|
2021
|
|
|
Gaur, Seaskako kolegioetako gurasoek giza kateak eginen dituzte Brebetaren azterketa euskaraz egitearen alde, Baionan, Urruñan, Kanbon (Lapurdi) eta Larzabalen (Nafarroa Behera). Ostiralean, maiatzaren 21ean, Bernat Etxepare lizeoko ikasleek Baxoa
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatuko dute.
|
|
|
«Murgiltzea» Hezkuntza Kodean sartzeak brebeta eta baxoa ere euskaraz egin ahal izatea bideratu lukeela uste du Hur Gorostiaga Seaskako zuzendariak. «Irakaskuntza osoki hizkuntza gutxituan egitea bermatzen badu, logikoa da azterketa ere
|
euskaraz
pasatu ahal izatea».
|
|
|
Irakasleek segurtatu zuten iaz sortu zuten kolektiboak aurten ere «lanean segituko» duela, «euskaraz ikasten duten ikasleek azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea ukan dezan».
|
|
|
Azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea galdetu diote Blanquerri
|
|
|
«Azterketak euskaraz!». Ikasturte honetako lehen urratsa Jean Michel Blanquer Frantziako Hezkuntza ministroari gutun bat igortzea izan da, azterketak
|
euskaraz
pasatu ahal izatea eskatzeko, berriz.
|
|
|
Izan ere, iaz sortu zuten Azterketak Euskaraz kolektiboa, baxoa eta brebeta ikasleek
|
euskaraz
pasatu ahal izatea eta irakasleek euskaraz zuzendu ahal izatea eskatzeko. Ez da Blanquerri igortzen dioten lehen gutuna, baina aitzinamendurik ez denez izan, beste bat helarazi diote.
|
|
|
Desobedientziaren bidea hartzeko prest agertu ziren Seaskako irakasle eta ikasleak, azterketak
|
euskaraz
pasatu ahal izatea aldarrikatzeko. Bada, kolegioko hirugarren mailako ikasleek atzo arratsaldean bukatu zuten brebetako proba, eta desobedientziaren bidea hartu zuten:
|
|
|
lelopean. Baxoa
|
euskaraz
pasatzea ere galdetu dute: filosofiako proba hala egin dute ikasle batzuek.
|
|
2022
|
|
|
«Ibilbide elebidun hori segitu duten ikasleek baxoko proba batzuk eskualdeetako hizkuntzetan pasatzen ahal dituzte»; brebeta ez dute aipatzen. «Aitzineko zirkularrean [2017] brebetari buruz egiten zituzten aipamenak kendu dituzte, eta baxoan azterketa batzuk
|
euskaraz
pasatzeko aukera aipatu dute, zehaztu gabe. Zehaztasun falta horrek errektoretzarekin negoziatzeko aukera ematen digu», esplikatu du Peio Jorajuria Seaskako lehendakariak.
|
|
|
Ondoren, #AzterketakEuskaraz traolarekin zabalduko dituzte bideoak Instagram sare sozialaren bidez. Kolegioko ikasleen egoera azpimarratu du Amaia Saez irakasleak. «Brebeta
|
euskaraz
pasatzeko aukera izan zuen lehen belaunaldikoa izan nintzen. Orain, irakaalea naiz, eta nire ikasleek ezin dute euskaraz pasatu.
|
|
|
«Brebeta euskaraz pasatzeko aukera izan zuen lehen belaunaldikoa izan nintzen. Orain, irakaalea naiz, eta nire ikasleek ezin dute
|
euskaraz
pasatu. Gibelapen handia da», ohartarazi du.
|
|
|
Protestak eginen dituzte ostiralean azterketak
|
euskaraz
pasatzearen alde
|
|
|
Frantziako Hezkuntza ministerioaren erantzun falta ikusirik, ekintzara pasatuko dira Seaskako ikasle, guraso eta irakasleak azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatzeko. Lau elkarretaratzetara deitu dute ostiralerako, eta euskaltzale guziei dei egin diete parte hartzeko.
|
|
|
Seaskako ikasleei ukatu egin diete Baxoa eta Brebeta
|
euskaraz
pasatu ahal izatea
|
|
|
Gaur goizean bildu dira Bordeleko akademiako errektorea eta Seaskako ordezkariak, eta erantzun irmoa jaso dute: orain arte bezala jarraituko dute, eta Ipar Euskal Herriko ikasleek dituzte Brebeta eta Baxoa
|
euskaraz
pasatu. Peio Jorajuria Seaskaren lehendakariak erabakia gaitzetsi du:
|
|
|
Seaskako ikasleen aldarrikapen historikoa da azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea, eta gaur bertan ere horren aldeko protesta bat egin dute, Baionan. Hain zuzen ere, hainbat ikastolatako ikasleek eta kideek giza katea egin dute geltokiaren eta suprefeturaren artean.
|
|
|
Hori onartezina da». Pasa den ekainean, hainbat irakaslek bat egin zuten ikasleek azterketak
|
euskaraz
pasatzeko duten eskubidearekin, eta frantsesez egindako Brebetako zientzietako azterketak zuzentzeari uko egin zioten. Orain, soldata zati bat kendu diete.
|
|
|
EEPren biltzar nagusia egitekoa zuten gaur, eta Bordeleko errektorea etortzekoa zen Euskal Herrira. Harekin zuzenean mintzatzea lortu nahi zuten ikastoletako ordezkariek, brebeta eta baxoa
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea onar diezaien. Azkenean, errektorea ez da agertu, baina François Xavier Pestel akademia ikuskaria bilkura gelatik atera denean, Iban Tikoipe Bernat Etxepareko zuzendariak interpelatu du, eta Seaskako ordezkari batzuekin mintzatzea onartu du.
|
|
|
festa eta aldarrikapena uztartu dituzte aurten ere. Seaskak denbora darama Brebeta eta Baxoa
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatzen, eta aldarri hori lau haizeetara zabaltzeko ere probestu dute eguna. Festaren aurkezpenean bertan ere hala nabarmendu zuen Peio Jorajuria Seaskaren lehendakariak:
|
|
|
Kasurako, frantsesek deitzen dioten «lurraldeetako» hizkuntzatzat daukate euskara: «Horregatik, brebeta osorik euskaraz egiten genuen, legeak hala baitzioen», oroitarazi du Peio Jorajuria Seaskako lehendakariak, azpimarratuz «gibelatzeak» bertzerik ez dela gertatu azterketak
|
euskaraz
pasatzeari dagokionez, eskubide horri uko egiten baitio orain Frantziako Hezkunde Nazionalak.
|
|
|
Azkenean, negar gasa bota zien Frantziako Poliziak, egoitzaren ate aitzinetik lekutzeko. Begiak eta aurpegia erreta, eztulka eta negarrez; tixerta urratuarekin batzuk, zauri arinekin besteak; horrela bukatu zuten ikasleek azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatzera joandakoek.
|
|
|
Asteazkenean abiatu zuten Pirinio Atlantikoetako Akademia Ikuskaritzak Baionan duen egoitzaren okupazioa Seaskako ikasle, guraso eta irakasleek. Azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatzen dute, eta abisatu dute ez direla mugituko Pap Ndiaye Frantziako Hezkuntza Ministerioarekin bilkura bat lortu arte.
|
|
|
«Hitzarmen bat izenpetua izan da azterketak eskualdeko hizkuntzan pasatzeko, eta ez da errespetatua izan. Hizkuntza horretan egiten dituzte ikasketak, eta ezin dituzte azterketak
|
euskaraz
pasatu. Nik hori ez dut ulertzen».
|
|
|
Pirinio Atlantikoetako Akademia Ikuskaritzaren Baionako egoitzaren okupazioa bertan behera utziko duela iragarri du Seaskak, agerraldi jendetsu batean. Asteazkenean abiatu zuten ekintza, azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatzeko, eta iragarria zuten ez zirela mugituko harik eta Pap Ndiaye Frantziako Hezkuntza ministroarekin bilkura bat lortu arte. Lau egunen buruan, isilik segitzen du Frantziako Gobernuak, baina Euskal Hirigune Elkargoaren babesa jaso dute larunbetan:
|
|
|
Pirinio Atlantikoetako Akademia Ikuskaritzaren Baionako egoitzaren okupazioa bertan behera utziko zuela iragarri zuen Seaskak atzo arratsaldean, agerraldi jendetsu batean. Asteazkenean abiatu zuten ekintza, azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatzeko, eta Pap Ndiaye Frantziako Hezkuntza ministroarekin bilkura bat lortu arte ez zirela mugituko iragarria zuten. Lau egunen buruan, isilik segitzen du Frantziako Gobernuak, baina Euskal Hirigune Elkargoaren babesa jaso dute:
|
|
|
Azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea aldarrikatuz bukatu zuen iazko ikasturtea, eta halaxe ekin dio berriari ere Seaskak. Hain zuzen, ikasturteko erronkak aipatzeko agerraldia egin zuten atzo goizean, Ziburuko Kaskarotenea ikastola berrian (Lapurdi).
|
|
|
Argi utzi zuen, beraz, aurtengo azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea lortzeko lanean segituko dutela. Hasteko, irailaren 14an Ipar Euskal Herriko hautetsiek Frantziako Pap Ndiaye Hezkuntza ministroaren kabinetearekin bilkura izanen dute, Parisen.
|
|
|
Izan ere, egun horretan azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea defendatuko dute hautetsiek eta EEPko ordezkariek, Frantziako Gobernuko ordezkarien aitzinean. «Paristik entzun ditugun ahozko deklarazioek eta idatziz ukan ditugun gutunek ez dute tonu bera.
|
|
|
Erraterako, udan, Paristik eta Bordeletik bi gutun errezibitu ditu Seaskak, eta seinale txartzat jo dituzte biak. Lehenik, Paristik, Frantziako Hezkuntza Ministeriotik ukan dute gutuna; baxoa
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea ukatzen diete ikasleei bertan. «Azken hilabeteetan Ipar Euskal Herrian deus gertatu ez balitz bezala erantzun digu administrazioak, baxoa euskaraz debekatuz», gaitzetsi zuen.
|
|
|
«Azterketak
|
euskaraz
pasatzearen gaia ez bada konpondua, ez dugu izenpetzen. Hitzarmen hori negoziazioa bat da, erakunde publiko guziekin eramaten dena.
|
|
|
2017 arte brebeta osoki
|
euskaraz
pasatzen zuten Seaskako ikasleek, eta baxoan bi ikasgai euskaraz aurkezteko aukera zuten: Historia Geografia eta Matematikak.
|
|
|
Elkargoak, departamenduak eta Akitaniak —gainera, Espagnac parlamentarien izenean ere joanen delarik—, berriz dei egin diegu, jakiteko zertan diren haien gogoetak, errana baitziguten erantzunen zutela epe onargarri batean. Brebeta
|
euskaraz
pasatzeko aukera eztabaidatuko zutela esan zuten, eta epe onargarri batean emanen zutela erantzuna, baina ez dugu berririk. Sare publiko eta pribatuetan euskara hutsean ari diren ikasgelen irekitzearen inguruan ere gauza bera.
|
|
|
Hernaniko Udalean urte asko daramatzagu euskaraz lan egiten; euskara da gure lan hizkuntza: osoko bilkurak euskaraz izaten dira, batzorde informatzaileak ere bai, dokumentazio guztia
|
euskaraz
pasatzen da… Hasieran, pauso hori ematea zaila izan zen, eta kontrakotasunak ere izan ziren, baina urteekin denak ohitu dira, eta funtzionamendu hori barneratua dugu. Horren adibide da gure itzulpen zerbitzuek ia guztia euskaratik gaztelaniara itzultzen dutela.
|
|
2023
|
|
|
Brebeta eta baxoa
|
euskaraz
pasatu ahal izatea du xede Azterketak Euskaraz kolektiboak, eta urteko kanpaina onenarengatik lortu du Argia saria. Hedabideak saria ematea erabaki du «haien borroka sekulako eskola delako herrigintzak eta euskalgintzak duen belaunaldi berriarentzat, eta gazte eta helduek elkarrekin hamaika ekintza egiten dituztelako».
|
|
|
Frantziako Hezkuntza Ministerioak hizkuntza gutxituekiko eta bereziki euskararekiko duen politika «baztertzailea» salatzeko. Baxoa eta brebeta
|
euskaraz
pasatu ahal izateko aldarrikapenari Parisek erakusten dion «isiltasuna» eta «mespretxua» deitoratu dituzte. «Frantziako Hezkuntza Ministerioak sortzen duen blokeoari guk ere blokeatze baten bidez erantzuten diogu», adierazi dute.
|
|
|
2017ra arte brebeta osoki
|
euskaraz
pasatzen zuten Seaskako ikasleek, eta baxoan bi ikasgairen azterketa euskaraz egiteko aukera zuten: Historia Geografia eta Matematikak.
|
|
|
Azken urteetan, baxoko eta brebetako azterketak euskaraz egiteko eskubidea aldarrikatzeko, desobedientziaren bidea hartu dute ikasleek. 2021ean, esaterako, lizeoko ikasle batzuek baxoko proba
|
euskaraz
pasatzea erabaki zuten. Irakasleek bat egin zuten desobedientzia ekintzarekin, eta azterketak zuzentzeari uko egingo ziotela jakinarazi.
|
|
|
Bordeletik Baionara bizikletaz joango dira baxoa
|
euskaraz
pasatzeko eskubidearen alde
|
|
|
Izan ere, Paristik berririk ez du oraino Seaskak. Peio Jorajuria Seaskako lehendakariak azaldu duenez, «lehen erantzun bat» eskuratu zuten martxo erditsuan, kolegioetako ikasleek brebeta
|
euskaraz
pasatzen zutela zioena. Alta, erantzun hori zuzenki egin ez izana deitoratu du:
|
|
|
Eta mementoko borrokan segituko dutela azpimarratu du Seaskako lehendakariak: «Gure eskaera ez zen brebetara mugatzen, bistan dena; gu ari gara azterketa guztiak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidearen alde». Bide horretan, apirilaren 22an egingo den manifestazioa antolatzen dihardutela adierazi du, Parisi oroitarazteko «bizpahiru purruska laxatuz» ez direla lasaituko eta prest daudela haurren eskubideen defentsan «borroka bururaino» eramateko.
|
|
|
Elebiduneko ikasleek ere brebeta
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea izatea eskatu dute
|
|
|
Biga Bai, Euskal Haziak eta Euskara Geroan elkarteek gutuna idatzi diote Pap Ndiaye Frantziako Hezkuntza ministroari, sail elebiduneko ikasleek ere brebetako zientzietako proba
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea izan dezaten. Urteetako mobilizazio gogorraren ondotik, orain dela hilabete onartu zien eskubide hori Seaskako ikasleei, eta azterketa euskaraz pasatzeko aukera izanen dute ekainean.
|
|
|
Biga Bai, Euskal Haziak eta Euskara Geroan elkarteek gutuna idatzi diote Pap Ndiaye Frantziako Hezkuntza ministroari, sail elebiduneko ikasleek ere brebetako zientzietako proba euskaraz pasatzeko eskubidea izan dezaten. Urteetako mobilizazio gogorraren ondotik, orain dela hilabete onartu zien eskubide hori Seaskako ikasleei, eta azterketa
|
euskaraz
pasatzeko aukera izanen dute ekainean. Ez da hala izanen hezkuntza publikoan eta pribatu katolikoan diren sail elebidunetan eskolatuak diren ikasleentzat.
|
|
|
Azterketen gaia aipatu dute lehenik. Seaskako ikasleek brebetako zientzietako proba
|
euskaraz
pasatzeko baimena izanen dute ekainean, baina eskubide hori eskola publikoan eta eskola pribatu katolikoan ele bitan ari diren ikasleei aplikatzea «ezinbestekoa» dela aldarrikatu dute, beste behin. Halaber, ikasleek baxoa ere euskaraz pasatzeko aukera izan dezaten lehenbailehen urratsak egin daitezen galdegin dute.
|
|
|
Seaskako ikasleek brebetako zientzietako proba euskaraz pasatzeko baimena izanen dute ekainean, baina eskubide hori eskola publikoan eta eskola pribatu katolikoan ele bitan ari diren ikasleei aplikatzea «ezinbestekoa» dela aldarrikatu dute, beste behin. Halaber, ikasleek baxoa ere
|
euskaraz
pasatzeko aukera izan dezaten lehenbailehen urratsak egin daitezen galdegin dute. «Haur hezkuntzatik baxoraino murgiltze eredua hedatuz, euskara transmititzeko gai izanen diren hiztun osoak sortzeko garaia da.
|
|
|
Sare sozialetan jakin zuen Seaskak kolegioko ikasleek brebetako zientzietako azterketa
|
euskaraz
pasatzen dutela ekainean. Ez dute adierazpen ofizialik eskuratu.
|
|
|
Azterketen gaia aipatu zuten, lehenik. Seaskako ikasleek brebetako zientzietako proba
|
euskaraz
pasatzeko baimena izanen dute ekainean, baina eskubide hori eskola publikoan eta eskola pribatu katolikoan ele bitan ari diren ikasleei aplikatzea «ezinbestekoa» dela aldarrikatu zuten, beste behin. Halaber, ikasleek baxoa ere euskaraz pasatzeko aukera izan dezaten lehenbailehen urratsak egin daitezen galdegin zuten.
|
|
|
Seaskako ikasleek brebetako zientzietako proba euskaraz pasatzeko baimena izanen dute ekainean, baina eskubide hori eskola publikoan eta eskola pribatu katolikoan ele bitan ari diren ikasleei aplikatzea «ezinbestekoa» dela aldarrikatu zuten, beste behin. Halaber, ikasleek baxoa ere
|
euskaraz
pasatzeko aukera izan dezaten lehenbailehen urratsak egin daitezen galdegin zuten. «Haur hezkuntzatik baxoraino murgiltze eredua hedatuz, euskara transmititzeko gai izanen diren hiztun osoak sortzeko garaia da.
|
|
|
Berriki ikusitako manifestazio batek ekarri dit gogora gertaera hura. Pankarta luze baten atzean, gazteak Baxoa
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea ari ziren aldarrikatzen, ikasketa prozesu osoa euskaraz eginak zirelako eta zer demontre, baina hori mina, beren artean erdaraz barra barra ari zirela konturatu nintzenean.
|
|
|
Pauso bat aitzina, eta beste bat gibelera. Azken urteetan horrela ibili da Seaska azterketak
|
euskaraz
pasatu ahal izateko eskubidearen aldeko bidean. Urteetako borrokaren ondotik, martxoan onartu zien Frantziako Hezkuntza Ministerioak brebetako zientzietako probak euskaraz erantzuteko eskubidea, eta aste batzuk geroago Bordeleko (Okzitania) errektoretzak bidalitako gutun batean baieztatu zieten brebetak dituen hiru probetan (Matematikak, Historia Geografia eta Zientziak) ariketen azalpena euskarara itzulita eskuratuko zutela ikasleek.
|
|
|
Brebeta
|
euskaraz
pasatu ahal izateko eskubidearen alde, Pirinio Atlantikoetako Akademia Ikuskaritzak Baionan duen egoitza okupatu zuten Seaskako kideek 2022ko ekainean. Leku bera hautatu dute Parisen erabakia salatzeko:
|
|
|
Seaskak 2022tik berritu gabe du Parisekin lotzen duen hitzarmena. Iazko irailean bilkura egin zuten hitzarmen berria negoziatzen hasteko, eta ikastoletako arduradunek baldintza gisa jarri zuten azterketak
|
euskaraz
pasatzeko eskubidea bermatzea. Ordutik ez dute berririk.
|