|
2001
|
|
|
Ez zuen horrenbestekorik nahi ere noski, ikusiz eta ikasiz eskarmenturik aski bai baitzuen oraingo zenbaiten antzera bide horretatik abiatzeko. Baina ordukoek ez bezalako arretaz jasotzen zituen hitz zaharrak, gutxi erabiliak, eta maiteago zituen beti
|
euskarak
berezko dituenak. Ohartzen zen, nonbait, bere kideak gehienetan ez bezala, ez duela aski hizkuntza batek hitzak, beharra sortu ahala, ingurukoetatik hartzea, eta ernal iturria agortu ahala, hizkuntza bera ere agortuz doala.
|
|
2008
|
|
|
(...) Eremu askotara heldu gara, baina azaletik. Eta, aldiz, lehen
|
euskarak
berezko zituen eremuak galduz goaz pixkana; bereziki, kalea. (...) Bestalde, sentsazioa daukat diru eta ahalegin handiak bideratu direla euskararen presentzia noranahiko hori bermatzera, baina horretan geratu da, presentzia hutsean.
|
|
2009
|
|
|
Eskuarki, erlijio sinesmenak diogu; ez, ordea, erlijio usteak. Lan honen helburua ez da erlijio sinesmenei buruz mintzatzea euskararen ikuspuntutik, edo aztertzea ea
|
euskarak
berezko ukitua ematen dion esku arteko eztabaidari. Auzia ez da aldatzen hizkuntza batetik bestera igarotzen garenean.
|
|
2010
|
|
|
• orokorrean
|
euskarak
berezko tresna baliorik ez daukala uste da, euskaraz jakitea ez baita beharrezko antzematen lanean aritzeko edo eguneroko bizitzan konpontzeko, salbu eta oso eremu zehatzetan, hala nola hezkuntza munduan. Sarri, ideia hau azaltzeko konparaketaren teknikaz baliatu dira partaideak, nazioartean ospe handiko hizkuntzak aipatuta, horiek (gaztelania eta ingelesa, normalean) badutela berezko tresna balioa esanez.
|
|
2011
|
|
|
Euskarazko bertsioak primeran kurritzen du
|
euskarak
berezko dituen egiturak egun gero eta finkatuago dauzkagun molde, joskera eta lexiko modernoarekin egoki uztartuz. Lan bikaina egin du alde horretatik Jon Muñoz-ek Juan Garziaren laguntza beti estimagarriarekin.
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, Gorrotxategik dioskunean
|
euskarak
berezko duela sexu bereizketa egitea," ikertu dugun neurrian"," ezagutzen dugun nerrian", zehazten du. Alegia, esaten duen horrek oinarri sendoa duela adierazten du, ez dela asmakuntzetan ari, baizik eta ikerketaren eta zientziaren objektibotasunean bermatzen dela.
|
|
|
Urte batzuk lehenago gai berari buruz Satrustegik, Knorrek edo Iñigok azaldutakoaren eta Gorrotxategiren artean bada alderik: sexu bereizketa ezinbestekoa da ez legeak hala behartzen duelako eta herritarren ohiturek konbentzio bat eratu dutelako; edo ez, behintzat, horregatik bakarrik, baizik eta, bereziki,
|
euskarak
berezkoa duelako bereizketa hori egitea.
|
|
2015
|
|
|
Euskarazko denbora egituren azterketan
|
euskarak
berezkoak dituen egiturak eta ezaugarriak identifikatuditugu ekonomia corpusean. Etiketatze esperimentuan ikusi izan denez, ingelesezko TimeML ereduaegokia da euskarazko denbora informazioa adierazteko.
|
|
2016
|
|
|
Azken batean,
|
euskarak
berezko hiztunak behar ditu, bere bereak dituen hiztunak, komunikazio egoera guztietan euskara lehenetsiko duten hiztunak. Euskaltzale porrokatuak izan gabe eta izan beharrik gabe, modu naturalean, hizkuntza berezkoa dutelako, euskaraz bizi eta pentsatuko duten hiztunak eta, aldi berean, munduari zabalik dauden hiztun eleaniztunak.
|
|
2018
|
|
|
" Orokorrean
|
euskarak
berezko tresna baliorik ez daukala uste da, euskaraz jakitea ez baita beharrezko antzematen lanean aritzeko edo eguneroko bizitzan konpontzeko, salbu eta eremu zehatzetan[...] Baina euskararen balio instrumentala lehen baino handiagoa dela eta eremu batzuetan (hezkutan eta administrazio publikoa zehatz esanda) badagoelako pertzepzioa, euskara lana bilatzeko beharrezkoa baita edo gutxienez laguntz... [...] Seme alabak hizkuntza eredu elebidunetan (B eta batez ere eredutan) eskolatzea erabakitzen duten guraso askoren arrazoi nagusia euskararen balio instrumentala da, eta, horietan askorena, baita bakarra ere) Amorrortu et al 2010, 122).
|
|
|
Azken batean,
|
euskarak
berezko hiztunak behar ditu, bere bereak dituen hiztunak, komunikazio egoera guztietan euskara lehenetsiko duten hiztunak. Erabileraren bizilegean, euskara bere senetik, bere muinetik, sorberrituko duten hiztunak.
|
|
2019
|
|
|
3
|
euskarak
berezko espazio sozio funtzionalak behar ditu: "... funtzio batzuetan jarduteko beharrezkoa edo onuragarria izan behar du(...) ez dakitenek sentitu behar dute ez jakite horren galera edo kaltea" (Zalbide, 2015:
|
|
|
Berritasun nagusia da
|
euskarak
berezko batzordea izango duela eta lehen sektorea sustapen ekonomikoarekin eta enpleguarekin elkartu dutela.
|
|
2021
|
|
|
Hain zuzen, (is) am (a, o) atzizki indoeuroparra duten edota latinetiko deantroponimikoak diren zenbait leku izenen hizkuntza trataerak edo bilakaerak, –erromantzearekin batera ezina denak eta
|
euskarak
berezkoa edo barnekoa duenak– garbi samar adierazten du izendapen horiek sortu edo iritsi zirenean euskal enborreko hizkuntza gailentzen zela, alegia, biztanleria euskalduna zela, egun ditugun formak ezin direlako azaldu hasieratik bertatik euskal hiztunak egon ezean. Orobat, arkeologia arloko informazioak, Pirinioetako cromlechen banaketak adibidez, ez du" ipar sortaldea vs. gaineratiko lurraldea" bereizkuntza sostengatzen laguntzen.
|
|
|
31.4.4a Ikusi dugun bezala
|
euskarak
berezko jokabidea du perpaus erlatiboen eratzeko. Horrek ez du esan nahi, halere, ohiko erabide horretaz landa beste modurik ez dezakeela balia.
|
|
|
Teoria hori zalantzan jartzeko erabat baztertzeko bestelako probak lirateke toponimiaz baliatu da Zaldua liburu honetan: “Euskal jatorrikoak ez diren zenbait leku izenen hizkuntza trataerak edo bilakaerak erromantzearekin bateraezina denak eta
|
euskarak
berezkoa edo barnekoa duenak garbi samar adierazten du izendapen horiek sortu edo iritsi zirenean euskal enborreko hizkuntza gailentzen zela gure lurraldean, alegia, biztanleria euskalduna zela”.
|
|
2022
|
|
|
Ozaitak (2014) bi ikuspegi jaso zituen: batzuek zioten generoa bereiztea ez dela inorentzat kalte, ezta berdintasunera bidean atzerapauso ere, eta gainera
|
euskarak
berezko duen aberastasuna dela hitanoa; beste batzuek, berriz, garai berrietara egokitzeko beharra ikusten dute, eta hitanoak ez omen du laguntzen genero aniztasuna ikusarazten. Alberdi Zumetaren (2019) parte hartzaile batzuek sexistatzat eta atzerakoitzat jotzen dute hitanoa, hain zuzen, bereizketa horrengatik.
|
|
|
Eta lau hizkuntzetatik, euskara da ikasten zailena, irakasleriaren erdiarentzat izanik hizkuntza ikasten nekeza. Azken ondorioak bat egiten du Amonarrizek (2019) azaldutakoarekin, izan ere, gizartearen usteetan sakon erroturik dago
|
euskarak
berezko ezaugarri duela ikasten zaila den hizkuntza izatea. Geroari begira, interes handikoa litzateke orain Haur eta Lehen Hezkuntzako graduetan diren ikasleek (etorkizuneko irakasleek) dituzten usteak ikertzea eta bien arteko konparaketa egitea, euskarari buruzko zailtasun usteen joera ezagutze aldera.
|
|
2023
|
|
|
Euskaraz ari behar duten irakasleek formakuntza berezia behar dute, ez direlako ari edozein hizkuntza normalizatuan, hizkuntza normalizatu ezohikoan baino. Bestaldetik,
|
euskarak
berezkoak dituen ezaugarri linguistikoak aintzat hartu ezik, normalizatu gabeko hizkuntzan ariko gara erabat.
|
|
|
«Lehendik ere datorren prozesu baten beste katebegi bat da, baina badu garrantzi kualitatiboa. Hizkuntza biziberritzeko prozesuan, argi dugu
|
euskarak
berezko funtzioak eta berezko esparruak behar dituela, eta horixe galarazi nahi dute epai hauek. Bigarren mailako hizkuntza bihurtu nahi dute euskara:
|
|
|
«Lehendik ere datorren prozesu baten beste katebegi bat da, baina badu garrantzi kualitatiboa. Hizkuntza biziberritzeko prozesuan,
|
euskarak
berezko funtzioak eta esparruak behar ditu, eta horixe galarazi nahi dute epai hauek. Bigarren mailako hizkuntza bihurtu nahi dute euskara:
|