|
2008
|
|
|
Irakurlearentzako oharra: Oteizaren idazkera berezia dela eta, artikulu honetan euskaraz ematen diren aipuak liburuen
|
euskarazko
bertsioetatik lortu dira. Itzuli gabekoak, aldiz, erdarazko oinarrizko argitalpenetatik hartu izan dira.
|
|
|
6 Oteizaren testu gehienak ez daude euskarara itzuliak. Ahal denean, euskaraz aipatuko ditugu eta
|
euskarazko
bertsioaren orria zehaztuko dugu. Bestelakoetan, jatorrizko gaztelaniazko bertsioa erabiliko dugu.
|
|
2009
|
|
|
Batetik, euskara aditz hizkuntza dela onartzen badugu, litekeena da euskarazko itzulpenean ingelesezko bertsioan baino mugimenduzko aditz gutxiago topatzea, aditz hizkuntzetan mugimenduari buruzko deskribapenak satelite hizkuntzetan baino estatikoagoak izaten baitira. Bestalde, ingelesezko bertsioko mugimenduzko aditzen artean gehienak Moduzko aditzak izango dira, satelite hizkuntzetan aditzak biltzen baitu gehienetan Moduari buruzko informazioa; eta
|
euskarazko
bertsioan, berriz, Bidea adierazten duten aditzak izango dira nagusi, aditz hizkuntzetan Bidea izaten baita aditz nagusian biltzen den informazioa. Ziur asko, beraz, euskal itzulpenean Moduari buruzko informazioa galdu egingo da, eta Bideari buruzkoa, berriz, mantendu.
|
|
2010
|
|
|
XX?. [Ikus
|
euskarazko
bertsioa].
|
|
|
In Vasconia en el siglo XI. Reinado de Sancho el Mayor, rey de Pamplona(), Iruña: Pamiela, 2004, 87 [Ikus
|
euskarazko
bertsioa].
|
|
|
(), Iruña: Pamiela, 2004, 91 [Ikus
|
euskarazko
bertsioa].
|
|
2011
|
|
|
Lan honetan,
|
euskarazko
bertsioa (Barreña et al., 2008) egin duen taldeak Komunikazio Garapena Neurtzeko Zerrenda (KGNZ) tresnaren bertsio laburraren egokitzapenaren berri eman nahi du: ikerketaren prozedura, emaitza nagusiak, puntuazio normatiboak eta ezaugarri psikometrikoak.
|
|
2012
|
|
|
Hori horrela, Elhuyarren ziharduten irakasleen artean taldeak osatu ziren eta gaztelaniazko matematika testurik ezagunenak eta hedatuenak egokitu zituzten euskarara. Egokitu, diogu, ez direlako hitzez hitzezko itzulpenak; izan ere,
|
euskarazko
bertsioan bestelako hurrenkeran daude jarrita ikasgaiak, zenbait atal ez dira itzultzen eta atal berriak zein programa ofizialetakoak ez diren ikasgaiak ere sartzen dira haietan. Batxilergoko jatorrizko testuak Edelvivesek argitaratu zituen 1977 urtean.
|
|
|
Argitaletxe handiak euskal merkatuan sartu zirenean, merkatuaren emendatzea arrazoi, itzulpen eskaseko testuliburuak plazaratu zituzten; berehala eman zioten buelta egoera horri itzulpenen kalitatea hobetuz. Ordudanik ia ia aldi berean plazaratzen dira testuliburuen gaztelaniazko eta
|
euskarazko
bertsioak eta kalitate bereko testuak ditugu bi hizkuntzetan.
|
|
2013
|
|
|
Orain, ordea, itzultzaile egokitzailea da, pertsona bakarra, testu osoaren
|
euskarazko
bertsioaren autorea:
|
|
|
Kontuan izan behar da jatorrizko audioan datorrenaren
|
euskarazko
bertsioa atondu behar duela itzultzaile egokitzaileak; hau da, bikoizketa etxean lanerako eman dioten irudietan zer ikusten den eta, batez ere, zer entzuten den izango du lanerako erreferentzia nagusia. Gidoi idatzia audioarekin bat badator, hainbat hobe.
|
|
|
Jatorrizko testuak berak aginduko du, neurri handi batean, zer erregistro etahizkera mailalandu behar den (ez dira berdinak film poliziakoa, zientzia fikziozkoa, literarioa...). Hori dena kontuan izan behar du itzultzaile egokitzaileak
|
euskarazko
bertsioa prestatzen ari denean.
|
|
|
eztulak, barreak, negarrak, txistuak, aharrausiak, arnasak? Laburbilduz, jatorrizko ikus entzunezkoan dagoena da abiapuntua eta horren
|
euskarazko
bertsioa ematea xedea.
|
|
|
Azken ikuskatze hori eginda, ETBko hizkuntzalariei bidaltzen zaie berriz, eta emisio aurreko
|
euskarazko
bertsio bikoiztuaren kalitate kontrolaegiten dute. Fase horretan, ahozkotasunetik aztertzen da filma:
|
|
2017
|
|
|
Ikasle euskaldunen artean, gogoan dut Fakultatean komentatzen zen eta oso esanguratsua zirudien anekdota potolo bat. 1978ko Espainiako Konstituzioaren harira, argitaratu zen
|
euskarazko
bertsioan bazirudien xedapen derogatzaileak Konstituzioa bera derogatzen zuela. Zuzenbide arloko euskaran zenbat zegoen egiteko ohar gintezen.
|
|
|
|
euskarazko
bertsiotik abiatuta, gaztelaniara eta ingelesera itzuli zen liburua, eta opa dezagun etorkizuneko beste izenburu batzuen eredua izango dela.
|
|
2020
|
|
|
Behar horri erantzuteko, lan honetan, Escala de Ansiedad y Depresion de Goldberg (EADG) galde sorta euskarara egokitzeko ikerketa pilotua gauzatu da. Guztira Nafarroako eta Gipuzkoako eremu soziolinguistiko ezberdinetako 68 adineko pertsona egoitzaratuk parte hartu dute, euskal hiztunak direnak, eta EADGaren
|
euskarazko
bertsioa (GADE) pasa zaie. Hasierako emaitzek adierazi dute euskarazko bertsioak barnetrinkotasun egokia duela.
|
|
|
Guztira Nafarroako eta Gipuzkoako eremu soziolinguistiko ezberdinetako 68 adineko pertsona egoitzaratuk parte hartu dute, euskal hiztunak direnak, eta EADGaren euskarazko bertsioa (GADE) pasa zaie. Hasierako emaitzek adierazi dute
|
euskarazko
bertsioak barnetrinkotasun egokia duela. Era berean, hitz batzuek zalantza bat edo beste eragin duten arren, parte hartzaileek, orokorrean, itemekiko ulermen egokia azaldu dute.
|
|
|
Beraz, lan honetan, EADGaren
|
euskarazko
bertsioaren egokitzapen eta baliozkotzeari gerora bide emango dion ikerketa pilotua gauzatu nahi da. Horretarako, galde sortaren gaztelaniazko bertsioa hartu da abiapuntutzat, gertutasun geografiko eta soziokulturala direla-eta, zalantza kasuetan ingelesezko bertsiora jo den arren.
|
|
|
Horretarako, galde sortaren gaztelaniazko bertsioa hartu da abiapuntutzat, gertutasun geografiko eta soziokulturala direla-eta, zalantza kasuetan ingelesezko bertsiora jo den arren. Ikerlan honen helburu nagusia
|
euskarazko
bertsioaren hasierako fidagarritasuna eta itemen funtzionamendua aztertzea da. Halaber, bigarren helburu bat zehaztu UZTARO 114, 59 64 Bilbo, 2020ko uztaila iraila da:
|
|
|
Parte hartzaileei aplikatu zitzaien galde sorta Escala de Ansiedad y Depresion de Goldberg (EADG; Monton et al., 1993) tresnaren
|
euskarazko
bertsioa izan zen, Goldberg en Antsietate eta Depresio Eskala (GADE) izendatua (1 eranskina). Autotxosten heteroaplikatu horrek antsietatearen eta depresioaren baheketa egiteko aukera ematen du, bi nahasmendu horien sintomatologia neurtzen duen azpieskala banaren bitartez.
|
|
|
Gero, beste bi kidek atzeraitzulpen fasean prozedura berari jarraitu zioten, euskarazko proposamen adostutik abiatuta. Azkenean, laurak batu ziren, bertsio originala eta prozesuaren amaierako bertsioa konparatzeko eta
|
euskarazko
bertsioaren egokitasuna ebaluatzeko. Azpimarratu nahi da ahalegin berezia egin zela itemen hizkuntza erregistroa adineko pertsonen mailara egokitzeko (batzuk eskolatuak izan ez diren heinean), bai eta eremu soziolinguistiko ezberdinetan ulerterraza izateko.
|
|
|
Lan honetan, funtsean, EADG galde sorta euskarara egokitu eta hasierako analisiak egin nahi ziren, adineko pertsona egoitzaratuen populazioarekin. Ildo horretatik, helburu nagusia,
|
euskarazko
bertsioaren fidagarritasuna eta itemen hasierako funtzionamendua aztertzea zen. Bertsioaren egokitasuna probatzeko, zehazki, analisi kuantitatiboak zein kualitatiboak gauzatu dira.
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar, testuliburuen artean, kanpoko argitaletxeak direla jaun eta jabe, eta ekoizpenaren% 58,7 kanpokoen eskutik egiten dela. Beraz, egoera kezkagarria izan daiteke, horrek adierazten duelako" EAEko eskoletan curriculum espainiarra dela zabalduena
|
euskarazko
bertsioan. Zer esanik ez erdal bertsioan" (Torrealdai, 2019:
|
|
2021
|
|
|
Ohikoena webgunea hainbat hizkuntzatan izatea da: 29 aldizkaritan,
|
euskarazko
bertsioaz aparte, webgunea beste hizkuntza batean ere aurki daiteke(% 70). Euskara eta ingelesa erabiltzen dituzten 16 aldizkariek gaztelania ere erabiltzen dute, hau da, eleaniztunak dira(% 39)
|
|
|
Dena den, detaile garrantzitsu pare bat argitu behar da. Lehenik eta behin, Mari Xor aukeratu dugula oinarri gisa, batetik,
|
euskarazko
bertsioa delako eta, bestetik, dagoeneko ezagunena bihurtu den Wilhem eta Jakob Grimm anaien aldaera horretatik ezberdinena delako, eta, beraz, azterketa konparatibo aberatsago baterako oinarri eta abiapuntu ezin hobea delakoan gaude. Eta, bigarrenik, bera erreferentzia gisa hartzeak ez du esan nahi beste bostak beraren bertsioak direnik; hori bai, funtsean denak ipuin berbera direla esan daiteke.
|
|
|
Camarenak eta Chevalierrek (op.) azken biak (B2 eta B3) baino ez dituzte aipatzen Blanquitaren (F)
|
euskarazko
bertsio gisa. Etxanizek (op.), ordea, Websterren Errege (C) eta Arratibelen Mari Xor (A) hartzen ditu elkarren aldaeratzat eta, kurioski, A k zein C k B rekin bertsio harreman estua lukete.
|
|
|
Bukatzeko, etorkizunerako erronka gisa, analisi honetan sakontzeko ikerketaesparru bat aipatu nahi genuke; izan ere, Mari Xor Cendrillonen
|
euskarazko
bertsio guztien azterketa egiteko geratzen da, bai eta aldaeren arteko arrazoietan nahiz bakoitzak historian zehar izan dituen garapen aztarnetan sakontzea ere.
|