urruntasun hurbil edo hurbiltasun urrun hartan, berehala antzeman nion harri eta zur jarraitzen zuela, nik argibideak eman arren... haren aurpegiari b... xehetasunen bila, alegia, digestioa behar bezala egiteko, eta orduan esan nion:
|
|
2011
|
|
|
–Oilarrek, dio nobelako pertsonaietarik batek? ez dute borroka beren aberriagatik egiten,
|
ez
beren jainko sinesteagatik, ez beren amodioagatik, ez beren txiten etorkizunagatik, baizik eta bentzutuak ez izateko, eta ez dute sekula amore ematen.?
|
|
|
–Oilarrek, dio nobelako pertsonaietarik batek? ez dute borroka beren aberriagatik egiten, ez beren jainko sinesteagatik,
|
ez
beren amodioagatik, ez beren txiten etorkizunagatik, baizik eta bentzutuak ez izateko, eta ez dute sekula amore ematen.?
|
|
|
–Oilarrek, dio nobelako pertsonaietarik batek? ez dute borroka beren aberriagatik egiten, ez beren jainko sinesteagatik, ez beren amodioagatik,
|
ez
beren txiten etorkizunagatik, baizik eta bentzutuak ez izateko, eta ez dute sekula amore ematen.?
|
|
|
Erizain lanaz gain, alegia? aurrena kosta egin zitzaion bere eginkizuna zehaztea, baina azkenean, zorua kojinez betea zeukan gela handi bat aurkitu eta gero, Margaritak kartzelan egiten zuen gauza berbera egin behar zuela erabaki zuen, hots, jendea kontsolatu, baina
|
ez
berak asmatutako hitz baldarrekin, baizik eta liburuetan zeudenekin. Hala, ametsak aurrera egin zezan?, gela hura beterik imajinatu zuen; bere burua ikusi zuen neska eta mutil erien artean eserita eta irakurtzen.
|
|
|
Eta gertatu egin da, Xabier Montoia ilehoria guganantz oihuka dator aurpegia frantsesei gorritzen zaien eran koloreztaturik. Ez dugu hizkuntza
|
ez
berak ez nik ulertzen, gutxiago abiadura horretan eta tonu horrek belarrietan sortzen didan tapoiarekin. Irteerako bidea seinalatzen du begiraleak, pauso azkarrez hurbiltzen zaigula.
|
|
|
manifan oihukatzeko, Aitorren kasuan errezitatzeko. ...se ertaineko gurasoak (gure gurasoen klase ertaina, herrian zegoen ia bakarra bestalde, ez gure mila eurotakoa), kontsumoa bermatzen duen klase ertainekoak, erosten jarrai zezaten; gure kobertura publikoarekin, institutua, eskolaz kanpoko klaseak, jatetxeak, oporrak, unibertsitatea, pisu konpartitua; gatazkari dagokionean ikusleago ginen aktore baino, gure gurasoak ere iraultzazaleak izanik, baina
|
ez
beraien seme alaba biologikoak beraien belaunaldiak egindako lubakietan sar zitezen ez ekiditeko adina, gu hobe lizentziatu; tira, Herrian gehiengoa zen aldean geunden, baina inplikazio legez kanpokorik gabe. Ez zen eguna histeria egoeran pasatzeko egokiera, baina burges txikiaren epika behar eta kulpa sentimenduak ez du mugarik, besteen sufrimenduak nirea behar zuen, besteek sufritzen bazuten eta nik ez, sufrimendu hori merezi izateko adina borrokatu ez nintzelako zen, besteei egiten uzten nielako nire helburuak defenda zitzaten.
|
|
|
Hogeita hiruak bete nituenetik institutuko kideekin ez topatzea esfortzu kontziente baten ondorio izan da (hogeita hiru urterekin institutu garaian jarraitzen bagenuen, gure kasuan koadrila bizi eredutzat karreran zehar ere luzatu zelako da, ikastolatik institutura, institututik unibertsitatera iraun baitu. Ikastola aroa ordea ezin da zehatz koadrilatzat definitu, kontzientzia faltagatik, nire koadrilakoak espresioa lehen aldiz hamahiru urte genituenean erabili genuen, institutu atarian, eta koadrila garai horretan finkatu harreman, jarrera eta ia tribu sistematzat);
|
ez
beraiekin bakarrik, beraien antza izan zezakeen inorekin baizik, eta kontrakoa uste badute ere, mundua beraiek bezalako jendeak habitatzen du, ezker abertzalekoak ez direnak baina tira, eta hori diot, garai hartan, koadrila garaian hain zuzen,, neska bat, en ondoren geure burua definitzeko erabiliko genukeen hurrengo kontzeptua zelako, ziurrenik, euskalduna, hitzean laburtua, Euskal Herritik kanpo errepikatu ezin den zerbait.
|
|
|
–Ingelesaren nagusitasunaren kontra,, arriskuan? egon daitezkeen hizkuntzak, beharbada
|
ez
beren existentziari dagokionez, baina bai beren estatusari bagagozkio, honako hauen arteko batzuk dira: erdigunean jaun eta jabe den ingelesaren azpian hurrengo mailan dauden frantsesa, espainiera, hindia, arabea??.
|
|
2012
|
|
|
Munduaren berezko ordena apurtzea iruditzen zitzaion, antza. Afrikakoei lagundu egin behar zitzaiela, eta
|
ez
beren seme alabak kendu.
|
|
|
Atea danbateko batez itxi zuen. Igogailua hartu genuen eta kalera arteko bidean ez genuen,
|
ez
berak ez nik, ezertxo ere esan. Deseroso sentitzen nintzen.
|
|
|
Ez nuen eroskeria, koipekeria edo luparkeriatan ibiltzeko aukerarik handikiren baten edo haren faboritoaren ederrik lortzearren. ...zegoen ziegarik, aizkorarik, urka bilurrik, zigor haberik edo urkaberik; ez zegoen dendari edo mekanikari zizakaririk; ez harrokeria, handikeria edo arrandikeriarik; ez finolari, matoi, mozkor, emagaldu ibiltari edo sifilisik; ez emazte zaratatsu, lizun eta garestirik; ez sasi-maisu inozo eta harroputzik; ez lagun astun, menperatzaile, liskarti, zaratatsu, ahozabal, hutsal, harro eta biraolaririk;
|
ez
beren bizioen merituz lohitik irtendako lotsagaberik, edo bere bertuteengatik bertan jausitako aitoren semerik; ezta jaun agurgarri, musikari, epaile edo dantza maisurik ere.
|
|
2013
|
|
|
Eulaliri komentatu dio gaur Hendaiako etxeaz nazkatuta dagoela, dagoeneko ez Antxonek
|
ez
berak ez dutela ilusiorik hara joateko eta ito egiten direla biak hain apartamentu ttikian sartuta.
|
|
|
Erretilua mahai gainean utzi du. Baina
|
ez
berak eta ez Josebak ez diote kafeari jaramon askorik egin.
|
|
|
Ez al zen, gainera, kointzidentzia bat baino gehiago bera eta Yazîd anaia bikiak izatea, dorreak bezala? Egia da ez Yazîdek
|
ez
berak ez zutela Dorre Bikien txikizioan parte hartu, baina han bazegoen, kausa efektu erlazioaz gain, bertze zerbait: espiritu bat edo anaitasun moduko bat, islamiar guztiak lotzen zituena, antzinakoak, oraingoak eta gerokoak?, halako moldez, non batek egiten zuenak gorputz edo sare osoan baitzuen eragina; Mendebaldeko minek hil zuten Yazîd, eta bera ere. Hamza?
|
|
|
Yazîd indartsuagoa zen, haien arteko borroketan anaiak beti bukatzen zuen negarrez?, eta Hamza adimentsuagoa? baina
|
ez
berez hala zelako, baizik eta Yazîd indartsuagoa izateak adimena gehiago erabiltzera behartzen zuelako.
|
|
|
Biak ziren diferenteak, bai itxuraz bai izatez: Yazîd indartsuagoa zen –haien arteko borroketan anaiak beti bukatzen zuen negarrez–, eta Hamza adimentsuagoa... baina
|
ez
berez hala zelako, baizik eta Yazîd indartsuagoa izateak adimena gehiago erabiltzera behartzen zuelako.
|
|
|
Ez al zen, gainera, kointzidentzia bat baino gehiago bera eta Yazîd anaia bikiak izatea, dorreak bezala? Egia da ez Yazîdek
|
ez
berak ez zutela Dorre Bikien txikizioan parte hartu, baina han bazegoen, kausa efektu erlazioaz gain, bertze zerbait: espiritu bat edo anaitasun moduko bat, islamiar guztiak lotzen zituena –antzinakoak, oraingoak eta gerokoak–, halako moldez, non batek egiten zuenak gorputz edo sare osoan baitzuen eragina; Mendebaldeko minek hil zuten Yazîd, eta bera ere –Hamza– inoiz baino prestago zegoen bizia emateko musulmanen kausa sakratuaren alde... munduko Dorre Biki guztiak errausteko eta desegiteko:
|
|
2014
|
|
|
...ere, ezetzik ematen, zortzietan klase asistentziadunak bazituzten ere, alegia, betzuloak betzulo eta kiratsak kirats, alarmak jotzean iratzarrita edo artean oheratu gabe etxetik irten eta loa galarazteko red bull pozoi lata bat hartuta klasean esertzen zirenean ez bezala, orain irudi profesionalagoa, onargarriagoa eman nahi dute, eta hori beraien kanpo itxura eta usainekin dago hertsikien loturik,
|
ez
beraien jardunaren kalitatearekin; gainera, zertarako irtengo dira bada gauez, jada ez baldin badaukate ehizatzeko beharrik, jada bikotekideak (edo senargaiak esan genuke ziurrenik, ustezko bikotekide honek aski antigoaleko baitihardu aspektu hauetan, eta ez bikotekide batek zukeen bezain parekide) asetzen badizkio entretenimendu eta aisialdi behar den denak, eta gainera senargaiari ezkutuan ez d...
|
|
|
–Eskoltek, ordea, ez dute espero haien aurkako erasorik: besteen bizitzak babesteko entrenatuta daude,
|
ez
beraiena defendatzeko. Ziur nago sistemari zirkuitulaburra eragingo diogula estrategia berritzaile honekin.
|
|
|
teilatua lurzorura jausi den arte. Ez berez P maite nuelako,
|
ez
berez maiteminduta nengoelako; baina bai puzzlea desmuntatu zaidalako, eta osatzen hasi behar dudalako berriz, piezaz pieza.
|
|
|
Baina ez gabarrariek
|
ez
berak ez dute men egiten. Tiro egin diete, eta zaldietako bi lurrera erortzen dira hilak.
|
|
2015
|
|
|
Gero, mutiletan hasi ginenean, bakoitza bere aldetik joan, eta galdu egin genuen batak bestearen arrastoa. Pentsa, aitaren abizena daukazuenez,
|
ez
berak ez nik ez genekien gure alabak lagunak zirenik.
|
|
|
|
ez
berez minagoa zelako,
|
|
|
Horretarako, jakina, SRL laguna, ez dakit nola esan? debalde bai baina
|
ez
berez, zerutik eroria bezala. Poesia ez da ezerezetik sortzen, zulo beltz batetik adibidez, ez dakit nola esan?
|
|
|
Halako batean, ordea, BUPeko bigarren mailan geundela, egundoko interesa piztu zitzaion neska jakin bat zela eta. Ez gurekin hitz egin ohi zuten haietakoa, baizik eta batere ezagutzen ez genuena; ez guk,
|
ez
berak, harekiko erreferentziaz ez bada. Montse zuen izena, Montserrat Auzmendi, eta izugarri neska interesgarria omen zen, interesgarri bezain misteriotsua, ikastetxeko jantokian bazkaldu arren gero San Frantziskoko pasealekura ateratzen ez zena.
|
|
|
Ez dut ikonoklasta gogorrarena jo nahi ere. Idazle handiak beti izango dira handi,
|
ez
beren famaren indarrez, ezpada beren lanaren merituz: haien obretan geure kezken oihartzuna eta, batzuetan?
|
|
|
Gogoratzen digu Bertrand Russellek Authority and Individual liburuan «komertziorako egin ez diren gauzei eurak berez direnagatik ematen diegula balioa,
|
ez
beren bitartez eros dezakegunagatik».1 Gauza asko aurki ditzakegu komertzioan, merkatuan, horien artean literatura. Filosofia, berriz, ez; edo hori entzuten da.
|
|
|
ez dut txori bakar baten aipurik aurkitu liburu honetan zehar, eta hori seinale ona dela iruditzen zait, euskal poesian behintzat. Nago poeta honek, baina
|
ez
berak bakarrik, noski, topatu duela gai honi, eta baita beste batzuei ere, arnas garaikide bat emateko modua.
|
|
|
|
ez
berez minagoa zelako,
|
|
2016
|
|
|
sexu berdintasuna. Beren buruarentzat soilik egiten zituzten lan horiek esklaboek,
|
ez
beren nagusien loria handiagotzeko, eta berdintasunean egiten zituzten. Ondorioz, familiaren eta komunitatearen barruan, beltzek balentria itzela erdietsi zuten.
|
|
|
Graciak azalpena: «Jada ezerk garrantzi handirik ez zuenean, eta
|
ez
berak eta ez beste inork hartaz ezer espero ez zutenean, Cervantesek bere garairako eta baita kasik gure garairako ere asmaezina eta ezinezkoa den kontakizun bat asmatu zuen». Liburuak ertz guztietatik isurtzen duen ironia da gakoa, horrek bihurtzen du liburua «asmaezin» eta «ezinezko».
|
|
2017
|
|
|
Hiletako segiziokoek irribarrez begiratu zuten gure antzezpena, jendeari gustatu egiten zaizkio maitasun adierazpen bero samar horiek, ez dakit zergatik. Elkar ezagutu genuen egunetik egin nion grazia neskari,
|
ez
berez graziosoa naizelako, noski, tolesgabea eta xaloa ikusten ninduelako baizik, edo babesgabea beharbada edo pitin bat izua, uzkurra edo neure baitara bildua, edo zalantzatia edo berezia edo arraroa edo ezberdina, hitz batean esateko, aparte jaten emateko modukoa eta bere izaeraren kontrakoa nolanahi ere. Hitzaldia ematera joan eta negarrez hasi nintzeneko irudia izango zuen beharbada gogoan.
|
|
|
bat onginahizko kontzesiotzat askiesten da. Konpromiso positiborik
|
ez
beraien aldetik. Euskararen aldeko diskriminazio positiboa ez da justizia sozialekoa, ez da gizarte apurtu honetan elkarbizitza normalizatzeko ibilbidea, edo soil soil ekologia kulturalekoa Europa superzibilizatuaren altzoan hizkuntza mehatxatu bat(, gu guztiona?
|
|
|
Egia esan, maitea, jarraitu nuen?, morroi haiei komeni zitzaiena egin banu bezala sentitzen nindunan. Ez hituen onak,
|
ez
beren buruentzat, ez besterentzat, eta beraiek ere bazekitenan hori, horrelako gauzak jakiteko modukoak izaten ditun eta. Beraz, arazoa konponduz mesede egiten nienan, bizitzen jarraitzea galeraziz.
|
|
|
asmatu zuenak ere bazekien zertaz ari zen: inbidiak eta bekaitzak, gorrotoak eta ezinikusiak sendirik zintzoenetan ere egiten dute beren habia, askotan zergatik den ere jakin gabe, ez zuk
|
ez
beraiek, elkarrenganako seta gaizto horiek itsu itsu eta berez belaunaldiz belaunaldi igaroko balira bezala. Kontuak kontu, niri ere behar bezalako emakumea iruditu zait, elizkoia gainera, eta bide batez behar gorrian geratutako familia kristau bati ogibidea eta aurrerapidea eskaintzeko modua izan dut honela, ez baita andre alarguna bakarrik, alaba ere badu, neska koxkorra; eskola ez du bukatu zaharra izango, eta premia larria gertatuz gero neskame joateko ere gupidarik ez, baina pena galanta izango litzateke gero, aita galdu duen familia batean, elkarren beharra eta batak bestea kontsolatzekoa inoiz baino handiago direnean, juxtu orduan neska gaztea amagandik bereizi beharra, sendi horren hondarrak betiko apurtuta eta sakabanatuta uzteko; horixe baituzu urteek eman diguten irakaspenik behinena, sendi batua eta maitasunean hazia dela fedearen txingarra; hortxe, sukalde txokoan, sortzen eta sendotzen dira lagun hurkoaganako errespetua eta elizarako jaiera, laratzean sua bezala.
|
|
|
Plazer guztizko hori debekatua zitzaigun ordea gehienoi. Jose Andres eta Oskar ziren pribilegiatu bakarrak,
|
ez
berez Artolak maiteago zituelako, bagenekien guk ere hori, denok berdin tratatzen baikintuen hark, baina Puriren anaiak zirelako biak.
|
|
|
Honek agintzen zizkien mugimenduen interpretazio libre bat egiten zuten, bakoitzak bere ahalmen mugatuaren arabera. Ez zirudien emaitza inori axola zitzaionik, ez monitoreari,
|
ez
beraiei. Mugitze hutsa garaipen bat zen.
|
|
|
Bertan mundu guztiko lau terrorista islamiko ergelenak agertzen zaizkigu atentatu bat egiteko ahaleginetan. Lau gizaki hauen joan etorriak ikusten ditugu filmean, barre sakonen artean, gureak,
|
ez
beraienak?. Kontua da umorezko film honetan, txantxa artean, benetako arazoez hitz egiteko aprobetxatzen dutela.
|
|
|
Egia ikus dezaten odola isurarazi behar bazieagu, isur dezatela! Eta nahiago baditek hil, hil egingo dituk, baina
|
ez
beren erara, geurera baizik! –berriro hurbildu zuen aurpegia Li Huanenera?.
|
|
|
Batzuek ukatu egiten zuten leporatzen zitzaiena, edo garrasika esaten zuten gaztetako ezjakintasunak bultzatuta idatzi zutela dena, ez zutela jada orduan bezala pentsatzen. Zorionez, ez zen erraza Estatuari ziria sartzea, eta berreziketa onartzen zutenek ere zenbait iragazki eta kontrol igaro behar izaten zuten, hainbat astez edo hilabetez, egiaztatzeko zintzoki ari zirela,
|
ez
beren buruak salbatzearren soilik.
|
|
|
Hala, bada, mundu guztia deseroso: mutilak, beren buruari galdezka nola arraio moldatuko diren; neskak, zapuztuta, mutilek ez dituztelako beraiek baino hobeto ezagutzen
|
ez
beren gorputzak, ezta beren fantasien lurraldeak ere.
|
|
|
Izorratu egiten zuen nik gehiago ez edateak, elkarrekin horrenbeste edan izan ondoren; baina ez zuen aparteko zorigaiztzat; izan ere, ez zen lehenengo aldia izango,
|
ez
berak ez nik, zeozertan iritziz aldatzen genuena, denbora bat igaro eta berriro hasierako iritzira itzultzeko, eta berriro edan nezan konbentzitzen saiatzea baino nahiago zuen eta errazagoa zitzaion nik berriro iritziz alda nezan zain egotea. Hau zen bere galderaren atzean zegoena, ez nire iritzia aldarazteko saioa, ea jada aldatu zen jakin mina baizik.
|
|
2018
|
|
|
falta zaiela posizio zibil bat. Ez baldin badago berdintasun zibilik sexuen artean, emakumeak ez badira ez jabeak eta
|
ez
beren buruaren ugazabak, Kantek ezin dio eutsi, eskubide pertsonalaren, kategoria bitxi horri, ez eta ezkontza kontratuaren inguruan eman zuen azalpenari ere.
|
|
2019
|
|
|
Haurtzaroan, gorputza subjektibotasun baten irrada da neska mutilentzat, mundua ulertzeko tresna: begien, eskuen bitartez atzematen dute unibertsoa,
|
ez
beren parteen bitartez. Jaiotzaren drama, bularra kentzearen drama berdin berdinak dira bi sexuetako haurtxoentzat; batzuek zein besteek interes eta plazer berberak dituzte; hasieran, edoskitzeak sentiarazten die atseginik handiena; gero, uzki aro bat izaten dute, eta, orduan, bientzat berberak diren iraizte funtzioek ematen dizkiete satisfaziorik bizienak; parekoa dute genitalen garapena; jakin min eta ezaxola berberaz esploratzen dute beren gorputza; plazer lauso berbera ematen diete klitoriak eta zakilak; haien sentsibilitateak, objektibatzen den neurrian, amarengana jotzen du:
|
|
|
Esana dut zein den ezkontzaren madarikazioa: maizegi, norbanakoak beren ahultasunean elkartzen dira, eta
|
ez
beren sendotasunean, eta biek eskatu egiten diote besteari, eman nahian ibili ordez. Engainua are etsigarriagoa da baldin eta haurraren bitartez eskuratu nahi bada norberak sortzen asmatu ez duen betetasuna, berotasuna, balioa; bestearen zoriona eskuzabal desiratzeko gai den emakumeari bakarrik dakarkio haurrak pozbiderik, trukean beretzat ezer jaso gabe bere existentziatik harago egiten saiatzen denari bakarrik.
|
|
|
Baldin eta igeri egin, haitzetara eskalatu, hegazkin bat gidatu, elementuen kontra borrokatu, arriskatu eta ausartuko balitz, emakumeak munduan ez luke sentituko aipatu dudan uzkurtasun hori. Beraz, emakumea ia aukerarik gabe uzten duen egoera oso horretan hartzen dute bereizgarri horiek beren balioa, eta
|
ez
berez, baizik berresten denean neskak haurtzaroan garatu duen gutxiagotasun konplexua.
|
|
|
Eta edertasun naturalago bat nahiago izatea, askotan, ez da sofistikazio modu engainagarri bat baino. Remy de Gourmontek nahi du emakumeak adatsa solte eramatea, errekak eta larreetako belarra bezain libre, baina Veronica Lake baten adatsean laztandu daitezke uraren eta buruxken uhinak, eta
|
ez
beren gisa utzitako txima latz batzuetan. Emakumea zenbat eta gazteagoa eta osasuntsuagoa izan, orduan eta emanagoa dirudi haren gorputz berri eta osasuntsuak freskura eternal bati, orduan eta alferrikakoagoa zaio artifizioa, baina beti ezkutatu behar zaio gizonari besarkatzen duen harrapakin horren haragizko ahultasuna eta mehatxuka duen degradazioa.
|
|
|
Emakumezko heroi gehienak barrokoak dira: abenturazaleak, bakanak, nabarmentzekoak beren destinoen berezitasunagatik, ezen
|
ez
beren eginen garrantziagatik; hala, Joana Arkekoa, Madame Roland, Flora Tristan konparatzen baditugu Richelieurekin, Dantonekin, Leninekin, ohartzen gara haien handitasuna subjektiboa dela nagusiki: figura ereduzkoak dira, eragile historikoak baino areago.
|
|
|
Ez zegoen kontu eskerik edo gorroto itsurik, aurreko bi hilketetan bezala. Biktimaren aitak esan zionez,
|
ez
berak ez emazteak ez zuten sekula hitzik trukatu susmagarriarekin.
|
|
2020
|
|
|
Azkenik, eta hau oso inpresio pertsonala da, eta beharbada gutxien balio duena, ausaz nire aurreiritzien erakusgarria baizik ez delakoan, gaur egun ere ETA erruduna izan zelako hipotesiari eusten diotenen artean, ez kasu guztietan baina bai askotxotan, iruditu zait berengan atzematea berrogei urte lehenagoko usteetara itzultzen direla, beharbada ordutik ez dutelako kasuaren berrien segimendua egin, eta uste horietan ainguratuta gelditu direla. Borondate onez ari diren pertsona batzuk ditut buruan, berriz diot;
|
ez
beren jarduna, kasua manipulatuz, etekin politikoak ateratzera bideratu dutenak.
|
|
2021
|
|
|
Jolastea: eskuak eskuekin, patrikak aurkitutako altxorrez beteta, arropa beti zikin, jolastailuak inoiz
|
ez
beren lekuan gordeta. Izatea:
|
|
2022
|
|
|
Batuta zeramatenei obeditzen zielako zakur leialak jabeari nola, bestetik. Herritarrak edo ahaltsuei atsegin ematearren bihurritzen zituzten asmorik nobleenak,
|
ez
beraien nagusigoa sendotzeko.
|
|
|
Gustura jakingo luke, Ameriketara itzuli zen arren, zerbait berarena gelditu zela itsasoaren alde honetan. Gizon ona da, eta
|
ez
beren seme alabez arduratzen ez diren horietakoa. Ziur nago maite zaituela, nola edo hala jakingo du existitzen zarela, bihozkadaren batek esango zion, eta maite zaitu, bihotz bihotzez maite ere, nik bezalaxe.
|
|
|
Juliaren taupadak bat batean bizkortu dira. Duela bi hilabete,
|
ez
berak ez bere lankideek ez zuten emakume hori bisitatu. Eta horrek gauza bakarra esan nahi du...
|
|
|
Umea txiki txikitatik amaren gorputzetik bereiztea, ikus entzunezkoak jartzea, haur eskolara eramatea, bere emozionaltasunean ez akonpainatzea, hori guztia biolentziari eta konpetitibitateari bide ematea da, bere sortze gaitasuna kamustea. Telebista ikusten duten umeek jolasa ikusten duten horretatik garatzen dute,
|
ez
beren bizipen propioetatik.
|
|
2023
|
|
|
Munduaren jabe direnek ez dakite munduaren jabe direna, eta horregatik hain zuzen habita dezakete beren handitasuna: ez zaielako botere, ez zaielako inperio gose,
|
ez
beraiei. Besteek, munduaren jabe izan nahi dutenek, ez dute egundo halakorik lortuko.
|
|
|
Norabidea aldatu zuten, hegoaldera. Egia erran, ez Iratik,
|
ez
berak, ez zekiten nondik jo basamortuan Jesusen peskizan. Lur-azal osoa berdina egiten zitzaien, ez baitzuten erreferentziarik ezagutzen.
|
|
|
Bestalde, Indiako landa eremuko emakume haietako askok edo gehienek ez zuten onartzen ahalduntzerako jauzia soldatapeko lanaren bidez egitea eta
|
ez
beren etxearen gaineko ardura hartuz, haientzat botere ariketa bat baitzen erdigune horretatik sukaldeaz eta familia zaintzeaz arduratzea. Sukalde zaharretako errezeta eta sukaldaritza metodo tradizionalei eusteak argi islatzen zuen nolako konpromisoa zuten tradizioekin:
|