|
2002
|
|
|
Ama hilez gero sortua. Baina zu bezalako
|
euskara
modu baten seme, umezurtz izanagatik ere, ezin dateke gaizki. Zeren ondotik ere, zure prestutasuna, ohorea eta fama ona, baliatuko baitzaizu.
|
|
2003
|
|
|
Beraz, hirurogei urte nahikoa izan ziren herri askotan euskara guztiz desagertzeko. Eta gainera, XX. mendetik atera gabe, Aezkoako
|
euskara
modu beldurgarrian ahuldu zen. Hau da, desagertu ez zen desagertu, baina euskaldun multzo txiki baten hizkuntza izatera pasatu bai.
|
|
|
Egan aldizkarian argitaratua hau ere (102). Nafarroako Barrankan kokatzen duen ipuin horretan, eskualdeko" herri ttiki" bateko
|
euskara
modua islatzen du solas guztietan. Benetako eta irudipenezko gertaera eta solasak bilbatzen ditu, nekazari giroko gizarte baten erroturik.
|
|
2006
|
|
|
Herri erakundeen egitekoa da etengabe sentsibilizazio lanean jardutea. Helburua da
|
euskara
modu sinbolikoan asumitzen duen gizartearen gehiengo zabalak, euskara hori, modu errealean asumitzea. Nagusiki modu sinbolikoan asumitzen den hizkuntza, agian, kontserba daiteke, baina nekez berma daiteke hizkuntza bizia izatea.
|
|
2007
|
|
|
Erdietsitako euskara maila ez dute egoera ezberdinetan jarduteko lortutako gaitasunaren arabera neurtzen, baizik eta urtean zehar egindako urratsen kopuruagatik. Ikas prozesua azkartzea bilatzen dute,
|
euskara
modu naturalean eta aberastasunez ikasi beharrean azterketaren ereduari jarraituz. Hori dela eta, hausnartu ere ez dute hausnartzen egindako ibilbidearen inguruan.
|
|
|
Hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi direla aipatzen zen; izan ere, euskararen aldeko hizkuntza politikari kutsu politizatua, ideologikoa, eta erabilera partidista leporatu zaizkio. Alegia, errealitatearen hautemate eta irudikatzea gidatzen eta bideratzen dituen egitura kognitibo berria garatu da, zeinak
|
euskara
modu abstraktuan onartzen badu ere, bere aldeko neurri zehatz asko gaitzesten duen.
|
|
|
Esan bezala, hizkuntza lehen definizioaren zureko ezpala balitz, mintzairatxandakatzea besterik ez genuke egin behar, eta erdara eta
|
euskara
modu mekanikoan aldatzea izango litzateke kontua, solaskideak dituen hizkuntza gaitasunenarabera. Gauzak horrelatsu balira, euskararen inguruko adostasunak eta hizkuntzapartekatzeak ez lukete arazo larriegirik sortuko beharbada, eta hizkuntza identitateen arteko osagarritasuna ere posible izango litzateke inor inoren mendeko izangabe.
|
|
2008
|
|
|
Planteatzen duguna, hartara, ez da ETB1en eta aurki emititzen hasiko den ETB3n gaztelera lagungarri gisa sartzea, baizik eta ETB2 eta ETB4 (zein etorkizunean sor daitezkeen beste kanalak, interneten bidezko euskarriak zein irratiak) ere euskararen normalkuntzari begira jartzea, pausoz pauso. Hedabide hauek duten ikustekotasunean (irudiak, grafismoa, gainprimaketak...) oinarritu
|
euskara
modu goxoan txertatzeko, ulermen maila baxua edota ohiturarik ez duten ikus entzuleak erakargarriz. b) Digitalizazioak irekitzen dituen aukerak baliatu: kanalen kopurua handituz, euskarrien arteko sinbiosiak sortuz eta azpititulaketa eta emisio dualak erabiliz.
|
|
|
Honenbestez, merkataritzako esparru juridikoan
|
euskara
modu esanguratsuan agertzea erdietsi da, baita horren edukia eguneratzea ere; duda izpirik gabe, horrek ondorio garrantzitsuak izango ditu, gizarte eta ekonomia arloetan euskararen erabilpena modu nabarian hazi den momentu honetan, batez ere kontuan hartzen bada liburuki honetako xedapenek erro errotik osatzen dutela arlo horretako egitura juridikoa.
|
|
|
euskarazko olerki batzuk eta euskararen aldeko erdarazko leloak biltzen zituena459), dela zentzu politikoan (Sabino Aranaren aldizkariak ohi zirenez: proklama politiko oso erradikalak baina euskara arloan eduki oso testimonialak); Aitzitik
|
euskara
modu praktikoan lantzen zuen, euskararen aldeko zaletasun pintoresko, ideologiko edo literarioa gainditu eta hizkuntzarentzat normalizazio bokaziodun esparru bat irekiz kazetaritza arloan.
|
|
2009
|
|
|
Corpus batzordearen kezka nagusia da
|
euskara
modu komunikatibo batez lantzea. Izan ere, horrek eskatzen du bi alor desberdin uztartzea:
|
|
|
|
euskara
modu berritzailean sustatzen duelako
|
|
2010
|
|
|
Leitzan, esaterako, edozein hizkuntzak lukeen egoera ohikoa da:
|
euskara
modurik espontaneoenean, naturalenean eta inolako gogoetarik gabe erabiltzen duten hiztunak. Euskaraz ari direla pentsatu gabe hala egiten duten hiztunak.
|
|
|
Leitzan
|
euskara
modu naturalean eta gogoetarik gabe egiten dutenen artean denetarik dago, gainera: haur, gazte heldu eta adineko; ezkerreko nahiz eskuineko; abertzale nahiz konstituzionalista; moderno nahiz heavy antzeko; emakumezko eta gizonezko; bertako nahiz kanpoko...
|
|
|
dibertsifikatzen ari da errepertorio hori, soildu ordez, azken mende laurdenean. Euskalkiez eta euskara batuaz gainera ez euskara batutik eta ez behialako euskalkitik edaten duen bestelako
|
euskara
modu bat ari da guztion ezpain belarrietara hedatzen, eskola munduan eta hortik kanpora. Batez ere hizkera molde informalean, eguneroko mintzajardunaren bizkarrezur barrenkoi intimoena osatzen duen horretan, ari da beste euskara modu hau zabaltzen.
|
|
|
Euskalkiez eta euskara batuaz gainera ez euskara batutik eta ez behialako euskalkitik edaten duen bestelako euskara modu bat ari da guztion ezpain belarrietara hedatzen, eskola munduan eta hortik kanpora. Batez ere hizkera molde informalean, eguneroko mintzajardunaren bizkarrezur barrenkoi intimoena osatzen duen horretan, ari da beste
|
euskara
modu hau zabaltzen. Irakasleen eta adin batetik gorako ikasleen artean, esate baterako, erregistro formalaz kanpokoetan oso maiz entzuten dira honelakoak:
|
|
|
Horregatik guztiagatik, ikerketa lan honetan aztertzen da ea neskatoek eta mutikoek garatzen duten
|
euskara
modu berezituetan eta, zehazki, ea balizko ezberdintasunak generoen artean sendoak diren KGNZren bertsio bietan (luzean zein laburrean).
|
|
|
Ez da lehen aldia PSE EEk eta PPk bat egiten dutena Eusko Legebiltzarrean administrazioaren euskalduntzearen harira. Osakidetzako lan eskaintza publikoetan
|
euskara
modu egokian baloratzeko eskatu zuten duela hainbat hilabete. UPDren babesa izan zuten orduan Eusko Legebiltzarrean gehiengoa duten bi taldeek.
|
|
|
Gaur aurkeztu nahi dizuegun egitasmo honen bitartez, ordea, hain zuzen kontrakoa lortu nahi genuke:
|
euskara
modu inboluntarioan txertatzea gure jardueran eta denok gero eta euskaldunago bilakatzen joatea... konturatu gabe!
|
|
2011
|
|
|
Euskaraz elkar agurtzekoak %35, 7 dira, eta zorion mezuak dira argi izpiak bistarazten dituen datu bakarra: %70 dira euskaraz.Zorion eta agur mezuen datuek erakusten dute nerabeek euskara formula estandarren bidez erabiltzen dutela gehienbat eta, beraz,
|
euskara
modu sinbolikoan erabiltzen dutela, komunikaziorako tresna gisa baliatu beharrean. Asier Basurto Soziolinguistika Klusterreko kidearen arabera, zaila da hori gertatzeko arrazoiak topatzea:
|
|
|
Adibide gisa jar dezakegu 1976ko 24 orduak euskaraz ekimena. Aurreneko aldiz
|
euskara
modu publiko batean entzule kopuru handi bati helarazi zitzaion. Irratiak esfera pribatuko hizkuntza bat esfera publikokoa bihurtzen du.
|
|
|
Hauek izan behar dute eskolaren jarraipena eta eskolakoa osatzen dutenak. Kaleak edo lagunarteak, adibidez,
|
euskara
modu ez formalean erabiltzeko aukera ematen dute eta indartu beharreko esparruak izango dira hizkuntzaren normalizazioa lortu nahi bada.
|
|
|
Harridura batetik sortutako ikerketa baten berri eman nahi dugu artikulu honetan. Izan ere, aspaldi konturatu ginen
|
euskara
modu berezi batean erabiltzen zela «izen publikoetan». Leku publikoak, enpresak, erakundeak, dendak edo komertzioa eta halakoak izendatzean hainbat xelebrekeria ikusita geunden.
|
|
2012
|
|
|
aztertu ditugun 15 hizkuntza aldagaietatik 12tan erdialdeko edo euskara batuko aldakia gehiago erabili dute kanpoko solaskidearekin, herrikoarekin baino. Bete ez den hiru kasuetako batean, eskuara/ euskara hizkuntza aldagaia kanpoko solaskidearekin ez duela inork erabili esan behar da, ez
|
euskara
moduan, ez eskuara moduan; beraz, ezin dugu kontuan hartu. Beste biak hartuko ditugu salbuespentzat:
|
|
|
Horretaz galdetu diotelarik, Sanchez de Muniainek euskara babestu dutela erantzun du. " Lehen aldia da lehiaketako baremoan
|
euskara
modu derrigorrezko, objektibo eta zehatzean baloratzen dena", gaineratu du.
|
|
2013
|
|
|
Baliatzen duzun
|
euskara
moduaz ari zara, zeure berezitasunetarik bat, dudarik gabe…
|
|
|
«Etengabe egon behar dugu demostratzen garela normalak». Eta utzi genion
|
euskara
modu tragikoan bizitzeari, modu normalagoan bizitzera pasatzeko. Eta utzi genion Nafarroa Oinezera joateari.
|
|
|
Bazekien Aita Lino Akesolok gure idazlearen zehaztasunaren berri, bere hiztegirako lanean ibili zenean. Euskal Herri osoko
|
euskara
moduak, eredu zahar eta berrietako ezaugarriak, denetarik darabil Erkiagak. Bizkaieradun idazlerik eredugarrienetakoa izanda, euskara molde guztiak batzen ahaleginik handienetakoa egindakoa ere bada.
|
|
|
Kalkoen Behatokia,
|
euskara
modu txukunean erabiltzeko tresna
|
|
|
Dena euskaraz izateari ere garrantzi handia ematen dio Mondrako presidenteak: " Lehenengo aldiz ematen dira ikasketa horiek euskaraz, eta kontua da bailara honetan, futbolean, euskara oso gutxi erabiltzen zela; entrenatzaileetatik hasita, ez zen bultzatzen
|
euskara
modu normalean erabiltzea; orduan, horregatik ere oso aukera interesgarria iruditu zitzaigun".
|
|
2014
|
|
|
kexatzen da Gabriel. Eta hauek goraipatzen zuten Arrandiagaren Matai> Deunak Legezko> Josu Kristo' gazko> goizparra> honen
|
euskara
moduaren aurka, F. Mendizabalek egi niko. Esmerada traducción de Los> cuatro> evangelios, jartzen du.
|
|
2015
|
|
|
Maila ezberdinak izan dira, baina ongi moldatu gara elkar ulertzeko. Nire ustez, jendearen helburu nagusia ez da
|
euskara
modu perfektuan ikastea, baizik eta hitz egiteko gai izatea.
|
|
|
Aitzitik, Visa euskaldunari dagokionez, Euskaraz bai baina sailekotzat jo zitekeen. Izan ere, euskara efektu moduan erabiltzen zela salatzen zuen Muñozek; hots, politiko ugarik
|
euskara
modu efektistan erabiltzen zutela, eta hori guztia" itxurazko euskalzaletasun" tzat jo tzen zuen, edo aurreko zenbaki batean erabilitako terminologia erabiltzearren Muñozek erabiltzen ez zuena," euskaldade" tzat. Artikuluaren ekarpen teorikoak efektua kontzeptuarekin zuen zerikusia.
|
|
|
baztertuta,, osagarritasuna? bilatuta eta euskarari bultzada emanda orain arte nagusiki gaztelaniaz aritu izan diren euskarrietan ere,?
|
euskara
modu goxoan txertatzeko, ulermen maila baxua edota ohiturarik ez duten ikus entzuleak erakarriz?, eta, horrela jokatuta,, euskararen legitimazioa, presentzia soziala eta erabilgarritasuna bultzatuz?. Horretarako, eta baita arestian aipatu dugun familia mistoen kontuari aterabidea emateko ere, proposatzen dute baliatzea irudiak, grafismoa, gaininprimaketak eta digitalizazioak zabaltzen dituen aukerak (azpitituluak eta audio elebiduna, nagusiki) (Amezaga eta Arana, 2008:
|
|
|
Irizarrek jakinarazi duenez, Arantxa Urretabizkaiak, Jone Miren Hernandezek, Iban Arantzabal Goienako zuzendari nagusiak, Maite Artolak, eta aurreko edizioan saritutako Ixa taldearen izenean Arantxa Diez de Ilarrazak osatu dute aurtengo epaimahaia eta proposatu dute Kike Amonarriz Anton Abbadia sariaren edizio honetarako, hainbat arrazoi kontuan izanda. Alde batetik, soziolinguista gisa egindako lanen eta idatzitako artikuluen “sendotasunagatik”; eta, bestetik, aitortzeko telebistan
|
euskara
modu gozagarrian eta interesgarrian erakutsi duten saio ezberdinekin izan duen arrakasta.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, hiriak, modernotasunak, azken mendeko historia eta errealitate materialak euskararen estatusa kaltetu egin dute eta bere des komunitarizazio prozesua azkartu. Adin eta belaunaldi kontuek adierazten digute
|
euskara
modu mekanikoan erabiltzen dutenak desagertzen doazela eta horien ordez datozen askok euskara ikasia dakarte eta modu erreflexiboan praktikatzen dute. Soziologian elkargotik (gemeinschaft) gizartera (gesellschaft) doan jauzia da, komunitatetik gizaki bakunera, afektutik kalkulura.
|
|
|
Bestalde, hiriak, modernotasunak, azken mendeko historia eta errealitate materialak euskararen estatusa kaltetu egin dute eta bere deskomunitarizazio prozesua azkartu. Adin eta belaunaldi kontuek adierazten digute
|
euskara
modu mekanikoan erabiltzen dutenak desagertzen doazela eta horien ordez datozen askok euskara ikasia dakarte eta modu erreflexiboan praktikatzen dute.
|
|
|
Gatazkarako tresna da. «Urteetan erabili da
|
euskara
modu alderdikoian. Hori da arazorik larriena».
|
|
2017
|
|
|
Adin eta belaunaldi kontuek adierazten digute
|
euskara
modu mekanikoan erabiltzen dutenak desagertzen doazela eta horien ordez datozen askok euskara ikasia dakarte eta modu erreflexiboan praktikatzen dute. Soziologian elkargotik (gemeinschaft) gizartera (gesellschaft) doan jauzia da, komunitatetik gizarte bakunera, afektutik kalkulura.
|
|
|
Beraz, motibazioaren eta ezagutzaren aldetik, aukera historikoa daukagu euskararen aldeko urrats kuantitatiboak eta kualitatiboak emateko. Lortzen badugu hurrengo belaunaldiak
|
euskara
modu nabarmenean gehiago egitea gaur egun baino, normalizazio prozesua normalizatuta dauden hizkuntzen norabiderantz jarriko dugu. Aitzitik, euskaraz dakien belaunaldi horrek ez badu euskara nabarmen gehiago erabiliko, etorriko den hurrengoak ikusiko duena da bere gurasoek badakitela euskaraz eta ez dutela egiten, eta, beraz, euskarak ez duela ezertarako balio.
|
|
2018
|
|
|
Ustezko naturaltasunaren sasi diskurtso horrek betikotu egiten du hegemonia, hegemonikoa baitago naturalizatua. Hots, euskara batuari bere esparru bat ukatzen zaion bakoitzean, toki hori ez zaio ematen beste
|
euskara
modu bati: erdara batuei ematen zaie opari.
|
|
|
Ez dakigu zer zuen Beriainek Iruñeko euskararen ezaugarritzat, baina argi dago, batetik, ezinezkoa dela norberarena ez den hizkera bat bere osotasunean harrapatzea eta bigarrenik, Caminok dioen bezala, idazlearen helburua ez zen linguistikoa, eta, beraz, ezinezkoa da, orobat, Iruñeko
|
euskara
modu fidelean islatzea. Ziur asko Beriainek ezaugarri batzuk hautatuko zituen, berak ezagutzen zuenarekin alderatuta ezberdin, deigarri edo prestigiotsu iruditzen zitzaizkiolako, baina ziurgabetasunak oso handiak dira testuak idatzi eta lauzpabost mendera aztertu behar dituenarentzat:
|
|
2019
|
|
|
Berarekin batera, Iñaki Arruti Euskara Zerbitzuko teknikariak ere hartu du hitza. Ongietorriarekin eta eskertzarekin ere bat egin du Arrutik, eta horrekin batera,
|
euskara
modu kolektiboan erabiltzera animatu ditu.
|
|
|
Helduek eta haur/ gazteek ez dute
|
euskara
modu berean hitz egiten. Gainera, maiz, ez dute erreferentzia mundu sinboliko bera partekatzen.
|
|
|
Andres Urrutia egungo euskaltzainburua izan zuen hasieran batzordeburu. Kargu hori Sagrario Alemanek du gaur egun. Beharrezkoa iruditu zaion guztietan, batzorde honek Euskaltzaindiaren iritzia gizarteratu du euskararen defentsan betiere, bereziki erakunde ofizialen erabaki, agindu eta legeek
|
euskara
modu bidegabean baztertu edo jazartzen dutela iritzi dionean. Euskaltzaindiaren historiako adierazpenak Euskaltzaindiaren adierazpenak.
|
|
2020
|
|
|
Memeak modan daudela ezin da ukatu. Hain zuzen ere, proiektu berri bat aurkeztu dute duela gutxi, haurrek
|
euskara
modu ludikoan erabiltzea xede duena: Hizkuntzarekin jolasean.
|
|
2021
|
|
|
Eguraldiarekin jolasean ibiliez gero, maitemintzeko tentazioa ere hortxe dabilke norberaren arrimuan (P. Zabala); Ez da eta ezin datorke hortik gauza onik (Juan Garzia); Baina zu bezalako
|
euskara
modu baten seme, umezurtz izanagatik ere, ezin dateke gaizki (Salaburu). Noski, ahal eta ezin erabili ezean, orainaldiko adizki sintetikoaren irakurketa anbiguoa da, geroaldiko adizki gisa interpreta daitekeenaz geroz (ikus gorago § 26.1.5.3b eta § 26.6.1.3a):
|
|
|
26.2.3d Nahiz eta normalean ahalera adizki analitikoen bidez osatzen den (§ 26.6.3.1), adizki sintetikoek ere adieraz dezakete, horretarako, adizkiak ke atzizkia beretzen duela (teke atzizkia izan aditzaren NOR paradigman): Ezin datorke hortik gauza onik (Juan Garzia); Nagusigo ezti hori ordea, ez da adiskidantza antzuak sortua; Soil soilik amodioak dakarke (Jon Muñoz); Baina zu bezalako
|
euskara
modu baten seme, umezurtz izanagatik ere, ezin dateke gaizki (Salaburu). Adizki bera erabiltzen da modalitate epistemikoa ekartzeko:
|
|
|
ikasturterako, irakaskuntza pribatuaren zuzendaritzak beste 9 irakasle aurkitu ditu horrenbeste egiteko prest daudenak. IrakasDiru laguntza indibidual bat eskaintzen die
|
euskara
modu intentsiboan ikasi nahi duten pertsonei euskarazko irakasle bilakatzeko ala euskararen ezagutza eskatzen duen egitasmo profesional bat dutenentzako. kuntza publikoan, ikasturtean, lehen mailako bost irakaslek eta bigarren mailako hiru irakaslek prestakuntzak jarraitu dituzte euskaraz trebatzeko eta irakaskuntza elebidunean praktikak egin dituzte. Beste zortzi eta hiru izango dira ikasturtean.
|
|
|
Halaber, Euskararen Erakunde Publikoak Euskaraz Irakatsi dispositiboa sortu eta garatu du euskarazko formakuntza pertsona gehiagok jaso dezaten (Euskararen Erakunde Publikoa, 2020a). Dispositibo honek diru-laguntza indibidual bat eskaintzen die
|
euskara
modu intentsiboan ikasi nahi duten pertsonei euskarazko irakasle bilakatzeko ala euskararen ezagutza eskatzen duen egitasmo profesional bat dutenentzako, beti ere Euskararen Erakunde Publikoaren egitasmo estrategikoak identifikatutako lehentasuna duten sektoreetan (Euskararen Erakunde Publikoa, 2020b). Zehazkiago, dispositibo hau honako publikoei zuzentzen zaie:
|
|
|
Asko izan ziren elkarrizketa erdaraz hasi eta euskaraz bukatu zutenak eta horrek izugarrizko poza ematen zidan. Konbentzituta nengoen hori zela bidea,
|
euskara
modu naturalean sartzeko modu hoberena izan zitekeela, baina aldi berean, beldurra sentitu nuen, zuzendaritzak, entzuleek edo elkarrizketatuak ongi hartuko ote zuten kezka. Euskaraldia etorri zenean lasaitu nintzen.
|
|
|
43). Esan dezakegu
|
euskara
modu batean edo bestean beti lotuta egon dela Arabako identitatearekin, baina ordura arte harremana sinbolikoa besterik ez zen. Aurrerantzean, ordea, euskararen biziberritzea praktikan jarri zen.
|
|
2022
|
|
|
Herri ertain eta txikiak dira eremu honetakoak. Biziberritze prozesurako interes estrategikoa dute euskaldun dentsitate handiko eremuek, bertan
|
euskara
modu naturalean transmititu, birsortu eta elikatzen baita. Arretaz jarraitu beharrekoak dira udalerri horietan hizkuntzaren bizi indarrari eragiten dioten faktoreetan gertatzen diren aldaketak:
|
|
|
Azken urteetan Iruñeak izan duen loraldia ulertzeko hainbat mugarri daudela nabarmendu zuten bi hizlariek. Izan ere, herri mugimenduen arteko elkarlanari esker,
|
euskara
modu naturalean ari da jartzen haien proiektuen erdigunean. Horietako batzuk dira Euskalerria Irratia, argitaletxe eta editoreak, eta musika taldeak.
|
|
|
oposizio lehiaketak, lekualdatze lehiaketak eta mailaz igotzekoak. «Dekretu honek ez du konponbide osorik emango baina
|
euskara
modu egokian baloratzeak lagundu dezake hizkuntz eskubideak bermatzeko», esan du Bilbaok.
|
|
|
Inguru euskaldunean bizi naiz, eta modu naturalean egiten dut euskaraz. Euskaraldian parte hartzeak,
|
euskara
modu kontzienteagoan erabiltzera bultzatuko nauela uste dut, eta horregatik erabaki nuen izena ematea.
|
|
|
Festa giroan, altsasuarren artean
|
euskara
modu ludikoan erabiltzeko espazioa sortzeko eta Euskaldiko etorrera prestatzeko helburuarekin Altsasuko Peñek eta Kima euskara taldeak Erronka antolatu dute. Irailaren 15ean, osteguna, izanen da, Altsasu festen baitan; makarroi jatearen ondorengo kalejiran.
|
|
|
Aisialdian
|
euskara
modu atseginean landu daiteke. Hezitzaileek euskararen erabilera behar bezala sustatzeko baliabideak eta tresnak behar dituztela jakitun, Sakanako Mankomunitateko Euskara Zerbitzuak haiei zuzendutako ikastaroa antolatu du.
|
|
2023
|
|
|
• Haurrek ongi pasatzea eta
|
euskara
modu ludiko eta dibertigarrian erabiltzea. Programa honen bitartez gozamena eta euskara lotzea bilatzen da, momentu gozagarri eta dibertigarriak euskaraz izatea.
|
|
|
Eta hori nahikoa ez dela, Herri honetako periferia osatzen duten lurralde gaztigatuenetan nabil, Nafarroan eta Lapurdin, (oraindik)
|
euskara
modu natural (ago) batean bizi ahal duten horiengandik ez hain hurbil, eta horrek gure gaineko agintea duten bi administrazioen (Frantzia eta Espainia) peko bi errealitate diferenteak ezagutzeko parada ematen dit, euskara gutxitzeko edota gutxiesteko bi estilo diferente horietan zer den euskal ikasle izatea, edo bederen, zer euskara ikasle.
|
|
|
Horiek gehiago egiten dute euskaraz, normala denez, begi bistako arrazoiengatik. Euskara etxetik jaso dute, kasurik gehienetan, eta euskara normaltasunez entzuten dute han eta hemen beren egunerokoan, beren paisaia linguistikoan ohiko hizkuntza nagusi bilakatzeraino, eta ez dutelako, hortaz, ahalegin berezirik egin behar
|
euskara
modu naturalean atera eta sor dakien.
|
|
|
Baina tira, egia da
|
euskara
modu berezkoan ateratzen ez zaien horiekin sortzen dela arazoa, ez dutela ohiturarik, ez dutela erraztasunik, ez dutela atxikimendurik.
|
|
|
Hau idazten ari naizela, gogora datorkit Lazkao Txikiren profezia," martxa honetan aurki erderaz hitz egingo dugu euskaraz ari garelakoan"; edo besterik gabe, ez da beraientzat garrantzitsua, ez zaie hala iruditzen, kito. Ez dugu ahaztu behar heldu batzuentzat lana lortzeko modu bat baino ez dela jada euskara, edo beste hizkuntza bat, eta hori hala izateak ez duela atxikimendu berezirik sortzen, ez dutela
|
euskara
modu berezi batekin lotzen, ez dutela euskarak euskaldunontzat izan lukeenaren kontzientziarik. Zer eredu ematen diegu ikasleei beren erdara onartuta?
|
|
|
Egoera honetan, hezkuntza sistema ezin liteke euskara erakustera mugatu. Ezjakintasunez, edo intentzionalitate osoz, neoliberalismo linguistikoa praktikatzea, hau da, gaztelania, frantsesa, ingelesa edo
|
euskara
modu berean tratatzea eta hezkuntza komunitate gisa euskararen erabilerarekiko jarrera neutroa hartzea, praktikan, hizkuntza hegemonikoen alde egitea da; jolaslekuen erabilerari dagokionez, neskek espazioak irabazteko politika sustatzaileak ez aplikatzea patioak mutilen esku uztea den ber. Euskararen erabileraren aldeko sustapen politikak egikaritzen ez badira, inertziak eta presio linguistikoek ...
|
|
|
Haren iritziz, «alde bakar batek eta hauteskundeen bezperan» helegitea jartzea ez da erabakirik zuhurrena: «Mesede eskasa egiten da
|
euskara
modu horretara bideratuz, baztertuta senti daitezkeen pertsona asko urruntzeko arriskua dagoelako».
|
|
|
Euskalduntzearen inguruan, berriz, ñabardura bat egin du Retolazak: «Niretzat, euskalduntzea ez da bakarrik
|
euskara
modu funtzional batean jakitea. Izan behar du mundu sinboliko, kultural bati loturiko gaitasun horiek guztiak bereganatzea.
|
|
|
Hauxe ere erantsi du: B haurrarekin harreman zuzena eta goxoa egin duena" oso euskalduna" dela eta, horrek programan jasotakoa aintzat hartzeaz gain, hori bere modura transmititzen saiatu dela,
|
euskara
modu oso xinple eta ulergarrian hitz egiten saiatu dela; arduraz eta maitasunez: " Polita izan da hori ikustea".
|