|
2005
|
|
|
Nolanahi ere, euskara Euskal Herriko beste bi hizkuntza ofizialen berdintasun mailara ekarri eta
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioa bermatu dadin, nahitaezkoa dugu kontsentsu edota adostasun politiko soziala areagotzea. Lehentasun nagusietako bat dugu hori.
|
|
|
\ Batetik,
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena bermatzea.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza (2008): Euskal Autonomia Erkidegoko
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioa 2001/ Transmisión intergeneracional del euskera en la Comunidad Autónoma Vasca 2001 Vitoria Gasteiz, Kultura Saila. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza, Eusko Jaurlaritza.
|
|
2010
|
|
|
Familiak eta auzoak, lagunarteak eta aurrez aurreko lan mundu arruntak segurtatu izan du, menderik mende,
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioa. Ikusia dugu gorago, txosten honen 1 atalean, gogor erasanik iritsi zela transmisio bide hori
|
|
|
Etxearen eta familia osoaren euskalduntze ahalmena ahuldu egin du, oro har, berrikuntza horrek. Lehen baino pisu eta itzal txikiagoa du familiak oraingo haurren eta neska mutilen sozializazio lanean eta
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioan. Funtsezko gertaera da hori.
|
|
|
aitona amonak edo izeba solteraren bat ere bai, hainbatetan. Familia molde horrek
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioan izan duen garrantzia eta1970 ingurutik honako bilakaera xeheago aztertu beharra dago: ez da hau horretarako lekua.
|
|
2011
|
|
|
Ad hoc molde horrek ere, ordea, gauza bat izango du arnasguneetakoarekin amankomunean:
|
euskararen
belaunez belauneko transmisio naturala lehenbailehen (berr) eskuratzea izan behar du helburu. hona Alan hudson ek horretaz guztiaz zer dioen: " under no circumstances should this be interpreted as a rejection of Fishman’s claim that reversal of language shift requires a diglossic arrangement along the way (1991:
|
|
2012
|
|
|
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik
|
|
|
Lan honetan hizkuntza ordezkatze prozesuan amilduta zegoen herri batean azken berrogei urteotan haurrak euskaldun haztearen aldera gertatutako aldaketa aztertuko dut. prozesu horren baldintzak arakatu eta hiztun belaunaldien segida berriz uztartzea ahalbidetu duten elementuak ezagutzea dut xede. horretarako, gurean erabili ez den hizkuntza sozializazioaren gaineko teoriaz baliatuko naiz.
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena aztertzeko paradigma berri baten baliagarritasuna probatzea interesgarria zaigu ikerketa soziolinguistikoan eta hizkuntza plangintzan aritzen garenoi.
|
|
|
Hortaz, ikerlanak galdera honi erantzun nahi dio: zertan datza Iruritako
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipenaren sendotzea, bertze hainbat hizkuntza komunitate gutxituk ezin berma dezaketena?
|
|
|
Berrogei urteotan euskararen egoera (hizkuntzaren estatusa, euskarazko irakaskuntza...) moldatu duten aldaketa handiak gertatu dira baina horiekin batera —eta ikerketa honetarako interesgarriena dena— iruritarren belaunaldi bat izan da deliberatu duena bere seme alabak euskaraz haztea, nahiz eta mintzaira hori guraso horien gehienen lehen hizkuntza ez izan. hortaz, ikerlanak galdera honi erantzun nahi dio: zertan datza Iruritako
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipenaren sendotzea, bertze hainbat hizkuntza komunitate gutxituk ezin berma dezaketena?
|
|
|
Nire ustez, Iruritan
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena berruztartu ahal izan da, neurri handi batean, herrian nagusi diren familia tipologiei esker: familia euskaldunbeteak beserrietan eta familia euskaldun ez osoak herrigunean.
|
|
|
Iruritako landa ikerketan
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena eta etena batera agertzen zaizkigu. hausturak eta loturak daude espaPaula Kasares – Euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik zioan nahiz denboran. espazioari dagokionez, euskararako hutsarteak agertzen dira: baserri euskaldunaren aldean herrigune erdaldundua. denborari dagokionez, belaunaldietan hizkuntza etendurak azaltzen dira.
|
|
|
Lan honen hasieran planteatu dudan galderari erantzuna emanez, Iruritan
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipenaren sendotzearen atzean herriaren beraren osaketa ikusi dut. Aztertu dudana euskararen bidez gizarte haustura gainditu duen komunitatea da.
|
|
|
Nire ustez, familien hizkuntza tipologiak Iruritako
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipenari lagundu dio. Familia euskaldun ez osoetan euskarak bete ahal izan ditu belaunaldien arteko hutsarteak eta berriz etxekotu. hori gertatu da Iruritan,"... berreskuratu dela galdu baino lehen" (Itsaso, 5 FG). euskara berriz sartu den familietan mintzairak ahaideen arteko harremanak berrestekatu ditu. hau da, euskarak, berriz etxekotu den kasuetan, familia euskaldun ez osoen belaunaldien arteko elkarreraginetan hartu du leku.
|
|
2014
|
|
|
Nafarroako historia hurbilean (azken lau hamarkadetan, 1970etik 2012ra)
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena nola gauzatu den eta egungo haur nafarrak zer egoeratan bilakatzen diren euskaldun argitzea. Horixe du xede Paula Kasaresen Euskaldun hazi Nafarroan.
|
|
|
bata Nafarroako Mendialdean, Irurita (Baztan) eta bestea Iruñea; eta bi belaunaldi hartu dira, 1970eko hamarraldian haziak eta haien seme alabak, 2000tik aitzina sortuak. Egileak adierazi duenez, argitalpenak, Nafarroako bi gizataldetan
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena kaskaildurik edo ia etenik egonda mintzairaren segida berrestekatzeko eta umeak euskaldun hazteko familien bizipenak izan ditu oinarri.
|
|
|
Eta hala azpimarratu du Paula Kasaresek: Nafarroako
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipenak hiztunen hizkuntza sozializazio prozesua izan du euskarri. Hizkuntza sozializazioak hiztunen bizialdi osoa, ez haurtzaroa soilik, hartzen du; prozesu orohartzaile edo holistikoa da, familiara mugatzen ez dena; dinamikoa, eragingarri askotakoa eta baldintza soziohistorikoei lotua, ez mekanikoa; elkarreragilea, ez noranzko bakarrekoa; malgua eta denboran aldakorra, ez beti batekoa.
|
|
|
Nafarroako historia hurbilean (azken lau hamarkadetan, 1970etik 2012ra)
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena nola gauzatu den eta egungo haur nafarrak zer egoeratan bilakatzen diren euskaldun argitzea. Horixe du xede Paula Kasaresen Euskaldun hazi Nafarroan.
|
|
|
batetik, Irurita (Baztan), Nafarroako Mendialdean, eta bestetik, Iruñea; eta bi belaunaldi hartu dira, 1970eko hamarraldian haziak eta haien seme alabak, 2000tik aitzina sortuak. Egileak adierazi duenez, argitalpenak, Nafarroako bi gizataldetan
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena kaskaildurik edo ia etenik egonda mintzairaren segida berrestekatzeko eta umeak euskaldun hazteko familien bizipenak izan ditu oinarri"
|
|
|
Orain arteko guztia kontuan harturik pentsa liteke Bidankozeko
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioaren erabateko etena ez zela ez une ez abiadura berean agitu herriko etxe guztietan, Bonaparteren bidaiez geroztikakoa dugula eta ez zela 1880 baino askoz lehenago gorpuztu. XX. mendea hasi zenerako, nolanahi ere, erdaldunak ziratekeen haur nahiz gazteak10, eta herriko karriketan euskara arras apalduta edo desagertzetik hurbil zegoen.
|
|
|
1 Euskararen ezagupena eta erabilera belaunaldi berrietan bermatzea. 2 Euskara ohiko hizkuntza izango duten arnasgune eta funtzioak zaindu, indartu eta hedatzea,
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioa bermatzeko eta erreferentzialtasun soziala indartzeko. Azken batean, helburua ez baita euskararen ezagutza zabaltzea, besterik gabe, baizik eta euskal hiztunak sortzea.
|
|
2015
|
|
|
Paula Kasares-en ikerlana Euskaldun hazi Nafarroan, hala deitzen da Paula Kasares antroplogo nafartarraren (Iruinea) doktore tesia. Nafarroako historia hurbilean(),
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena nola gauzatu den eta gaur egungo haur nafartarrak nolako egoeran euskaldun bilakatzen ari diren du ikertu, Patxi Salaberri erakaslearen zuzendaritzapean.
|
|
2016
|
|
|
• Eguneroko bizimodu arrunt, informal, aurrez aurreko mintzabidean oinarrituriko horretan euskara nagusi delarik, eta etxe gehienetako gurasoak euskaldun direnez,
|
euskararen
belaunez belauneko transmisio naturala aski bizirik dago Tolosaldeko arnasgune horietan. • Hala ere, gela argazkiaren arabera, pitzadura ohargarriak sortzen hasiak dira bertan.
|
|
|
31 taula. F1
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena.
|
|
|
Honek, bide batez esanik, aski datu kezkagarria adieraz dezake: orain puntura arte gure gurea izan dugun (eta
|
euskararen
belaunez belauneko iraupenari gogotik eragin izan dion) jardungunea, lagunartea, ahultzen ari izan liteke Lekeition114 c) Aurkikunde handienetako bat, azkenik, solas taldearen osaerari dagokiona da: solas taldean haurrik baldin bada, edo solas taldeko kideak haurrak baldin badira, gora egin ohi du normalean erabilera tasak.
|
|
|
Goiko bi ezaugarri horiei beste zenbait eransten zaizkie, berez bere: konpartimentazio soziofuntzionala, bertako biztanleen L1 euskara izatea (ia) beti,
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena segurtaturik izatea,.. Horiek eta beste hainbat.
|
|
|
erdal giro horretako loturarik ere bai, zenbaitetan. Gizarte bizitzaren mintzabide bakar (edo arras nagusi) erdara den lekuetan bizi direnez,
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena oso konprometiturik dute halere384 Nerabezarotik hasita" erdal itsasoan" igeri egitera beharturik daude horko gazte gehienak eta erdara dute kalean, lagunartean eta gero, sarri, lantegian eta bikote bizitzan eguneroko mintzabide arrunt: eus> erd norabideko mintzaldaketa indartsu ari da hor lanean.
|
|
|
Nafarroan eta, apalago, Iparraldean ere euskararen ikasgelako erabilerak gora egin du azken 50 urtean. i) Mintzajardunari dagokionez erdaldun huts dira (BZ) ko eta (BZ) eko herritarrak. Ez dago hor
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena eteteko bildurrik: ez dagoen gauzarik ezin da galdu.
|
|
|
Aurrera begirako erronkak rri girokoak indartsu. Horren guztiaren ondorioz, k)
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena sendo, eta l) biztanleen ama hizkuntza euskara (herritarrak" euskaldun zahar").
|
|
|
harreman sare fisikoak irismenez zabaltzen eta dibertsifikatzen ari dira; e) lanera gero eta urrunago joan behar, lan hizkuntza nagusia erdara izanik sarri; f) erosketa, aisialdiko hainbat ekimen bezala, herritik gero eta urrunago (herriburuan edo hiriburuan); g) konpartimentazio soziofuntzionala ahultzen edo hausten ari (hainbat erdaraz mintzo da; irakurri eta idatzi, aldiz, gero eta sarriago euskaraz); h) mintzaldaketa agertzen hasi da, zenbaitetan; i) biztanle batzuen ama hizkuntza erdara da, edota euskara erdarak(" euskaldun berri" gehiago); j) kultura supraetnikoa gailentzen ari; k) Gemeinschaft giroa galduz doa; l) kanpo munduarekiko loturak sendotuz doaz, herri girokoak ahulduz. Horren guztiaren ondorioz, m)
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena ahultzen eta urratzen ari da. Ez erabat, kasu gehienetan; bai oro har, hein batean.
|
|
2017
|
|
|
Hurbiltze etnografikoa nerabeen hizkuntza praktiketara – Jaime Altuna Ram� rez kasares, paula (2014): Euskaldun hazi nafarroan.
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena eta hizkuntza sozializazioa familia euskaldunetan, euskaltzaindia, bilbo.
|
|
2018
|
|
|
Guraso biek euskaldunak direnean eta bien lehen hizkuntza euskara denean euskararen transmisioa erabatekoa da, gehienbat euskararena bakarrik (%93). Gurasoak euskaldunak direnean, baina bietako baten lehen hizkuntza erdara denean, euskararen transmisioa, bakarrik edo erdararekin batera, oso handia da (%94), baina %6ko galera dago
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioan (%6). Azkenik, gurasoak euskaldunak direnean, baina bien lehen hizkuntza erdara denean, bost seme alabetatik batek (%19) ez du euskara jaso, baina gainerako guztiek (%76) euskara jaso dute, bakarrik edo erdararekin batera.
|
|
|
Inork gutxik aipatzen du eta azpimarratzen du, eta horixe egin behar dut nik hemen eta orain,
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena mehatxatua dugula.
|
|
2019
|
|
|
5 arnasguneen azken ezaugarri erabakigarria
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena bermatuta izatea da, eta hori ere erabilera handi horren ondorio logiko eta naturala da. horregatik, aldagai hau ere ez da berariaz neurtu, erabilera neurtuta nahikoa izan daiteke.
|
|
|
Lujanbio & A. Zarraga (ko.), Soziolinguistika eskuliburua, 185223 Gasteiz: eusko Jaurlaritza eta Soziolinguistika klusterra. kasares, p. (2012).
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik. BAT Soziolinguistika aldizkaria, 82, 15 kasares, p. (2015). euskararen belaunez belauneko jarraipena aztergai eta jomuga.
|
|
|
eusko Jaurlaritza eta Soziolinguistika klusterra. kasares, p. (2012). euskararen belaunez belauneko jarraipena hizkuntza sozializazioaren paradigmatik. BAT Soziolinguistika aldizkaria, 82, 15 kasares, p. (2015).
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena aztergai eta jomuga. BAT Soziolinguistika aldizkaria, 94, 13
|
|
2021
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika sailburu Bingen Zupiriak adierazi duenez gaur aurkeztutako ekimena “arnasguneei euskararen biziberritze prozesuan duten garrantzia eman eta zaintzen jarraitu nahi duen programa bat da. Euskararen Agenda Estrategikoan ezarrita dagoen modura, Hizkuntza Politika Sailburuordetzaren egitekoetako bat da ‘Euskara ohiko hizkuntza izango duten arnasgune eta funtzioak zaindu, indartu eta hedatzea,
|
euskararen
belaunez belauneko transmisioa bermatzeko eta erreferentzialtasun soziala indartzeko. Azken batean, helburua ez baita euskararen ezagutza zabaltzea, besterik gabe, baizik eta euskal hiztunak sortzea’ Eta helburu hori erdiesteko bidea da guretzat programa hau”.
|
|
2023
|
|
|
Euskaldun hazi Nafarroan:
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena eta hizkuntza sozializazioa familia euskaldunetan. Bilbao:
|
|
|
2014 Euskaldun hazi Nafarroan:
|
euskararen
belaunez belauneko jarraipena eta hizkuntza sozializazioa familia euskaldunetan. Bilbo.:
|