|
2004
|
|
|
Horregatik, galera honen berri eman nahi ez duen ispiluan hobe dugu ez begiratu, erdi egiak esanez zinezko egoera lakaripean gordetzen digulako delako ideologia horrek. Balegoke, horretaz gainera, gaur bertan
|
euskara
galtzen ari den hiztunen gainean zer esan franko.168
|
|
|
Gehienek onartzen dutena da Sabino Arana izan dela euskararen eragile nagusia bere garaian (38). Aranak
|
euskara
galtzen ari dela egiaztatzen du, eus kara egiten denetan ere ez dela aintzakotzat hartua, hainbesteraino, ezen euskalduna arrotz sentitzen baita bere herrian, kasurako Gemikan (39). Eta ga lera horretan, ez atzerritarrak (40), etxekoak dira errudunak, Euskeria indepen dentea izan zen garaian ere gaztelania izan baitzen beren hizkuntza ofiziala (41).
|
|
2005
|
|
|
Bestalde, asko dira euskaraz jakin dakitenak baina erabiltzeko maila nahikorik ez dutelakoan edo norekin hitz egin topatzen ez dutela
|
euskara
galtzen ari direnak. Bere hizkuntza ez erdoiltzeko aukera gisa aurkezten zaie Berbalaguna egitasmoa.
|
|
2006
|
|
|
Egia esan, zaila da jakiten ia euskaldunak eskaileran gora edo behera doazen. Ustez, zaku horretan sar litezke euskara ikasten ari direnak, eta baita
|
euskara
galtzen ari direnak ere. Batzuk gora doaz, beraz, eta besteak behera.
|
|
2008
|
|
|
Hor zeuden Eusko Jaurlaritzako eta Nafarroako ordezkariak bai eta ere Paueko Prefeta. Kontseilu Nagusiko buruzagiaren aitzinean diagnosia hau egin zen, Ipar Euskal Herria lurralde euskaldunena zela (%30), baina
|
euskara
galtzen ari zela gazteetan. Hegoaldean hiztunak gazteago eta euskaldunago izanki euskal irakaskuntzari esker, Iparraldean hiztunak gazteago eta erdaldunago, euskararen aldeko egitarau baten faltaz.
|
|
|
Euskalkia galtzen den tokian gaztelania edo frantsesa nagusitzen dira, ez euskara batua. Esaterako, Urdiainen (Nafarroa)
|
euskara
galtzen ari da, baina nagusitzen dena gaztelania da, ez batua.
|
|
2009
|
|
|
Holakoak beti dira, ez dira lehenengo neurrian hartu behar, naski. Baserrian eboluzioa dago, mundu hau galtzen ari da nolazpait,
|
euskara
galtzen ari da, eta naturarekin bizitzeko eta aritzeko moldea ez da beti berdin bistan da.
|
|
|
Adibidez, 1662an, Fermin de Ulzurrun nafarrak Martin de Agoiz diputatuari bidalitako gutun batean zera adierazten da espreski:
|
euskara
galtzen ari zela eta galdu egingo zela are gehiago, gizarte urek bere bidetik (hots, indarrean zeuden gizarte antolamenduzko arauak bere horretan) jarraituz gero24 Horrelako informazio baliosa laugarren azterbide honetan kokatuko da. Ikerburu batek euskararen etorkizunari buruzko diskurtsoa zein izan den aztertzeko interesa izango balu, atal honetan aurkituko luke behar duen informazioa.
|
|
|
" B" ereduan ikasi duten ikasle batzuek gaztelaniaren inposaketa aipatzen dute, baita hizkuntza horren indarra beren eguneroko inguruetan:
|
euskara
galtzen ari den sentsazioaz mintzo dira batzuk. Euskara ikasteko ahaleginak egin behar direla onartzen dute, eta gaitzetsi egiten dute gizartean euskara horren gutxi erabiltzea.
|
|
|
–Hemen gara euskarak salbatua izan behar duelako. Gure eguneroko bizian euskara erabiltzen dugu, baina sentitzen dugu
|
euskara
galtzen ari dela, eta, beraz, inportanta zen egun hemen izatea. Ofizialtasunak zerbait ekarriko du, agian.
|
|
2010
|
|
|
Ez zara olerkari handia izango baina Ürruti Jauregiko Peirot Pastorala idatzi zenuen 2002an. Nola esplikatu
|
euskara
galtzen ari dela eta pastorala indartzen?
|
|
2011
|
|
|
euskarak Nafarroan bizi zuen egoera tamalgarria. Kurioski, urte mordoxka iragan diren arren, gaurkotasunik galdu ez duen obra da Berasategirena, herrialde elebiduna izanagatik erdara sustatzen duten politikak nagusi direla kontatzen baita bertan, eta horren poderioz hainbat herritan
|
euskara
galtzen ari dela. Road movie orijinala burutu zuen zuzendariak, Baztanen hasi eta Ebroraino Nafarroa autoan zeharkatuz, herrietako jendeari hizkuntzaz galdetzeko.
|
|
|
–Iparraldean euskaldunak
|
euskara
galtzen ari dira, baina ez dute euskalduntasuna galdu nahi? .
|
|
2012
|
|
|
Errealista izatea, datuak haien finezian eta konplexutasunean aztertzea gauza bat da, eta ezkorra izatea beste bat. Euskararen historiaren gainbehera luzea da, aspalditik aipatzen dute autoreek
|
euskara
galtzen ari dela, eta azken bi mendeetan (19 mendean eta 20 mendearen aurreneko hiru laurdenetan) azkartu egin zen euskararen atzerapena, kasu batzuetan inertzia sozio historiko propioz eta gehienetan kontrako politika linguistiko jakinengatik. Hizkuntza plangintza abiatu zenean, argi eduki behar zen mendetatik zetorren inertziari ez zitzaiola bat batean bukaerarik emango; plangintza berriaren indar positiboa eta inertziaren indar ezkorra, hasiera batean behintzat, kontrako indarrak izango zirela:
|
|
2015
|
|
|
Baina Inkestako galdera oso zabala da eta guk erantzuna ez dugu Inkestako egileek bezala ulertzen. Iparraldean euskaldunak
|
euskara
galtzen ari dira, baina ez dute euskalduntasuna galdu nahi. Euskara toki sinbolikoan utzi eta beste gauza batzuekin ordezkatzen dute,, euskaldunak gara nahiz eta euskaraz ez jakin?
|
|
|
Xede nagusia, gure eremuko mintzoaren lekukotasun baten gordetzea da. Dialektologoanitzek bezala, K. Zuazok gaur egungo hizkeren deskripzioa egitea premiazkoa dela dio,
|
batezere
euskara galtzen ari den tokietan (2006: 99).
|
|
2016
|
|
|
Haatik, 1936ko Aintzinako lehen alean euskaltzaleen kezkak azaltzen ziren, alegia
|
euskara
galtzen ari zela bazterretan, eta horren konpontzeko lotura egiten dute ematen diren antzerkiekin nolabaiteko erremedioa eritasunaren aitzinean. Horrez gain, jakiten dugu Begirale taldeak Ipar Euskal Herri osoan hedatuak zirela.
|
|
|
Ildo beretik, 1936ko Aintzinako lehen alean, euskaltzaleen kezkak azaltzen ziren, alegia
|
euskara
galtzen ari zela eta horren konpontzeko lotura egiten zuten ematen ziren antzerkiekin, eritasunaren aitzinean nolabaiteko erremedio gisa ikusten zuten. Horrez gain, azpimarratu behar dugu Begirale taldeak Ipar Euskal Herri osoan hedatuak zirela eta egiten zituzten ekintzetatik bat antzerkiarena zela.
|
|
2019
|
|
|
9 BAIKORTASUnEAn BIZI, ERREAlITATEARI SO EgInEZ errealista izatea, datuak bere finezia eta konplexutasun osoan aztertzea, beharrezko eginbidea dugu guztiok. errealismoz jokatzea ez da, zenbaitek hala uste izango badu ere, setakeriaz edo isilpeko beste asmoren batek eraginik ezkor huts izatea. euskararen gainbehera ez da atzo goizekoa. aspaldi hasi zen hainbat autore
|
euskara
galtzen ari zela esaten. azken bi mendeotan (XIX. mendean eta XX. mendearen aurreneko hiru laurdenetan) ematu ordez bizkortu egin da euskararen atzerabide hori. zenbaitetan, inertzia sozio historikoak berak eragin du gainbehera hori. ez beti, ordea, eta ez gehienetan ere agian: inertzia sozio historiko horren osagarri, edota horren aurretik, kontrako politika linguistiko jakinak eragindako atzerakada bizi izan da hemen.
|
|
2021
|
|
|
Iduritzen zait gehienak ez direla ohartzen hemen gure hizkuntza propioa badugula, ez eta kultur ohidura azkarrak oraino bizi direla. Horrek kezka sortzen daut, jakinez
|
euskara
galtzen ari dela eta, gure hizkuntza salbatu nahi badugu beharrezkoa da gure egunerokotasunean mintza gaitezen. Ez dut leporatu nahi jende berri horien etorrera, baina erakutsi behar diegu gure berezitasunak zein diren.
|
|
2022
|
|
|
Nola ez aipa Euskaldunon Egunkariako berriketaria izan zela eta ondotik Berrian ere artikülü andana bat idatzi züala. Ororen gainetik, bere borroka eremüa euskara zen, ohartüa zelakoz Xiberoan, eta nolaz ez beste probintzietan,
|
euskara
galtzen ari dela, hilbide honen nolabait trabatzea zen bere egingeietan eta hau izan da bere bizi parte handienean bere borroka nausia: Euskal Herri euskalduna.
|
|
|
Bizitza osoa euskarari eta Euskal Herriari eman die. " Ororen gainetik, bere borroka eremüa euskara zen, ohartüa zelakoz Xiberoan, eta nolaz ez beste probintzietan,
|
euskara
galtzen ari dela, hilbide honen nolabait trabatzea zen bere egingeietan eta hau izan da bere bizi parte handienean bere borroka nausia: Eus kal Herri euskalduna", erraten digu Beñatek," Allandeki erdi biderik ez zelakoz, bere borroka bidea ez züan egiaztatzen ahal, denaren emaiteko prest ez balinbazen".
|
|
2023
|
|
|
Ez da ezkor izan behar denetan, ni aski baikor naiz, egoera txarra da arrunt, duela berrogei urte baino txarrago, gaur egun:
|
euskara
galtzen ari da… turismoa… garbiki erranen dut, borroka armatua geldituz gero, turismoa lehertu da, nolabait. Kar, kar, kar…
|
|
|
Kexu da Artzelus amaieran, esaten delako Iparraldean
|
euskara
galtzen ari dela eta Hegoaldean, aldiz, euskaraz asko entzuten dela. «Gipuzkoan hein bat, menturaz.
|