|
2008
|
|
|
Orain arte euskararen hizkuntza-gaitasuna zentzu hertsian hartu dugu aintzat, baina hizkuntzaren transmisio-prozesuari begira garrantzitsua da hizkuntza-gaitasun erlatiboa ere kontuan hartzea. Kontzeptu horrek,
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasunaz edo gaitasun-ezaz gain, gaztelania baino hobeto edo errazago hitz egiteko trebezia ere adierazten du. Horrek berekin dakar, praktikan, etxean normalean hitz egiten den hizkuntza bata ala bestea (edo biak) izatea eta, ondorioz, seme-alabek ikasiko duten hizkuntza ere horixe bera izatea.
|
|
2017
|
|
|
Eduardo Apodaka eta Jordi Morales – Hiztun kategorietatik hizkuntza praktiken erregistroetara: erabilera sustatzeko neurriaren bila edo brocaren mapak, esaterako). eta zientziaren eskutik, euskalgintzak berak ekin zion euskaldunak eta euskararen erabilera zenbatzeari. hasierako lanek berdintzen zuten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, hitz egitea eta euskalduna izatea. hirurak nahasten zituzten, hau da, herrikategoriak bere egin zituzten, gehienetan" euskaldun" etiketaz laburturik7 geroago, 70 hamarkadan, ezagutza-gaitasunari gehitu zioten bai erabilera, bai jarrera ere (Juaristi, 2013: 51). horrenbestez, estatu-administrazioek egin ez zuten lana, herri-ekimenez eginda zegoelarik hasi ziren ikerketa soziolinguistikoak. kategoriak definituta zituzten hiztunek beraiek:
|
|
|
Hasierako lanek berdintzen zuten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, hitz egitea eta euskalduna izatea.
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen ere, autore hauen esanetan, erregimen frankistaren azken hamarkadan zehar, hizkuntza ordezkapenaren prozesuari aurre egiteko, euskara hezkuntzan irakaskuntza hizkuntza bezala sartu zelako eta helduen euskararen irakaskuntza martxan jarri zelako, euskarak hiztun asko irabazi ditu. Hain zuzen ere, autore hauen esanetan, 1980 urte inguruan Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen% 22ak bakarrik zeukan
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasuna, hiru hamarkadatan% 37ra igo da eta aurreikusten da 2036.urtean% 50era igotzea (Amorrortu eta beste, 2019). Gaur egungo hiztun hauetatik% 42a hiztun berriak dira eta, 16 eta 24 urte bitarteko gazteen kasuan% 67 (Goirigolzarri eta beste, 2019).
|
|
2023
|
|
|
Era berean, arretaz begiratu behar da etxeko erabilera elebiduna eta, haurrek duten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboa, aldagai horiek erabakigarriak baitira euren euskararen erabileran bai esparru formalean-eskolan-, eta, baita, lagun arteko aisialdiko sozializazioan.
|
|
|
Horien artean daude ikerketan parte hartu duten LH4ko haurren euskararen erabileran antzeman den erabilera nabarmen baxuagoa, edota aisialdiko zenbait eremutako euskararen erabilera apala. Era berean, arretaz begiratu behar da etxeko erabilera elebiduna eta, haurrek duten
|
euskaraz
hitz egiteko gaitasun erlatiboa, aldagai horiek erabakigarriak baitira euren euskararen erabileran bai esparru formalean-eskolan-, eta, baita, lagun arteko aisialdiko sozializazioan.
|