|
2003
|
|
|
zuen Altabizcarreco Cantua (Karlomagno eta euskaldunen arteko borrokez); Xahok idatzitako Anibalen kantua (1845); Francisque Michel-en Abarkaren Kantua (1859), eta Klaudio Otaegik idatziriko Beotibarko Kantua (1882). 97 Hauek guztiek oso oihartzun urria izan bide zuten herritar euskaldunen artean. Nolanahi ere, (guk aztertu ez dugun) bigarren gerra karlistako bertsoen ikerketa egitea on litzateke, ideia historiko hauek 1876rako herritarren artean zenbat hedatu ziren ikusteko98 Halaber, espainiar eta frantses nazionalizazioek garai horretan aurrera egin baitzuten, interesgarria litzateke ere erdal historiografia horietako topikoak
|
euskarazko
bertsoetan nola islatzen ziren ikustea. Txema Larreak nazionalizazio prozesu horren testigantza zabala bildu du garaiko bertsoak aztertuz.
|
|
|
Izan ere, Iparraldeko euskaldunek era askotara egiten zieten aurre Erregimen berriari: eduki politiko eta satirikoko
|
euskarazko
bertsoen bidez, esaterako (Desplat, 1991). Ez da ahaztu behar, bestalde, Biltzar Nazional iraultzaileak Frantziako eskualdeetako foru eta pribilegioak baliogabetu zituela, horien artean Iparraldeko euskal probintzietakoak.
|
|
|
6 Horrek ez du esan nahi Konstituzioaren aldeko
|
euskarazko
bertsorik izan ez zenik; ikus adibidez Altzibar, 1986: 38; berak dakartza garaiko Bizkaiko bertso eta gabon kanta guztiak. Antonio Zavalak bildu ditu, bestalde (1989, 1991, 1992) Frantziako Iraultzatik Lehenengo Karlistada bitartean kaleratutako bertso ugari.
|
|
2005
|
|
|
Tomas Gray ingelesaren eta Victor Hugoren lan bana ere badago gaztelaniaz. Itzulpenak bezain minoritarioak
|
euskarazko
bertsoak dira. Bat Iparragirrek Herrani eskainia da.
|
|
|
Haiek ere poltsikoan sartu, eta kutxara itzuli nituen egunkariak, koadroak, argazkiak eta zenbait orri solte. Orri solte haietan,
|
euskarazko
bertsoak zeuden idatzita, bertso-paperen gisara. Cánovas ministroari Txirrita ospetsuak eskainitako batzuek eman zidaten atentzioa:
|
|
2016
|
|
|
Errenazimenduarekin batera Saran sortu eskolan Stephanus Heriogiti doktorea genuen, Etxeberri Ziburukoaren Noelak idazkiaren hasmentan olerkigile. Etxeberri Ziburukoak berak ere anaia bat omen zuen osagile, garbitasuna gai zuten
|
euskarazko
bertso batzuen egilea.
|
|
2018
|
|
|
Lehenbiziko bertsoaren itzulpenak pixka bat harritu gaitu, “hacia el año mil novecientos catorce hemos tenido un caso muy chusco” paratzen baitu; alegia, ez mila bederatziehun eta hamahiru, isunak paratu eta dinamita kartutxoa lehertu zen urtea, ez mila bederatziehun eta hamabortz, bertso-paperak saldu ziren urtea. Baina, pentsatzen jarrita, ez diogu garrantzi berezirik eman, “hacia el año” horrek zehaztasuna kentzen baitio urteari(
|
euskarazko
bertsoetan, “aldera” edo paratuko zuen).
|
|
|
Eta orain zuk, jauna, noble eta naturazkoak bezala, euskara estimatzen, goratzen eta ohoratzen duzunez gero, zuri, neure jaun eta jabe bezala, bidaltzen dizkizut
|
euskarazko
bertso batzuk, ene ezjakintasunaren arabera onduak; hain zuzen ere, jauna, haiek ikusirik eta zuzendurik nahi duzun bezala, ondo baderitzozu, inprimarazi ditzazun, eta zure eskutik izan dezagun guztiok harribitxi ederra, hots, euskara, orain arte ez bezala, behingoz inprimatua; eta zure hasiera honetatik aurrera areagotu, jarraitu eta argira atera dadin mundu guztian; eta besteek bezala, euskaldu... Hala bedi.
|
|
|
Bertze batek, denok pozik zebiltzala, Olabe hura batez ere, euskaraz kopletan kantari. Hirugarren lekukoa ez zebilen festa egiten bertzeekin, baina karrikatik Olaberi kantuan entzun zion, hark
|
euskarazko
bertsoak paratzeko zaletasuna baitzuen.
|
|
2020
|
|
|
Liburu horretan, distiko latino batzuen itzulpentzat, Pablo Astarloa apologistaren
|
euskarazko
bertso batzuk agertzen dira. Hau esaten da lehenengo lau ahapaldietan:
|
|
2021
|
|
|
Julen Urkizaren Aldizkari eta egunkarietako bertso eta olerkien bilduma bibliografikoaren arabera 19 izango ziren guztira Arielen 1845ean argitaratutako
|
euskarazko
bertso eta olerki sortak. Eta, bilduma horren arabera, horiexek dira prentsan argitaratutako lehen bertsoak.
|