|
2007
|
|
|
Hutsune honi aurre egiteko eta
|
euskararen
erabileraren datu zuzenagoak eta fidagarriagoak lortzeko sortu zituen euskararen kale neurketak SIADECOk (sorrera horri buruz gehiago jakin nahi izanez gero: " SIADECO:
|
|
|
Arabako
|
euskararen
erabilera datuetan gertatzen diren neurraldiz neurraldiko gorabeherak metodologiari egotzi beharrekoak dira, behaketa teknikak dituen mugei zein lagin erroreari, hain zuzen ere. Hortaz, datuen irakurketak joera edo norabide osoa hartu behar du kontuan, ez neurraldiz neurraldiko datuen irakurketa xehea.
|
|
|
Oraindik ere leku batzuk bereziki babestu beharrean gara eta hori ez da gertatzen ari. Nafarroa Garaiko datuetara etorrita berriz ere Vascuenceren legeak berak oinarri hartzen duen banaketak ere ez du bermatzen euskara ofiziala behar lukeen lekuetan hala izan dadin, datuak begiratzea besterik ez dago
|
euskararen
erabilera datu orokorrak ezagutza handia den eremuetan 1993ko kale neurketaren azpitik ageri baitira, zer esanik ez euskarak babes hori ez duen eremuetan. Administrazioak eta Euskal Autonomia Erkidegoaz ari naiz oraingoan, behin eta berriz esan izan digu azken aldian euskaldunon utzikeria dela erabilera datuak aldrebesten dituena.
|
|
2012
|
|
|
Hiriburuetako datuak ikustea besterik ez dago lehen hazten ari zena orain abiadura berean txikitzen ari dela egiaztatzeko. Agian goizegi da hain ondorio beltzak, edo grisak behinik behin, ateratzeko, baina ez dugu uste goizegi denik
|
euskararen
erabilera datuei buelta eman eta lehengo goranzko bidean jarri nahi baditugu berrikuntza behar dugula proposatzeko.
|
|
|
Kale erabileraren neurketa zonaldeka begiratuta, datu batzuk kolpean deigarri egiten zaizkigu. Zonalde soziolinguistiko euskaldunenetan gero eta erabilera datu hobeak ikusten diren artean, hirigune eta zonalde soziolinguistiko erdaldunenetan datuak kezkagarriak dira, kasu batzuetan
|
euskararen
erabilera datuak oso baxuak direlako (Bilbo, Gasteiz eta Iruñea, kasurako) eta beste batzuetan datuetan atzerakada ikusten delako.
|
|
|
Aipatutako Aiaraldeko euskararen gida etxean dugu eta bertan, Okondon
|
euskararen
erabilerari buruzko datuek erakusten dute, euskarak nabarmen gora egin duela. Horretaz gainera, estatistikek, Okondo eskualdeko gainerako herriak baino aurreratuago dagoela ondorioztatzen dute.
|
|
2013
|
|
|
Euskaraz, euskaldunez eta itxaropenez bete zen hiriburuko arteria nagusia: Bilbon
|
euskararen
erabilera datuak baikorrak ez diren arren, Korrikak erakutsi du gero eta atxikimendu handiagoa duela hizkuntzak. Bilboko euskalgintzarena zen Plaza Biribiletik Moiuarako kilometroa.
|
|
2014
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Ikerlan honetan, izenburuak argi esaten duen bezala,
|
euskararen
erabileraren gaineko datuak interpretatu eta konparatzen dira. Horretarako, administrazio desberdinetan banaturik dagoen euskal eremuko bi herriren eta euskal eredua lantzen duten ikastetxe moten datuak erabiliko dira.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza daramatza herrian, eta guztiz integratua dago. Ama hizkuntza %75ek euskara du; %12, 5ek, gaztelania; %6, 25ek wolofera; eta %6, 25ek Serer ra.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza eta %57, 14k, gaztelania. Beste herriko errealitatearekin alderatuz, dagoeneko desberdintasunak nabari dira.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa dutenek herrian, futbolean, lagunekin, proposatutakoan... euskaraz egiten dutela esan dute, baina, ondoren, ZENBAT, galderari erantzuterako orduan, erantzun hauek eman dituzte:
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza banandua dagoen eremu batekin lotu dute. Iruñean, aldiz, Iruñerriatik kanpo dagoen herri batekin lotu dute.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa nerabeengan estandarra edo formala erabiltzeko lanketa egitea euskara% handi batean bermatua dagoen herrietan.
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa bakarrik izan da etorkina edota kanpotik etorritako ikaslea. Iruñeko bi ikastetxeetan ez dago etorkinik matrikulatuta aztertu den mailan eta Ondarroako bi ikastetxeetan daude aipatutako %ak.
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza transmititutakoa eta harremanetarako hizkuntza bera izaten da. Aisialdia ere, hizkuntza berdinarekin dago lotua.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza rraldetasuna, hizkuntzak, datu soziolinguistikoak, hezkuntza ereduak, etorkinak eta nerabezaroa.
|
|
|
Sei gai horiek erabiliko dira, eta gainontzeko argudiaketa guztia puntu hauen gainean oinarritu da. Puntu hauetan aipatzen dena hona laburtuta ekarri ez bada ere, zerbait esan behar da hizkuntzen inguruko legediaz edota
|
euskararen
erabilerari buruzko datu soziolinguistikoez.
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Sarritan agertzen dira
|
euskararen
erabilera datuak eta zonalde bakoitzeko euskalkiak neurtzea ere ez da malkarra... baina hitanoaren erabilpen eta zabalpenaz zenbat dakigu?
|
|
|
Estatistikoki ez dakigu non erabiltzen den, ez dakigu zenbatek erabiltzen duten, ez dakigu eskualde honetako gazteek erabiltzen ote duten; eta honek eragina du hika galbidean ikusteko. Sarritan agertzen dira
|
euskararen
erabilera datuak eta zonalde bakoitzeko euskalkiak neurtzea ere ez da malkarra... baina hitanoaren erabilpen eta zabalpenaz zenbat dakigu?
|
|
2016
|
|
|
Euskalgintza «zabala» dela berretsi du Patxi Alañak ere, baina ohartarazi du datu kezkagarriak daudela mahai gainean: euskal kulturaren hedapena eta egoera ekonomikoa,
|
euskararen
erabileraren datuak... «Sentsazioa dugu arlo batzuetan mugara heldu garela, eta ezin dugula gehiago zabaldu».
|
|
2018
|
|
|
Herritarren inertziak astinduz hizkuntza erabilera aldatzea du helburu egitasmo horrek, eta Oñatin ere horixe lortu gura da, erabileran arreta jartzea eta euskara erabiltzea. " Egia da hemengo
|
euskararen
erabilera datuak oso onak direla. Gazteen datuek diote, esaterako, %92k euskara erabiltzen dutela, eta umeenak ere oso onak dira.
|
|
|
Josu Amezaga soziologo, EHUko irakasle eta NOR ikerketa taldeko kideari propio eskatu diogu datuen berrirakurketa bat egiteko, eta inkestaren datuak azken urteetako euskalduntze eta
|
euskararen
erabilera datuekin gurutzatu ditu. Horretaz gainera, beste herrietako irakurzaletasun kopuruen argitan irakurri ditu datuok.
|
|
2019
|
|
|
Bigarren bide horri helduko diogu guk artikulu honetan, eta egun dagoen informazio estatistikoarekin arnasguneen kontzeptu teorikoa enpirikoki aztertzen hasteko ekarpena egiten saiatuko gara. Lehenago ere aritu ginen antzeko ahaleginean (Iurrebaso Biteri, 2015) baina oraingo honetan, teorian orduan baino hobeto errotuz, dagokien zentralitatea emango diegu
|
euskararen
erabilera datuei.
|
|
|
bata, sare sozialen erabiltzaileen% 14,2k euskara erabiltzen duela erdara beste edo gehiago, eta, bestea, datu hori gazteengan %23, 2koa dela. datu horien harira, Soziolinguistika klusterreko Asier Basurtok eItBko" Arratsaldero" saioan honako hau adierazi zuen: " Sare sozialetan errepikatzen da gazteek kalean lagunartean daukaten joera" (eItB, 2011). hipotesi horretatik abiatuta, aipatutako bi datu horien ehunekoak eta
|
euskararen
erabileraren datuak antzekoak izan lirateke. hala balitz, honako hau frogatuko genuke: hizkuntza ohiturak sare sozialetara eramaten ditugula. hona hemen aipatutako sare sozialen datuen eta euskararen erabileraren datuak bateratuta (eusko Jaurlaritza, 2016):
|
|
|
" Sare sozialetan errepikatzen da gazteek kalean lagunartean daukaten joera" (eItB, 2011). hipotesi horretatik abiatuta, aipatutako bi datu horien ehunekoak eta euskararen erabileraren datuak antzekoak izan lirateke. hala balitz, honako hau frogatuko genuke: hizkuntza ohiturak sare sozialetara eramaten ditugula. hona hemen aipatutako sare sozialen datuen eta
|
euskararen
erabileraren datuak bateratuta (eusko Jaurlaritza, 2016):
|
|
|
Nafarroako eremu mistoko
|
euskararen
erabilera datuak gogoan (Eusko Jaurlaritza et al., 2017), aurreikus genezake, oro har, parte hartzaileek euskara gutxi erabiliko dutela. Inpresio orokor honetatikharago, dena dela ere, litekeena da parte hartzaile batzuek harreman sare euskaldunak eraiki izana, Ortega eta besteren (2016) lanean erakusten den moduan hiztun berri batzuen kasuan.
|
|
2020
|
|
|
Gaurko hitzaldiaren inguruan udalak adierazi duenez, datuei begira," euskararekin lotuen dagoen giza taldea klase ertaina" dela ondoriozta daiteke. " Bestalde, erdara hutsezko hezkuntza eredu publikoetako haurren profilek, edota orokorrean
|
euskararen
erabilera datuek, adierazten digute euskarak kapa proletarizatuenengana iristeko duen zailtasuna. Kezka horiek euskara eta euskalgintza klase perspektibatik hausnartzeko saiakera izango da saioa, euskararen biziberritzeari dagozkion galdera eta pista berri batzuk ireki asmoz", erantsi du erakundeak.
|
|
|
Datuei begira, euskararekin lotuen dagoen giza taldea klase ertaina dela ondoriozta liteke. Bestalde, erdara hutsezko hezkuntza eredu publikoetako haurren profilek edota, orokorrean,
|
euskararen
erabilera datuek adierazten digute euskarak kapa proletarizatuenengana iristeko duen zailtasuna. Kezka hauek euskara eta euskalgintza klase perspektibatik hausnartzeko saiakera izango da euskararen biziberritzeari dagozkion galdera eta pista berri batzuk ireki asmoz.
|
|
|
Jasotako informazioa ikergaien arabera antolatu eta egituratu da bere ustiapenerako. Informatzaileek emandako informazioaren gainean eta GU k argitara ematen dituen
|
euskararen
erabileraren gaineko datuekin elkartu da eta oinarrizko hurrenkera, sailkapen eta kodifikazioa egin da. Analisi kuantitatiboa egin da baina ahalegin nagusia analisi interpretatiboa egitea izan da.
|
|
|
azken ikasturteetan euskararen erabilera ez da hazten ari eta, oro har, ikasleek dakarten errepertorio kulturala are gehiago arrozten da euskaltasun modernoan gutxi asko konpartitzen genuenetik. Euskaltzale diren lagunek baieztatzen dute asko aniztu dela ikasleria eta, esaten ez den arren, logikoak direla
|
euskararen
erabilera datu horiek. Agian arrazoia dute, baina seinalatu nahiko nuke ereduetan ikasle bakoitzaren euskara gaitasunean jarri dugula arreta nagusia azken 50 urteetan, euskaldun eleaniztun izatea helburu.
|
|
|
Gougahlanen zenbait ideia gurera ekar dezakegula uste dugu, esaterako, Irlandan bezala, euskararen biziberritze prozesuan ere hezkuntza sistema erdigunean egon izanak ondorio zehatz batzuk izan dituela. Eskoletan burututako lanaren isla dira euskararen ezagutzaren datu baikorrak, baina, era berean,
|
euskararen
erabileraren datuek hezkuntza eremu horretatik kanpoko hizkuntza plangintzen hutsuneen berri ematen digute. VI. Inkesta Soziolinguistikoaren arabera (Eusko Jaurlaritza 2019), 2016an EAEko 16 urte bitarteko gazteen% 71,4k euskara bereganatua zuten.
|
|
2021
|
|
|
gazteen %84, 7k erabiltzen du euskara eta %85, 7k ezagutzen du hizkuntza Azkoitian. Hitanoaren erabilera daturik ez dago jasota, baina gaur aurkeztu duten egitasmoaren sustatzaileei entzunda, ez da zaila ondorioztatzea
|
euskararen
erabileraren datu orokorra baino dezentez txikiagoa dela, gazteen artean eta, bereziki, nesken artean.
|
|
|
Gernikak eta Zumaiak dituzten baldintzei eustea litzateke helburua; aitzitik, gaur egun Pasai Donibanek eta AmorebietaEtxanok dituztenak aldatu edo moldatu egin lirateke
|
euskararen
erabilera datuak. hobetzeko.
|
|
|
Gernikak eta Zumaiak dituzten baldintzei eustea litzateke helburua; aitzitik, gaur egun Pasai Donibanek eta Amorebieta Etxanok dituztenak aldatu edo moldatu egin lirateke
|
euskararen
erabilera datuak hobetzeko. Hainbat arlo eta eremutan dago zer egina:
|
|
|
Euskalgintzara etorriz, eremu berrietara iritsi eta euskaldunen komunitatea handitu zein sendotzeko beharra handia dela jakin badakigu,
|
euskararen
erabilera datuen eboluzio apala lekuko. Horiek horrela, euskalgintzaren eta mugimendu feministaren arteko aliantza fruitu handiak eman ditzakeen aukera izan liteke ezbairik gabe, esparru bakoitzak bere eginkizunak garbi marrazten baditu.
|
|
|
Dakizuenez, oraindik orain Nafarroako eta EAEko erakundeetako ordezkariak Etxarri Aranatzen izan dira, nagusiki edo behintzat modu nabarian euskaraz bizi diren herriek duten garrantzia aitortzeko eta balioztatzeko, eta halakoek erreferentzia izaten jarrai dezaten bultzada emateko. Zergatik ikusi da horren beharra?, arnasguneetako
|
euskararen
erabilera datuek okerrera egiten dihardutelako. Egin dezagun gogoeta poxi bat arnasguneen garrantziaz.
|
|
|
Datuen arabera, euskararen erabilera handikoa omen da (2019an% 72), nahiz eta datu hori sinestea zail egiten zaigun. Izan ere,
|
euskararen
erabileraren datuetan kosmetika asko erabiltzen dela da. Orion ikusitakoa, zoritxarrez, Hego Euskal Herriko edozein hiritan edo auzotan gertatzen da.
|
|
2022
|
|
|
Duela urtebete egin zuten neurketa, 2021eko irailaren 18tik urriaren 16ra, zortzi egunetan. Klusterrak Zumaian egindako laugarren neurketa izan zen iazkoa, eta
|
euskararen
erabileraren datua aurreko hiruetan baino eskasagoa izan da. 2006an egindako lehen neurketan, %56, 4 izan zen euskararen erabileraren datua; 2011n, %52, 8koa; eta 2016an, %57, 9koa.
|
|
|
Klusterrak Zumaian egindako laugarren neurketa izan zen iazkoa, eta euskararen erabileraren datua aurreko hiruetan baino eskasagoa izan da. 2006an egindako lehen neurketan, %56, 4 izan zen
|
euskararen
erabileraren datua; 2011n, %52, 8koa; eta 2016an, %57, 9koa.
|
|
|
80ko hamarkadan ematen den instituzionalizazioaren ondorioz, hizkuntzak aurretik zeukan kultur testuinguraketa galdu zuen eta honek azal dezake beste hainbat elementuren artean, noskiegungo
|
euskararen
erabilera datu baxuen zergatia.
|
|
|
egun, zein pisu hartzen du kulturak hizkuntzaren biziberritzean? Gure iritzian, 80ko hamarkadan ematen den instituzionalizazioaren ondorioz, hizkuntzak aurretik zeukan kultur testuinguraketa hein batean galdu zuen eta honek azal dezake beste hainbat elementuren artean, noski egungo
|
euskararen
erabilera datu baxuen zergatia.
|
|
|
Dakizuen bezala, oraindik orain Nafarroako eta EAEko erakundeetako ordezkariak Etxarri Aranatzen izan dira, nagusiki edo behintzat modu nabarian euskaraz bizi diren herriek duten garrantzia aitortzeko eta balioztatzeko, eta halakoek erreferentzia izaten jarrai dezaten bultzada emateko. Zergatik ikusi da horren beharra?, arnasguneetako
|
euskararen
erabilera datuek okerrera egiten dihardutelako. Egin dezagun gogoeta poxi bat arnasguneen garrantziaz.
|
|
|
Duela urtebete egin zuten neurketa, 2021eko irailaren 20tik urriaren 2ra, zortzi egunetan. Klusterrak Azpeitian egindako hirugarren neurketa izan zen iazkoa, eta
|
euskararen
erabileraren datua aurreko bietan baino hobea izan da hirugarren neurketan. 2009an egin zuten lehen neurketa, eta %86, 1 izan zen orduan euskararen erabileraren datua; 2016an, berriz, %81, 9koa.
|
|
|
Klusterrak Azpeitian egindako hirugarren neurketa izan zen iazkoa, eta euskararen erabileraren datua aurreko bietan baino hobea izan da hirugarren neurketan. 2009an egin zuten lehen neurketa, eta %86, 1 izan zen orduan
|
euskararen
erabileraren datua; 2016an, berriz, %81, 9koa.
|
|
2023
|
|
|
– Haurren
|
euskararen
erabilera datua Zumaiako kaleetan Soziolinguistika Klusterrak egindako Hizkuntzen erabileraren kale neurketan bildutako datuekin alderatzea interesgarria da. Bi ikerketa horiek metodologia berbera erabiliz egin dira, bi eremu desberdinetako esparru ez formaletan (herriko kaleetan Zumaiako Hizkuntzen Erabileraren Neurketan eta eskola eremuan Zumaiako Euskarazko Haurren Sozializazioan).
|
|
|
Zumaiako neurketan euskararen erabilera orokorraren datua% 50,8koa izan da, eta haurren erabilera orokorra% 70,3koa (Iñarra et al. 2022). Esan daiteke daurren kaleko eta eskola esparruko
|
euskararen
erabileraren datuak oso koherenteak direla, izan ere, eskola inguruan jasotako datua bost puntu altuagoa izateak berresten du eskola giroak haurrek euskaraz gehiago hitz egin dezaten duen eragina (ikus artikuluaren bigarren atala: Sozializazioaz).
|